اثر واکسیناسیون عمومی بر بورس

همشهری: با تسریع در واکسیناسیون و کاهش شیوع کرونا انتظار می‌رود اوضاع اقتصادی صنایعی که از کرونا آسیب دیده‌اند نیز بهبود یابد و درآمد شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های بورس هم افزایش یابد.

تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نیز مهر تأییدی است بر این موضوع و نشان می‌دهد ارزش افزوده گروه خدمات که بیشترین آسیب را از کرونا دیده بود در بهار امسال با ۷درصد رشد مواجه شده است.

اطلاعات مربوط به درآمد شرکت‌های بورس نیز نشان می‌دهد سود شرکت‌های بورس در مرداد امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل با رشد قابل توجهی مواجه شده است. انتظار می‌رود با تسریع در واکسیناسیون سرعت این رشد در نیمه دوم سال بیشتر شود.

شیوع کرونا فقط اثرات بهداشتی و اجتماعی نداشت. یکی از آثار شیوع کرونا کاهش تقاضا در اقتصاد بود که به افت تولید در بسیاری از صنایع منجر شد.گزارش‌های مراکز پژوهشی مختلف نشان می‌دهد شیوع کرونا منجر به افت تولید در بسیاری صنایع شده بود. این تأثیرگذاری فقط مختص ایران نبود و اغلب کشور‌های دنیا با آثار اقتصادی شیوع کرونا دست به گریبان بودند به‌طوری که اقتصاد‌های بزرگ مجبور شدند برای ثابت نگه داشتن تولید، منابع مالی هنگفتی به اقتصاد تزریق کنند به‌طور مثال دولت آمریکا ۴ هزار میلیارد دلار منابع مالی به خانواده‌ها پرداخت کرد تا سطح تقاضا در شرکت‌های تولیدی حفظ شود.

برخی کشورها نیز معافیت‌های مالیاتی اعمال کردند تا تقاضا در جامعه افت پیدا نکند، زیرا درآمد خانوارها بر اثر ویروس کرونا کاهش پیدا کرده بود. در ایران اما به‌دلیل محدودیت‌های مالی دولت و کسری بودجه سنگین، منابع مالی برای ثابت نگه داشتن سطح تولید تزریق نشد و این موضوع روی سطح درآمد برخی شرکت‌ها ازجمله بخش خدمات تأثیر منفی زیادی برجای گذاشت.

اثر منفی کرونا بر تولید

به باور مرکز پژوهش‌های مجلس، بزرگ‌ترین ویژگی شیوع کرونا اثرگذاری بسیار متفاوت آن بر اقتصاد بود. درحالی‌که اعمال تحریم‌ها عمدتاً بخش نفت و صنایع بزرگ مثل خودروسازی را متأثر کرده بود، شیوع کرونا عمدتاً بر بخش‌های خدماتی و صنایع کوچک اثرگذار بود.

گزارش مرکز آمار و مطالعات راهبردی وزارت کار نیز نشان می‌دهد تعداد شاغلان در بهار ۱۳۹۹ نسبت به بهار سال ۱۳۹۸ بیش از یک میلیون و ۴۵۵ هزار نفر کاهش داشته‌ که دلیل اصلی این کاهش تأثیر شیوع بیماری کرونا بوده است.

تأثیر بر درآمد‌زایی شرکت‌های بورس

همانند سایر بخش‌های اقتصادی هنوز آثار شیوع کرونا بردرآمد شرکت‌های بورس محاسبه نشده اما برخی برآورد‌های غیردقیق از میزان اثر‌گذاری کرونا بردرآمد شرکت‌های بورس نشان می‌دهد پاندمی کرونا اگرچه برای برخی شرکت‌های بورس سودآور بود اما این مولفه در مجموع اثری به میزان 30هزار میلیارد تومان بر درآمد شرکت‌های بورس داشته است.

آمار‌ها نشان می‌دهد جمع کل درآمد شرکت‌های بورس که در اواخر سال 1398به 170هزار میلیارد تومان رسیده بود در مرداد‌ماه پارسال با افت 30هزار میلیارد تومانی به محدوده 140هزار میلیارد تومان رسید. برخی شواهد میدانی هم نشان می‌دهد همانند کلیت اقتصاد، در بورس نیز صنایع خدماتی بیشترین اثر منفی را از شیوع کرونا دیده‌اند با این حال اثرکرونا بر همه صنایع یکسان نبود و برخی شرکت‌ها مانند شرکت‌های تولید‌کننده مواد و محصولات بهداشتی و شوینده از شیوع کرونا منتفع شدند.

