کودکان این بخش از ایران آب رفته‌اند!
بچه‌ها در سیستان‌وبلوچستان کوتاه‌تر مانده‌اند. آمارها براساس وضعیت امنیت غذایی استان‌ها و شاخص‌های جهانی که توسط خود دانشگاه علوم‌پزشکی سیستان‌وبلوچستان تهیه شده، نشان می‌دهد به دلیل تغذیه نامناسب مادر و نوزاد در این استان، بچه‌ها نسبت به میانگین کشور قد کوتاه‌تری دارند. این در حالی است که رستم و سهراب داستان‌ها که زاده این منطقه بودند، هیکل‌های ستبر و قدهای بلندی داشته‌اند. استان سیستان‌وبلوچستان با امتیاز ناامنی ۱۹/۱۴ بالاترین ناامنی غذایی بین استان‌های کشور را دارد، به این معنا که آلارم خطر در این استان به صدا درآمده است و باید تلاش‌ها برای حل مشکل مردم این استان مضاعف شود.
شهروندآنلاین: نتایج بررسی‌های کشوری تن‌سنجی بین کودکان زیر پنج سال در کشور نشان می‌دهد درصد لاغری کودکان زیر پنج سال در این استان ۸.۹۸ است، در حالی که متوسط کشوری ۴ تخمین زده شده است. کوتاه قدی در استان سیستان‌وبلوچستان ۱۶.۲ است، این در حالی است که آمار کشوری ۴.۸ است. شاخصه لاغری و لاغری شدید بچه‌های زیر پنج سال استان نیز ۶.۵ است و در برابر آمار کشوری که ۴.۳ است، آمار خطرناکی به شمار می‌رود.
قد در اعتمادبه‌نفس کودکان تاثیر دارد
این موضوع بر کسی پوشیده نیست که قد در همه ابعاد زندگی افراد تاثیر می‌گذارد و گاهی به میزان زیادی در اعتمادبه‌نفس، اضطراب و استرس افراد نیز تاثیرگذار است.
اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی از استان‌ها بچه‌ها این روال طبیعی را طی نمی‌کنند و این افزایش قد را که تقریبا استاندارد است، نسبت به سایر بچه‌ها ندارند. نبود ریزمغزی‌ها و تغذیه مناسب از عواملی است که پزشکان آن را دلیل این اتفاق می‌دانند
شاخص سلامتی کودکان در ایران
محمدتقی حسینی‌طباطبایی، فوق‌تخصص نفرولوژی کودکان و رئیس پیشین دانشگاه علوم‌پزشکی زاهدان توضیح می‌دهد که سالیانه بیش از یک‌میلیون و 100هزار تولد در کشور و به‌طور متوسط حدود 300هزار مرگ‌ومیر داریم که اگر اپیدمی‌هایی مانند کرونا و تصادفات سریالی هم رخ دهد، در سال باید آمار 100هزار مرگ‌ومیر را به آن اضافه کنیم. در واقع با این حساب باید بگوییم سالانه 700 تا 800هزار نفر به جمعیت کشور اضافه می‌شود.
او با تاکید بر اینکه شاخص سلامتی کودکان در کشور ما خوب است، به این موضوع اشاره می‌کند که سرعت رشد شاخص‌های سلامت کشورهای منطقه بالاست، یعنی اگر در 10 سال گذشته وضعیت مطلوب‌تری در سرعت پیشرفت شاخص سلامتی داشتیم، امروزه باید گفت با توجه به رشد وضعیت سلامت در کشورهای اطراف مقداری وضعیت ما نگران‌کننده است. مخصوصا در بحث تغذیه کودکان دچار چالش‌هایی هستیم و بی‌برنامگی‌هایی داریم که باید آنها را برطرف کنیم تا وضعیت‌مان کمی مطلوب‌تر شود.
