کره‌شمالی بیش از همیشه کره‌شمالی است!

فرارو: با نگاهی به رودخانه هان از رصدخانه پارک صلح «آئگی بونگ» در گیمپو در نزدیکی سئول پایتخت کره جنوبی فاصله تا کره شمالی تنها چند پارو زدن با قایق است. کم‌تر از ۱.۶ کیلومتر دورتر از رصدخانه، می‌توان مردم کره شمالی را دید که به مزارع رسیدگی می‌کنند، کامیون‌ها را در امتداد جاده‌ای به سمت یک معدن کوچک می‌رانند، دوچرخه سواری می‌کنند و از کنار مجموعه‌ای از آپارتمان‌های کوتاه نه چندان دور از ساحل رودخانه می‌گذرند. اگر هر یک از آنان به پشت سرشان نگاه می‌کردند می‌توانستند چشمان دانش آموزان کره جنوبی را ببینند که سعی می‌کردند از طریق دوربین‌های دو چشمی که در آن ناحیه نصب شده‌اند روستا‌های اطراف را از نزدیک ببینند.

به نقل از اکونومیست، تلاش برای عبور از مرز چه از طریق زمینی چه از طریق آبی همواره غیر مجاز بوده است. با این وجود، حس نزدیکی از طریق نگاه کردن به رودخانه در گیمپو به ندرت در هر زمانی فریبنده‌تر از امروز بوده است: ده سال پس از حکمرانی «کیم جونگ اون» دیکتاتور کره شمالی.

آخرین امید برای گشایش و اصلاحات در کره شمالی زمانی از بین رفت که کیم و «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری وقت امریکا در نشست نهایی خود در ویتنام در سال ۲۰۱۹ میلادی نتوانستند به توافقی مبنی بر لغو تحریم‌ها در مقابل کنترل تسلیحات دست یابند. بسیاری از معدود پیوند‌های باقی مانده بین کره شمالی و جهان خارج از آنجایی که پیونگ یانگ یکی از سخت گیرانه‌ترین سیاست‌های مرزی را در واکنش به شیوع کرونا برقرار کرده قطع شده است.

اطلاعات کمی که هنوز منتشر می‌شوند به سختی دلگرم کننده هستند گزارش‌هایی مبنی بر کمبود شدید مواد غذایی و پاکسازی‌های سیاسی وجود دارند و حتی در چنین شرایطی نیز رسانه‌های دولتی کره شمالی اشاره می‌کنند که دولت آن کشور هرگونه پیشنهاد دیپلماتیک از سوی امریکا یا کره جنوبی را رد می‌کند.

زمانی که کیم پس از مرگ پدرش در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۱ میلادی به قدرت رسید چنین وضعیت تلخی اجتناب ناپذیر به نظر نمی‌رسید. برخی از ناظران در آن زمان انتظار داشتند که حکومت کره شمالی ظرف مدت چند هفته یا چند ماه سقوط کرده و به دنبال آن گشایش اقتصادی تحت نظارت چین رخ دهد. برخی رسانه‌ها و نشریات از جمله «اکونومیست» تردید داشتند که کیم میل چندانی به اصلاحات جدی داشته باشد، اما کماکان تصور می‌کردند که او نمی‌تواند به طور کامل در برابر فشار برای تغییر مقاومت کند. نخبگان و مردم عادی کره شمالی به طور فزاینده‌ای نسبت به قدرت دولت بدبین بودند چرا که پیش‌تر شاهد ناتوانی آن در تامین نیاز‌های اولیه در طول قحطی رخ داده در دهه ۹۰ میلادی بودند.

در چند سال نخست تصدی کیم بر مقام‌اش چنین پیش بینی‌هایی درست به نظر می‌رسیدند. او در سخنرانی‌ای در صدمین سالگرد تولد پدربزرگ‌اش در سال ۲۰۱۲ میلادی از طرح خود برای ایجاد یک «دولت قدرتمند اقتصادی» و «بهبود معیشت مردم» سخن گفت.

او قوانین حاکم بر کشاورزی و شرکت‌های دولتی را اصلاح کرد و تا درجه‌ای به شرکت‌های خصوصی اجازه فعالیت اقتصادی را داد و از کارشناسان خارجی دعوت کرد تا در مورد ایجاد مناطق ویژه اقتصادی جدید به او مشاوره دهند و به صد‌ها بازار غیر رسمی وضعیت رسمی اعطا کرد و تا حد زیادی از تمرکز بر معاملات آن بازار‌ها چشم پوشی کرد.

او دست به «ساخت و ساز سوسیالیستی» زد و پیونگ یانگ را پر از آسمان خراش‌های آینده نگر، پارک‌های آبی و دلفیناریوم کرد. هم چنین، او زیرساخت‌های گردشگری تازه در سایر نقاط کشور به ویژه در اقامتگاه تابستانی خود در وونسان در ساحل شرقی را ایجاد کرد. تجارت کره شمالی با چین عمدتا توسط طبقه تازه‌ای از شبه کارآفرینان که در داخل شرکت‌های دولتی فعالیت می‌کردند افزایش یافت.

