چگونه بفهمید که آیا و چه زمانی قرار است طاس شوید؟!

فرارو: ریزش مو موضوعی است که بسیاری از مردان را نگران می کند. این نگرانی قابل درک است زیرا در سن ۷۰ سالگی بین ۹۶ تا ۱۰۰ درصد از مردان ریزش موی قابل توجهی را تجربه می کنند. تقریبا از هر پنج نفر یک نفر در دهه دوم عمر و از هر سه نفر یک نفر در دهه سوم عمرش آغاز روند طاسی را تجربه می کند. برای افرادی که در جمع های خانوادگی به اطراف نگاه می کنند و می بینند که افراد طاس اطراف شان زیاد هستند این نگرانی دو چندان می شود! با این وجود، آیا یک خانواده با چالش فولیکولی به طور خودکار سرنوشت موهای روی سر شما را تعیین می کند؟

به نقل از دیلی تلگراف، "اوا پرودمن" متخصص برجسته مو در بریتانیا می گوید:"شما می توانید از نظر ژنتیکی ریزش مو را به ارث ببرید و این اغلب در مورد طاسی الگوی مردانه و زنانه دیده می شود. این درست نیست که ژن الگوی طاسی از خانواده مادر شما می آید. این ژن می تواند از هر طرف از سمت مادر یا پدر به ارث برده شود". در این میان پرتو امیدی برای مردانی وجود دارد که علیرغم وجود اعضای خانواده طاس بتوانند موهای خود را حفظ کنند.

پرودمن در این باره می گوید: " این ژن می ‌تواند نسل‌ها را نادیده بگیرد و صرفا به این دلیل که در خانواده شما وجود دارد بدان معنا نیست که شما آن ژن را به ارث برده‌ اید". اگر یک ژن غالب را به ارث ببرید موهای خود را از دست خواهید داد. اگر ژن مغلوب را به ارث ببرید موهای تان را از دست نخواهید داد. بدین خاطر است که گاهی در میان محموعه ای از برادران یکی از آنان طاس می شود و دیگری دچار طاسی نمی شود".

در واقع، در جریان تحقیقات 12 ژن مرتبط با طاسی کشف شده است. دکتر "مارکو نیکولوزو" مدیر پزشکی یک کلینیک ریزش مو می ‌گوید:"یک کروموزوم مهم در کروموزوم X یافت می‌ شود که از سمت زن منتقل می شود بنابراین، اگر پدر یا برادران مادرتان طاس هستند احتمالا شما آن ژن را به ارث خواهید برد". با این وجود، 11 مورد دیگر  روی کروموزوم های غیرجنسی هستند و می توانند از سمت پدر یا مادر باشند. بنابراین، حتی اگر استعداد ژنتیکی برای طاسی با الگوی مردانه را از مادرتان به ارث ببرید همه ژن‌های پدرتان می‌ توانند در جهت مخالف باشند.

سرعت طاسی مردانه تا چه اندازه است؟

البته اگر تعداد زیادی از اعضای خانواده‌ فرد طاس شده باشند امری که باعث می شود آن فرد باور کند ژن طاسی را به ارث برده برخی از مردان درباره این که دقیقا چه زمانی ممکن است ریزش موی شان آغاز شود مضطرب خواهند شد. متاسفانه در این باره هیچ پاسخ آسانی وجود ندارد.

دکتر "نیکولوزو" می‌ گوید:"نیمی از مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه) تا ۳۵ سالگی مقداری ریزش مو را تجربه کرده‌اند اما پیش‌ بینی یا تخمین دقیق زمان وقوع آن بسیار دشوار است".

اگر مردی بستگانی داشته باشد که موهای خود را از دست داده‌ اند آنان می ‌توانند سرنخی از این که حدودا چه زمانی ممکن است فرد شروع ریزش موهای خود را تجربه کند ارائه خواهند کرد. پرودمن می ‌گوید:"اگر پدر یا پدربزرگ شما تا 40 سالگی تمام موهای خود را از دست داده ‌اند احتمالا این اتفاق برای شما نیز رخ خواهد داد. با این وجود، ممکن است این اتفاق بعدا رخ دهد زیرا به طرف دیگر خانواده نیز بستگی دارد. مردان اغلب الگوی طاسی خود را نیز به ارث می برند یعنی اگر پدرتان از تاج سر طاسی اش آغاز شد شما نیز احتمالا از آن ناحیه با اغاز طاسی مواجه خواهید شد".

