حباب سکه با مهریه‌ها چه کرد؟

اقتصاد ۲۴: افزایش نجومی قیمت طلا و سکه در روز‌های اخیر توجه بسیاری از شهروندان را به خود جلب کرده است، توجهی که حالا به نظر می‌رسد که فارغ از سود یا زیان شهروندان تبدیل به یک نماد و نشانه برای آنان شده است که با بررسی این ارقام وضعیت اقتصادی در کشور و آنچه در پیش است را می‌سنجند.

در همین حال، اما گروهی هستند که چشمشان بیش از دیگران به قیمت این فلز زردِ گرد دوخته شده است و این گروه نیز همان دسته‌ای هستند که باید برای جبران بدهی خود هر ماه یا هر سه ماه یکبار سکه طلایی بدهند و حالا با توجه به مدل بدهی که تعدادی سکه است و نه یک رقم ثابت هر روز بیشتر از روز قبل دل هایشان در تب و تاب و نگرانی است.

«با سلام مهریه‌ای که اینجانب باید پرداخت می‌کردم، عقب افتاده. به مدت ۴ ماه خودم تو شورای حل اختلاف تضمین دادم که تا ۱۴۰۱/۹/۲۰ مهریه عقب افتاده که یک قبض هست رو بپردازم حالا تو یک هفته اخیر سکه بهار بالاترین قیمت خود رسیده و توان پرداخت ندارم حال باید چه کنم؟»

این پیام یکی از صد‌ها پیامی است که یک وکیل به ما نشان می‌دهد و می‌گوید که در سه ماه اخیر بار‌ها با این چنین پیام‌هایی مواجه شده است.

این وکیل البته در پاسخ پرسشگر گفته است که: «متاسفانه باید آن سکه یا سکه‌هایی را که متعهد هستید بپردازید و قیمت آن فرق نمی‌کند، بنابراین باید سکه مذکور تهیه گردد و پرداخت شود.»

مهریه‌هایی که ناگهان میلیاردی شد

علیرضا یکی از اشخاصی است که اکنون باید مهریه پرداخت کند و می‌گوید در سال ۱۳۹۰ وقتی ازدواج می‌کرده است قیمت سکه ۶۰۰ هزار تومان بوده و او با حقوق یک ماهش می‌توانسته ۴ تا سکه بخرد، اما همان قدر که سرمایه از دست داده و درآمدش کم شده حالا باید سکه ۱۹ میلیون تومانی به عنوان مهریه بدهد و تقریبا کلافه است.

محسن، اما حتی وضعیت بدتری نسبت به علیرضا دارد. او که در سال ۱۳۸۴ ازدواج کرده است و یک پسر ۱۵ ساله نیز دارد می‌گوید زمانی که ازدواج می‌کرده و تعهد سکه‌ها را می‌داده است قیمت سکه چیزی حدود ۱۳۰ هزار تومان بوده است، اما حالا که باید هر دو ماه یک نیم سکه بدهد، رقمی حدود ۱۲ میلیون تومان باید بپردازد.

محسن البته خودش برای جدایی و طلاق پیش قدم شده بود و اکنون نیز دوباره ازدواج کرده است و همین تلاش برای جدایی نیز منجر به این شد که رقم بسیار کمی از مهریه ۵۰۰ سکه‌ای کم شد و او باید چیزی حدود ۳۵۰ سکه را پرداخت کند و خودش می‌گوید به نظر می‌رسد که تا بزرگ شدن نوه هایم باید این قرض را بپردازم.

مهریه ۵۰۰ میلیونی تا ۲ میلیارد تومان افزایش یافته است

پویا نیز یکی دیگر از کسانی است که این روز‌ها باید مهریه بدهد، او البته در سال ۱۳۹۸ ازدواج کرد که سکه رقمی حدود ۵ میلیون تومان بود و البته دو جهش را نیز دیده بود و می‌گوید: «برای همین رقم مهریه را ۱۱۴ سکه تعیین کردیم.»

