گره مذاکرات، باز شدنی است

فرارو: یک کارشناس بین الملل تاکید کرد که با وجود باقی ماندن برخی اختلافات اساسی در فضای حاکم بر مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵ شانس رسیدن به توافق در روزها و حتی دقایق پایانی وجود دارد.

ˈعلی خرمˈ استاد دانشگاه و مشاور وزیر خارجه ایران با بیان این مطلب گفت: ظاهر قضیه این است که در مذاکرات گره ای ایجاد شده و قفلی بر آن خورده است، اما این تنها در ظاهر است و صحنه عمل در صورت وجود اراده دو طرف، هر گره ای با دست باز می شود.

وی افزود: مذاکرات بین المللی همیشه با پستی و بلندی هایی همراه است و اینگونه نیست که امکان رسیدن به توافق در یک مسیر هموار به دست بیاید. به هرحال طرفین مذاکرات نظراتی دارند که نزدیک کردن این نظرات نیاز به زمان دارد.

نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد ادامه داد: مذاکرات وین۶ که نزدیک به ۱۱ روز آن پشت سر گذاشته شده است اگر چه اکنون در ظاهر با مشکلاتی روبه رو است، اما بدون پیشرفت و دستاورد هم نبوده است.

خرم تصریح کرد: در همین مذاکرات که اکنون نسبت به آن نگرانی هایی به وجود آمده است، دو طرف توانسته اند وارد مرحله نگارش پیش نویس توافق جامع بشنوند و متن توافق جامع را روی کاغذ بیاورند که این یک توافق بزرگ محسوب می شود و اکنون هم به گفته آقای عراقچی نزدیک به ۶۰ تا ۷۰ درصد متن توافق آماده شده است.

مشاور وزیر خارجه ایران ادامه داد: این متن در حالی تهیه شده است که در وین۴ و یا وین ۵ مذاکره کنندگان هسته ای ایران و گروه ۱+۵ حتی نتوانسته بودند وارد این مرحله بشوند چه برسد به اینکه نزدیک به ۷۰ درصد آن را هم تهیه کنند. بنابراین در صورت نیاز دو طرف می توانند به راه حل ها برای کاهش اختلافات پیدا کنند.

وی با بیان اینکه توافق روی ۶۰ تا ۷۰ درصد پیش نویس توافق جامع به معنای بسته شدن پرانترها و یا حل اختلافات اساسی نیست گفت: پرانتزهای دو دسته هستند یک دسته آنهایی که مقداری با بحث و صحبت میان دوطرف حل می شود و معمولا هم چنین اتفاقی می افتد که طی روزهای آینده افزایش درصد پیشرفت ها این را به وضوح نشان خواهد داد.

نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل متحد افزود: یک دسته دیگر پرانتزها اما موضوعات حیاتی یک یا چند کشور هستند که رفع آن کار آسانی نیست به همین دلیل نیاز به تصمیم گیری در سطوح بالای سیاسی دارد.

خرم ادامه داد: بر همین اساس نیز خانم اشتون، وزرای خارجه کشورهای عضو گروه ۱+۵ را به وین دعوت کرده است تا آنهایی که می توانند خود را به مذاکرات برسانند برای آنکه تعداد پرانتزهای باقی مانده به حداقل برسد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در این صورت حضور وزرای خارجه می تواند خط و جهتی به کارشناسان و معاونان حاضر در مذاکرات وین، بدهد تا به روزنه ای برای پایان دادن به اختلافات و سوئ تفاهمات برسند.

مشاور وزیر خارجه ایران ادامه داد: بنابراین وزرای خارجه با حضور خود در وین می توانند تصمیم های اتخاذ کنند که راه رسیدن به توافق هموار شود. همانند آنچه که در ژنو۳ شاهد بودیم و به نوعی مذاکرات و چانه زنی ها در سطوح بالا توانست امکان رسیدن به توافق مقدماتی موسوم به برنامه اقدام مشترک را فراهم کند.

خرم تاکید کرد: اگر چه ممکن است حتی حضور وزرای خارجه یک یا دو پرانتز را باقی نگه دارد اما در نهایت با نرمشی که دو طرف از خود نشان خواهند داد راهی برای پایان دادن به آنها را پیدا خواهند کرد، چرا که رسیدن به توافق تنها نیاز جمهوری اسلامی ایران نیست.

وی با بیان اینکه به توافق نرسیدن ایران و گروه ۱+۵ به توافق تا ۲۰ جولای (۳۰ تیرماه) پایان مذاکرات نیست گفت: به هر حال یک راهی که هنوز پیش راه دو طرف قرار داد تمدید توافق مقدماتی یا برنامه اقدام مشترک برای یک بازه زمانی شش ماهه دیگر است.

مشاور وزیر خارجه ایران درباره مخالفت آمریکا برای تمدید برنامه اقدام مشترک هم گفت: یکی از دلایل که آمریکایی ها برای مخالفت با تمدید توافق مقدماتی یا برنامه اقدام مشترک، فشار وارد کردن به فضای مذاکرات برای رسیدن به توافق است هر چند دلیل دیگر یعنی فشار کنگره روی کاخ سفید هم برای مخالفت با تمدید برنامه اقدام مشترک هم موثر است.

وی افزود: با این حال بنده معتقدم هنوز فرصت رسیدن به توافق وجود دارد و ممکن است در دقایق پایانی دو طرف بتوانند به توافق برسند که این امر در بسیاری از مذاکرات بین المللی اتفاق افتاده است و طرفین توانسته اند در دقایق پایانی به راه حلی برای پایان دادن به اختلافات برسند.

خرم درباره شکافی که در گروه ۱+۵ ایجاد شده است و آیا این شکافی که ناشی از اختلاف روسیه با سایر کشورهای عضو گروه ۱+۵ است در پی امتیاز گیری های روس ها از غرب به دنبال بحران اوکراین است یا خیر گفت: در مذاکرات بین المللی سخت است که گفته شود یکی از طرفین می خواهد به عمد کارشکنی کند تا توافق حاصل نشود اما چند سناریو برای مخالفت های روسیه با سایر کشورهای گروه ۱+۵ مطرح است.

وی افزود: نخست آنکه روس ها با برخی دیدگاه ها و انتظارات و درخواست های غربی ها از این مذاکرات خشنود نیستند. این شرایط ممکن است برای چینی ها هم حکم فرما باشد.

مشاور وزیر خارجه ایران ادامه داد: دوم آنکه وزرای خارجه روسیه و چین شاید به این دلیل به مذاکرات وین اضافه نشده اند و حضور در اجلاس بریکس (برزیل، روسیه،هند، چین و آفریقای جنوبی) را بر حضور در مذاکرات وین ترجیح داده اند که نشان دهند بریکس در جهان مهم و قابل احترام است.

خرم در خاتمه گفت: اما وجه سومی هست ممکن است روس ها نهایت کاری که می خواهد بکند این است که به جهان و گروه ۱+۵ و اعضای آن بفهمانند که روسیه هنوز بازیگر بین المللی تاثیرگذار است و اگر روس ها موافق توافق نباشند آن توافق حاصل نخواهد شد و می خواهد بگویند که باید روسیه را جدی گرفت و به عنوان یک قدرت بین الملل نه آنچه باراک اوباما گفته یک قدرت منطقه ای محترم شمرده شود. بنابراین اختلافات روسیه با سایر کشورهای گروه ۱+۵ بخشی از این موارد و یا تلفیقی از آنها است اما در نهایت روس ها ناچار خواهند بود در موعد مقرر همراهی خود با توافق را داشته باشند.