غول فناوری به شعار «شرور نباش» عمل نکرد

خبرگزاری مهر: عملکرد شرکت گوگل به عنوان یکی از ۵ شرکت بزرگ حوزه فناوری جهان در طول سال‌های اخیر، کلکسیونی کم نظیر از رسوایی‌های پی در پی به شمار می‌رود. شرکت گوگل در دوران فعالیت خود، بارها با رسوایی‌هایی چون جاسوسی از کاربران، سرپوش گذاشتن بر آزار و اذیت جنسی کارمندان و نشت داده‌های حساس، مواجه شده است.

در این نوشتار کوتاه، به بررسی برخی از مهم‌ترین رسوایی‌های این شرکت، خواهیم پرداخت.

شعار «شرور نباش» که از سال ۲۰۰۰ توسط گوگل استفاده می‌شد، در اوایل ۲۰۱۸ از دستورالعمل‌های کارکنان حذف شد. از آن زمان، شعار را فقط می‌توان در مکانی نه چندان مشخص به عنوان پاورقی خواند.

جیمیل ایمیل‌های شما را می‌خواند

یک کلیشه رایج در بازار فناوری این است که در صورتیکه بابت خدماتی که به شما می‌دهند پولی از شما دریافت نمی‌کنند به این معنی است که شما محصولی هستید که با آن تجارت می‌کنند! مایکروسافت در تاریخ فوریه ۲۰۱۳، از این مسئله که چگونه شرکت گوگل حساب جی میل کاربران را اسکن می‌کند و سپس تبلیغات بسیار شخصی طبق ذائقه شأن به آن‌ها ارائه می‌دهد، پرده برداشت. بدیهی است که مایکروسافت با انتشار این خبر در پی تأمین حداکثری منافع خود بوده است. با این وجود، اسناد و مدارک نشان می‌دهد که ادعای مطرح شده کاملاً صحت داشته است.

جاسوسی دستگاه اطلاعاتی آمریکا از کاربران گوگل

در ماه مارس همان سال، ادوارد اسنودن، کارمند امنیتی سابق ایالات متحده، افشا کرد که آژانس امنیت ملی آمریکا در حال جاسوسی از حساب‌های کاربری گوگل و یاهو است و در ادامه اظهار داشت که سرویس اطلاعاتی آمریکا به صورت مخفیانه به پروفایل‌های شخصی، متن، صوت و ویدئوهای کاربران خود دسترسی دارد. گوگل پس از انتشار یافتن گسترده این ادعا در رسانه‌های جهان، طی بیانیه‌ای علیه واشنگتن پست با بیان اینکه از این ادعا بسیار شوکه شده است، اعلام کرد که به آژانس امنیت ملی آمریکا اجازه دسترسی به اطلاعات و نقض حریم خصوصی کاربرانش را نداده است و در ادامه مدعی شد که جاسوسی سرویس‌های اطلاعاتی ملی از جمله نگرانی‌های مهم این غول فناوری است که همیشه تلاش کرده جلوی آن بایستد.

با وجود انکار این خبر از سوی مدیران گوگل، انتشار گسترده خبر اظهارات اسنودن و اطلاعاتی که در این مورد افشا کرد، ضربه بزرگی به اعتبار شرکت گوگل وارد کرد.

همکاری گسترده گوگل با پنتاگون

رسوایی بزرگ بعدی برای گوگل ۵ سال بعد، یعنی در آوریل ۲۰۱۸ اتفاق افتاد. سال ۲۰۱۸ برای گوگل سالی پر از رسوایی بود. در ماه آوریل سال میلادی یاد شده، کارکنان گوگل از کارفرمای خود خواستند پروژه «Maven» که یک برنامه همکاری و مشارکت با ارتش ایالات متحده بود را متوقف کند. جزئیات بیشتری در مورد محتوای پروژه در دسترس نیست اما بر اساس گزارش وبگاه The Verge، گوگل به پنتاگون کمک می کرده است تا تصاویر ضبط شده توسط دوربین فیلمبرداری پهپاد ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در پایان، بیش از ۳۰۰۰ کارمند گوگل طوماری مبنی بر در خواست عدم تمدید این قرارداد امضا کردند.

در نتیجه، گوگل طی بیانیه‌ای رسمی، اظهار کرد که مستقیماً به اهداف نظامی کمکی نکرده است و در ادامه مجبور شد این همکاری را متوقف کند.

پنهان کاری در مورد نشت اطلاعات

چند ماه پس از ماجرای Maven، در ماه اکتبر ۲۰۱۸، گوگل رسماً طی بیانیه‌ای اعلام کرد که رسانه اجتماعی گوگل پلاس، که فعالیتش سال‌ها است متوقف و تعطیل شده است، بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ به علت وجود برخی نواقص امنیتی، موجب افشای اطلاعات خصوصی بیش از ۵۰۰ هزار کاربر شده. در مقطع زمانی یاد شده، علی رغم تلاش گسترده گوگل برای مخفی نگه داشتن این رسوایی، وال استریت ژورنال ماجرای نشت اطلاعات کاربران گوگل پلاس را برای نخستین بار کشف کرد. این رسوایی، در آن سال، به دامنه شکست‌های پی در پی گوگل در حوزه‌ی توسعه شبکه‌های اجتماعی دامن زد.

