زانو بَر زمین، سَر در آسمان

خراسان: روز گذشته فیلمی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد که تماشای آن خیلی‌ها را به وجد آورد و موجب غرورشان شد. فیلمی که در آن محبت، ایثار، مهربانی و ... موج می زد.

این فیلم کوتاه حرکت انسان دوستانه و زیبای یک پرستار اورژانس هوایی مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد را نشان می دهد که برای نجات جان مادر بارداری به منطقه محروم سیلاب کلوار این استان اعزام شده است. ماجرا از این قرار است که وقتی تکنیسین اورژانس هوایی یاسوج متوجه می شود که سوار بالگرد شدن برای مادر باردار سخت و دشوار است، خم می شود تا این مادر با گذاشتن پا روی کمر او بتواند راحت تر سوار بالگرد شود. به همین دلیل و برای قدردانی از این تکنیسین اورژانس وظیفه شناس به سراغ او رفتیم و در کنار گفت و گو با وی، به بررسی اهمیت اورژانس هوایی در کشور، تعداد آن ها و .... پرداخته ایم.

به وظیفه ام عمل کردم

داستان تکنیسین اورژانس هوایی یاسوج را که خم شد تا مادری راحت تر سوار بالگرد شود، گفتیم اما برای این که در این باره بیشتر بدانیم به سراغ این مرد ۳۸ ساله فداکار خوزستانی که در یاسوج زندگی می کند و رئیس اورژانس هوایی یاسوج است، رفتیم که ماحصل این گفت و گو را در ادامه می خوانید. صادق حیدری زاده رئیس اورژانس هوایی یاسوج در خصوص ویدئوی منتشر شده در فضای مجازی، به خبرنگار ما می گوید: «این ویدئو مربوط به ماموریت برای نجات مادری باردار در روستای بَورک منطقه محروم سیلاب کلوار است.

وقتی به منطقه رسیدیم به علت کوهستانی بودن، امکان نشستن بالگرد اورژانس وجود نداشت و به سختی نشستیم. زمانی که قصد داشتیم با برانکار مصدوم را داخل بالگرد ببریم، خودش به دلایلی ممانعت کرد. وقتی دیدیم سوار شدن برای مادر باردار سخت و دشوار است،خم شدم تا این مادر باردار با عبور از روی کمرم بالا برود. در آن شرایط هرکدام از همکاران من هم بود این کار را می کرد.»

حیدری زاده که این اقدام خداپسندانه را وظیفه خود می داند، به خبرنگار ما می گوید: «خدا را شکر از زمان فعالیت بالگرد اورژانس هوایی در یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد، مرگ مادران باردار به صفر رسیده است.» او در حالی که از هزار پرواز در طول پنج سال اخیر فعالیت پایگاه هوایی یاسوج صحبت می کند، از برخی کمبودها هم گله دارد.

رئیس اورژانس هوایی یاسوج می گوید: «ما در طول این مدت جان چندین نفر از هموطنان مان را از مرگ صد در صدی نجات دادیم با این حال متاسفانه هنوز اورژانس هوایی این استان پایگاه و آشیانه ندارد که از مسئولان کشوری و استانی انتظار داریم در این زمینه همکاری و مساعدت لازم را داشته باشند.» او در پایان از سلامتی مادر و دختری که در این حادثه به آن ها کمک کرده است، خبر می دهد.

تاریخچه اورژانس هوایی

تاریخچه استفاده از خدمات فوریت های پزشکی به صورت هوایی به سال 1866 یعنی 155 سال قبل برمی گردد. در آن سال با بالون به مصدومان یک کشتی غرق شده امدادرسانی شد. چهار سال بعد یعنی 1870 حدود 160مجروح با بالون از شهر محاصره شده پاریس منتقل شدند؛ اما اولین آمبولانس هوایی درسال 1990 طراحی و ساخته شد و خلبان آن هواپیما یک پزشک بود. با این حال اولین اورژانس هوایی مدرن در 14 آگوست 1950 درجنگ کره با استفاده از بالگرد شروع به کار کرد و در طول جنگ توانست بیش از 200هزار مجروح را به مراکز درمانی منتقل کند. در آمریکا طی سال های 1969 تا 1979 یعنی 10سال 160هزارمجروح و بیمار توسط بالگرد به مراکز درمانی منتقل شدند. هم اکنون تعداد انتقال های هوایی اورژانس در آمریکا از 40 هزار انتقال درسال هم بیشتر است.

