دفاع سید محمد خاتمی از دولت زمان جنگ

خبرگزاری ایسنا: رییس‌جمهور اسبق کشورمان به ایثارگران، جانبازان، فرزندان و خانواده‌های شهدا توصیه کرد که مدافع صلح باشند و نگذارند دفاع مقدس و ارزش‌ها انحصارا در اختیارسیاست‌بازان باشد.

حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی در دیدار با جمعی از ایثارگران، رزمندگان و جانبازان جنگ تحمیلی و خانواده‌ها و فرزندان شهدا با ابراز خرسندی از حضور در این جمع اظهار کرد: دو اصطلاح «جنگ تحمیلی» و «دفاع مقدس» در جریان هشت سال درگیری ایران و عراق مطرح شد که مثل بسیاری از شعارهایی که از قلب و وجدان مردم برآمد، بازتاب دهنده حقیقتی بود که در زمین جریان و ریشه در ماهیت و رویکرد انقلاب داشت.

وی افزود: بار این دو عنوان باری سنگین است که ماهیت جنگ ۸ ساله و عظمت روحی ملت و دولت و رهبری امام را نشان می‌دهد. از واژه جنگ مقدس در جنگ‌های صلیبی و دیگر جنگ‌ها استفاده شد که برای جنگ، تقدس قایل شدند و به نام جنگ و ارزش‌ها، جنایت‌هایی مرتکب شدند که واژه مقدس بر آن نهادند اما تاریخ و فرهنگ اسلامی و ایرانی ما چنین تقدسی را برای جنگ قایل نیست.

وی با اشاره به ستایش جنگ در بسیاری از فرهنگ‌ها، جنگ ستایش شده در ایران و شاهنامه را جنگی همراه با عدالت، خداپرستی، ارزش‌های انسانی و حرمت به انسان خواند و اظهار کرد: جنگ‌آوری اگر همراه با فضیلت‌های دیگر انسانی بوده است، ستوده می‌شده است، این جنگاور ستوده شده عادل، خداپرست و انسان دوست بوده است.

رییس بنیاد باران افزود: ما برای جنگ عراق و ایران، عنوان جنگ تحمیلی را به کاربردیم که تحمیلی خود بار منفی دارد، یعنی ما جنگ نمی‌خواستیم و این جنگ بر ما تحمیل شده است و ما در برابر جنگ تحمیل شده، مقاومت کردیم یعنی علیه جنگ، جنگیدیم که عنوانش دفاع مقدس است و این مساله‌ای مهم است.

وی با اظهار تأسف از سوءاستفاده از عناوین مقدس در بسیاری از جوامع از جمله ایران، گفت: گاهی حتی برای عناوین غیرمقدس و ضدتقدس از عناوین مقدس استفاده می‌کنند اما در عنوان «دفاع مقدس»، این «مقدس» بسیار به جا به کار برده می‌شود زیرا وقتی جنگ می‌شود جنگی که تجاوزکارانه و برای اشغال سرزمین ما و برای تحقیر ملت ما و انتقام‌گیری از ملتی است که می‌خواهد برسرنوشت خود حاکم باشد، منافع ما را به خطر می‌اندازد و به ما تحمیل می‌شود و امروز ماهیت آن مشخص است، جنگی است که ما باید در برابر آن مقاومت کنیم و اینست دفاع مقدس.

وی با اشاره به اشتباهاتی که ممکن است برخی به آن اشاره کنند و بگویند اگر این اشتباهات رخ نمی‌داد، زمینه جنگ فراهم نمی‌شد، افزود: انکار نمی‌کنیم برخی تندروی‌ها و اشتباهاتی وجود داشته است، اما حضرت امام(ره) سعی می‌کردند این تندروی‌ها را اصلاح کنند. برخی می‌گویند اگر برخی اقدامات تحریک‌آمیز خشن در حاشیه مرزها رخ نمی‌داد، شاید جنگ نمی‌شد اما این‌ها درست نیست و اگر این‌ها هم نبود بهانه‌ای برای جنگ فراهم می‌کردند.

