تولید نفت‌ و گاز در ایران تا یک قرن دیگر

خبرگزاری تسنیم: مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به این پرسش "آیا افزایش ظرفیت تولید نفت به‌علت تخفیف تحریمی آمریکا بوده است؟" گفت: این افتخار در اوج سخت‌گیری‌های مفرط اتفاق افتاده است، نه‌تنها تحریم‌ها کم نشد بلکه به‌مراتب سخت‌گیری‌های متعددی داشتیم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به این پرسش "آیا افزایش ظرفیت تولید نفت به‌علت تخفیف تحریمی آمریکا بوده است؟" گفت: این افتخار در اوج سخت‌گیری‌های مفرط اتفاق افتاده است، نه‌تنها تحریم‌ها کم نشد بلکه به‌مراتب سخت‌گیری‌های متعددی داشتیم.

محسن خجسته‌مهر در گفتگوی ویژه خبری افزود: از نظر نفت و گاز در رتبه نخست جهان قرار داریم و این اقتدار اقتصادی جزو مؤلفه‌های قدرت و اقتدار اقتصادی کشورمان است.

وی گفت: ذخایر قابل استحصال نفت کشورمان بر مبنای ضریب بازیافت، حدود ۱۵۷ میلیارد بشکه و ذخایر گاز ما حدود ۳۳ تریلیون مترمکعب است اما از نظر نفت و گاز حدود ۳۳۰ تریلیون مترمکعب است.

او ادامه داد: از نظر نفت و گاز درجا و همچنین مایعات و میعانات درجا در مجموع بیش از ۱۲۰۰ میلیارد بشکه معادل نفت خام زیر زمین داریم.

خجسته‌مهر اضافه کرد: نفت و گاز، انفال است و دولت و به‌تبع آن وزارت نفت از طرف حکومت اسلامی نماینده است و باید به‌شکلی از این دارایی‌های زیرزمینی استفاده و امانتداری و صیانت کند که بتواند آن را به حداکثر دارایی روزمینی تبدیل کند.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: با این شرایطی که داریم و با این شیوه‌ای که در حال تولید هستیم حداقل یک قرن دیگر می‌توانیم نفت و گاز را تولید کنیم.

ظرفیت تولید نفت به پیش از تحریم‌ها رسید

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه ظرفیت تولید نفت به میزان پیش از تحریم‌ها رسید، گفت: این مهم در شرایط تحریمی و فشارهای اقتصادی رخ داده است.

خجسته‌مهر افزود: پیش از تحریم های جدید یعنی در شهریور سال 1397، ظرفیت تولید نفت خام حدود سه میلیون و 838 هزار بشکه بود اما با آغاز تحریم‌های ظالمانه و به‌علل متعدد بخش قابل‌توجهی از ظرفیت تولید نفت کشور را از دست دادیم.

او ادامه داد: برخی از عوامل آن عبارت است از این‌که تعمیرات اساسی در این مدت چندین سال در شرایط گذشته انجام نشد و تعمیر چاه‌های نفتی با نارسایی‌هایی مواجه بود و تأسیسات سرچاهی دچار نقصان و مشکلاتی شدند.

آقای خجسته‌مهر اضافه کرد: همچنین اقدامات مربوط به خطوط لوله جریانی و خطوط انتقال نفت خام به مبادی مصارف داخلی و مبادی صادراتی و تلنبه‌های درون‌چاهی که باید طبق برنامه در آن چاه‌ها نصب می‌شد و پمپ‌های درون‌چاهی، انجام نشد و بخش قابل‌توجهی از ظرفیت تولید نفت کشور را از دست دادیم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: با آغاز به کار دولت سیزدهم از جمله اولویت‌هایی که آقای اوجی وزیر نفت به شرکت ملی نفت ایران تکلیف کرد این بود که مکلف شدیم در مدت شش ماه، در 15 اسفند ظرفیت کاهش داده‌شده و ازدست‌رفته را به پیش از تحریم‌ها بازگردانیم.

