این بیماری‌ها بینایی را مختل می‌کنند

همشهری آنلاین: تصورش را کنید که مشغول انجام کارهای روزانه‌تان هستید که یک‌مرتبه چشم‌هایتان  تار ببیند و نتوانید به‌خوبی این کارها را انجام بدهید. وقتی چشم‌ها به‌خوبی نبیند، فرد حسابی کلافه و نگران می‌شود و دلش می‌خواهد هر چه سریع‌تر دلیلی برای این مشکل بزرگ پیدا کند.

در چنین شرایطی، هزار و یک‌جور فکر ذهن آدم را درگیر می‌کند. وقتی چشم تار می‌بیند، نمی‌توان این مسئله را پشت گوش انداخت و باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرد که علت این تاری در دید مشخص شود. گاهی تاری در دید می‌تواند یک علت جدی داشته باشد و درصورتی‌که سریعاً برطرف نشود، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. «دکتر محمد ابراهیمی»، متخصص چشم و فوق تخصص شبکیه‌ی چشم شما را با دلایل تاری دید آشنا می‌کند.

چرا چشم تار می‌بیند؟

تاری دید به‌تنهایی علامت مشخص یک بیماری خاص محسوب نمی‌شود. بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث تاری دید شوند، برخی از این بیماری‌ها به خود چشم مربوط می‌شوند ولی برخی دیگر از بیماری‌هایی که باعث تاری دید می‌شود، ارتباط مستقیمی به خود چشم ندارند ولی باعث تاری دید می‌شوند. از جمله دلایلی که می‌تواند باعث تاری دید شود، ضربه به سر، وجود جسم خارجی در چشم، افت فشارخون شدید، اختلالات عروق مغزی و بیماری آب‌سیاه چشم می‌توانند از دلایل ابتلا به تاری دید باشند. همچنین مصرف برخی از داروها مثل هیوسین (Hyoscine) و کلیدینیوم سی ( Clidinium C) و رانیتیدین (Ranitidine) نیز می‌تواند از دلایل ابتلا به تاری دید باشند. ابتلا به برخی از ویروس‌ها و انگل‌ها، ‌خستگی و ... هم می‌تواند در ایجاد تاری دید نقش داشته باشد.

آب مروارید چه بر سرتان می‌آورد؟

هنگامی که چشم آب‌مروارید می‌گیرد، عدسی آن کدر می‌شود. عدسی چشم در حالت طبیعی شفاف است و اما وقتی شروع به کدر شدن می‌کند، نور نمی‌تواند از آن عبور کند و در نتیجه دیدِ فرد به‌مرور، تار می‌شود و وضوح قبل را نخواهد داشت. چشم این دسته از افراد با پیشرفت بیماری  نسبت به نور حساس شده و نمره‌ی عینکشان مدام تغییر می‌کند. همچنین آب‌مروارید می‌تواند منجر به دوبینی در یک‌ چشم شده و دیدِ فرد را در طول شب کم کند. یکی دیگر از علائم شایع آب‌مروارید، نیاز مبتلایان به نور بیشتر هنگام مطالعه و خواندن است.

علت اصلی و شایع ابتلا به آب‌مروارید رسیدن به سنین میان‌سالی و سالمندی است، بااین‌حال این بیماری ممکن است در افراد جوان نیز دیده ‌شده و حتی برخی نوزادان به‌صورت مادرزادی با این بیماری به دنیا بیایند. افرادی که دارای سابقه‌ی خانوادگی آب‌مروارید هستند یا قند خونشان از قبل بالا بوده، بیش از دیگران مستعد ابتلا به آب‌مروارید هستند. همچنین مصرف داروهای کورتیکواستروئید (Corticosteroids) نیز می‌تواند باعث ابتلا به آب‌مروارید شود. علاوه بر این موارد، ضربه‌هایی که به چشم می‌خورد هم در ابتلا به آب‌مروارید نقش دارد.

