گنجینه‌ای ملی که در خطر نابودی است

همدلی: در طول سال‌ها و حتی ماه‌های گذشته کم نشنیده‌ایم اخباری که در آن، بیم نابودی یکی از میراث ملی ملموس یا ناملموس این مملکت یا خرابی گنجینه‌ای لبریز از آثار مهم فرهنگی و هنری این ملک موج می‌زده است؛ هرازچندگاهی از گوشه و کنار این مرز پرگهر خبر رسیده که گروهی مشغول به یغما بردن مرز و گوهرند و حالا هم ظاهراً نوبت به مکانی در جنوب ایران رسیده است. مکانی که پنجره‌ای کوچک از امید را به روی هنرمندان اهوازی برای نمایش آثار خود باز می‌کند. پنجره‌ای که سال‌هاست متروکه شده و حالا چنین به نظر می‌رسد که مدت‌های طولانی است که به فراموشی سپرده‌شده است؛ موزه هنرهای معاصر اهواز. مکانی فرهنگی و هنری که زنگ خطر سلامت گنجینه کوچک آن نیز اکنون به صدا درآمده است. چند روزی است که تصاویری جدید از موزه هنرهای معاصر اهواز و شرایط نامناسب آن منتشرشده که نشان می‌دهد این مکان فرهنگی و هنری که برای نمایش آثار هنری در شهر اهواز وجود دارد، کم‌وبیش رو به نابودی است. موزه هنرهای معاصر اهواز در دوطبقه و با پنج گالری در سال ۱۳۸۸ افتتاح شد. گنجینه این موزه ۷۰اثر دارد که ۶۰اثر آن متعلق به هنرمندان استان خوزستان و ۱۰اثر متعلق به هنرمندان دیگر استان‌های کشور است. در این موزه همایش، کارگروه‌ها، دوره‌های آموزشی هنری مختلف و سمینارهای هنری برگزار می‌شد. در مواردی نیز گالری‌های آن به‌عنوان نمایشگاه انفرادی هنرمندان مختلف مورداستفاده قرار می‌گرفت. مهم‌ترین آثار موزه هنرهای معاصر اهواز را کارهایی تشکیل می‌دهند که از موزه هنرهای معاصر آبادان به اینجا آمدند. در این زمینه آثاری از هنرمندانی چون هانیبال الخاص، کوروش شیشه‌گران، محمد احصایی و... را می‌توان نام برد. این موزه شهریور ۹۴ در قراردادی هفت‌ساله به بخش خصوصی واگذار شد که واگذاری آن واکنش و اعتراض برخی هنرمندان را در پی داشت؛ اما در سال‌های اخیر آسیب زیادی به ساختمان موزه هنرهای معاصر اهواز، فضای داخلی موزه و گنجینه موزه که دربرگیرنده آثار ارزشمندی است،‌ واردشده است. بخش‌هایی از ساختمان موزه دچار آتش‌سوزی شده و چندین بار مورد سرقت قرارگرفته است. امروز اما هفت سال از واگذاری موزه هنرهای معاصر اهواز سپری می‌شود و حالا که این مکان فرهنگی و هنری به‌وضوح در شرایط نامناسبی به سر می‌برد، دوباره موردتوجه رسانه‌ها قرارگرفته است. مریم حسینی و بیتا حسنی دو هنرمندی هستند که پیش‌تر در اعتراض به این اقدام پرفورمنسی را با عنوان «دور باطل» در محیط اطراف موزه هنرهای معاصر اهواز اجرا کردند. مریم حسینی در گفت‌وگویی با خبرنگار ایسنا درباره این پرفورمنس می‌گوید: «قبل از ما چند حرکت اعتراضی دیگر هم آنجا انجام شده بود؛ برای مثال یک‌بار تجمع هنرمندان فراخوان داده شد که هنرمندان از همه صنف‌ها تجمع و مصاحبه کردند. آن زمان در بدو واگذاری موزه بود.»