او با تاکید بر اینکه شاخص سلامتی افراد در برخی از استان‌های محروم بالاست، ادامه می‌دهد: «در استان‌های محروم شاخص سلامت افراد نگران‌کننده است. مرگ‌ومیر کودکان 20 در هزار است و شاخص مرگ نوزادان ما بین 9 تا 10 عدد در هزار رسیده که باز هم عدد خوبی است.»
معیار شاخص سلامتی در کودکان چیست؟
دکتر حسینی‌طباطبایی توضیح می‌دهد که کوتاهی قد، کمی وزن و لاغری سه شاخص تعیین سلامتی در کودکان به شمار می‌رود و متاسفانه در آمارهایی که در چند سال گذشته انجام شده است، کودکان استان‌های سیستان، هرمزگان، ایلام و کهگیلویه‌وبویراحمد از میانگین کل، آمارهای پایین‌تری را کسب کرده‌اند و بچه‌های کوتاه قدتری هستند که قسمت عمده آن به نوع تغذیه و نبود فاکتورهای بهداشتی در این استان‌ها برمی‌گردد.
او بر این باور است که براساس مطالعات در این استان‌ها کوتاهی قد، کم‌وزنی و لاغری شیوع بالایی دارد که ناشی از سوءتغذیه است. بچه‌ها در مناطق محروم این استان‌ها دچار کمبود آهن و ویتامین‌های گروه آ هستند و این ماجرا می‌تواند در رشد قدی آنها در دوران بلوغ نیز تاثیرگذار باشد.
به اعتقاد این متخصص کودکان سوءتغذیه در استان‌های محروم کشور نگران‌کننده است و چون رشد مغزی کودکان در ۶ سالگی اتفاق می‌افتد، تغذیه درست و سالم در سنین کودکی، در بزرگسالی افراد بسیار اهمیت دارد.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه به دلیل محرومیت‌ها در برخی از نقاط زنان باردار به برخی از ویتامین‌ها دسترسی ندارند، تاکید می‌کند: «تغذیه نامناسب در دوران جنینی و شیردهی در این شاخص سلامتی بسیار اهمیت دارد.»
او ادامه می‌دهد: «شاخص‌هاى توسعه پایدار در استان سیستان‌وبلوچستان وضع مطلوبى ندارد. بهداشت و سلامت، تغذیه مطلوب، تصادفات جاده‌اى، اشتغال، سواد و آموزش‌وپرورش، کار و حرفه و آب شرب سالم از فاکتورهایی است که در این استان بسیار پایین است. در حالی که پتانسیل‌هاى نهفته و اختصاصى فراوان در این قطعه جواهر کشور وجود دارد، مثل: شیلات و سواحل گسترده زیبا، کشاورزى سه فصل، مرز بزرگ و تجارت، ترانزیت از شرق آسیا به شمال و جنوب و غرب آن، ترانزیت به اروپا، معادن ارزشمند، توان دامدارى و… که متاسفانه بالفعل نشده است.»
فاصله شاخص‌های کوتاهی که به دو برابر میانگین کشوری رسیده است
طباطبایی با تاکید بر اینکه از مصایب جدى این استان تغذیه نامطلوب و گستردگى سوءتغذیه در کودکان کمتر از پنج سال، خانم‌هاى باردار و شیرده، سالمندان و… است، می‌گوید که شاخص‌هاى کوتاهى قد، لاغرى و کم‌وزنى در کمتر از پنج ساله‌ها با فاصله‌اى زیاد بیش از دو برابر میانگین کشورى است.
کمبود مواد مغذى مثل آهن، روى، ویتامین آ و… در استان سیستان‌وبلوچستان نگران‌کننده است. این محرومیت در سال‌هاى کرونا و در حال حاضر پس از آن به‌شدت افزایش یافته است، چراکه بیکارى، فقر اقتصادى و فرهنگى، عدم‌آشنایى با بهره‌گیرى از مواد غذایى مفید کم‌قیمت، فقدان آب سالم، گستردگى بیماری‌هاى عفونى، نداشتن مستندات هویتى مثل شناسنامه، فقدان انگیزه براى اصلاح زیرساخت‌ها، شرایط امنیتى استان، فقدان انگیزه حاکمیتى در جهت اصلاح سریع نواقص و… وجود دارد .
