آبان هم رسید؛ خبری از واکسن برکت نیست

روزنامه آرمان ملی در گزارشی روند واکسیناسیون عمومی در ایران را بررسی کرده.

این روزنامه نوشت:

*در شرایطی که اکثر فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و حتی بازگشایی مدارس، منوط به واکسیناسیون عمومی در آبان‌ماه می‌شود، تا‌کنون ۲۰ میلیون و ۷۷۸ هزار و ۸۸۰ نفر نیز دُز دوم را تزریق کرده‌اند و ۴۶ میلیون و ۲۵۰ هزار و ۵۰۱ نفر دُز اول واکسن کرونا زده‌اند. همچنین با ورود بیست‌وپنجمین محموله واکسن کرونا به ایران و به استناد آمار گمرک، بیش از ۹۲ میلیون دز واکسن کرونا به ایران وارد شده است.

* با این حال واکسن‌های داخلی نیز در تکاپو هستند که سریع‌تر بازار خرید واکسن را از دست چین بربایند. در این میان، تنها سه واکسن ایرانی از ۹ واکسن، مجوز تزریق عمومی گرفته‌اند و به باور مسئولان نخستین واکسنی که به احتمال فراوان تاییدیه سازمان جهانی بهداشت را می‌گیرد، واکسن کووبرکت است. واکسنی که قرار بود تا پایان تابستان ۱۴۰۰، ۵۰ میلیون دز واکسن تولید شود اما طبق گزارش‌ها تنها حدود هفت و نیم میلیون دز از این واکسن به وزارت بهداشت تحویل شده است و اما مسئولان شرکت شفامدار از تولید حدود بیش حدود 12 تا 15 میلیون دز تولید شده است.

* واکسن پاستوکووک هم که زیر نظر انستیتو پاستور تولید می‌شود بنا به گفته علیرضا بیگلری، رئیس انستیتوپاستور ایران در نشست خبری مجازی «بیش از شش میلیون را تحویل وزارت بهداشت دادیم. اواخر این هفته، مجدد حدود یک میلیون دز از همین واکسن تقدیم وزارت بهداشت می‌شود.» اما واکسن اسپایکوژن که توسط شرکت سیناژن تولید می‌شود، نخستین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی ایران با همکاری استرالیاست که هفته پیش مجوز تزریق اضطراری گرفت.

* به‌گفته مدیرعامل شرکت سیناژن، هم‌اکنون یک‌میلیون و ۷۰۰هزار دز از این واکسن آماده تحویل است و ظرفیت تولید این واکسن هم به‌صورت ماهانه سه‌میلیون دز خواهد بود. هنوز مجموع تولید این سه نوع واکسن به 15 میلیون دُز نرسیده و در صورت تحقق وعده مسئولان بنا به ایمنی‌زایی 90 درصدی این واکسن‌ها، می‌توان امیدوار بود که 7.5 میلیون نفر را واکسینه کرد. واکسن نورا قرار است به زودی فاز دوم کارآزمایی را شروع کند. در فاز ۲ باید واکسن روی ۳۰۰ داوطلب مطالعه شود. به گفته غلامرضا اولاد مجری طرح واکسن نورا به مهر، «واردات واکسن با هدف واکسیناسیون هرچه سریع‌تر مردم همچنان در حال انجام است اما رگولاتوری هم جزو سیاست‌های وزارت بهداشت خواهد بود و به‌طور حتم تمهیدات جدیدی برای تیم‌های داخلی مطالعات واکسن درنظر گرفته می‌شود.»

* واکسن mRNA رناپ هم‌ در انتظار دریافت مجوز کارآزمایی فاز ۲است. به‌گفته مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کرونا، این واکسن پرونده‌اش را تحویل داده و ایرادهایی از آن گرفته شده که با رفع آن، مجوزهای لازم صادر خواهد شد. اسویک واکسن دیگری با پلت‌فرمی مشابه برکت و سینوفارم، در انتظار صدور مجوز از سوی سازمان غذا و دارو برای شروع کارآزمایی بالینی فاز یک است. درباره این واکسن هم با وجود تأخیر در آغاز کارآزمایی‌های بالینی و همان چالش‌های کمبود جمعیت داوطلب اما ظرفیت ادغام و دریافت مجوزهای زودهنگام به‌دلیل پلت‌فرم‌های مشابه مطرح می‌شود. در نهایت نهمین واکسن ایران، وکتورال هم دیگر واکسنی است که هنوز کارآزمایی‌های مرحله جانوری (پری‌کلینکال) آن به پایان نرسیده است.

