این دختر ناصرالدین شاه، ملکۀ ژست‌های عکاسی بود!
عکس‌های به جا مانده از عصمت‌الدوله (دختر ناصرالدین‌شاه) علاقۀ زیاد او به امتحان کردن ژست‌های مختلف را نشان می‌دهند؛ تا جایی که می‌شود به حق او را ملکۀ ژست گرفتن در دربار قاجار نامید!
فرادید: علاقۀ به عکاسی در خاندان قاجار مخصوص ناصرالدین شاه نبود؛ انگار این علاقه به صورت ارثی به فرزندان هم منتقل می‌شد! تعداد زیاد عکس‌هایی که از عصمت الدوله دختر ناصرالدین شاه به جا مانده این واقعیت را ثابت می‌کند.
عصمت‌الدوله نه تنها عکس‌های زیادی دارد بلکه انگار در گرفتن ژست‌های مختلف هم ید طولایی داشته است. او در عکس‌های فردی‌اش حالات مختلفی به خود گرفته؛ از ژست عاشقانه در کنار ظرف انار و ژست نویسندگی با قلم و کاغذ تا خیره شدن به افق در عکس‌های آتلیه‌ای.
عکس‌های دست‌جمعی او هم همین حالت را دارند. در بعضی از عکس‌ها او به همراه خدمتکاران و اعضای خانواده‌اش صحنه‌هایی خاص و تقریبا نمایشی را ایجاد کرده‌اند. مثل عکسی که او را بالای سر یک بچۀ خدمتکار سیاه‌پوست نشان می‌دهد که یک سیگار هم گوشۀ لبش گذاشته!
در بعضی از عکس‌های دست‌جمعی هم (مثل عکس کنار رودخانه یا عکسی که در کنار قفس گرفته شده) حاضران در عکس به صورت پراکنده در گوشه‌های مختلف ایستاده یا نشسته‌اند و معلوم است که این یک جور چینش نمایشی برای گرفتن عکس بوده است.
یک نکتۀ جالب دیگر این است که عصمت‌الدوله در اغلب عکس‌هایش اصلا به دوربین نگاه نمی‌کند که این هم احتمالا بخشی از ژست مخصوص او بوده است.
فاطمه‌خانم عصمت‌الدوله فرزند ناصرالدین شاه قاجار و تاج‌الدوله بود. او در سن یازده سالگی با دوست‌محمد خان پسر معیر الممالک ازدواج کرد و صاحب چهار فرزند شد. گفته شده که او به موسیقی و نواختن پیانو هم علاقه داشته و از نخستین زنان مجموعه‌دار در ایران بوده که کتاب‌های نادر و صفحات موسیقی را گردآوری می‌کرده است.
(این عکس در کاروانسرایی در مسیر قم گرفته شده)
(عصمت‌الدوله و دخترش فخرالتاج)
(عصمت‌الدوله در کنار مادرش تاج‌الدوله)
ارسال نظر