خاتمی با اشاره به دیدگاه امام درباره صدور انقلاب یادآوری کرد: امام گفتند منظور ما از صدور انقلاب دخالت در کشورهای دیگر نیست ما مقاومت می‌کنیم و بر ارزش‌ها پافشاری می‌کنیم و موفقیت کسب می‌کنیم و این روحیه در دیگر جاهای جهان سرایت می‌کند و دیدیم که کرد.

وی با اشاره به قرارداد کمپ دیوید و سازش اسراییل و اعراب در همان ایام گفت: عرفات با آن سابقه انقلابی رفت و از در سازش درآمد و آن عظمتی که فلسطین داشت، افتاد در مسیری که نتیجه آن را هم اکنون هم می بینیم و اسراییل یک لحظه هم عقب نرفته است و هر روز بخش‌های مختلف را مورد تجاوز قرار می‌دهد. از همان زمان به بعد مساله مقاومت شگفت‌انگیز و حماسی ملت فلسطین رخ داد و مقاومتی شکل گرفت که برای اولین بار افسانه شکست‌ناپذیر بودن رژیم صهیونیستی را از بین برد.

وی با بیان این مثال نتیجه گرفت: مقاومت و دفاع مقدس مردم ایران و ایستادگی بر اصول و معیارهایی که داشته است در مقاومت ملت فلسطین و لبنان موثر بود که این یعنی صدور انقلاب به روایت حضرت امام (ره) که تاکید داشتند صدور انقلاب به معنی دخالت در دیگر کشورها را قبول نداریم و مقاومت و ارزش‌مداری ما صادر می‌شود و شد. دفاع مقدس ما در شکل گیری و تقویت مقاومت در منطقه موثر بود.

وی در بیان ماهیت جنگ بین ایران و عراق گفت: بنا بود از ملت، انتقام گرفته شود و بنا بود انقلابی مورد حمله قرار گیرد که کشوری را ازپایگاه امن غرب در منطقه به پایگاه حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش و محورمقاومت در برابر بدی‌ها و زشتی‌ها، تبدیل کرده بود. آن‌ها می‌خواستند سرزمین ما را اشغال کنند و چنان فشاری بیاورند که نتوانیم روی پای خود بایستیم.

رییس جمهور پیشین ایران در بیان ناکامی قدرت‌های جهانی از جنگ ایران و عراق برای رسیدن به اهداف خود یادآور شد: آن‌چه موجب ناکامی آن‌ها و عظمت ملت ما شد، همان دفاع مقدس و مقاومت مردم بود. ملت ما رنج بسیاری کشید و بسیاری از جوانان ما به جبهه‌ها رفتند و جان دادند، اسیر و جانباز شدند و خانواده‌های بسیاری مقاومت کردند و دفاع مقدس را به نتیجه رساندند.

وی با اشاره به ارتش قوی عراق در خاورمیانه آن روز و مشکلات پس از انقلاب و آماده نبودن ایران برای جنگ و حمایت قدرت‌های جهانی از عراق گفت: ما تنها بودیم و بعد از انقلاب آمادگی نداشتیم و این جنگ نابرابر به ما تحمیل شد و اگرچه ممکن است ناکاآمدی هایی نیز وجود داشته باشد اما دفاع مقدس و ذات مردم ما و عظمت رهبری انقلاب موجب شد در این جنگ شکست نخوریم.

وی چند نکته را در دفاع مقدس حائز اهمیت دانست و گفت: ما در این جنگ هیچ نقطه‌ای از سرزمین‌مان را ازدست ندادیم در حالی که شهرهای مهم ما در ابتدای جنگ اشغال شدند و اوج مظلومیت و رنج ما در سقوط خرمشهربود، اما اوج افتخار ما نیز دربازپس گیری خرمشهر بود.