پویا می‌گوید چند ماه بعد ازدواج، عشق سابقش بازگشت و او هم به دنبال طلاق رفت و بالاخره با تلاش توانست توافق کند و قرار می‌شود، ۲۰ سکه را نقدی و الباقی را به صورت اقساط بپردازد و متعهد می‌شود، اما می‌گوید: «نمی‌دانستم که رقم سکه به حدود ۲۰ میلیون تومان خواهد رسید. اگر می‌دانستم زندگی می‌کردم و طلاق نمی‌گرفتم، یا حداقل زیر بار چنین تعهدی نمی‌رفتم و یا حداقل تعداد بیشتری از سکه‌ها را در همان زمان می‌پرداختم». او می‌گوید تمام برآوردهایش بهم ریخته و حالا دومین ماهی است که سکه را پرداخت نکرده است و احتمالا همسر سابقش هم به دنبال گرفتن حکم برای او خواهد رفت.

مساله پرداخت مهریه همواره از جدی‌ترین مواردی است که در زمان هر ازدواج خانواده‌ها و جوانان ایرانی با آن دست به گریبان هستند. بسیاری از زنان ایرانی با توجه به قوانین خانواده در ایران مهریه را تنها داشته زن در ازدواج می‌دانند و هر چند بسیاری از زنان نیز تلاش می‌کنند حداقل شروط ضمن عقد را جایگزین مهریه یا حداقل بخشی از مهریه کنند، اما عجیب این است که بسیاری از خود همین مردان ترجیح می‌دهند همواره بدهکار همسران خود باشند، اما تن به شرایط و قوانین برابر در ازدواج ندهند.

پویا که قصه زندگی او را خواندید اتفاقا یکی از همین مردان بوده است، در حالی که همسر سابق وی درخواست ۱۴ سکه مهریه به همراه شروط ضمن عقد را داشته است اما در نهایت پویا و خانواده وی مهریه را ۱۱۴ سکه تعیین می‌کنند و تن به شروط ضمن عقد نمی‌دهند و حالا پویا که هم حاضر به قبول شروط نشد و هم خودش به دنبال طلاق رفت ماند و یک بدهی ۱۰۰ سکه‌ای که مدام و هر روز نیز بیشتر می‌شود.

اگر برای مهریه نیم سکه بدهید ضرر می‌کنید

مساله عجیب دیگر، اما در پرداخت مهریه به صورت سکه نیز، موضوع تقسیط آن است. پس از افزایش نجومی قیمت سکه و طلا در سه سال اخیر بسیاری از قضات در زمان تقسیط مهریه، بنا به درآمد ارائه شده، مهریه را به صورت نیم سکه یا ربع سکه تقسیط می‌کردند، یعنی در موردی که شخص باید ۶۰ سکه پرداخت می‌کرد، تقسیط به صورت ۱۲۰ نیم سکه در ۱۲۰ ماه انجام شد یا در مورد دیگری ۳۰ سکه تمام به صورت هر دو ماه یک نیم سکه و در ۶۰ ماه تقسیط می‌شد.

اما شاید عجیب باشد اگر بدانید حالا بدهی شخص با پرداخت نیم سکه یا ربع سکه به شدت با افزایش مواجه است.

برای مثال کسی که باید ۱۰۰ سکه بهار آزادی پرداخت کند با قیمت روز این سکه‌ها که رقمی حدود ۱۹ میلیون تومان است باید رقمی حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان پرداخت کند.

اما اگر همین ۱۰۰ سکه را بخواهد با ۲۰۰ نیم سکه پرداخت کند با احتساب رقم حدود ۱۲ میلیون تومانی هر نیم سکه باید رقمی حدود دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان پرداخت کند که در یک تفاوت ۵۰۰ میلیون تومانی در مجموع پرداخت ۱۰۰ سکه برای وی ایجاد می‌کند.

اما وضعیت عجیب‌تر در مورد ربع سکه است. با بالا رفتن قیمت سکه و عدم تناسب آن با افزایش دستمزد‌ها، در برخی موارد حتی هر سکه به ۴ ربع سکه در ۴ ماه تبدیل شد و در این حالت به جای ۱۰۰ سکه که با نرخ اکنون حدود یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان باید پرداخت شود، شخص ۴۰۰ ربع سکه در طول زمان پرداخت می‌کند و با احتساب قیمت حدودا ۹ میلیون تومانی ربع سکه، بدهکار باید رقمی در حدود ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان پرداخت کند که در واقع با این مدل تقسیط مهریه، رقمی حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بیشتر توسط شخص پرداخت می‌شود.