درست است که آب‌مروارید از یک‌ چشم به چشم دیگر سرایت پیدا نمی‌کند و به‌طورکلی یک بیماری مسری محسوب نمی‌شود اما ممکن است هر دو چشم همزمان یا بعد از مدتی، دچار این وضعیت شوند. سرعت پیشرفت بیماری در هرکدام از چشم‌ها و در افراد مختلف با هم متفاوت است.

به‌عنوان‌مثال، در افراد مبتلا به دیابت، بیماری با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کند و ممکن است به ‌جای چند سال، روند بیماری فقط چند ماه طول بکشد. گاهی، آب‌مروارید در مرکز عدسی چشم ایجاد نمی‌شود، بنابراین علائم این بیماری به‌گونه‌ای نیست که بیمار بتواند این مسئله را تشخیص دهد. در چنین شرایطی، پزشک با معاینات دقیق، می‌تواند به آب‌مروارید فرد پی ببرد. همچنین پزشک در معاینه متوجه می‌شود که آیا تاری دید و کاهش بینایی صرفاً به دلیل آب‌مروارید است یا دلایل دیگری مانند مشکلاتی که عصب بینایی را درگیر می‌کنند نیز مطرح است. همچنین برای تشخیص بهتر، اختلالات شبکیه‌ی چشم نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.

این مشکل از بین می‌رود؟

آب‌مروارید تنها یک درمان دارد و آن‌ هم جراحی است. البته وقتی هنوز بیماری در مراحل اولیه باشد، پزشک متخصص چشم، برای تسهیل دید بیمار نمره‌ی عینک او را تغییر می‌دهد. بااین‌حال وقتی وضعیت به‌گونه‌ای است که تاری دید و سایر علائم، فعالیت‌های روزانه‌ی بیمار را تحت‌الشعاع قرار داده و کیفیت زندگی فرد را پایین آورده است، معمولاً تصمیم به جراحی گرفته می‌شود. در اغلب موارد، جراحی دید فرد را تا حدی اصلاح می‌کند اما بااین‌حال در حدود ۱۰ درصدِ موارد جراحی آب‌مروارید، نمی‌تواند مشکلات بیمار را برطرف کند.

 بیماری دیگری مطرح است؟

تصور اینکه تاری دید ناشی از بیماری ‌ام. ‌اس (MS) باشد، برای خیلی‌ها ترسناک است، بااین‌حال باید بدانید که این بیماری هم می‌تواند منجر به بروز یکسری مشکلات چشمی شود که معمولاً یک‌دفعه ایجاد می‌شوند که می‌توان به دید دوگانه، تاری دید، درد در ناحیه‌ی چشم و... اشاره کرد. این علائم معمولاً دائمی نیستند اما مواردی هم وجود دارند که اختلال در بینایی تا پایان عمر فرد باقی می‌ماند. یکی از شایع‌ترین اختلالات بینایی ناشی از ام. اس، التهابی است که در عصب بینایی ایجاد می‌شود.

همچنین این بیماران ممکن است حرکات غیرارادی در چشم‌ها را نیز تجربه کنند که به دلیل بروز نوعی التهاب در ناحیه‌ای از مغز که حرکت‌های چشمی را کنترل می‌کند، اتفاق می‌افتد. بیماران مبتلا به ‌ام. اس که به دلیل درگیر شدن عصب بینایی‌شان دچار تاری دید می‌شوند، معمولاً احساس می‌کنند که از پشت یک پرده‌ی مات، در حال دیدن دنیای اطرافشان هستند.

در مورد این بیماران، عواملی مثل تماس زیاد با آب گرم موقع دوش گرفتن، برخی ورزش‌ها، بروز تب و... ممکن است به تار شدن هر چه بیشتر دید منجر شود. علت چنین مسئله‌ای این است که به دلیل بیماری ‌ام. اس، رساناهای عصبی در حال از بین رفتن هستند. همچنین زمانی که بیمار تحت درمان قرار می‌گیرد نیز واکنش رساناهای عصبی، نسبت به دمای بالا وجود دارد و علائم چشمی را برای بیمار به وجود می‌آورد.