خاتمی با بیان این‌که «این تنها جنگی بود که طی چند قرن گذشته ما در آن سرزمینی را از دست نداده‌ایم»، گفت: نکته دوم این‌که ما در جریان جنگ حتی یک روز اعلام وضعیت فوق‌العاده در کشور نکردیم.

وی برای درک اهمیت این موضوع، مصر را مثال زد که حکومت قبلی مصربرای سرکوب داخلی در طول ۳۰ سال، وضعیت فوق‌العاده برقرار کرده بود و یکی از افتخارات انقلاب مصر لغو کردن وضعیت فوق‌العاده بود که البته به دلیل اشتباه بعضی جریان‌های مصر در انقلاب و سوءاستفاده برخی گروه‌ها و نیز قدرت‌های خارجی، متاسفانه این انقلاب به نتیجه مطلوب نرسید.

وی با بیان این‌که «هیچ کشوری مثل ایران قربانی تروریسم نبوده است» یادآوری کرد: این از افتخارات ایران است که درست در شرایط حاکم بودن موج تروریسم و بمباران شهرها و شرایط تحریم، عدم صدور ناکافی نفت و جنگ، وضعیت فوق‌العاده اعلام نکرد.

رییس بنیاد باران در ادامه به پاره‌ای سخت‌گیری‌های اعمال شده در عرصه سیاسی، قضایی و اجتماعی در جریان جنگ که لازمه آن وضعیت حساس بود، اشاره کرد و گفت: امام(ره) تاکید کردند که آن سخت‌گیری‌ها و احیانا اشتباهات در شرایط خاص جنگی بود و همه باید برگردیم به قانون، یعنی قانون اساسی باید اجرا شود و اگر ما حرفی داریم این است که آیا توصیه امام امروز اجرایی می شود که تاکید داشتند که استثناهایی که به خاطرجنگ رخ داده بود، اصلاح شود و قاعده که اجرای قانون و آزادی بود، مبنا قرار گیرد؟

وی افزود: اگر اشکالاتی به وجود می‌آید این است که آن استثناها که باید از بین برود تداوم پیدا کند و آن قاعده اجرا نشود. در عرصه سیاسی درست است که با برخی بدبینی‌هایی که لازم هم بود، سخت‌گیری‌هایی اعمال شد اما در همان زمان جنگ نیز فضا برای کسانی که معلوم بود به ایران علاقه‌مند هستند، کمتر تنگ می‌شد و در زیر بمباران حتی یکبار و در یک نقطه انتخابات تعطیل نمی‌شد.

وی سومین نکته دفاع مقدس را اداره موفق جنگ و کشور خواند و گفت: باید از دولتی که در جنگ بود و من هم در این دولت بودم یاد کنم که چقدر مشکل داشت. جنگ آشفتگی و مشکل ایجاد می‌کند،ملت ما نیز مشکل داشت اما مردم درآن مقطع احساس خفقان نکردند. جنگ می‌توانست قحطی بیاورد اما نه تنها قحطی نشد بلکه تلاش شد مردم بخصوص مردم عادی و متوسط به پایین درزندگی احساس تنگنا نکنند.

خاتمی گفت: تقاضای برخی نظامیان در سال‌های پایانی جنگ برای اختصاص بودجه ارزی برای اداره جنگ خیلی بیش از درآمد کشور بود، در عین حال نیمی از درآمد ارزی برای اداره جنگ اختصاص داده شده بود و کمتر از نیمی از درآمد به اداره کل کشور داده شد و سعی شد تا جایی که امکان داشت تولید متوقف نشود، تورم رشد نکند و با سهمیه‌بندی کالا نوعی عدالت ایجاد شود که با این سهمیه‌بندی طبقات محروم از زندگی نسبتا آبرومندی برخوردار شدند که این سهمیه‌بندی در دوران جنگ کاری بسیار مشکل اما کارساز بود.