او ادامه می‌دهد: «بعدازآن هم باز برخی اقدامات دیگری انجام شد منتها پرفورمنسی که من به همراه خانم بیتا حسنی اجرا کردیم، فکر می‌کنم به لحاظ شیوه اجرا، شاید از بقیه کمی بیشتر دیده شد. نحوه فعالیت ما شاید باعث این اتفاق شده بود که یکسری نوار سیاه دور کل ساختمان موزه پیچیدیم و بعدازآن یک برچسب‌هایی با عنوان «دور باطل» دور ساختمان چسباندیم که در واقع مفهوم آن این بود که این پروسه واگذاری وارد یک دور باطلی شده و هر مدیرکل یا مسئولی که می‌آید، در اولین روزهای انتصابش عنوان می‌کند که اولین دغدغه من در زمینه هنر، پس گرفتن ساختمان موزه هنرهای معاصر است.» این هنرمند درباره اهمیت این مکان می‌گوید: «تنها محلی که هنرمندان می‌توانند در آنجا نمایش اثر هنری داشته باشند موزه هنرهای معاصر اهواز است؛ چون همان‌طور که اطلاع دارید، ما به‌غیراز این مکان، جای دیگری برای نمایش دادن اثر هنری نداریم؛ اما متأسفانه بعد از مدتی که از مدیر کلی افراد سپری می‌شود، بازپس‌گیری موزه هنرهای معاصر وارد دور باطل می‌شود.»

حسینی رویکرد انجمن علمی هنرهای تجسمی اهواز درباره این مسئله را چنین بیان می‌کند: «آن زمان که ما این پرفورمنس را اجرا کردیم، انجمن علمی هنرهای تجسمی همراهی از خودش نشان نداد و در واقع نمایش را توهین به خودشان تلقی کردند درصورتی‌که قصد ما این بود که بگوییم داستان موزه هنرهای معاصر خیلی کش‌دار و طولانی می‌شود و از طرفی وارد چرخه‌های باطل می‌شود که متأسفانه انجمن علی هنرهای تجسمی قبلی به نظرم کمی در این نقش دخیل بود. انجمن قبلی تا جایی که سرکار بودند، قضیه موزه هنرهای معاصر اهواز متروک باقی‌مانده بود.»

او درباره گره‌ی احتمالی بازپس‌گیری این مکان می‌گوید: «شخصی که موزه را به آن سپرده‌اند، درخواست مطالباتی کرده و گفته که من هزینه‌هایی برای این مکان کرده‌ام که باید دریافت کنم و ظاهراً همین موضوع، محل مناقشه اصلی است؛ اما طبق شواهد، این شخص بیشتر ضرر مالی به این مکان وارد کرده است. این موضوع باید با حضور هنرمندان و مراجع ذی‌صلاح بررسی شود اما همیشه به عقب رانده‌شده تا امروز که موزه هنرهای معاصر اهواز تبدیل به یک ویرانه شده است.» با مطرح‌شدن دوباره‌ مسئله باز پس گرفتن مالکیت موزه هنرهای معاصر اهواز، ناصر چنانی (سرپرست معاونت توسعه مدیریت و منابع اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان) در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها اظهار کرده است: «اقدام حقوقی برای بازپس‌گیری موزه هنرهای معاصر اهواز از بخش خصوصی، از ابتدای امسال آغاز و به مدیریت فعلی موزه ابلاغ‌شده تا تشریفات و مراحل اداری بازگرداندن آن به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان صورت گیرد.»

ایسنا پیگیر دریافت پاسخ درباره‌ وضعیت موزه هنرهای معاصر اهواز از سوی مقامات مسئول در ارشاد خوزستان است. ضمن اینکه شرایط حال حاضر موزه، این نگرانی را به همراه دارد که چه وضعیتی در انتظار آثاری از گنجینه در مخزن موزه هنرهای معاصر اهواز است؟