تاری شیرین!

در افراد دیابتی، بالا رفتن قند خون باعث می‌شود که اندازه‌ی عدسی دو چشم کمی تغییر و فرد علائمی مانند تاری دید را تجربه ‌کند. عوارض چشمی ناشی از دیابت معمولاً در یکی، دو سال اول ابتلای فرد به این بیماری ظاهر نمی‌شوند اما به‌محض اینکه این بیماری در فردی تشخیص داده شد، انجام معاینات چشمی برای او ضروری خواهد بود چون مشخص نیست که این بیماری دقیقاً از چه زمانی به وجود آمده و به چه میزان روی شبکیه و قرنیه‌ی فرد اثر گذاشته باشد. جالب است بدانید که هر چه مدت‌زمان ابتلای یک فرد به دیابت بیشتر باشد، احتمال ابتلای او به بیماری‌ها و عوارض چشمی ناشی از بالا بودن قند خون نیز افزایش پیدا می‌کند.

یکی از سؤالات مهم بیماران مبتلا به دیابت این است که بالا یا پایین آمدن ناگهانی قند که ممکن است در یک روز اتفاق بیفتد، مشکلات چشمی‌شان را تشدید می‌کند یا خیر؟ در پاسخ باید گفت که عوارض قند بالا، روی شبکیه با این اتفاق تشدید نمی‌شود یا لزوماً خونریزی در چشم ایجاد نمی‌شود؛ اما این بالا رفتن‌های ناگهانی قند خون می‌تواند منجر به تشدید تاری دید به دلیل تجمع گلوکز در خون، و تورم عدسی چشم شود و نوعی نزدیک‌بینی کاذب را برای فرد به وجود می‌آورد که البته موقت است. همچنین شدت و ضعف تاری دید در دیابتی‌ها معیار خوبی برای تشخیص اینکه بیماری‌شان شدید است یا خیر، نیست چون ممکن است فردی با تاری دید نسبتاً کم برای کنترل قند خونش نیاز به درمان‌های اورژانسی پیدا کند، عکس این موضوع نیز می‌تواند مطرح باشد.

ناخنک چه بر سر چشمتان می‌آورد؟

ناخنک نوعی بیماری چشمی است که به دنبال رشد بافت همبند(همان بافت پیوندی که از بافت‌های دیگر حفاظت و پشتیبانی می‌کند.) و عروقی در قرنیه، اتفاق می‌افتد. به بیان ساده‌تر، ابتلا به ناخنک باعث می‌شود بافت سفیدی که چشم را می‌پوشاند، روی قرنیه را بگیرد و در نتیجه باعث بروز علائمی مانند تاری دید شود. هنوز کاملاً مشخص نیست که ناخنک چرا و چگونه به وجود می‌آید اما قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی بدون محافظت از چشم، خشکی و وجود گردوغبار زیاد از جمله دلایلی هستند که ریسک ابتلا به ناخنک را بالا می‌برند. در مواردی که ناخنک کوچک باشد، معمولاً نیاز به درمان خاصی نیست.

اگر ناخنک التهاب پیدا کند با استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی یا در موارد شدیدتر با تجویز داروهای ضدالتهابی، می‌توان علائم را کاهش داد؛ اما در مواردی که ظاهر ناخنک در چشم برای فرد خوشایند نباشد یا زمانی که رشد ناخنک روی قرنیه باعث آستیگماتیسم (Astigmatism) و تاری دید شدید شود، پزشک متخصص چشم تصمیم به جراحی می‌گیرد.

همچنین زمانی که بزرگ شدن ناخنک به‌گونه‌ای باشد که احتمال مسدود شدن مسیر بینایی را افزایش بدهد، در چنین شرایطی پزشک متخصص چشم، جراحی را به فرد پیشنهاد می‌کند. اگرچه حتی پس از عمل جراحی نیز، احتمال بازگشت مجدد بیماری وجود دارد به‌ویژه در شرایطی که سن بیمار کم باشد، به همین دلیل بعد از عمل جراحی، تمهیداتی برای پیشگیری از ابتلای مجدد به این بیماری در نظر گرفته می‌شود.

