عکسی از تنها بازمانده ستون ۷۰ نفره غواصان عملیات کربلای ۴

در سی‌و هفتمین سالگرد عملیات «کربلای ۴»، فیلمی از سینه‌زنی و توسل غواصان گردان حضرت ولیعصر(عج) و حبیب‌بن‌مظاهر لشکر عاشورا به دست‌مان رسید که به همین بهانه از «محمدباقر برزگر» خواستیم که روایتی از عملیات کربلای ۴ و موقعیت این فیلم را بیان کند.

«محمدباقر برزگر» از معدود غواصان نیروهای استان آذربایجان غربی است که در عملیات کربلای ۴ سالم از آب بیرون آمد. در واقع او تنها بازمانده ستون ۷۰ نفره غواصان خط‌شکن گروهان یک از گردان ولیعصر(عج) لشکر عاشورا در این عملیات است.

یازده کیلومتر غواصی در شب

بزرگر در زمان اجرای عملیات کربلای ۴ ، یک نیروی بسیجی ۱۵ ساله‌ بود که قبل از حضور در جبهه هیچ وقت شنا نکرده بود. او درباره آموزش غواصی‌ می‌گوید: «در مهر ماه ۱۳۶۵ به علت کم بودن نیرو در گردان غواصی ولیعصر(عج) قرار بود از سایر گردان‌ها به این گردان منتقل شوند که من هم یکی از نیروها بودم و به گردان غواصی پیوستم. دوره آموزش ما در سد دز برگزار شد و بنده توانستم شناگر ماهری شوم. ما در آذر ماه ۱۳۶۵ آماده اجرای عملیات کربلای ۴ بودیم. اواخر آموزشمان مانور کربلای ۴ را انجام دادیم که در این مانور حدود ۱۱ کیلومتر در شب غواصی کردیم. این مانور از ۱۱ شب تا ۵ صبح ادامه داشت. وقتی که ۵ صبح از آب بیرون آمدیم، دیگر توان نداشتیم. از طرفی هوا خیلی سرد بود ضمن اینکه مانور سختی را پشت سر گذاشته بودیم. توانمان به قدری کم بود که حتی نمی‌توانستیم یک خرما را بجویم. اما در هر صورت باید آماده عملیات می‌شدیم.»

مراسم سینه‌زنی شورانگیز قبل از «کربلای ۴»

در اواخر آذر ماه ۱۳۶۵ که رزمندگان آماده شروع عملیات کربلای ۴ بودند، سیل در خوزستان آمد که سبب طغیان رود کارون شد؛ طوری که حتی بولدوزر و لودر لشکر عاشورا زیر آب رفت. بزرگر درباره این اتفاق و مراسم سینه‌زنی و توسل به اهل بیت(ع) که بعد از این سیل برگزار شد، بیان می‌کند: «منطقه را آب گرفت و امکان داشت چادرهایمان را آب ببرد. بیل و کلنگ هم نداشتیم تا مانع رسیدن آب به چادرهایمان شویم. به همین خاطر با بشقاب‌های روحی‌ خاکریز زدیم و جلوی آب را گرفتیم. بعد از این جریان، غواصان مراسم سینه‌زنی و توسل به اهل بیت (ع) برگزار کردند که در این مراسم شهید حاج رضا داروئیان به زبان آذری شعر مرحوم استاد شهریار را مداحی می‌کرد «حسینه یرلر آغلار، گویلر آغلار/ بتول و مرتضی، پیغمبر آغلار» و غواصان با شور و حال عجیبی این بیت را تکرار می‌کردند.»

با ماشین‌های یخچال‌دار عازم منطقه شدیم

موعد عملیات فرا رسیده بود و قرار بود دوم دی ماه رزمندگان به اطراف اروند رود منتقل شوند. برای اینکه عملیات لو نرود، غواصان را با ماشین یخچال‌دار حمل ‌کردند. این غواص درباره انتقال به منطقه عملیاتی می‌گوید: «حدود ۷۰ نفر با تجهیزات کامل بودیم. لباس غواصی را در ساکمان گذاشتیم و با لباس بسیجی و اسلحه و مهمات سوار ماشین یخچال‌دار شدیم. آنقدر فضا تنگ و بسته بود که به سختی نفس می‌کشیدیم. در ۲ کیلومتری اروندکنار پیاده شدیم و باید با آن همه تجهیزات حدود ۲ کیلومتر پیاده می‌رفتیم. بالاخره به اروند کنار رسیدیم. به ما گفتند تحت هیچ شرایطی از سنگرها بیرون نروید چون ممکن است دشمن متوجه عملیات شود. از فرصت استفاده کردیم و مشغول خواندن دعا و مناجات شدیم. بعد از ظهر سوم دی‌ماه دستور آماده‌باش دادند. با بچه‌ها همدیگر را در آغوش می‌گرفتیم و حلالیت می‌طلبیدیم.»