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه ویروس کرونا برای عده‌ای فرصت و برای گروهی تهدید بود می‌گوید: ویروس کرونا برای شرکت‌هایی که خدماتی هستند و خرده‌فروشی می‌کنند تهدید بود، اما شرکت‌هایی که عمده فعالیت آنان در فضای مجازی بوده و صادرات‌محور بوده‌اند، کمتر تحت‌تأثیر کرونا قرار گرفتند.

کاهش اثر اقتصادی کرونا

حالا با گذشت ماه‌ها از آغاز پاندمی کرونا و آثار زیانباری که شیوع آن برای اقتصاد ایران داشت، نخستین نشانه‌های کاهش اثرات اقتصادی کرونا ظهور کرده و به‌نظر می‌رسد به‌زودی آثار اقتصادی کرونا به‌طور کامل به پایان می‌رسد. گزارش‌های بانک مرکزی نیز مهر تأییدی بر این موضوع است.

مطابق گزارش بانک مرکزی تحقق رشد 7درصدی ارزش افزوده گروه خدمات در بهار 1400و در شرایطی که ارزش افزوده این گروه در بهار سال 1399متاثر از پیامدهای شیوع بیماری کرونا با کاهش 2.5درصدی مواجه شده بود، حاکی از بازیابی این بخش از اقتصاد از تبعات منفی شیوع ویروس کروناست.

بخش خدمات بیشترین لطمات اقتصادی را از شیوع کرونا دیده بود و بهبود 7درصدی عملکرد این بخش نشانه واضحی از پایان آثار اقتصادی شیوع کروناست. صندوق بین‌المللی پول نیز در تازه‌ترین گزارش خود، با اعلام اینکه اقتصاد ایران در سال‌جاری تا 2.5درصد رشد خواهد کرد، پیش‌بینی کرده زمینه‌های عبور اقتصاد ایران از بحران اقتصادی ناشی از کرونا فراهم خواهد شد.

تازه‌ترین آمارها از وضعیت درآمد‌زایی شرکت‌های بورس نیز مهر تأیید دیگری بر پایان آثار اقتصادی کروناست. در چنین شرایطی حتی انتظار می‌رود با از بین رفتن آثار اقتصادی کرونا و بهبود عملکرد اقتصادی بخش‌های مختلف سرعت درآمد‌زایی شرکت‌های بورس هم افزایش یابد و منجر به رشد شاخص‌های بورس شود.

انتظار رشد درآمد شرکت‌های بورس

آمار‌ها نشان می‌دهد درآمد شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه امسال نسبت به مرداد پارسال با رشد قابل توجه 185درصدی مواجه شده است. طبق این آمار جمع درآمد کل شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه پارسال رقمی معادل 140هزار میلیارد تومان بود که این رقم در پایان مرداد امسال به مرز 400هزار میلیارد تومان رسیده است.

در مرداد پارسال، به‌دلیل آثار پاندمی کرونا، جمع درآمد شرکت‌های بورس، با 30هزار میلیارد تومان کاهش مواجه شده بود اما رشد درآمد شرکت‌های بورس در مرداد‌ماه امسال نشان می‌دهد آثار پاندمی کرونا در حال کاهش است و این موضوع می‌تواند به افزایش درآمد شرکت‌های بورس به‌ویژه در گزارش‌های 9ماهه و 12ماهه سال‌جاری منجر شود.

پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: با کنترل کرونا از طریق واکسیناسیون، میزان عرضه محصولات در بازار کالاها با افزایش همراه می‌شود. برای نمونه، معادن و دیگر کارخانه‌ها که تحت‌تأثیر گستردگی شیوع ویروس کرونا مجبور به کاهش فعالیت‌ها یا گاه تعطیلی کارخانه‌های خود شده بودند با کاهش شیوع ویروس کرونا به مدار تولید بازمی‌گردند و قیمت‌ها پس از مدتی به‌دلیل افزایش عرضه تحت‌کنترل قرار می‌گیرند.

او با بیان اینکه تکمیل مراحل واکسیناسیون کمک‌کننده به فعالیت‌های خدماتی است و می‌توان شاهد تأثیر مثبت و منفی آن در صنایع و گروه‌های مختلف بود ادامه می‌دهد: در برخی صنایع مانند نساجی که عامه مردم بیشتر با آن سر و کار دارند با شروع خریدهای مکرر پوشاک، شاهد رونق این صنعت خواهیم بود.به‌گفته حدادی به‌نظر می‌رسد از ابتدای مهر‌ماه با انتشار گزارش شهریور‌ماه شرکت‌ها، شاهد افزایش تولید و فروش شرکت‌ها باشیم.