در واقع افزایش رقم حباب‌های سکه، در سکه‌های با گرم و قیمت پایین‌تر منجر به چنین تفاوت وحشتناکی شده است.

در واقع اگر در دهه ۸۰، قیمت نیم سکه حدودا با یک اختلاف بسیار جزیی نصف قیمت سکه و قیمت ربع سکه با یک اختلاف جزیی در حدود یک چهارم قیمت سکه بود، اما اکنون این ارقام به مدد حباب‌های عجیب چنان دستخوش تغییر شده‌اند که دیگر ارقام سابق معنای خود را از دست داده اند.

در واقع اگر کسی در تقسیط مهریه، موفق شده بود سکه را به پرداخت نیم سکه تبدیل کند باید تا ۳۰ درصد بیشتر پرداخت کند و اگر پرداخت کننده با تبدیل به ربع سکه احساس پیروزی می‌کرد حالا باید تا ۸۰ درصد بالاتر از رقم سکه تمام در مهریه را به همسر سابق بپردازد.

حباب سکه با مهریه‌ها چه کرد؟

در واقع حالا آنچه گریبانگیر قیمت ربع سکه شده بیش از همه حباب سکه است. حباب سکه نیز اصطلاح رایجی است که اکثر افراد بازاری از آن استفاده می‌کنند. حباب قیمتی را می‌توان رقمی ناپایدار و غیر‌حقیقی دانست، که با قیمت عرضه شده کالا در بازار متفاوت است. حباب طلا و حباب سکه نیز اصطلاحاتی هستند که به منظور بیان اختلاف قیمت ذاتی بازار به کار می‌روند. اصولا حباب‌های قیمتی می‌توانند تمامی بازار‌ها را تحت تاثیر قرار دهند. بازار طلا جزء آن دسته از بازار‌هایی است که وجود حباب قیمتی در آن می‌تواند بسیار مشکل ساز باشد.

حباب طلا و حباب سکه عاملی است که می‌تواند بر ارزش ذاتی سکه تاثیر بگذارند. حباب سکه همان عاملی است که سبب می‌شود شما سکه را گران‌تر و یا ارزان‌تر از قیمت اصلی بخرید. در واقع اختلاف قیمت ارزش داتی سکه با قیمتی که در حال حاضر در بازار آزاد خرید و فروش می‌شود را حباب سکه می‌گویند. اگر قصد محاسبه حباب طلا و سکه را دارید، می‌توانید از طریق فرمول زیر این محاسبه را انجام دهید.

برای درک اینکه گاه چطور حباب سکه تا ۵۰ درصد ارزش سکه را در بر می‌گیرد نیز می‌توانید به دو جدول زیر از لیست قیمت سکه و طلا مربوط به تاریخ ۲۷ آذر سال ۱۴۰۱ توجه کنید.

این دو جدول نشان می‌دهد که چطور از قیمت ۹ میلیون تومانی ربع سکه رقمی حدود ۵ میلیون تومان آن مربوط به حباب است و اینکه چطور این حباب بزرگ‌تر شده قیمت نیم سکه و ربع سکه را چنان افزایش داده است که دیگر نصف ارزش سکه تمام یا یک چهارم آن نیستند.

حال با این شرایط و افزایش عجیب حباب سکه‌های با گرم پایین‌تر و نزدیک شدن عجیب قیمت ربع سکه به نیم سکه و نیم سکه به سکه تمام، برای اشخاصی که مهریه می‌پردازند در مجموع بهتر است مهریه خود را هر چند ماه یکبار در قالب پرداخت یک سکه تمام، تقسیط کنند؛ روشی که برخی قضات به کار گرفته‌اند و در احکام خود مرد موظف است هر دو یا سه ماه، یک سکه کامل به زن پرداخت کند چرا که مثلا هزینه پرداخت چهار نیم سکه به مراتب سنگین‌تر از یک سکه تمام می‌شود.

البته همچنان بهترین روش همان است که به جای رقم‌های عجیب و غریب مهریه و بعد سرگردان شدن در دادگاه‌های کشور برای پرداختن یا نپرداختن آن، مردان و زنان ایرانی با آگاهی و انتخاب خود حقوق برابر در ازدواج را بپزیرند و با شروط ضمن عقد ازدواج خود را بهتر و راحت‌تر جشن بگیرند.