او گفت: بیش از 1800 اقدام عملیاتی در چاه‌های نفتی توسط متخصصان شرکت ملی نفت ایران انجام شد و بیش از 250 کار مربوط به تعمیرات اساسی از جمله تأسیسات سرچاهی و تعمیرات اساسی مربوط به تأسیسات سطح‌الارضی انجام و حدود 500 میلیون دلار در این زمینه هزینه شد.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: بخش قابل‌توجهی از این هزینه‌ها صرف نگه‌داشت توان تولید شد.

آقای خجسته‌مهر گفت: همچنین افزایش ظرفیت جدید داشتیم از جمله تولید از میدان مشترک آزادگان جنوبی، و موفق شدیم در مدت این شش ماه حدود 13 حلقه چاه جدید را به تولید بیاوریم.

او با اشاره به اینکه همه نیازهای صنعت نفت فناورانه است، اضافه کرد: اگر می‌خواهیم تولید پایدار و مستمر داشته باشیم و بهره‌وری را بالا ببریم و هزینه‌ها را کاهش دهیم چاره‌ای نداریم جز این‌که اقتصاد نفت و گاز را دانش‌بنیان کنیم.

آقای خجسته‌مهر با بیان اینکه "85 درصد کالا و تجهیزات و مواد موردنیاز صنعت نفت کشورمان داخلی است و به واردات نیازی نداریم"، ادامه داد: برای 15 درصد دیگر که بیشتر آن فناور و دانش‌بنیان است باید برنامه‌های مدون، سنگین و هدفمندی را تعریف کنیم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: برای نگه‌داشت توان تولید و بازگرداندن ظرفیت تولید نفت به پیش از تحریم‌ها هیچ نیازی به خارج از کشور نداشتیم و به‌طور کامل از ظرفیت داخل صنعت نفت چه مربوط به نیروی انسانی و چه مربوط به کالا، مواد و تجهیزات استفاده کردیم.

آقای خجسته‌مهر اضافه کرد: صنعت نفت و نیازهای فناورانه آن به‌اندازه‌ای بزرگ است که بنا به فرمایش مقام معظم رهبری نیاز داریم که ظرفیت شرکت‌های فناور را به دو برابر افزایش دهیم.

او با ابراز اینکه وزارت نفت در نیمه دوم پارسال چند اقدام مهم در زمینه به‌کارگیری شرکت‌های فناور و استفاده از محصولات، کالا و مواد و تجهیزات فناورانه انجام داد، ادامه داد: حدود 270 میلیون دلار قرارداد فناورانه با جهاد دانشگاهی بستیم. حدود 750 حلقه چاه کم‌بازده و یا متوقف داریم که به‌علت مشکلات فنی و عملیاتی امکان تولید از آنها را نداریم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: وزارت نفت در یک اقدام جهادی برای احیای این تعداد چاه که ارزش سرمایه‌گذاری حدود 700 میلیون دلاری دارد فراخوان داد و از همه شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور دعوت به‌عمل آمد که ایده‌های فناورانه خود را برای احیای این چاه‌های نفتی ارائه کنند.

آقای خجسته‌مهر افزود: بیش از 50 شرکت فناور در این فراخوان حضور پیدا کردند و اکنون در مرحله ممیزی و ارزیابی هستیم و امیدواریم به‌زودی این ظرفیت فناورانه در اختیار این شرکت‌ها قرار گیرد.

او با اشاره به اینکه یکی از مهمترین منابع تولیدی گاز هلیوم در میدان گازی پارس جنوبی است، ادامه داد: برای نخستین بار تولید گاز هلیوم را از طریق انجام فراخوان توسط شرکت‌های فناور انجام دادیم که به‌زودی این موضوع تعیین تکلیف می‌شود.

آقای خجسته‌مهر اضافه کرد: ستاد تحول و پیشرفت فناوری‌های دانش‌بنیان در شرکت ملی نفت ایران تشکیل شده است و می‌خواهیم در این ستاد نقشه راه دانش‌بنیان کردن صنعت نفت را ترسیم کنیم و اقدامات متعددی را در برنامه داریم.

