کشف یک کوسه «اهریمنی» با چشمان سفید در استرالیا

فرادید: گونه‌ی جدیدی از کوسه‌های اعماق دریا با چشمان سفید روشن بالاخره شناسایی شده است، آن هم دهه‌ها پس از اینکه یک ماده‌ی باردار مرده از این گونه برای نخستین بار در سواحل استرالیای غربی پیدا شد. کوسۀ «شبح» ابتدا به اشتباه شناسایی شد و تنها پس از نگاه دوباره دانشمندان به تخم‌های عجیب و غریب آن که سال‌ها در انبار موزه‌ها مانده بود، به عنوان گونه‌ای جدید شناخته شد. 

گونه‌ی تازه کشف‌شده که در مطالعه جدیدی که ۲۳ آوریل امسال در مجله‌ی «زیست‌شناسی ماهی» منتشر شد، توصیف شده است، Apristurus ovicorrugatus نام دارد، نامی که نشات‌گرفته از یک واژه‌ی لاتین به معنای تخم «ovi» و «corrugatus» به معنای راه‌راه است. 

ماده‌ی بارداری که سال ۱۹۹۲ به دام افتاد و در یک کلکسیون موزه نگهداری می‌شد، حامل یک تخم بود. 

A. ovicorrugatus علاوه بر تخم‌های منحصر به فرد خود، دارای عنبیه‌های سفید، براق و غیرمعمول است. ویل وایت، نویسنده‌ی ارشد این مطالعه و آبزی‌شناس سازمان تحقیقات علمی و صنعتی مشترک‌المنافع (CSIRO) می‌گوید: «این ویژگی مشترک گونه‌های آب‌های عمیق نیست و تنها یک گونه دیگر Apristurus nakayai از کالدونیای جدید وپاپوآ گینه نواین ویژگی را دارد».

Apristurus سرده‌ای از گربه‌کوسه‌ها است. آن‌ها معمولاً به عنوان گربه‌گوسه‌های روح یا شیطان شناخته می‌شوند. این سرده یکی از متنوع‌ترین سرده‌های کوسه در جهان است که حدود ۴۰ گونه‌ی شناخته‌شده دارد. 

در حالی که بیشتر گونه‌های کوسه، نوزادان زنده به دنیا می‌آورند، بقیه تخم‌گذاری می‌کنند. کیسه‌های تخم که کیف پری‌دریایی هم نامیده می‌شوند، معمولاً دارای پیچک‌های بلندی هستند که به آن‌ها اجازه می‌دهد به جلبک‌های دریایی یا سنگ‌ها بچسبند. 

نمای نزدیک از پوسته تخم کوسه Apristurus ovicorrugatus 

سال ۲۰۱۱، محققان با یک پوسته تخم بسیار عجیب روبه‌رو شدند که حاوی جنین کوسه بود. واضح بود کوسه متعلق به گونه Apristurus است، اما پوسته تخم آن با هیچ گونه‌ی شناخته‌شده‌ای مطابقت نداشت. 

برای بیش از یک دهه، این پوسته‌ی تخم معما باقی ماند تا اینکه دانشمندان دو پوسته‌ی دیگر را در کلکسیون ملی ماهی استرالیا یافتند. 

وایت می‌گوید: «پوسته‌های تخم دارای برجستگی‌های طولی بسیار متمایز روی سطوح خود بودند که در برش عرضی به شکل T بودند. تنها یک گونه دیگر در جهان یافت شده است که دارای پوسته‌های تخمی با آن شکل برجستگی است که سرده‌ی آن کاملاً متفاوت است.» 

یک جنین دیررس داخل یکی از پوسته‌های تخم پیدا شد

وایت و همکارانش پایگاه داده کلکسیون‌شان را با دقت مطالعه کردند تا ببینند آیا نمونه‌های شناسایی‌نشده‌ی دیگر Apristurus در منطقه کوچکی که در آن تخم‌ها جمع‌آوری شدند، یافت شده است. آن‌ها در نهایت یک ماده باردار پیدا کردند: یک کوسه ۴۶.۷ سانتی متری که به اشتباه گربه‌کوسه‌ی جنوب چین (Apristurus sinensis) شناسایی شده بود. 

ماده حامل پوسته‌ی یک تخم بود و این تخم با تخمی که یک دهه پیش پیدا شده بود، مطابقت داشت. وایت می‌گوید: «خوشبختانه نمونه ماده‌ای که ما پیدا کردیم حاوی یک پوسته تخم با برآمدگی یکسان بود که ظن ما را تایید کرد.» 

محققان می‌گویند کشف A. ovicorrugatus بر اهمیت شکل پوسته‌ی تخم در شناسایی گونه‌ها تاکید می‌کند. در استرالیا، از عموم مردم دعوت شده تا تصاویری از پوسته تخم را در یک پایگاه داده جهانی آپلود کنند تا به دانشمندان این امکان را بدهند که درک بهتری از محل پرورش کوسه‌های تخم‌گذار داشته باشند. پوسته‌های تخم‌های A. ovicorrugatus متصل به مرجان‌ها یافت شدند که نشان می‌دهد ممکن است این گونه برای تولیدمثل به این موجودات متکی باشد. 

وایت و همکارانش در حال جست‌وجوی کلکسیون‌های موزه‌ها برای یافتن گونه‌های جدید بیشتری هستند تا ببینند متصدیان چه چیز دیگری را نادیده گرفته یا به اشتباه شناسایی کرده‌اند.