وی که خود نیز در دولت زمان جنگ حضور داشت با بیان این‌که «همه نیروهای انسانی ما در اختیار جنگ بود» اظهار کرد: صنایع ما در اختیار جنگ بود اما در عین حال تلاش شد تولید نخوابد و قحطی در مملکت ایجاد نشود؛ در آن دوران قیمت ارز رسمی ثابت نگاه داشته شد (۷ تومان) که اگرچه به لحاظ اقتصادی در وضعیت عادی تصمیم درستی نبود، اما اگر انجام نمی‌شد قحطی در کشورمی‌شد و نشانه تدبیر دولت جناب آقای مهندس موسوی بود.

وی همچنین با مهم خواندن سهمیه‌بندی کالا در مقطع زمانی جنگ افزود: اگر سهمیه بندی نمی‌شد بخش زیادی از جامعه آسیب می‌دید و گرسنه می‌ماند.

خاتمی اداره جنگ را شبیه معجزه دانست و گفت: جنگ ما، تحمیلی بود یعنی ما اهل جنگ نیستیم و دفاع ما مقدس بود؛ این مواضع امروز هم برای ما خیلی مهم است. در دنیای امروز به نام جهاد، جنایت می‌کنند و به نام شهادت و شهادت‌طلبی و جهاد مقدس، گردن می‌زنند، زنان را اسیر می‌کنند، معابد و مساجد را نابود می‌کنند و مردم بیگناه را می‌کشند و آواره می‌کنند و... در حالی که از آن سو سرکوب و اشغال در عرصه بین‌الملل مورد حمایت و تایید است چنانچه در مساله اسراییل همین را می‌بینیم.

وی با اشاره به سخنرانی خود دردانشگاه هاروارد در دوره بعد ازریاست جمهوری‌اش گفت: آن‌جا درباره اسراییل از من پرسیدند و من پاسخ دادم، موضع ما کاملا اخلاقی است؛ ده‌ها سال پس از جنگ جهانی اول هنوز فرانسه مورد تجلیل قرار می‌گیرد و درباره مقاوت فرانسه فیلم می‌سازید که اجازه نداد اشغال هیتلرمبنای مشروعیت حاکمیت نازیسم باشد. امروز نیز سرزمین‌هایی اشغال شده است و حال اشغالگر مدعی مالکیت است و صاحبان سرزمین تروریست نامیده می‌شوند که این اوج بد اخلاقی است. اگر این رفتار رایج شود همه جا می‌تواند رایج شود و مثلا آلمان می‌تواند بگوید فرانسه برای من است. این‌که اشغال منشا مشروعیت یک حکومت شود را ما قبول نداریم و حرف ما در عرصه بین‌الملل این است.

به گزارش ایسنا به نقل از دفترسیدمحمد خاتمی، وی گفت: امروز این اشغال وجود دارد و جنگ است و دائما ملت‌ها و مردم را سرکوب می‌کنند و به نام مبارزه با تروریسم، ائتلاف جنگ شکل می‌دهند. بنده در آخرین سخنانم در سازمان ملل پیشنهاد دادم که به جای ائتلاف برای جنگ بیایید ائتلاف برای صلح تشکیل دهید که متاسفانه آن صدا شنیده نشد. در این دنیایی که همه برطبل جنگ می‌کوبند، افراد بیگناه کشته می‌شوند و دریای خون جاری است، در این زمان گاهی این جنگ‌ها مقدس هم خوانده می‌شوند و شما کسانی که در دفاع مقدس حضور داشتید، بهترین کسانی هستید که بگویید جنگ زشت است و صلح زیباست.

خاتمی خطاب به ایثارگران و خانواده‌های شهدا اظهار کرد: چه کسی بهتر از شما می‌تواند زشتی جنگ را نشان دهد؟ امروز باید فریاد صلح‌خواهی ما و اعتراض ما به جنگ درجهان بلند شود. چه جنگی که قدرت‌ها و دولت‌های توسعه‌طلب راه می‌اندازند و چه جنگی که تروریست‌ها ایجاد می‌کنند. همچنان که مقاومت در برابر آن جنگ تحمیلی را جنگ علیه جنگ و دفاع مقدس می‌دانیم، امروز باید آن صدا را بلند کنیم و رزمندگان ما باید بیایند چهره رحمانی اسلام را به جهان نشان دهند که گاهی چهره اسلام انقلابی زشت نشان داده می‌شود.

