انتقال پایتخت به مکران؛ آقای عارف! جدی می‌فرمایید؟

روزنامه جوان در یادداشتی با عنوان «سنگ‌های بزرگ دولت در مکران و تهران» به نقد و بررسی سخنان معاون اول رئیس‌جمهور درباره انتقال پایتخت و توسعه مکران پرداخته است.

این روزنامه در این زمینه نوشت: محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، همچون بسیاری از مقامات دولت فعلی و سابق و اسبق از ضرورت توسعه مکران گفته است، در حالی که در همه این سال‌ها یک آجر هم در این طرح پیشرفت نداشته‌ایم و همه چیز در سخنرانی و روی کاغذ خلاصه شده است.

حالا عارف انتقال پایتخت را هم به توسعه مکران گره زده و گفته که یکی از نقاط مطرح برای انتقال مرکزیت سیاسی، مکران است که جای مناسبی است و محدودیتی هم ندارد.

او به این سخنان درباره طرح توسعه مکران اکتفا نکرده و با اشاره به موضوع تغییر پایتخت و انتقال مرکزیت سیاسی ایران گفته که «قطعاً در انتقال پایتخت تردید نمی‌کنیم و یکی از مناطقی که می‌تواند به صورت جدی مطرح باشد منطقه مکران است. این منطقه جای مناسبی است و محدودیتی هم ندارد. مراکز دیگری هم برای انتقال پایتخت در گذشته مطرح بود، اما هر کدام محدودیت‌های خاص خود را داشتند مثلاً مشکل تأمین آب داشتند یا گرفتار سایر مسائل حاشیه‌ای بودند.»

دو طرح «توسعه مکران» و «انتقال پایتخت» هر دو از طرح‌های بزرگی هستند که سال‌ها در خصوص ضرورت انجام آنها فقط حرف زده می‌شود و اقدامی عملی از هیچ یک از دولت‌ها درباره آنها شاهد نبودیم. حال دولت پزشکیان گویا قصد گره زدن آنها به یکدیگر را دارد و طبیعی است از چنین سنگ بزرگی علامت نزدن هویدا باشد. یعنی که قرار نیست کاری انجام بگیرد و صرفاً برای خوشامد مخاطب حرفی زده می‌شود.

یکی از اقدامات خوب در این موارد تعیین ضرب‌الاجل یا مهلت برای انجام یک کار است. اگر دولت واقعاً قصد کار دارد و دنبال سخنرانی‌های پوپولیستی نیست، بهتر است برای مراحل مختلف کار از روش تعیین ضرب‌الاجل استفاده کند و گزارش‌های شفاف به مردم بدهد.

مکران در نقطه آبی و مرزی جنوب شرق و با فاصله حدود ۲ هزار کیلومتری از تهران هم بعید است جای مناسبی برای پایتخت جدید کشور باشد.

خیلی دور، خیلی نزدیک انتقال پایتخت

روزنامه دنیای اقتصاد نیز به این موضوع پرداخته است. این روزنامه نوشته است: انتقال پایتخت سیاسی از تهران موضوع امروز و دیروز نیست و از زمان دولت هاشمی‌رفسنجانی در سال۱۳۶۸ تاکنون مطرح است. اگرچه در تمام دولت‌های بعد از سازندگی نیز انتقال پایتخت مطرح بود؛ اما هیچ‌وقت به صورت جدی این موضوع دنبال نشده و بر این اساس کار کارشناسی هم برای انتقال پایتخت انجام نشده است.

البته در سال۹۴ قانون انتقال پایتخت تصویب شد؛ اما اجرایی نشد. حالا در دولت چهاردهم صحبت‌هایی از انتقال پایتخت شنیده می‌شود. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور در آبان‌ماه از آغاز مطالعات طرح انتقال پایتخت خبر داد و عارف را مامور بررسی این طرح کرد. روز گذشته نیز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به انتقال پایتخت گفت که اگر به این جمع‌بندی برسیم که به‌خاطر محدودیت‌هایی که در ارائه خدماتی مثل آب به مردم تهران داریم، نمی‌توانیم بیش از این پاسخ‌گوی مردم باشیم، قطعا در انتقال پایتخت تردید نمی‌کنیم و یکی از مناطقی که می‌تواند به صورت جدی مطرح باشد، منطقه مکران است. این منطقه جای مناسبی است و محدودیتی هم ندارد. مراکز دیگری هم برای انتقال پایتخت در گذشته مطرح بود؛ اما هر کدام محدودیت‌های خاص خود را داشتند، مثلا مشکل تامین آب داشتند یا گرفتار سایر مسائل حاشیه‌ای بودند. به گزارش «ایسنا» وی خاطرنشان کرد: انتقال پایتخت را در ستاد روابط اقتصادی خارجی کشور بررسی کنید.

ضرورت انتقال پایتخت سیاسی

بر این اساس درخصوص موضوع انتقال پایتخت و ارزیابی مکران به‌عنوان پایتخت با رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس، به گفت‌وگو نشستیم. محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس با اشاره به پیشینه انتقال پایتخت گفت: بیش از دو دهه است که موضوع انتقال پایتخت سیاسی از تهران مطرح است. این موضوع به‌خاطر مسائل و مشکلاتی است که امروز در تهران وجود دارد و به واقع زندگی در تهران سخت شده است.