او درباره پیامدهای سیاسی و اقتصادی بازگشت ظرفیت تولید به میزان پیش از تحریم‌ها گفت: صنعت نفت به‌علت نقش بزرگی که در اقتصاد دارد از این صنعت به‌عنوان پیشران اقتصاد کشور یاد می‌کنیم و با بالا بردن ظرفیت تولید نفت، چند اتفاق خواهد افتاد.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: بالا بردن ظرفیت تولید نفت در راستای دانش‌بنیان کردن این صنعت و ایجاد ارزش افزوده و در راستای کاهش خام‌فروشی و رشد اقتصادی است.

آقای خجسته‌مهر گفت: اگر ظرفیت پالایشگاهی و ظرفیت واحدهای پتروشیمی افزایش یابد یعنی ما می توانیم از ظرفیت تولید نفت خام و یا گاز همراه و یا میعانات و مایعات گازی برای تخصیص به عنوان خوراک واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی استفاده کنیم و این یعنی رشد اقتصادی کشور.

او افزود: افزایش ظرفیت تولید نفت کشور یعنی اکنون قادریم صادرات کشور را به دو برابر افزایش دهیم و این به معنی درآمد و تولید ثروت برای کشور است و این از نظر امنیت انرژی یعنی این که جمهوری اسلامی قادر است پایداری و ثبات را در عرصه بین المللی به ارمغان بیاورد.

آقای خجسته‌مهر گفت: جمهوری اسلامی هم از نظر ژئوپلتیکی و هم از نظر منطقه ای کشور با ثباتی است و جهان اعتماد ویژه ای به جمهوری اسلامی دارد به عنوان این که این کشور می تواند ثبات را در بازار انرژی حفظ کند و ارتقاء دهد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش ظرفیت تولید نفت به علت تخفیف تحریمی آمریکا بوده است؟ گفت: این افتخار در اوج سخت گیری های مفرط اتفاق افتاده است.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: ملت ایران همیشه نشان داد که بزرگترین موفقیت هایشان را در سخت ترین شرایط به دست آوردند و این نخستین تجربه ملت ایران نیست بلکه وقتی اراده و ایمان باشد و جهادی عمل کنیم هر ناممکنی ممکن می شود.

آقای خجسته‌مهر ادامه داد: در حالی مقدار صادرات را 40 درصد افزایش دادیم و در حالتی ارزش صادرات را بیش از تعهدمان در بودجه سنواتی محقق کردیم که نه تنها تحریم ها کم نشد بلکه به مراتب سخت گیری های متعددی داشتیم و در خریدارها و واسطه ها و سیستم های ناوبری کشتی رانی حامل نفت، اختلال ایجاد می کردند.

او گفت: بازارهای جدید و مقاصد جدید شناسایی شد و میعانات گازی را در مقایسه با مرداد 1400 حدود سه برابر افزایش دادیم و این نشان می دهد مشتری جدیدی را پیدا کردیم.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: از شیوه های مدرن در قراردادها و از سیستم لجستیک و حمل و نقل جدید استفاده کردیم.

آقای خجسته‌مهر اضافه کرد: از عوامل دیگر این است که کل شبکه مالی، پولی و بانکی کشور پشتیبان احراز وصول درآمدهای نفتی بود.

 وارد عرصه خلاقیت در ساخت تجهیزات نفتی شده‌ایم

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: مرحله دانش معکوس و ساخت محصولات را گذراندیم و وارد عرصه خلاقیت در ساخت تجهیزات و برنامه ریزی شدیم.

آقای علیرضا دانشی در ارتباط تصویری با برنامه گفتگوی ویژه خبری افزود: با استقرار دولت سیزدهم در مدت شش ماه برنامه گسترده ای درباره برگشت به میزان تولید پیش از تحریم ها برنامه ریزی شد و این برنامه ریزی ها معطوف به برنامه های کوتاه مدت، میان و درازمدت بود.

او با اشاره به فعالیت های حوزه صنعت نفت در قسمت بالادستی شامل تحت الارض و سطح الارض گفت: بر اساس این موضوع، 18 موضوع مهم را که می توانست ما را سریع به ظرفیت مناسب برگرداند طراحی کردیم که برخی از این برنامه ها به برنامه های درون چاهی معطوف بودند و برخی از اقدامات موجب شد شرایط مطلوب تری ایجاد شود.

