انتخابات ۱۴۰۰؛ تاج‌زاده در فاز تازه سیاست‌ورزی

روزنامه همدلی: تحرکات سیاسی و انتخاباتی اصلاح‌طلبان بیشتر شده است. دیروز تایید یک خبر مطرح شده در فضای سیاسی و رسانه‌ای تا حدودی باعث شد دوباره بحث‌‌های انتخاباتی بین این جریان و حامیانش بالا بگیرد.

سیدمصطفی تاجزاده یک هفته بعد از گمانه‌زنی‌‌های مختلف دیروز ظهر رسماً برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد.

از هفته پیش تاکنون که موضوع نامزدی او مطرح شده بود، افراد مختلفی در این باره اظهار نظر کردند حالا دوباره او به صدر اخبار بازگشته و در فضای مجازی بخش مهمی از بحث‌‌ها را به خود اختصاص داده است.
تاجزاده دیروز با صدور بیانیه‌ای اعلام کاندیداتوری کرد. تاجزاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب، از اعضای ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و جبهه مشارکت ایران اسلامی، معاون بین‌الملل وزیر ارشاد در دولت میرحسین موسوی و معاون سیاسی وزارت کشور در دولت سیدمحمد خاتمی است. او در خاطرات خود نوشته:«با پیروزی آقای احمدی‌نژاد خود را به کتابخانه ملی منتقل کردم که جای بی‌سروصدایی برای مطالعه و خدمت به مردم بود.

اما آقای اشعری رئیس جدید کتابخانه قبل از برپایی مراسم تودیع و معارفه، خواهان اخراج من و آقای بورقانی از کتابخانه ملی شد. به‌ناچار هر دو به ریاست جمهوری بازگشتیم. باوجود آمادگی برای کار، به ما اعلام کردند که نباید در نهاد حاضر شویم ولی حقوق ما را پس از شش ماه ‌پرداخت کردند.» او‌‌ می‌گوید حالا بازنشسته نهاد ریاست جمهوری محسوب‌‌ می‌شود. او بعد از حوادث انتخابات سال 88 دستگیر و زندانی شد. تاجزاده‌‌ می‌گوید: «هفت سال، منهای هفت روز، را از ۲۳ خرداد ۸۸ تا ۱۵ خرداد ۹۵ در اوین سپری کردم.»

هرچند او سابقه زندان دارد، اما حامیان نامزدی او معتقد هستند که این سابقه زندان نباید تأثیری در بررسی صلاحیت او در انتخابات ریاست جمهوری داشته باشد. از جمله جواد امام مدیرعامل بنیاد باران گفته که سابقه حبس او سیاسی بوده و نه امنیتی به همین خاطر نباید در بررسی صلاحیتش لحاظ شود.

بیانیه کاندیداتوری

به هرحال دیروز تاجزاده در بیانیه خود اعلام کرد:«می‌آیم تا هر که شناسنامه ایرانی دارد، مالیات می‌دهد و حق رای دارد، صرف‌نظر از عقاید و سلایقش، از حقوق کامل شهروندی بهره برد. می‌آیم برای رفع تمام اشکال تبعیض از زنان. می‌آیم تا با تنش‌زدایی و عادی‌سازی روابط با آمریکا و گسترش مناسبات با همه‌ی کشورها از چین و روسیه تا اروپا و هند، لغو همه‌ی تحریم‌ها ممکن شود و بانک‌های جهانی با دسته‌بندی ایرانیان در ردیف تروریست‌ها، آنان را از حقوق مسلّم خویش در دادوستد آزاد با جهان محروم نکنند. می‌آیم تا نهادهای مدنی توان‌مند شوند و گردش آزاد اطلاعات و آزادی فضای مجازی تضمین شود. می‌آیم تا با تشکیل دولتی کارآمد، جوان و فراگیر توسعه کشور سرعت گیرد، معیشت مردم بهبود یابد و حقوق و کرامت همه ایرانیان با هر گرایشی و از هر قشر و قوم و دین و مذهبی تامین شود و امید و لبخند و نشاط، حرف اول را بزند.می‌آیم تا قانون‌اساسی خصوصاً دو فصل سوم و پنجم آن که بر حقوق شهروندان و حق حاکمیت ملت تصریح دارد، بدون تنازل اجرا شود.»

وی در بخش دیگری از این بیانیه آورده است: «به باور من رفع تحریم‌ها در دسترس است. خرید واکسن برای همه مردم ممکن است. رشد اقتصادی و مهار گرانی و بیکاری در دوره اصلاحات تجربه شد و رسیدن به جایگاه درخور ایران دست‌یافتنی است؛ به‌شرطی‌که همه از تمامیت‌خواهی دست بکشیم؛ مخالفان خود را ببینیم و برای آن‌ها به اندازه خود حق قائل شویم، امنیت را برای همه ایرانیان، بخواهیم، تحوّلات جهانی را درک کنیم و با اعتماد به ملت، تسلیم رای اکثریت شویم.»

انتقاد به مواضع سیاسی

بعد از این‌که تاجزاده دیروز این بیانیه را منتشر کرد، با واکنش‌‌های مختلفی روبه‌رو شد. عده‌ای از اصلاح‌طلبان از این اقدام استقبال کردند و عده‌ای هم به آن تاختند. برخی نوشتند که تاجزاده در حالی از تشکیل دولت جوان سخن می‌گوید که جریان اصلاح‌طلبی در حال حاضر خودش با مشکل جذب نیروهای جوان روبه‌روست. به عبارت دیگر بدنه اصلی و رهبری اصلاحات را بیشتر سیاست‌مداران بازنشسته تشکیل‌‌ می‌دهند و هنوز جوانان نتوانسته‌‌‌اند در این جریان جایگاه رهبری را پیدا کنند. برخی دیگر مواضع سیاسی سال‌‌های اخیر او را مورد نقد قرار دادند. از جمله با یادآوری مواضع او در قبال اعتراضات مردمی او را بیشتر یک سیاست‌مدار حکومتی توصیف کردند. با این حال تاجزاده در میان اصلاحات همچنان طرفدارانی دارد.