کمبود پزشک در بسیاری از مناطق مشهود است
او به بحث نبود شاخصه‌های بهداشتی و کمبود پزشک متخصص در برخی از مناطق اشاره می‌کند و می‌گوید: «زمانی افتخارمان این بود که پزشکان هندی و پاکستانی را از کشور بیرون کرده بودیم و جامعه علمی ما پیشرفت زیادی داشت، اما متاسفانه وضعیت تحریم‌ها و شرایط اقتصادی و مشکلاتی که در دوران کرونا پیش آمد سبب شد بسیاری از پزشکان و پرستاران ما از کشور مهاجرت کنند. از سوی دیگر بخش زیادی از نیروی سلامت نیز به دلیل دستمزدهای پایینی که از سوی مسئولان بهداشت در نظر گرفته می‌شود، از ایران می‌روند یا تمایلی برای کار ندارند. ما در برخی از استان‌ها متخصص کودک در رشته‌های خاص مثل نفرولوژی یا انکولوژی نداریم و بیشتر متخصصان ترجیح می‌دهند در استان‌های برخوردار طبابت کنند.»
طباطبایی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر بیش از 5هزار پزشک عمومی بیکار داریم که یا به خدمات زیبایی روی آورده یا کار طبابت را رها کرده‌اند و این فشار مضاعف به سیستم درمان می‌آورد.»
وضعیت داروی کودکان نیز خوب نیست
او می‌گوید: «میزان دارو و تقویتی‌هایی که کودکان باید مصرف کنند، بسیار کم شده، آن مقداری هم که وجود دارد، بسیار گران است و با افزایش قیمت دارو خیلی از خانواده‌ها توان تهیه آن را ندارند.»
استاد دانشگاه شهید بهشتی تاکید می‌کند که بحث دارو نیز در حوزه کودک مانند سایر حوزه‌ها خوب نیست. مدتی قبل که قرار بود ارز دولتی برداشته شود، قیمت دارو 700درصد بیشتر شده و دارو جزو اقلامی بود که بالاترین تورم را نسبت به سایر اقلام دارد. در سال‌های گذشته خیلی از داروهای ایرانی جایگزین خارجی شد، اما قیمت‌گذاری‌ها سبب شد برخی از شرکت‌های دارویی دست از تولید بکشند و اعلام کنند که توان تولید ندارند.
نیاز به آموزش در سیستان‌وبلوچستان احساس می‌شود
او تاکید می‌کند که در سیستان‌وبلوچستان توزیع بسته‌های غذایی و آموزش بسیار اهمیت دارد. چابهار پر از ماهی است و این ماهی‌ها می‌تواند بین خود اهالی توزیع شود و یک منبع مهم غذایی به شمار می‌رود.
طباطبایی با اشاره به اینکه بسیاری از مردم مشکل کار دارند، در حالی که آنها می‌توانند از همین فضا برای ایجاد اشتغال استفاده کنند، ادامه می‌دهد که دفتر تغذیه وزارتخانه چندی پیش طرح باغ یعنی بسته امنیت غذایی را تعریف کرد، اما مشکل اینجاست که این بسته هنوز به اجرا درنیامده است.
او معتقد است تعهد دولت در تامین زیرساخت‌ها در حد متوسط کشورى، اجازه بهره‌بردارى مردم از پتانسیل مرز، ساحل، ترانزیت و پتانسل‌هاى موجود، اشتغال، بهبود جاده ها و… پوشش تغدیه‌اى کودکان زیر پنج سال، مادران باردار و شیرده، سالمندان، در مناطق آسیب‌دیده با بسته‌هاى معیشتى، تغذیه رایگان مدارس، آموزش آشپزى ارزان و ساده در خانه‌هاى بهداشت و مراکز مشابه، آموزش کاشت سبزى، سیب‌زمینى، پرورش ماهى و طیور در حد چند خانوار، اصلاح قنوات و تقویت کشاورزى، دسترسى به ماهیان صیدشده سواحل عمان با شرایط مناسب براى مردم، حمایت و هدایت خیرین داخلى و خارجى در این راه و تکمیل زیرساخت‌هاى بهداشتى و درمانى استان می‌تواند کلید حل این مشکلات باشد. استان سیب نیاز به حمایت‌هاى جدى مردمى و حکومت مرکزى دارد.