چه زمانی دیدن اولین علائم طاسی معمول است؟

با توجه به این که ریزش مو براساس طیف وسیعی از عوامل رخ می دهد می تواند در سنین مختلف در افراد مختلف رخ دهد. پرودمن می گوید:"من مراجعه کنندگان پسری داشته ام که در ۱۴ سالگی به کلینیک ام آمده اند اما مردانی را نیز در سن ۷۰ سالگی می ‌بینم که برای اولین بار ریزش مو را تجربه می ‌کنند بنابراین، در هر سنی ممکن است این اتفاق رخ دهد. با افزایش سن همه ما از زن و مرد نازک شدن مو را تجربه می کنیم. این شبیه ریزش موی مردانه یا زنانه نیست اما به طور طبیعی قطر و مقدار موهای شما قدری نازک می شود. این مانند ایجاد چین و چروک است: نشانه ای طبیعی از روند پیری".

با این وجود، بسیاری از عناصر دیگر نیز در ریزش مو دخیل هستند.

دکتر "نیکولوزو" می گوید:"رژیم غذایی عامل مهمی در سرعت پیش رفتن آن است کمبود آهن، کمبود ویتامین د، کمبود روی و به طور کلی کمبود پروتئین همگی می توانند ریزش مو را تسریع کنند. با این وجود، مشاهده این کمبودها در زنان بیش تر است. در مردان عوامل رایج تری که منجر به ریزش سریع مو می شود استرس، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی یا ورزش زیاد هستند".

الگوی طاسی مردانه ناشی از دی هیدروتستوسترون (DHT)  یک هورمون جنسی است که در رشد موهای بدن، صورت و ناحیه تناسلی نقش دارد. سطوح بالای دی هیدروتستوسترون در بدن می تواند فولیکول های مو را بیش از حد تحریک کند و باعث کوچک شدن آن ها شود. این به نوبه خود باعث می شود موها نازک تر، ظریف تر و سبک تر شوند تا آن که در نهایت فولیکول دیگر نمی تواند مو تولید کند. تولید بیش از حد تستوسترون باعث افزایش سطح دی هیدروتستوسترون می شود. نتایج مطالعات نشان داده اند که انواع خاصی از تمرینات مانند تمرینات مقاومتی و تمرینات تناوبی با شدت بالا می توانند سطح تستوسترون را افزایش دهند که توضیح می دهد چرا ورزش بیش از حد می تواند عاملی برای ریزش مو باشد. پرودمن می گوید:"گاهی اوقات من در سن 18 سالگی پسرانی را می بینم که با آغاز تجربه اندک کوچک شدن فولیکول های شان مواجه می شوند. زمانی که آنان به دانشگاه بروند و فعالیت ورزشی را آغاز کرده و برای مثال سه ساعت در روز و هفت روز در هفته ورزش کنند مقدار تستوسترون آزاد در بدن شان افزایش می یابد که خود باعث افزایش سطح  دی هیدروتستوسترون می شود و طاسی را تسریع می کند".

چگونه می توانید بفهمید که موهای تان را از دست می دهید؟

اگر نگران ریزش موهای خود هستید به ویژه زمانی که تعداد زیادی از اعضای خانواده موهای خود را از دست داده اند به راحتی می توانید متوجه شوید که هر بار که مو می ریزد دچار هراس می شوید اما به یاد داشته باشید که ریزش مو یک روند آهسته است که ماه ها یا سال ها به طول می انجامد تا آشکار شود. بنابراین، زمان کافی برای اقدام کردن وجود دارد. ضرب المثلی قدیمی وجود دارد کمه می گوید وقتی متوجه ریزش موهای خود می شوید که پیش تر یک سوم موهای خود را از دست داده اید اگرچه دکتر "نیکولوزو" می گوید این استدلال ممکن است در سال 2024 قدری اغراق آمیز باشد. او می گوید:"بنابراین، افراد پیش از آن که این مقدار از مو را از دست بدهند قطعا متوجه ریزش موهای شان می شوند".

با توجه به این که 80 درصد ریزش مو از شقیقه آغاز می شود بهترین راه برای تشخیص ریزش مو بررسی خط موی شما است. از گلابلا یا ناحیه اخم ناحیه بین دو ابرو اندازه گیری کنید این قسمتی از صورت است که با افزایش سن حرکت یا تغییر نمی کند. از آنجا تا مرکز خط رویش موی خود را اندازه بگیرید و سپس 45 درجه به چپ و راست اندازه گیری کنید تا هر شقیقه را اندازه بگیرید.

از این اندازه‌ گیری ‌ها به ‌عنوان مبنای سنجش خود استفاده کرده و هر چند هفته یکبار آن را تکرار کنید. هرچه ریزش موهای شقیقه گسترده تر و عمیق تر باشد سریع تر موهای خود را از دست خواهید داد. اگر اندازه‌ و ابعاد ریزش بیش تر شدند در آن زمان باید به یک تریکولوژیست (متخصص مراقبت از مو) مراجعه کنید. دکتر "نیکولوزو" می‌گوید:"اولین کاری که باید انجام دهید این است که با یک متخصص مشورت کنید. او با استفاده از یک تریکوسکوپ (میکروسکوپی که برای مشاهده فولیکول‌ های مو استفاده می ‌شود) این موضوع که چه چیزی باعث ریزش مو شده را بررسی می کند. از آنجا باید در اسرع وقت به دنبال درمان باشید زیرا همه گزینه های شناخته شده فقط برای فولیکول های موی موجود کار می کنند. زمانی که فولیکول مو از بین برود کار زیادی جز کاشت مو نمی توان انجام داد.