در نتیجه، اوضاع به وضوح بهبود یافت البته بیش‌تر در پیونگ یانگ پایتخت کره شمالی کسانی که پول نقد داشتند می‌توانستند از کافی شاپ‌های تازه، رستوران‌های خارجی و سوپر مارکت‌های مجهز لذت ببرند. پناهندگانی که از کره شمالی وارد کره جنوبی شدند گزارش‌هایی را درباره دلایل مختلف ترک آن کشور ارائه کردند که نشان از بهبود نسبی اقتصادی در بخش‌هایی از کره شمالی فراتر از پیونگ یانگ و هم چنین، آگاهی فزاینده درباره زندگی در دنیای بیرون در آن کشور داشت.

اکثر کسانی که در سال‌های قبل از کره شمالی فرار می‌کردند می‌گفتند برای زنده ماندن این کار را انجام می‌دادند، اما اکنون اکثر آنان می‌گویند برای آزادی فرار کرده اند. پدر و پدربزرگ کیم هویت خود را براساس درگیری، رنج و فداکاری تعریف کرده و شکل دادند. کیم چنین ویژگی‌ای نداشت در نتیجه، وعده دادن به مردم برای زندگی بهتر راهی جایگزین برای ایجاد مشروعیت توسط او بود.

با این وجود، مرز‌های زندگی بهتر به تدریج در سال‌های اخیر حکومت کیم محدود شده اند. هدف از ساختن یک دولت مرفه این بود که حکومت او پایدارتر شود. این موضوع، اما به حوزه اجازه دادن به اقتصاد بازار یا اعطای آزادی‌های سیاسی بیش‌تر به مردم عادی تعمیم نیافت. این امور با تشدید سرکوب در داخل، کنترل بیش‌تر در مرز‌ها و تسریع برنامه هسته‌ای بنیان نهاده شده توسط اسلاف کیم همراه بوده‌اند به ویژه از طریق آزمایش‌های متعدد موشک‌های بالستیک قاره‌پیما که کره شمالی ادعا می‌کند قادر به رسیدن به امریکا هستند.

تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر کره شمالی توسط جامعه بین المللی برای کاستن از سرعت برنامه هسته‌ای آن کشور که در سال ۲۰۱۷ میلادی پس از آزمایش‌های موشکی تقویت شد کیم را با کمبود منابع مالی برای پیشبرد اهداف دیگری غیر از ساخت زرادخانه هسته‌ای و موشکی مواجه ساخت.

تلاش‌های کیم برای حل این تناقض در سال ۲۰۱۸ میلادی با مذاکره با ترامپ و «مون جائه این» رئیس جمهوری کره جنوبی به شکست انجامید. کیم در دیدار نهایی خود با ترامپ در هانوی در فوریه ۲۰۱۹ میلادی مرتکب اشتباه محاسباتی شد. او در ازای برچیدن تاسیسات هسته‌ای مهم، اما قدیمی «یونگ بیون» از امریکا خواستار رفع تحریم‌های جامع شد ترامپ درخواست او را رد کرد و باعث برهم خوردن نشست شد.

این وضعیت می‌توانست قابل کنترل باشد، زیرا دیگر اقدامات دیپلماتیک کیم در این دوره به ویژه در قبال چین البته در سطحی اندک موفقیت بیش‌تری داشت و جریان ثابت تجارت قانونی و غیر قانونی را تضمین کرد. با این وجود، از زمانی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد پاسخ کیم بستن مرز با چین در طول دو سال گذشته بود.

به احتمال زیاد برای آینده قابل پیش بینی وضعیت به همین شکل باقی خواهد ماند اگرچه اخیرا شایعاتی مبنی بر افتتاح محدود مرز مطرح شده است. گردشگری کره شمالی رو به نابودی است و اکثر دیپلمات‌های خارجی آن کشور را ترک کرده اند. سازمان‌های امدادرسان نزدیک به دو سال است که به کره شمالی دسترسی نداشته‌اند و تشخیص آن که در کره شمالی چه می‌گذرد دشوارتر شده است.

با کمبود مواد غذایی حتی افراد ممتاز و قدرتمند در پیونگ یانگ نیز از کمبود‌ها رنج می‌برند و نشانه‌هایی از افزایش نگرانی در میان آنان دیده می‌شود. کیم خود اعتراف کرده که وضعیت غذایی در کره شمالی عادی نیست و از مردم خواسته تا برای شرایط سخت‌تر آماده شوند. هم چنین، او همزمان مجازات قاچاق و تماشای سریال‌ها و برنامه‌های سرگرم کننده کره جنوبی را نیز برای شهروندان کره شمالی افزایش داده است.

نشانه‌های کمی مبنی بر آن وجود دارند که اوضاع در کره شمالی به زودی به سوی بهبودی تغییر کند. کیم پیشنهاد‌های کمک و پیشنهاد عرضه واکسن کرونا به کره شمالی را رد کرده است. تلاش‌های کره جنوبی و امریکا برای احیای تنش‌زدایی به عنوان مثال، از طریق مذاکره برای پایان دادن رسمی به جنگ کره بی‌پاسخ مانده است. ده سال پس از حکمرانی کیم، «دولت قدرتمند اقتصادی» که کیم برای ساختن‌اش مصمم بود نسبتا ضعیف به نظر می‌رسد. ممکن است کیم خود را با افزایش مداوم زرادخانه هسته‌ای اش تسلی دهد، اما مردم کره شمالی قابلیت دسترسی به چنین اهرم تسلی بخش تجملی‌ای را ندارند.