آیا اقتصاد ایران از ونزوئلا، ونزوئلایی‌تر شده؟

روزنامه توسعه ایرانی در گزارشی درباره پیامد خطرناک حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تاثیر آن بر اقتصاد ایران هشدار داده است.

در این گزارش می‌خوانیم:

* (با اشاره به اینکه آثار حذف ارز 4200 تومانی هنوز تخلیه نشده است): نرخ تورم با شعار و صحبت کاهش نمی‎یابد و مهار تورم نیاز به برنامه و راهکار دارد.

* روند صعودی نرخ تورم در سال‌های اخیر به صورت ویژه معیشت و سفره ایرانیان را هدف گرفته و سبب شده تا روز به روز از حجم سبد خانوار کاسته شود.

* یک کارشناس اقتصادی با استناد به افزایش نرخ تورم در خردادماه اعلام کرده است در حالی که نرخ تورم ماهانه ایرانی به 12 درصد رسیده، ونزوئلا پس از عبور از ابرتورمی سنگین ، به محدوده زیر سه درصد کاهش یافته است. سیامک قاسمی تاکید دارد الان این قدر که اقتصاد ایران ونزوئلایی است، خود ونزوئلا نیست. 

* برخلاف وعده‌های مکرر در زمان انتخابات ریاست جمهوری در سال 1400 مبنی بر عدالت در معیشت و حمایت از اقشار ضعیف جامعه، آمارهای رسمی از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه‌ای خرداد ماه 1401 در مقایسه با ماه قبل از آن 13.2 واحد درصد افزایش یافته است.

* بر اساس این آمار، نرخ تورم نقطه‌ای در خرداد ماه 1401 به عدد 52.5 درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای ایرانی به صورت  میانگین 52.5 درصد بیشتر از خرداد 1400 برای خرید «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه پرداخت کرده‌اند.

* همان طور که ذکر شد نرخ تورم نقطه‌ای خرداد ماه 1401 در مقایسه با ماه قبل از آن 13.2 واحد درصد افزایش یافته و نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش 32.2 واحد درصدی به 81.6 درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش 2.8 واحد درصدی به 36.8 درصد رسیده است.

* نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری  51.4 درصد بوده که نسبت به ماه قبل از آن 12.2 واحد درصد افزایش داشته و این نرخ  برای خانوارهای روستایی 58.2 درصد بوده که نسبت به ماه قبل از آن 18.1 واحد درصد افزایش داشته است.

* افزایش نرخ تورم و گرانی شدید کالاها سبب نارضایتی شدید و گلایه‌های فراوان اقشار مختاف جامعه شده است و عده‌ای بر این باورند که حذف ارز 4200 تومانی بر تشدید شدن نرخ تورم در 1.5 ماه اخیر تاثیرات فراوانی داشته است.

* علی بهادری جهرمی ،سخنگوی دولت در آخرین اظهارنظر درباره نرخ تورم اظهار کرد: دولت طرح اصلاح اقتصادی را برای کاهش تورم اجرا کرد تا امیدوار باشیم در بلندمدت بخشی از تورم کاهش یابد. وی افزود:  تورم سال گذشته بالای ۴۰ درصد بود و ما طرح اصلاح اقتصادی را برای کاهش این تورم اجرا کردیم که امیدوار باشیم در بلندمدت بخشی از این تورم کاهش یابد، ولی به هر حال این تورم فعلا وجود خارجی دارد و باید در بلندمدت با اجرای سیاست‌های اصلاحی، آن را از بین برد.

* سخنگوی دولت با بیان اینکه تورم سالانه بر قیمت همه کالا‌ها تاثیر می‌گذارد، تصریح کرد: تورم یعنی گران شدن هر ساله همه کالاها. این تورم یک بیماری مزمنی است که سال هاست در کشور ما وجود دارد و با وجود همین بیماری مزمن، دولت طرح اصلاح اقتصادی دولت را شروع کرده است.

* این در حالی است که در روزهای اخیر سید مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه بیان کرد: با وجود تحویل خزانه مقروض، دولت را بدون استقراض اداره کردیم، برای کنترل تورم با وجود رشد شدید قیمت‌های جهانی برنامه خوبی در حال تدوین و اجرا است. وی توضیح داد: سه عامل بدهی‌های تلنبار شده گذشته، رشد قیمت‌های جهانی و برخی تصمیمات اقتصادی که بر اساس تکلیف قانونی انجام شده از علل رشد تورم است.