آزار جنسی کارکنان و اعتراض به فرهنگ سازمانی

در اواخر سال ۲۰۱۸، رسوایی تازه ای برای گوگل رقم خورد. در ماه نوامبر سال میلادی یاد شده، بیش از ۲۰ هزار کارمند گوگل در بیش از ۴۰ دفتر در سراسر جهان، علیه کارفرمای خود اعتراض کردند. آنها مدعی شدند که برخورد گوگل با کارکنان فعلی و سابق شرکت که متهم و مشکوک به آزار جنسی کارمندان زن شرکت هستند، شدت کافی ندارد.

مهمرین دلیل شکل گیری اعتراضات مربوط به یکی از مخترعین سیستم عامل اندروید، اندی روبین بود که در سال ۲۰۱۳ به تحت فشار قرار دادن یک کارمند زن متهم شد. طی بررسی‌های صورت گرفته، مشخص شد که با وجود سرنخ‌های کافی برای شروع پرونده علیه روبین اقدامی جدی در این مورد صورت نگرفته است. در عوض گوگل تصمیم گرفت بیش از ۹۰ میلیون دلار هزینه کند تا پرونده خالق اندروید را بی سرو صدا ببندد. این بخش از ماجرا به لطف تحقیقات گسترده و همه جانبه نیویورک تایمز در سال ۲۰۱۸ افشا شد.

نقض حریم خصوصی کودکان در یوتیوب

گوگل در سپتامبر سال ۲۰۱۹، از سمت کمیسیون فدرال تجارت ایالات متحده آمریکا، به پرداخت جریمه ۱۷۰ میلیون دلاری محکوم شد. بر اساس تحقیقات صورت گرفته از سوی نهاد تنظیم گر یاد شده، یوتیوب، یکی از شرکت‌های زیر مجموعه گوگل، حریم خصوصی کاربران کودک خود را در یوتیوب نقض می کرده است.

بر اساس اتهامات مطرح شده علیه این شرکت، پلتفرم یوتیوب، بدون رضایت و اطلاع والدین، اقدام به جمع آوری اطلاعات از کودکان زیر ۱۳ سال، می کرده است. کمیسیون فدرال تجارت ایالات متحده آمریکا در اطلاعیه خود در مورد این اتهامات، مدعی شد که گوگل از اطلاعات جمع آوری شده برای ارائه تبلیغات هدفمند به کودکان استفاده می کرده است و این اقدام، با قانون محافظت از حریم خصوصی آنلاین کودکان، مصوب سال ۱۹۹۸، مغایرت دارد.

جابجایی اطلاعات شخصی کاربران

در اوایل سال ۲۰۲۰، مشخص شد که گوگل به طور تصادفی فایل‌های دانلودی شخصی کاربرانش را با هم مخلوط کرده و در نتیجه برخی افراد به جای عکس‌ها و فیلم‌های خود، اطلاعات شخصی سایر مشتریان گوگل را دریافت کردند. به عقیده بسیاری از کاربران، به سختی می‌توان باور کرد که چنین اقداماتی علی رغم اهمیت بالای حریم خصوصی کاربران برای مدیران گوگل و به تصادفی اتفاق می‌افتند.
بر اساس گزارش وبگاه ۹to۵Google این مشکل برای ۰.۰۱ درصد از کاربران گوگل رخ داده است. این در حالی است که این درصد کم با توجه به مقیاس گسترده کاربران گوگل همچنان بزرگترین رسوایی شرکت‌های فناوری در حوزه حریم خصوصی محسوب می‌شود.

سرقت اطلاعات حساس رقبا از طریق نقض امنیتی در اندروید

در سال ۲۰۲۰، برگ تازه ای از دفتر رسوایی‌های گوگل، ورق خورد. در سال یاد شده وبگاه خبری و تحلیلی «The Information»، طی گزارشی مدعی شد که بر اساس تحقیقات صورت گرفته، گوگل برای دسترسی به اطلاعات حساس برنامه‌های اندرویدی رقیب و دیگر شرکت‌های فناوری، یک درب پشتی در پلتفرم اندروید ایجاد کرده است و از این طریق به داده‌های مدنظرش دسترسی می‌یابد.

بر اساس اطلاعات تکمیلی منتشر شده از سوی این وبسایت، درب پشتی یا نقض امنیتی یاد شده، به گوگل اجازه می‌داد که برنامه‌های رقیب را بررسی کرده و ایرادها، نقاط قوت و نحوه رفتار کاربرانشان را رصد کند.

رسوایی‌ها ادامه خواهد داشت؟

بی شک سوابق شرکت گوگل در زمینه حفظ حریم خصوصی کاربران هرگز پاک نخواهد شد و احتمال تصادفی بودن وقوع این حجم از اشتباه را نیز بسیار کمرنگ می‌سازد. از سوی دیگر، عملکرد این شرکت در سل‌های اخیر، باور تلاش مدیران این شرکت برای تغییر رویه موجود و پایان رسوایی‌ها را بسیار دشوار می‌سازد.

ناگفته نماند این رسوایی‌ها به هیچ عنوان مختص گوگل نیست بلکه سایر غول‌های فناوری سیلیکون ولی مانند آمازون، اپل و فیس بوک نیز سوابق بسیاری در اینگونه رسوایی‌های نقض حریم خصوصی دارند.

بر همین اساس، دولت‌های بسیاری در سراسر جهان از جمله خود ایالات متحده‌ی آمریکا و همچنین کشورهای اتحادیه‌ی اروپا بدنبال قانونمند کردن این پلتفرم‌ها هستند و پای رؤسای این شرکت‌ها هر چند وقت یکبار به دادگاه‌های مختلف باز می‌شود تا به طریقی فضای آنارشیک پلتفرم‌های فضای مجازی به سمت قانونمند شدن حرکت کند.