دختران کوتاه‌تر از پسران
ملک فاضل، نماینده سراوان نیز تاکید می‌کند که تغذیه در مناطق روستایی و شهری استان سیستان‌وبلوچستان بسیار نامناسب است. در واقع استان سیستان‌وبلوچستان در بحث شاخص‌های توسعه در بدترین شرایط قرار دارد.
او بیان می‌کند که برای بهبود شاخص سلامتی باید هم سبد غذایی خانواده‌ها بهبود پیدا کند و هم آموزش درست داده شود. زنان باردار در این محدوده تغذیه مناسب ندارند و مصرف شیر و لبنیات در این استان بسیار پایین است. وسع مالی مردم در این محدوده بسیار کم است و خیلی‌ها توان اضافه کردن این مواد به سبد غذایی خود را اضافه ندارند.
او توضیح می‌دهد که متاسفانه فرهنگ مردم در این استان نیز تاثیرگذار است، به این معنا که اصولا غذای بهتر برای مردان خانواده است و ما متاسفانه در دختران کوتاه قدی بیشتری نسبت به پسران داریم. این در حالی است که زنان به دلیل دوره ماهیانه یا زایمان نیاز دارند که تغذیه بهتری داشته باشند.
این نماینده مجلس بر این باور است که برای بهبود وضعیت نیاز به توسعه پایدار داریم و برای توسعه پایدار نیز باید اشتغال ایجاد شود. در حال حاضر برای بهبود شرایط در استان سیستان‌وبلوچستان و رسیدن به استاندارد کشوری راه زیادی داریم.
کودکان استان در پایین جدول قد و وزن
عبدالغفور حسینی، مدیر آموزش‌وپرورش ایرانشهر نیز به طرح کوچ که سال گذشته در سراسر کشور برای اندازه‌گیری قد و وزن کودکان انجام شد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «کودکان ما به نوعی آب رفته‌اند و این ماجرا هم متاثر از تغذیه آنهاست. متاسفانه شرایط تغذیه برای کودکان و زنان باردار مناسب نیست و مردم در ناامنی غذایی هستند.»
او با تاکید بر اینکه در جدول قد و وزن کودکان سراسر کشور بچه‌های استان سیستان‌وبلوچستان در آخرین رده قرار دارند، ادامه می‌دهد: «این کوتاهی قد در دانش‌آموزان پایه اول بسیار مشهود است و بچه‌های جدید که وارد مدرسه می‌شوند نسبتا کوتاه‌تر هستند.»
آموزش مهم‌ترین فاکتور برای افزایش شاخصه سلامتی
روابط عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی سیستان‌وبلوچستان با اشاره به اینکه خشکسالی و کرونا در کوتاهی قد کودکان تاثیر دارد، به «شهروند» توضیح می‌دهد که کاهش سرانه درآمد خانوار، عدم‌آشنایی با شاخصه‌های پیشرفت تغذیه و نبود آموزش سبب شده بچه‌ها دچار مشکلات تغذیه‌ای شوند.
او با تاکید بر اینکه آموزش فاکتوری مهم در این شرایط است، ادامه می‌دهد: «شما تصور کنید هم شیر در استان وجود دارد و هم موز، اما بسیاری از خانواده‌ها با شیرموز آشنا نیستند. یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای افزایش شاخصه بهداشت و تغذیه، آموزش است و تمام تلاش ما این است که آموزش را در سطح خانواده‌ها بالا ببریم.»
ارسال نظر