کامران ندری، اقتصاددان درباره وعده‌های مکرر دولت برای کاهش تورم گفت:

* باید به دو موضوع مهم توجه داشت، نخست اینکه تورمی که تا الان ایجاد شده،‌ تورم بسیار بالایی بوده و باید مشخص شود دولت چگونه قرار است آن را جبران کند؛ حتی اگر دولت موفق شود در ماه‌های آینده نرخ تورم را کاهش دهد، هزینه‌های زندگی مردم در ماه‌های اخیر به شدت افزایش یافته به طوری که اکنون بسیاری از خانواده‌ها در تنگنای اقتصادی قرار دارند. 

* هنوز هیچ برنامه‌ای به عنوان راهکار دولت برای جبران این مساله ارائه نشده و عملا هیچ برنامه‌ای برای تورم شدیدی که در چند ماه گذشته اتفاق افتاده از سوی دولت مطرح نشده است البته به جز داستان اعطای یارانه 300 و 400 هزار تومانی که عده‌ای از هموطنان آن را نیز دریافت نمی‌کنند و باید دانست این مبالغ جبران کننده تورم بسیار شدید فعلی نیست.

* به طور طبیعی نرخ تورم در ماه‌های آتی به احتمال زیاد باید روند کاهشی یابد مگر اینکه دولت تصمیم داشته باشد نسبت به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی اقدام کرده و آنها را افزایش دهد و یا یارانه گندم و دارو را حذف کند و اگر این اتفاقات رخ ندهد؛ نرخ تورم به متوسط و میانگین ماهانه 3درصدی بازمی‌گردد اما به نظر بنده نرخ تورم سالانه تغییری نمی‌کند زیرا در 3 ماهه نخست سال نزدیک به 20درصد تورم داشته‌ایم بنابراین احتمال اینکه نرخ تورم سالانه همان 40 درصد را رد کند، بسیار بالاست.

* دولت نمی‌تواند اقدام خاصی برای نرخ تورم و متوسط و میانگین ماهانه انجام دهد و حداقل در ادامه سال‌جاری تورم بالا را تجربه خواهیم کرد البته نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی نسبت به وضعیت نرخ تورم در سال‌های آینده داشت.  وی تصریح کرد‌: متاسفانه مشخص نیست برنامه دقیق دولت برای کنترل نرخ تورم چیست و از این برنامه‌ نیز تاکنون صحبتی در رسانه‌های جمعی نشده است.

* دولت باید به صورت فوری رویه خود را تغییر دهد چرا که اگر با همین دست فرمان ادامه دهد، کشور با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهد شد. در شرایط کنونی نیاز به برنامه‎ریزی دقیق‎تر و مهار تورم و حل مشکلات ساختاری احساس می‎شود

* (در پاسخ به این سوال که پس از حذف ارز 4200 تومانی شاهد تورم شدیدی در 1.5 ماه اخیر بودیم، آیا اثرات اجرای این طرح در افزایش نرخ تورم تخلیه شده یا در ماه‌های آتی و تا پایان تابستان این روند ادامه خواهد داشت): اثرات این مساله به صورت کامل تخلیه نشده اما بخش عمده آن در خرداد 1401 تخلیه شده و بخشی از اثرات تورمی این طرح در تیرماه، مردادماه و حداکثر تا پایان تابستان آثار تورمی حذف ارز 4200 تومانی باید تخلیه شود البته باید سایرعوامل منجر به ایجاد تورم بالا مانند رشد بالای نقدینگی، مشکلات ساختاری در بودجه دولت و ... همچنان برقرار و پابرجاست بنابراین متوسط نرخ تورم ماهانه بعید است تغییر چندانی داشته باشد و در نهایت ممکن است اثرات حذف ارز 4200 تومانی تا پایان تابستان 1401 به صورت کامل تخلیه شود.

* (درباره نقش دولت در استقراض از بانک مرکزی و خلق پول): خیر، به صورت مستقیم این کار را انجام نداده اما به صورت لطایف‌الحیل این پول خلق می‌شود و مشخص نیست تاچه اندازه دولت در خلق این حجم از پول و نقدینگی نقش دارد زیرا دولت به صورت مستقیم این کار را انجام نمی‌دهد و خود را در معرض نقد دیگران قرار دهد اما واقعیت این است که رشد نقدینگی در اقتصاد کمافی‌السابق بالاست.

* دولت باید به صورت فوری رویه خود را تغییر دهد چرا که اگر با همین دست فرمان ادامه دهد، کشور با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهد شد، در شرایط کنونی نیاز به انضباط کاری بیشتر، برنامه‎ریزی دقیق‎تر و مهار تورم و حل مشکلات ساختاری احساس می‎شود. باید توجه داشت مردم در این روند با مشکلات فراوان مواجه می‌شوند و بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت تاکنون خوب عمل نکرده است.