دیروز سایت امتداد در مطلبی تحلیلی درباره تأثیرات مثبت کاندیداتوری تاجزاده نوشت:«نقطه‌ای که او ایستاده، گرچه در سطح‌بندی‌های ساختار سیاسی اوج رادیکالیسم تعریف می‌شود و در ارزیابی‌های اصلاح‌طلبان، رادیکال می‌نماید؛ اما در نگاهی کلان و از مجموع نیروهای موثر و در میدان، اتفاقا نقطه میانه است. مشروط به آنکه صحنه سیاسی ایران را برای همه ایرانیان ببینیم و خودی/ غیرخودی را دست‌کم در سطح تحلیل نظری و جامعه‌شناسانه کنار بگذاریم. با این نگاه، اتفاقا تاجزاده جای مهمی ایستاده است؛ در میانه نیروهای متنوع جامعه ایران. او لولای دری را می‌نماید که می‌تواند و باید بین درون و بیرون نظام، بین مدافعان و مخالفان انقلاب۵۷، بین اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان و براندازان، و بین نیروهای جامعه مدنی و ساخت سیاسی گشوده شود. این در البته در عمل گشودنی نیست؛ چون کلید آن در دست تاجزاده نیست.اما دست‌کم در سطح نظر، او این در را می‌گشاید و در سطح سخن هم، می‌کوشد گفتاری را شکل دهد که تا حد مقدوراتش، هر نیرو و هر جریانی بتواند به آن پیوند بخورد. ازاین‌روست که وقتی وارد صحنه می‌شود، کمتر نیرویی است که بتواند حضور او را چونان حضور دیگران بیانگارد و واکنشی نشان ندهد.البته، این صرفا مشی امروز و سال‌های پس از زندان او هم نیست. او از همان دوران اصلاحات چنین جایگاه و موضعی داشت. روزها و هفته‌های قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۴ را به خاطر بیاورید. آن زمان، تاجزاده برخلاف امروز بیشتر متهم بود به محافظه‌کاری؛ نه تندروی.»

همچنین دیروز محمد سلامتی دبیرکل سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با سایت صبح ما در پاسخ به این سوال که آیا کاندیداتوری اشخاصی نظیر آقای تاجزاده‌‌ می‌تواند به افزایش مشارکت و میل مردم برای حضور در انتخابات کمک کند، گفت: «درحال حاضر انگیزه برای حضور در انتخابات آتی کم است. اما از آن جا که اقشار گوناگون جامعه نگاه‌شان به شخصیت‌‌ها ونخبگانی است که دارای وجهه بوده و آن‌‌ها را قبول دارند، لذا برخورد فعال از سوی این شخصیت‌‌ها و نخبگان درعرصه انتخابات به خصوص اعلام آمادگی‌شان برای کاندیدا شدن ریاست جمهوری درجهت پیگیری مطالبات آن‌‌ها، این اقشار را تشویق به حضور درامر انتخابات‌‌ می‌کنند.»

علی محمد نمازی، از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، می‌گوید: «من موافق هستم که آقای ‌‌‌تاجزاده و دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب کاندیدا شوند، اما با این شرط که پایبند به تصمیمات نهاد اجماع‌ساز به نام جبهه اصلاحات باشند.» وی می‌افزاید:«توصیه من این است که افرادی که در احزاب دیگری هم تجربه کاری و توانایی دارند و این آمادگی را در خود می‌بینند که اگر رئیس جمهور شدند، بتوانند کشور را خوب اداره کنند، ثبت نام کرده و رقابت کنند. منتها باید پایبند به تصمیمات جبهه اصلاحات باشند. توصیه من به شورای نگهبان هم این است که اگر به دنبال تامین منافع و امنیت کشور و همچنین توجه به توصیه رهبری درباره برگزاری انتخابات با مشارکت حداکثری هستند، اجازه دهند که کاندیداهای مختلف وارد شوند و رقابت کنند.»

با این حال این گونه نیست که همه اصلاح‌طلبان یک دست از تاجزاده حمایت کنند. از جمله اعضای حزب کارگزاران سازندگی در این باره ابراز نگرانی کرده‌‌‌‌اند. اعضای ارشد این حزب طی روزهای گذشته در سخنانی به شیوه‌‌های مختلف مخالفت خود را با این اقدام تاجزاده اعلام کردند. آنان‌‌ می‌گویند که این اقدام تاجزاده باعث ایجاد انشقاق در بین اصلاح‌طلبان‌‌ می‌شود.

همچنین مصطفی ‌‌هاشمی‌طبا فعال سیاسی در گفت‌وگویی با وبسایت آزادی صراحتا با کاندیداتوری احتمالی تاجزاده مخالفت می‌کند. او می‌گوید:«تاجزاده نه به درد این کار می‌خورد و نه تایید صلاحیت می‌شود.»

در همین حال برخی دیگر‌‌ می‌گویند این اقدام تاجزاده بی‌تأثیر است و تنها باعث آشفتگی اصلاح‌طلبان‌‌ می‌شود. چرا که او از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت نخواهد شد. در همین حال هم فرصت چانه‌زنی را از اصلاح‌طلبان برای اجماع روی کاندیدایی که فرصت تأیید صلاحیت دارد،‌‌ می‌گیرد. به هرحال حالا نام او در جبهه اصلاحات هم مطرح‌‌ می‌شود ولی باید دید تصمیم نهایی شورای نگهبان در این باره چیست.