یک دلیل دیگر برای تاری دید

شالازیون (Chalazion) یکی دیگر از بیماری‌های چشمی است که می‌تواند منجر به تار شدن دید فرد شود. نشانه‌ی ابتلا به شالازیون، ایجاد برجستگی کوچکی در نزدیک پلک و زیر پوست ناحیه‌ی چشم است. این برجستگی در اثر مسدود شدن مجاری غدد ترشح‌کننده‌ی چربی پلک به وجود می‌آید. با بسته شدن این مجرا، مواد ترشح‌شده، در یک ناحیه از چشم تجمع پیدا کرده و تبدیل به شالازیون می‌شود که ممکن است به‌تدریج بزرگ یا کوچک شود.

التهاب شالازیون باعث دردناک و قرمز شدن ناحیه‌ی مبتلا می‌شود اما به‌مرور ممکن است این علائم رفع شده و فقط توده‌ای برجسته در ناحیه باقی بماند. شالازیون به‌خصوص اگر کوچک باشد و درد و التهاب و مشکل خاصی ایجاد نکند، نیازی به درمان ندارد و تنها با کمپرس گرم (گرم کردن ناحیه‌ی مبتلا) و ماساژ از بین می‌رود؛ اما مشکل اصلی زمانی آغاز می‌شود که شالازیون شروع به بزرگ شدن می‌کند. در این حالت، ظاهر چشم برای فرد ناخوشایند می‌شود، ضمن اینکه بزرگ شدن این برجستگی روی پلک (به‌ویژه زمانی که پلک بالایی دچار این عارضه شده باشد)، باعث تحت‌فشار قرار گرفتن قرنیه می‌شود و به‌مرورزمان، آستیگماتیسم و تاری دید ایجاد می‌شود که این مسئله نیاز به درمان دارد.

استفاده از قطره‌ی چشمی ممنوع!

تار شدن دید یکی از بدترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای افراد ایجاد شود. این مشکل می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد اثر سوء بگذارد. تاری دید بنا بر هر دلیلی که به وجود بیاید باید موردتوجه جدی قرار بگیرد.

برخی از افراد عادت دارند تا مشکلی برای چشمشان به وجود می‌آید، به‌صورت خودسرانه از قطره‌ی چشمی استفاده می‌کنند. در زمانِ تار شدن دید، نباید این کار را انجام داد چون انجام چنین کاری می‌تواند حسابی دردسرساز شود.

سابقه‌ی جراحی و همچنین قرار گرفتن در معرض نور آفتاب مستقیم در ساعت‌های طولانی و بدون عینک، یکی از دلایلی است که شانس ابتلا به آب‌مروارید را در افراد افزایش می‌دهد، به همین دلیل افرادی که این موارد را رعایت نکرده‌اند باید برای بررسی چشمشان به پزشک متخصص چشممراجعه کنند.

تاری دید بنا بر هر دلیلی باشد باید به پزشک مراجعه کرد و نباید آن را یک مسئله پیش پا افتاده فرض کرد.  

برخی از افراد عادت دارند به‌صورت خودسرانه دارو مصرف کنند، اگر فردی دچار تاری دید شود، نباید به شکل خودسرانه دارو مصرف کند چون انجام این کار می‌تواند مشکلاتی جدی را برای فرد به وجود بیاورد.

اگر تاری دید چند روز طول بکشد و بدتر شود، نباید آن را نادیده گرفت و برای بررسی علت آن، باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.

گاهی برای برطرف کردن تاری دید باید جراحی انجام داد در چنین شرایطی باید سریعا این کار انجام شود تا مشکل چشم جدی‌تر نشود. برخی از افراد از انجام چنین کاری می‌ترسند ولی جای هیچ نگرانی نیست.