او ادامه داد: در حال حاضر تهران هم پایتخت اقتصادی است و هم پایتخت سیاسی؛ اما تهران نمی‌تواند هر دوی اینها باشد. در بحث حکمرانی نیز تاکید شده که حوزه سیاسی با حوزه‌های اقتصادی و ساختار سیاسی با ساختار اقتصادی باید تفاوت داشته باشد. بنابراین انتقال پایتخت از تهران یکی از موضوعات مهم بوده که مطرح شده و شورایی برای انتقال پایتخت نیز در نظر گرفته شد که آقای رئیس‌جمهور و برخی مسوولان دیگر باید در این شورا تصمیم‌گیری کنند.

رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از دولت‌ها به بحث انتقال پایتخت بها ندادند و هیچ جلسه‌ای هم برای این موضوع تشکیل ندادند. برخی از دولت‌ها نیز برای انتقال پایتخت جلسات تشکیل دادند؛ اما هیچ‌گونه تصمیم‌گیری جدی در این زمینه به عمل نیامده است. شاید یکی از انتخاب‌های سختی که شورای انتقال پایتخت باید بگیرد این باشد که پایتخت سیاسی کجا باشد.جوکار در پاسخ به این پرسش که به نظر شما، پایتخت سیاسی ایران باید کجا باشد، اظهار کرد: پایتخت سیاسی باید در یک جایی باشد که در دسترس همه مردم کشور باشد و دورترین نقاط نیز دسترسی لازم را به این پایتخت داشته باشند. اما پایتخت سیاسی نباید گرفتار ترافیک باشد. بر این اساس می‌توانیم از تجربه کشورهای دیگر که انتقال پایتخت داشتند، استفاده کنیم. ضرورت دارد که انتقال پایتخت انجام شود و پایتخت سیاسی را از پایتخت اقتصادی و صنعتی جدا کنیم.

تصمیم سخت مکان انتقال پایتخت

او به جلسه شورای انتقال پایتخت در دولت چهاردهم اشاره کرد و گفت: شورای انتقال پایتخت با حضور معاون اول رئیس‌جمهور برگزار می‌شود و یک نماینده عضو کمیسیون امور داخلی کشور مجلس نیز در این شورا حضور دارد. از سوی دیگر وزارت کشور و برخی از وزارتخانه‌ها نیز در این شورا عضو هستند. در این شورا باید تصمیمات سختی بگیرند؛ اما اینکه بنشینند و صحبت کنند و بروند، خروجی ندارد. تصمیم‌گیری درخصوص مکانی که شاخص‌های لازم را برای یک پایتخت سیاسی داشته باشد، باید تصمیم‌گیری شود و نهایتا شروع به ایجاد زیرساخت‌های لازم کنند. رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس با اشاره به تشکیل جلسه شورای انتقال پایتخت در دولت چهاردهم افزود: شورای انتقال پایتخت در دولت چهاردهم تاکنون یک جلسه برگزار کرده است. دولت جدید است و تا با محیط آشنا شوند زمان می‌برد.

انتقال پایتخت به مکران امکان ندارد

جوکار درخصوص انتقال پایتخت به منطقه مکران که در صحبت‌های معاون اول رئیس‌جمهور به آن اشاره شد، اظهار کرد: در برنامه هفتم توسعه، بحث اقتصاد دریامحور مطرح شده و سواحل مکران می‌تواند پشتیبانی لازم را برای این صنایع برپا کند. بنابراین توسعه دریامحور باید در دستور کار باشد و مکران هم یک منطقه بکری است که دسترسی‌های لازم را به دریا، خشکی و مناطق مختلف منطقه قفقاز و غرب آسیا دارد. بنابراین مکران می‌تواند به یک مرکز تجاری و صنعتی برای آینده تبدیل شود.

او تاکید کرد: اما انتقال پایتخت به مکران امکان ندارد. چه کسی پایتخت سیاسی را به مکران می‌برد؟ چون پایتخت سیاسی باید در جایی باشد که دسترسی همگان به آن وجود داشته باشد. سواحل مکران تا شمال غرب کشور چقدر مسافت دارد؟ مسافت زیاد است و هزینه زیادی تحمیل می‌شود. باید در مکران سرمایه گذاری شود و این منطقه ساحل خوبی دارد برای اینکه ما در حوزه دریا بتوانیم بهره‌وری لازم را داشته باشیم. اما منطقه مناسبی برای پایتخت سیاسی نمی‌تواند باشد. به گفته رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور، پایتخت سیاسی نمی تواند در کنار دریا قرار بگیرد.

جوکار تصریح کرد: پایتخت اقتصادی می‌تواند تهران باشد و مشکلی در این زمینه نیست. اقتصاد تهران بستگی به بازار تهران و کارخانه‌های آن دارد و این موضوع تعیین‌کننده است. بنابراین پایتخت اقتصادی می‌تواند تهران باشد؛ اما باید پایتخت سیاسی را تغییر داد.