این چرخ های لعنتی و دلهره زجر آور فرود!

روزنامه هفت صبح: یک حادثه دیگر و چند ساعت دلهره و اضطراب، حادثه ای که می توانست پایان تلخی برای 113 مسافر هواپیمایی آسمان داشته باشد اما مهارت خلبان از بروز یک حادثه تلخ جلوگیری کرد. در این ماجرا باز هم پای چرخ های هواپیما در میان است، چرخ هایی که یا باز نمی شود یا می ترکد... اگر سانحه های هوایی کشور در 10 سال اخیر را مرور کنید درخواهید یافت درصد بالایی از این اتفاقات به دلیل نقص فنی در چرخ ها رخ داده و به یکی از موضوعات دلهره برانگیز مسافران تبدیل شده است.

در واقع این روزها مسافران خطوط هوایی داخلی، دغدغه مهم شان افزایش قیمت بلیت هواپیما که احتمالا ادامه خواهد داشت و قرار است نهضتش به آزادسازی کامل بلیت ختم شود، افزایش کیفیت خدمات شرکت های هواپیمایی - که وزیر راه همزمان با افزایش قیمت بلیت، وعده اش را داده بود، نیست بلکه دغدغه اولشان چرخ های لعنتی و دلهره فرود شده است. چه دلایلی باعث بروز این اتفاقات شده؟

کارشناسان هوایی در گفتگویی می گویند برخلاف تصور عامه این مشکلات با تحریم ها چندان ارتباطی پیدا نمی کند و بی دقتی انسانی در بررسی فنی هواپیما سبب بروز چنین سوانحی می شود. یک بی دقتی که ممکن است جان صدها مسافر را به خطر بیندازد...

ماجرا چیست؟

هواپیمای مشهد - زاهدان که ساعت 12:30 ظهر روز گذشته از مشهد به سمت زاهدان حرکت کرده بود به دلیل نقص فنی در فرودگاه بین المللی زاهدان فرود اضطراری کرد. حمیدرضا پارسا، مدیر روابط عمومی فرودگاه سیستان و بلوچستان با اعلام این خبر به خبرگزاری خبرآنلاین گفت: «پرواز شماره 8053 شرکت هواپیمایی آسمان که در مسیر مشهد به زاهدان در حرکت بود در نزدیکی فرودگاه بین المللی زاهدان دچار نقص فنی در قسمت چرخ سمت چپ هواپیما شد.

خلبان با باز نشدن چرخ سمت چپ هواپیما مجبور شد چندین بار فرودگاه بین المللی زاهدان را دور بزند تا سوخت را تخلیه کرده و میزان آن کاهش یابد و بتواند فرود اضطراری موفقی داشته باشد. این هواپیما با مهارت خلبان و تلاش پرسنل برج مراقبت فرودگاه بین المللی زاهدان، اداره ایمنی و آتش نشانی زاهدان به سلامت در باند فرودگاه فرود اضطراری کرد.»

با وجود آن که در زمان این فرود اضطراری صدمه ای به 113 مسافر هواپیما وارد نشد اما پس از فرود برای 7 نفر از مسافران مشکلاتی به وجود آمد و به علت تخلیه فوری تعدادی از آنها دچار جراحت شده اند. حسین درخشان سخنگوی سازمان امداد و نجات هلال احمر به خبرگزاری فارس گفت: «هواپیمایی که از مشهد عازم زاهدان بود به دلیل نقص فنی در چرخ های خود با فرود اضطراری روی زمین نشست که در این حادثه 9 نفر مصدوم شده که 7 نفر آنها به صورت سرپایی مداوا شدند. دو نفر دیگر از حادثه دیدگان، خانم های بارداری بودند که به مراکز درمانی انتقال یافتند.»