وی با اشاره به این‌که خداوند در قرآن از میان تمام جنگ‌ها و فعالیت‌های نظامی سیاسی پیامبر، صلح حدیبیه را فتح مبین می‌داند، اظهار کرد: شما ایثارگران زشتی جنگ را بهتر از همه حس کردید، افراط و خشونت که اوج آن در جنگ است، محکوم است. انقلاب ما ضد افراط و خشونت است. ما آمده‌ایم که زندگی کنیم؛ خداوند و پیامبر، انسان را به زندگی دعوت کرده‌اند و زندگی در متن صلح میسر است.

وی ادامه داد: امروز شایسته‌ترین افراد برای نشان دادن چهره رحمانی اسلام، برای نشان دادن جنگ طلب نبودن انقلاب و برای نشان دادن مهربانی و اینکه مردم باید بر سرنوشت خود حاکم باشند و تمام لوازم این حاکمیت بر سرنوشت باید تامین شود، شما رزمندگان هستید. تجاوز ممنوع است چه به حقوق انسان‌ها و چه به کشورهای دیگر و این رزمندگان، ایثارگران و وابستگان به آن‌ها هستند که باید آن را بیان کنند.

خاتمی با اشاره به تشکیل موزه صلح از سوی جانبازان جنگ و تلاش آن‌ها برای نشان دادن زشتی‌های جنگ و زیبایی صلح با اظهار امیدواری نسبت به رشد موزه صلح، بر لزوم توسعه تشکل‌های غیردولتی ایثارگران و حضور آن‌ها در عرصه مدیریتی کشور و فراهم شدن زمینه کار آن‌ها در راستای مقابله با افراط، تفریط و خشونت اظهار امیدواری کرد.

وی با مخاطب قرار دادن ایثارگران گفت: در این جهان جنگ‌زده، خشن و ضدانسانی که به نام دین و غیردین، انسان سرکوب می‌شود و مهربانی از بین می‌رود و عدالت نابود می‌شود، شما رزمندگان منادی صلح باشید و بگویید برای صلح جنگیدیم نه برای اشغال سرزمین‌های دیگران. ما جنگیدیم که جنگ‌افروزان را سر جای خود بنشانیم، جنگیدیم برای این‌که افراط و خشونت در روابط میان انسان‌ها از بین برود. جنگیدیم برای این‌که می‌خواستیم زندگی کنیم و دعوت خدا و پیامبر به زندگی را اجابت کنیم. و زندگی سرافرازانه این است که انسان بر

سرنوشت خود حاکم باشد و نظام، نظام انسانی و مردمی باشد و قوی شویم که دیگران نتوانند به ما تجاوز کنند.

وی تاکید کرد: نگذارید دفاع مقدس و ارزش ها انحصارا در اختیار سیاست‌بازان قرار بگیرد. دفاع مقدس متعلق به کل کشور و انقلاب و تاریخ است؛ بخصوص برخی از تازه به دوران رسیده‌ها که حتی از دور نیز دستی بر آتش جنگ نداشتند، امروز می‌خواهند جنگ و ایثارگری را وسیله ای برای حذف دیگران قرار دهند و ایثارگران و خانواده‌های آن‌ها بهترین کسانی هستند که نباید اجازه دهند ارزش‌ها و عناوین مقدس دستاویز معاملات سیاسی به ویژه حذف نیروهای ارزنده‌ای قرار گیرد که در دلبستگی آن‌ها به انقلاب شکی نیست و اجازه ندهند برخی افراد افراطی که ربطی به جنگ ندارد، میدان‌دار شوند.