پرودمن می گوید:"یک نکته کوچک این است که خط موی شما تا حدود 25 سالگی بالغ نمی شود. تا آن زمان ممکن است احساس کنید که دچار ریزش مو از ناحیه شقیقه شده یا دچار طاسی الگوی مردانه هستید یا به احتمال زیاد خط موی شما به شکل طبیعی خود بازمی گردد. اگر هیچ نشانه ای از ریزش مو در جای دیگری روی سر وجود ندارد می توانید مطمئن باشید که این ریزش مو با الگوی مردانه نیست". به خاطر داشته باشید که استرس نیز می تواند باعث ریزش مو شود، اما این مورد متفاوت از الگوی ریزش مو است و موهای شما ممکن است بازگردند.

با ریزش مو چه کنیم؟

اگر موهای خود را از دست می دهید چندین گزینه درمانی وجود دارند که می توانند به متوقف یا حتی معکوس کردن ریزش مو کمک کنند. همان طور که دکتر نیکولوزو خاطرنشان می کند همه درمان ها روی فولیکول های زنده کار می کنند بنابراین، بسیار مهم است که پیش از آن که فولیکول ها دیگر نتوانند مو تولید کنند زودتر درمان آغاز شود. تا زمانی که شما هنوز مقدار زیادی از آن موهای کوچک شده را دارید حتی اگر نمی توانید آن ها را با چشم غیر مسلح ببینید داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید می توانند ریزش مو را تثبیت کنند و جلوی تهاجمی بودن این کوچک سازی را بگیرند. فیناستراید و ماینوکسیدیل هر دو از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون جلوگیری کرده و کوچک شدن فولیکول های مو را متوقف می کنند. با این وجود، انتقاداتی از عملکرد فیناستراید وجود داشته و برخی از مردان عوارض جانبی از جمله افسردگی و اختلال عملکرد جنسی را گزارش کردند. مطالعات در مورد میزان روان تنی یا سایکوسوماتیک* بودن عوارض جانبی قطعی نبوده و حدود 3 درصد از مردان آن را تجربه می کنند.

پرودمن می افزاید:"اگرچه این درمان ها تا حد زیادی موثر هستند اما باید این هشدار داده شود که برخی از افراد بهتر از سایرین به آن پاسخ می دهند. این درمان ها در برخی از افراد می توانند ریزش مو را به طور کامل متوقف کرده در حالی که در برخی دیگر روند ریزش را کُند می کنند. سپس در برخی دیگر از افراد در ابتدای درمان ریزش مو متوقف شده اما با افزایش سن داروها به خوبی عمل نمی کنند و ریزش مو دوباره آغاز می شود. در آن صورت فرد به دنبال کاشت مو خواهد بود". هم چنین، چند گزینه جدیدتر توسعه یافته وجود دارد که کمتر از پیوند مو تهاجمی هستند از جمله کاشت مو به روش میکروگرافت یا فناوری میکروگرافت اتولوگ AMT)) که در آن سلول‌ها را از پشت گوش‌ های شما جایی که فولیکول‌ های اهداکننده قوی ‌تر هستند می ‌گیرند سپس آن سلول ها را برای ایجاد سلول ‌هایی که رشد مو را تشویق می ‌کنند مورد پردازش قرار می دهند. آن سلول ها به سرتاسر سر تزریق می‌شوند و می ‌توانند فولیکول ‌های موی آسیب ‌دیده را تحریک کرده و عملکرد آن ‌ها را بازیابی کنند.

در یک شیوه درمانی تازه دیگر از یک دستگاه دستی به نام تریکوپات استفاده می شود که از برش های ریز پوستی و امواج صوتی آکوستیک برای افزایش جریان خون در پوست سر و فعال شدن مجدد متابولیسم سلولی فولیکول های مو استفاده می کند و توانایی آن ها را برای رشد مو افزایش می دهد.

در نهایت، مهم است به یاد داشته باشید که بدون توجه به موهای پدر، پدربزرگ یا عموی تان تا زمانی که آماده باشید که موهای تان را دست نخورده نگه دارید موهای شما لزوما محکوم به فنا نیست.

* اختلال بدنی که تحت تاثیر ذهن قرار دارد یا در شدیدترین حالت توسط ذهن ایجاد می‌ شود.