حسرت پرواز

همانطور که در ابتدای گزارش نیز گفته شد، مرور سانحه های چند سال اخیر نشان می دهد درصد زیادی از اتفاقات چند سال اخیر به دلیل بروز مشکلات در چرخ های هواپیما رخ داده است. در همین رابطه امیر رزاقی، کارشناس فنی هواپیما می گوید: «مشکلات به وجود آمده در چرخ های هواپیما به دلایل مختلفی رخ می دهد اما در نگاه کلی می توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد. مشکلاتی که باعث عدم باز شدن چرخ ها می شود و مشکلاتی که باعث ترکیدن چرخ ها می شود. با وجود آن که فرسودگی قطعات در بروز چنین حادثه هایی نقش دارد اما عدم دقت انسانی مهمترین دلیل بروز این اتفاقات است.

در تقسیم بندی مشکلات هواپیماها از چهار مورد به عنوان مورد بحرانی نام برده می شود. مشکلات در زمینه سطح فرامینی، موتور، فشار داخل کابین و ارابه های فرود که منظور همان سیستم چرخ ها و فرود هواپیماست.

مشکلات به وجود آمده در باز شدن چرخ ها معمولا به علت نقص در لوله های هیدرولیک و شیرهای مرتبط که باید در مواقع نیاز عمل قطع و وصل را انجام دهند به وجود می آید. به عنوان مثال در برخی مواقع این شیرها به علت خوردگی و گرفتگی خوب عمل نمی کنند و چرخ ها باز نمی شود.

اگر بررسی های پیش از پرواز به خوبی انجام شود، چنین مشکلاتی بسیار کمتر رخ می دهد. مثلا در مورد لوله های هیدرولیک پس از یک تایم مشخص باید همه آنها تعویض شود اما در خطوط هوایی ایران معمولا تا زمانی که این لوله ها به مشکل برنخورد و خوردگی در آنها ظاهر نشود معمولا تعویض نخواهند شد.

همین موضوع سب می شود تا لوله ای که هیدرولیک را به چرخ ها می رساند، بریده یا پاره شود. در زمینه ترکیدگی چرخ ها نیز همین قضیه صادق است. این مشکلات معمولا به دلیل فرسودگی چرخ ها رخ می دهد اما اگر کارشناسان فنی در زمان های لازم بازرسی های خود را انجام دهند و چرخ ها را تعویض کنند چنین اتفاقاتی رخ نخواهد داد. البته ناگفته نماند در برخی دوره های زمانی ممکن است ایرلاین ها در تهیه تایر با مشکل روبرو شوند اما این اتفاقات همیشگی نیست.»

تحریم ها هم بی تقصیر نیست

با یکی از خلبان های کیش ایر هم در مورد مشکلات اخیری که برای هواپیماهای کشور به وجود آمده صحبت می کنیم. او در این باره می گوید: «ترکیدگی لاستیک یا باز نشدن چرخ ها یکی از علت هایی است که سوانح هوایی کشور را باعث می شود. ما از نظر فنی مشکلات زیادی داریم اما این روزها به دلیل گرمای هوا ترکیدن لاستیک هنگام فرود بیشتر اتفاق افتاده است. البته وزن هواپیما و مهارت خلبان در نشستن هم بی تاثیر نیست. متاسفانه لاستیک های هواپیما به دلیل گران بودنشان دیر به دیر تعویض می شود. هر چند قانونا نباید چنین اتفاقی بیفتد اما تحریم ها تاثیر خودشان را می گذارد.»

وی در مورد دیگر قطعات هواپیما هم توضیح می دهد: «شرکت های هواپیمایی باید قطعات هواپیما را سر زمان معینی تعویض کنند و این موضوع ربطی به خراب شدن سیستم و قطعات ندارد. به طور مثال بعضی قطعات باید بعد از 50 ساعت استفاده تعویض شوند و اگر این اتفاق نیفتد می تواند به هواپیما آسیب برساند.»