آقای دانشی افزود: علاوه بر این در سطح الارض به مقوله مهم از جمله خطوط لوله های جریانی توجه شد و 51 اقدام شامل 2200 کیلومتر خطوط لوله را با برنامه ریزی تعمیراتی مفصلی انجام دادیم و شرایط مطلوبی داریم.

او اضافه کرد: تعمیر تأسیسات اساسی و بزرگ مانند واحدهای بهره برداری را انجام دادیم و اکنون شرایط مطلوبی برای بازگشت به شرایط پیش از تحریم ها داریم.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب درباره حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در افزایش ظرفیت تولید نفت گفت: اقتدار نظام جمهوری اسلامی ما را به این وضعیت رسانده است که می توانیم با همه قدرت بگوییم ان شاء الله به شرایط پیش از تحریم ها به سرعت برخواهیم گشت و نشانه بارز آن افزایش تولید است.

آقای دانشی درباره مقوله شعار امسال گفت: در این باره کارهای بسیار مهمی را طراحی کرده بودیم و جلسات خوبی را با نهاد ریاست جمهوری داشتیم؛ خوشبختانه اکنون برنامه منسجم و خیلی خوبی را در سه سطح کاری طراحی کردیم و ان‌شاءالله با مراکز دانش‌بنیان مرتبط با حوزه صنعت نفت به صورت منسجم ارتباط برقرار می کنیم.

او افزود: چالش‌های خود را شناسایی کردیم و در حال ارتباط منطقی با مراکز دانش‌بنیان هستیم و وضعیت مطلوبی در رابطه با ایجاد مسائل اشتغال‌زایی داریم.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: باید به سمت ارزش افزوده در صنعت نفت برویم و راهی نداریم جز این که این ارزش را از راه عمل و دانش و برنامه ریزی هایی که در مرز دانش است انجام دهیم.

آقای دانشی افزود: برای رسیدن به این موضوع برنامه ریزی هایی را انجام دادیم.

او اضافه کرد: بر اساس مطالعات مرکز تحقیقات و پژوهش مجلس شورای اسلامی، بر اساس هزار بشکه نفت شاید 19 نفر مشغول کار شوند و ارزش افزوده حدود 500 هزار دلار داشته باشد.

او افزود: بر اساس مطالعات جهانی و مطالعات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، از این هزار بشکه می توانیم تا 200 نفر را هم مشغول به کار کنیم و ارزش افزوده ای معادل چهار میلیون دلار را به دست بیاوریم.

رشد اقتصادی با افزایش ظرفیت تولید نفت

رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت: افزایش ظرفیت تولید نفت به توسعه زنجیره پایین دستی منجر می شود و این به رشد اقتصادی کمک می کند.

 آقای محمدصادق جوکار در ارتباط تلفنی با برنامه گفتگوی ویژه خبری افزود: برخی از جمله رسانه های خارجی، موفقیت های دولت سیزدهم را به کاهش فشارهای تحریمی مرتبط می کنند اما واقعیت این است که نه تنها فشارها کاهش نیافت بلکه در شناسایی و ضربه زدن به شبکه فروش و خریداران و بالا بردن ریسک، فشارها افزایش یافت و حتی این فشارها جنبه شخصی به مدیران شرکت های خارجی هم پیدا کرد.

او ادامه داد: در این شرایط شخص وزیر نفت، قرارگاهی را تشکیل داد و از مشارکت همه نیروها حتی نیروهای بیرون از مجموعه وزارت نفت که تعبیر سربازان گمنام اقتصادی، شایسته آنان است استفاده کرد و در نتیجه، تولید و متناسب با آن صادرات افزایش یافت.

آقای جوکار با بیان اینکه اقدامات مهمی در زمینه تقاضاسازی انجام شد، افزود: نگاه این دولت به ایمن سازی صادرات به سمت بازارسازی از روشهای مختلف است.

رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی گفت: این سیاست ها و رفتارهای دولت سیزدهم با الگوی خنثی سازی تحریم شکل گرفت.

آقای جوکار افزود: آثار اقتصادی افزایش ظرفیت تولید و صادرات این بود که وزارت نفت بسیار بیشتر از تعهدات بودجه‌ای خود انجام داد.