تاریخچه اورژانس هوایی در ایران

بارها از هواپیما و بالگرد برای انتقال مجروحان جنگی طی هشت سال دفاع مقدس در کشورمان استفاده شد اما استفاده از این خدمات در بخش غیر نظامی از سال 1379 و با ایجاد یک پایگاه آمبولانس هوایی شروع شد. از سال 1379 تاکنون با فراز و فرودهایی درخدمات اورژانس هوایی مواجه بودیم که غالبا ناشی از کمبود اعتبارات و مشکلات فنی بوده است. با این حال دکتر سرور رئیس اورژانس هوایی کشور در گفت و گو با خبرنگار ما از فعال بودن 47 پایگاه اورژانس هوایی در کشورمان خبر داد و افزود: «توانسته ایم تاکنون 23 هزار ماموریت هوایی داشته باشیم که از این طریق 33 هزار و 500 مجروح بد حال در مکان های صعب العبور نجات پیدا کرده اند.»

دلایل اهمیت اورژانس هوایی

برای این که دلایل اهمیت آمبولانس هوایی را بهتر توضیح دهیم، به سراغ رئیس اورژانس هوایی کشور رفتیم. دکتر محمد سرور درباره اهمیت و لزوم وجود اورژانس هوایی کشور می گوید: «ساختن بیمارستان های بزرگ که بخش های تخصصی فعالی داشته باشد، بسیار هزینه بر است و تامین نیروهای متخصص آن هم عملا امکان پذیر نیست و کشورها به جای ساخت بیمارستان به دنبال انتقال سریع هستند.»

او همچنین در ادامه افزود: «با توجه به این که ایران نوزدهمین کشور پهناور جهان است و با داشتن بیش از ۲۶ هزار کیلومتر جاده اصلی و بزرگراه از نظر حوادث ترافیکی در ردیف کشورهای پرحادثه و از نظر حوادث غیرمترقبه هم در بین ۱۰کشور اول جهان و شش کشور اول آسیا قرارداریم و همچنین هنوز زندگی عشایری و کوچ نشینی در برخی استان های کشورمان وجود دارد و روستاهایی در نقاط دور افتاده و صعب العبور داریم، استفاده از پایگاه های اورژانس هوایی ضروری است.»

او یکی دیگر از کاربردهای پر اهمیت اورژانس هوایی را این گونه بیان می کند: «یکی از مهم ترین اصول پیوند، سرعت عمل در انتقال و پیوند اعضاست و هر چه انتقال اعضا برای پیوند سریع تر باشد، شانس پس نزدن و ماندگاری عضو بیشتر می شود، به همین دلیل در یک سال اخیر اورژانس هوایی در این بخش هم وارد شده و تاکنون ۲۵ عضو از جمله قلب، کبد و کلیه را با عملیات های ترکیبی توانسته با موفقیت به شهرهای مختلف انتقال دهد.»

هزینه ایجاد پایگاه اورژانس هوایی

دکتر سرور در خصوص هزینه ایجاد پایگاه هوایی می گوید: طبق برنامه پنج ساله وزارت بهداشت باید در فاز اول تعداد پایگاه های هوایی اورژانس به ۸۰ پایگاه برسد. هم اکنون بیشتر پایگاه ها به صورت خرید خدمات از نیروهای مسلح است در حالی که باید به سمت ایجاد پایگاه هایی با بالگردهای تخصصی که کارشان انتقال مصدوم است، گام برداریم.»

به گفته رئیس اورژانس هوایی کشور هم اینک از بالگردهایی در پایگاه های هوایی اورژانس استفاده می شود که برای ماموریت های دیگری ساخته شده اند. او در پایان درباره قیمت هر بالگرد تخصصی اورژانس گفت: «حداقل قیمت بالگرد حرفه ای در حوزه اورژانس حدود ۶۰ میلیارد تومان است ولی هم اکنون ما با هزینه ماهانه یک میلیارد تومان برای هر پایگاه در حال خدمات رسانی هستیم.»