غواصانی که در آب شهید شدند

برزگر شب عملیات را اینگونه شرح می‌دهد: «لباس‌های خاکی را درآوردیم و ساعت ۱۰ شب به سمت نقطه رهایی رفتیم. همیشه در عملیات‌ها سخت‌ترین نقاط را به لشکر ۳۱ عاشورا می‌دادند. گردان حبیب‌ابن مظاهر و گردان ولیعصر(عج) از لشکر عاشورا در عملیات کربلای ۴ حضور داشتند. آن شب تنها گردانی که به آب رفت، گروهان یک از گردان ما بود. به ما گفته بودند تحت هیچ شرایطی سرتان را از آب بیرون نیاورید. حدود ۵۰۰ متر نرفته بودیم که متوجه شدم شرایط غیرطبیعی است. سرم را به آرامی از آب بیرون آوردم و یک لحظه دیدم که همرزمانم با پیکرهای قطعه‌قطعه و آغشته به خون روی آب آمدند. بعثی‌ها با چهارلول و دولول و آرپی جی و هر چه سلاح سبک و سنگین داشتند، روی سرمان آتش می‌ریختند. از ستون ما خیلی‌ از غواصان شهید شدند. چند نفری که مانده بودیم، تا جزیره ام‌الرصاص ادامه دادیم. از یک گروهان فقط ۶ نفر توانستیم به جزیره ام‌الرصاص برسیم. ما ۶ نفر می‌توانستیم مقدمات فتح جزیره را فراهم کنیم اما عملیات لو رفته بود و نیروهای عمل‌کننده دیگری نیامدند و به نظرم اگر می‌آمدند می‌توانستیم موفق شویم و بصره را به محاصره خودمان درآوردیم. بعد از عملیات کربلای ۴ به عقب برگشتیم و در موقعیت شهید قجریه قرار گرفتیم.»

۷۰ نفر از غواصان حاضر در این فیلم، کربلای ۴ شهید شدند

برزگر درباره فیلم به جا مانده از سینه‌زنی غواصان گردان حبیب‌ابن مظاهر و گردان ولیعصر(عج) می‌گوید: «بیش از ۷۰ نفر از غواصان حاضر در این فیلم در کربلای ۴ به شهادت رسیدند که می‌توان به شهید حسن پام، حمید شهرتی، محمد باقری و وحید کاوه‌ای اشاره کرد. ضمن اینکه حدود ۸۰ درصد از غواصانی که در این فیلم هستند، در عملیات‌های دیگر از جمله کربلای ۵ به شهادت رسیدند. مداح این مراسم هم غواص شهید حاج رضا داروییان در اردیبهشت ۱۳۶۷ در شلمچه به شهادت رسید. در این فیلم یک نوجوان ۱۶ ساله که در دسته سینه‌زنی است، از جیبش شیشه عطری درآورده به لباس همرزمانش در سمت چپ و راست عطر می‌زند؛ این غواص به نام محمدی است که در عملیات کربلای ۵ به شهادت رسید.»

وی ادامه می‌دهد: «شهیدان غواص رحیم آذین، محمد دهقان، وحید کاوه‌ای، حمید شهرتی، حمید قاسم نژاد، محمد باقری، رسول عبداللهی، سیدحسین حسینی عربی، اکبر وفایی، منصورعاشوری، اسدالله اسدی، رحمان سیف‌احمدی، محسن اقدمی، سیروس ژیانی، حسن پام، علی تقی‌نژاد، صفر محمدپور، فریدون الیاسی، عبدالله‌نژاد، اکبر محمدنژاد، علی کفشدوز، اروجعلی داداش‌زاده، هم در این فیلم مشاهده می‌شوند که عملیات‌های کربلای ۴ و ۵ شهید شدند. ضمن اینکه رسول ذبیحی، میرعلی خطایی، علیرضا حاج اوغلی، مجید جعفرزاده، ناصر اسماعیل‌زاده، یعقوب احمدی، عزیز تیموری، حسن یونسی، رضا فتح الله‌زاده، سجاد مقبلی، حسن دوستی، حسن شبگرد، حبیب جعفری، خداوردی سالمی، صادق جباری، نیت‌علی اکبرلویی، ولی عبدالله‌پور، محرم شیرعلیزاده، حسن سبحانی، بهمن پرنون، سید قاسم موسوی، بهرام پژگل، رضا دوستی، منصور بخشی، محسن رشیدی، مختار بیننده، رضا نظری، محرم شیخ‌زاده، عیلرضا تقی‌زاده، فیروز ماهری و بنده هم جزو غواصان جامانده از لشکر عاشورا در این فیلم هستیم.»

عملیات «کربلای ۴» یکی از سختترین عملیات‌های دفاع مقدس بود اما به دلیل لو رفتن عملیات، رزمندگان به اهداف پیش‌بینی شده دست پیدا نکردند. ضمن اینکه نیروهای آموزش‌دیده زیادی در این عملیات به شهادت رسیدند. اما ۱۷ روز بعد از «کربلای ۴»، عملیات «کربلای ۵» انجام شد که می‌توان از این عملیات به عنوان عملیاتی برای پایان دادن قدرت‌نمایی صدام حسین نام برد.