این خلبان درباره افزایش قیمت بلیت ها به شرط نوساز کردن ناوگان هوایی می گوید: «عملا اتفاق خاصی نیفتاد. بیشتر به دلیل تورم بلیت ها گران شد. البته ما یکسری هواپیمای روسی وارد کشور کردیم که به دلیل متفاوت بودن شرایط آب و هوایی این کشور با ایران متاسفانه مجبور شدیم تعدادی از آنها را پس دهیم چرا که شرایط آب و هوایی روسیه با کشور ما سازگار نبود و این هواپیماها بیشتر مناسب کشورهای سردسیر بود. ما در مورد واردات هواپیما هم باز گرفتار تحریم ها هستیم و متاسفانه نمی توانیم از کشورهای اروپایی که بهترین تجهیزات را دارند، هواپیما وارد کنیم.»

برخی از سانحه هایی که به دلیل بروز مشکل در چرخ های هواپیما به وجود آمده اند:

10 شهریور 1385

این حادثه زمانی رخ داد که چرخ جلوی هواپیمای توپولف 154 به هنگام فرود در باند فرودگاه دچار سانحه شد و هواپیما از سمت چپ از باند خارج شد. در این حادثه 28 نفر جان باختند.

12 دی 1386

یک فروند هواپیمای فوکر 100 شرکت ایران ایر هنگام برخاستن از باند فرودگاه مهرآباد دچار حادثه شد. این هواپیما که حدود 100 مسافر داشت، قرار بود از تهران به مقصد شیراز پرواز کند اما چرخ های هواپیما هنگام برخاستن به علت انحراف از باند فرودگاه کنده شد و بال هواپیما آتش گرفت.

2 مرداد 1388

یک فروند هواپیمای مسافربری آریاتور در مسیر تهران - مشهد در هنگام فرود در فرودگاه مشهد از باند این فرودگاه خارج و دچار سانحه شد. در این حادثه 18 نفر جان باختند.

20 مرداد 1388

یک فروند هواپیمای فوکر 100 هواپیمایی آسمان در فرودگاه اصفهان دچار سانحه شد. به علت فرود نامناسب عوامل پرواز، یکی از چرخ ها ترکیده و آتش گرفت. درهای این هواپیما بسته بوده و در حالی که مسافران داخل بودند ماموران فرودگاه به اطفای حریق مشغول شدندو سرانجام پس از خاموش کردن آتش، مسافران از هواپیما خارج شدند.

4 شهریور 1389

پرواز فوکر 100 هواپیمایی آسمان که از تهران عازم تبریز بود بعد از فرود در فرودگاه بین المللی تبریز به علت لغزندگی و شرایط بد جوی و ترکیدی لاستیک از باند خارج شد.

9 شهریور 1389

یک فروند هواپیمای توپولف متعلق به شرکت هواپیمایی کیش ایر که قصد داشت مشهد را به مقصد تهران ترک کند در باند فرودگاه دچار آتش سوزی لاستیک شده و در فرودگاه متوقف شد.

12 شهریور 1390

یک فروند هواپیمای ایرباس شرکت هواپیمایی ماهان در فرودگاه شهید هاشمی نژاد هنگام دور زدن روی باند، یکی از چرخ های هواپیما با موانع حاشیه باند که برای کنترل هواپیماهای نظامی نصب شده است برخورد کرد. در پی این حادثه لاستیک هواپیما ترکید و دماغه آن بر اثر اصابت با زمین دچار خسارت فراوانی شد.

14 شهریور 1390

یک فروند هواپیمای ایرباس 300 هما که از بوشهر عازم تهران بود هنگام فرود در باند فرودگاه مهرآباد تهران دچار ترکیدگی لاستیک شد.

1 مهر 1392

این هواپیمای ماهان به مقصد کرمان - مدینه با 419 مسافر و 25 خدمه به وقت 15:10 به علت ترکیدن لاستیک چرخ جلوی هواپیما دچار سانحه شد. با خروج هواپیما از باند فرودگاه حدود 5 تا 6 مسافر که حجاج بودند دچار گرفتگی عضلات شدند.