خطر تشعشعات فضای عمیق بر مغز مردان

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که قرار گرفتن طولانی مدت در فضا برای موش‌های نر مناسب نیست و تشعشعات فضای عمیق ممکن است برای مغز مردان خطرناک باشد.

ایسنا: در سال ۲۰۱۹ مطالعه‌ای روی موش‌ها انجام شد تا بررسی شود که سفر به اعماق فضا چگونه روی سیستم عصبی آن‌ها تأثیر می‌گذارد و مشخص شد که تابش اشعه‌های کیهانی و قرار گرفتن در معرض تشعشعات فضایی به سیگنال دهی سلولی در قسمت‌های اَسبَک یا هیپوکامپ و قشر پیش‌پیشانی مغز آسیب می‌رساند که منجر به مشکلاتی در یادگیری و حافظه می‌شود.

محققان همچنین مشاهده کردند که موش‌ها رفتار‌های مرتبط با اضطراب از خود نشان می‌دهند، به این معنی که تشعشعات می‌توانند به قسمت آمیگدال نیز آسیب برسانند.

اسبک مغز قسمتی از دستگاه کناره‌ای یا دستگاه لیمبیک مغز است که مرکز یادگیری است.

قشر پیش‌پیشانی نیز در آناتومی مغز پستانداران، قسمتی از قشر مغز است که قسمت جلویی لوب پیشانی را در بر می‌گیرد. این قسمت از مغز در فرآیند‌هایی مثل برنامه‌ریزی رفتار‌های شناختی پیچیده، بیان شخصیت، تصمیم‌گیری و تعدیل رفتار اجتماعی نقش دارد. در واقع فعالیت اصلی این قسمت از مغز، تنظیم اعمال و افکار بر اساس اهداف درونی است.

آمیگدال (Amygdala) نیز قسمتی از دستگاه کناره‌ای یا لیمبیک در مغز است. "هسته قاعده‌ای-جانبی بادامه" (آمیگدال) نقش مهمی در یادگیری و حافظه ایفا می‌کند. بادامه علاوه بر نقش اصلی در درک احساسات و ایجاد پاسخ به آنها، در تعدیل درد نیز دخالت دارد. هسته مرکزی بادامه به عنوان بادامه کنترل درد، معرفی شده است. آمیگدال همچنین مسئول تظاهرات هیجانی چهره مانند خوشحالی و ترس است و نقش مهمی در اکتساب یادگیری‌های هیجانی دارد.

اکنون یک مطالعه جدید که در مجله Science Advances منتشر شده است نشان می‌دهد که موش‌های نر در معرض تشعشعات مشابه با تشعشعاتی که انسان‌ها در ماموریت‌های فضایی طولانی در معرض آن قرار می‌گیرند، در یادگیری و درک محیطی دچار مشکل شده‌اند.

محققان چندین آزمایش را برای ارزیابی توانایی یادگیری فضایی (spatial learning) موش‌ها پس از قرار گرفتن در معرض تابش کیهانی انجام دادند.

در یکی از این آزمایشات، محققان به موش‌ها یاد دادند که سکویی را پیدا کنند که در زیر آب مات و کدر پنهان شده بود. برای رسیدگی به این وظیفه، موش‌ها باید به دستورالعمل‌های محققان که قبل از قرار گرفتن در معرض تابش کیهانی به آن‌ها اموزش داده شده بود، تکیه می‌کردند.

نتایج نشان داد که موش‌های نر نسبت به گروه کنترل (که در معرض اشعه قرار نگرفته بودند) اشتباهات بیشتری انجام دادند. اما موش‌های ماده این چنین نبودند.

محققان همچنین دریافتند که یک رژیم غذایی که برای از بین بردن میکروگلیا (سلول‌های ایمنی در مغز) طراحی شده است، از اختلال در یادگیری فضایی جلوگیری می‌کند.

"سوزانا روسی" محقق دانشگاه "کالیفرنیا سان فرانسیسکو" گفت: این تحقیق در راستای سایر تحقیقات نشان می‌دهد که ما باید به اثرات تابش فضای عمیق بر فضانوردان توجه کنیم. ما باید عوامل کاهش دهنده‌ای را پیدا کنیم که بتوانند کمک کننده باشد.

وی افزود: این تحقیقات همچنین به ما می‌گوید که فضانوردان می‌توانند از کاهش دهنده‌هایی که در حال حاضر برای کاهش میکروگلیا در انسان تایید شده‌اند، استفاده کنند!

سرانجام محققان توانستند یک نشانگر زیستی مرتبط با موش‌ها را شناسایی کنند که بیشتر در معرض تابش اشعه قرار می‌گیرد. این می‌تواند روزی برای ارزیابی اینکه کدام فضانوردان بیشتر در معرض عواقب قرار گرفتن در معرض تابش قرار می‌گیرند، مورد استفاده قرار گیرد.