فایزر و جانسون را به ما ندادند؟! ‌

* بنا به آمار، از 92 میلیون دز واکسنی که تا به امروز وارد کشور شده، سینوفارم بیشترین آمار را در میان واکسن‌های ایرانی دارد، اما آن‌طور که مسئولان وزارت بهداشت وعده‌ داده‌اند واکسن ایرانی به وفور یافت می‌شود. این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که موضوع واردات واکسن‌هایی نظیر فایزر و جانسون اند جانسون به میان می‌آید. همان‌طور که مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفته سه واکسن برکت، پاستور و اسپایکوژن هیچ چیزی از فایزر کم ندارند! همان سه واکسنی که مجوز اضطراری آن صادر شده است.

* آن‌طور که سید حیدر محمدی گفته: «با توجه به اینکه تولید داخلی‌مان زیاد است و مشکلی برای واکسن نداریم، اصراری نداشتیم که ارسال کنند. به وفور تولید داخل موجود است و مستمرا تولید داخلی‌مان افزایش پیدا می‌کند.» او بار دیگر توپ واردات این واکسن‌ها را به زمین کشورهای دیگر انداخت و با اشاره به بدعهدی نسبت به ارسال فایزر و جانسون‌اند جانسون گفت: «ما برای فایزر و جانسون‌ اند جانسون سفارش داده بودیم، اما متاسفانه به‌رغم اینکه قول داده بودند یک هفته‌ای بفرستند، چندماه گذشته است و ارسال نکرده‌اند.» او همچنین احتمال واردات را با گفتن این سخنان منفی اعلام کرد: «با توجه به اینکه از نظر تولید واکسن مشکلی نداریم و موجودی واکسن‌مان بالاست، دیگر چندان پیگیر اینکه با هر قیمتی به ما واکسن بدهند نیستیم. در کشورمان واکسن به وفور موجود است.» البته این گفته مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو که بسیاری از کشورهای منطقه و کشورهای آفریقایی از واکسن‌های فایزر استفاده کرده‌اند و مشکلی در خرید نداشته‌اند.

* یکی دیگر از سوالات ابهام‌زا در خصوص واکسن‌های ایرانی، قیمت آن است. چندی پیش و پس از اظهارات سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره خرید واکسن برکت از شرکت با قیمت ۸۰۰ هزار تومان؛ حیدر محمدی مدیرکل اداره داروی سازمان غذاودارو به خبرگزاری فارس گفت: «وزارت بهداشت این واکسن را ۱۸۵ هزار تومان می‌خرد» این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که هزاران نفر از مردم در انتظار تولید این واکسن جانشان را از دست دادند و وزیر بهداشت اسبق تاکید فراوانی بر تولید واکسن‌های داخلی داشت. حالا نیز بنا به اعلام مسئولان کشورهای نیکاراگوئه، ونزوئلا، فیلیپین، تایلند و پاکستان خریدار واکسن کووبرکت شده‌اند. اما نکته جالب توجه در صحبت‌های آقای شانه‌ساز به‌عنوان رئیس سازمان غذا و دارو است.

* او خبر داده که «مقدمات کار واکسن برکت برای دریافت تأییدیه سازمان جهانی بهداشت انجام شده است و مدارک را کامل کردند و برای اخذ مجوز از سازمان جهانی بهداشت کاندیدا شده‌اند.» اما زمانی‌که به وبسایت سازمان جهانی بهداشت مراجعه می‌کنیم، خبری از واکسن برکت نیست و حتی در لیست آنها نام واکسن‌هایی نظیر اسپوتنیک وی کشور روسیه دیده می‌شود. البته اگر آقای شانه‌ساز رسانه‌ها را تهدید به شکایت و ارسال مدارک نمی‌کنند، بسیاری از ایشان تقاضا دارند، مستندات‌شان را ارائه دهند.