ما ایرانی‌ها در گاز و برق پُر مصرفیم؟

خراسان: به نظر می رسد زمزمه هایی از گران کردن انرژی مطرح شده که به تازگی باز صحبت هایی با این مضمون که مصرف برق و گاز به دلیل ارزان بودن در کشور ما بیشتر از چین و دیگر کشورهاست یا این که انرژی ارزان در کشورمان باعث شده میزان مصرف در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر بسیار بالا باشد.

به تازگی هم محمد مجابی، رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است: «مصرف گاز طبیعی در ایران تقریبا برابر با کشور چین است همچنین ما سه برابر کل جمعیت کشور هند گاز مصرف می‌کنیم.»

هرچند که ما هم قبول داریم که انرژی در کشور ما ارزان است و همین ارزان بودن باعث استفاده نامتعارف و اسراف می‌شود اما به نظر می رسد باید در هر گونه مقایسه ای مواردی چون سبک زندگی ، کیفیت لوازم مصرفی ، ماشین آلات و ... را در نظر گرفت .

با این حال نگاهی به آمارهای جهانی نشان می دهد که کشور ما آن چنان هم در مصرف انرژی پیشگام نیست و دلیل این که گاز بیشتری نسبت به دیگر کشورها مصرف می کند این است که کشورهای دیگر به دلیل نداشتن گاز طبیعی از انرژی های جایگزین دیگری استفاده می کنند. امروز می خواهیم به این پرسش که چرا در مصرف برخی از انرژی ها پیشگام هستیم پاسخ دهیم و البته به این موضوع هم پرداخته ایم که آیا مصرف بالای برق و گاز در کشور ما تقصیر مردم است ؟

چرا کشورهای دیگر گاز کمتری استفاده می کنند

منابع انرژی تنوع زیادی دارند از انرژی های فسیلی مانند نفت، گاز و زغال سنگ گرفته تا انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و ... به این انرژی ها انرژی هسته ای را هم اضافه کنید. خب حالا که درباره انرژی ها و تنوع آن ها آگاهی پیدا کردیم بهتر می شود به این پرسش که چرا کشورهای دیگر گاز کمتری استفاده می کنند، پاسخ داد البته در بخش های بعدی به سراغ آمار و ارقام هم خواهیم رفت اما در این مطلب می خواهیم به شما یادآوری کنیم که کشورهای مختلف از انرژی های مختلف مانند نفت، گاز، زغال سنگ، انرژی هسته ای و انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و ... استفاده می کنند.

به دلیل این که ما در کشوری زندگی می کنیم که منبع عظیمی از نفت و گاز را دارد مدیران کمتر به سراغ انرژی های تجدید پذیر رفته اند و هنوز هم نتوانسته ایم از ظرفیت عظیم انرژی اتمی برای تولید برق در کشورمان استفاده کنیم پس به ناچار به سراغ گاز و نفت رفته ایم این در حالی است که دیگر کشورها از انرژی های مختلف برای تامین برق و گرمایش استفاده می کنند و دولت ها به دلیل مقرون به صرفه بودن سرمایه گذاری در این بخش اهمیت بیشتری به آن داده اند.

مقایسه کشورهای مختلف در مصرف انرژی

برای این که تنوع انرژی در کشورهای مختلف را برای تان روشن تر کنیم شما را به دیدن نمودار توزیع منابع انرژی در چند کشور دعوت می کنیم.

آمریکا - رتبه اول مصرف انرژی در جهان

از نظر مصرف انرژی ایالات متحده در جهان رتبه اول را دارد. نفت، گاز و زغال سنگ به عنوان سه منبع اصلی انرژی فسیلی هنوز ۸۰ درصد از کل انرژی مصرفی را در این کشور تشکیل می‌دهد. این منابع انرژی یا به صورت مستقیم یا ابتدا به برق تبدیل شده و سپس به مصرف می‌رسند. همان طور که در نمودار می بینید انرژی های تجدید پذیر و هسته ای هم در مجموع حدود ۲۰ درصد از تامین انرژی را به عهده دارند.

چین - استفاده حداکثری از زغال سنگ

چین بیشترین انرژی مورد نیاز خود را از سوختن زغال سنگ تامین می‌کند که این میزان حدود 60 درصد از کل انرژی مورد نیاز این کشور است. چین فقط 7.5 درصد از گاز طبیعی برای تامین انرژی کشورش استفاده می کند که در مقایسه مصرف گاز ایران با چین باید این نکته مد نظر قرار گیرد. انرژی های هسته ای و تجدید پذیر هم در مجموع 15 درصد از انرژی این کشور را تامین می کنند.

آلمان - رتبه اول مصرف انرژی در اروپا

آلمان به عنوان صنعتی ترین کشور اروپایی رتبه یک مصرف انرژی در این قاره و رتبه هفتم را در دنیا در سال ۲۰۱۹ داشته است. در این کشور هم زغال سنگ اصلی ترین منبع تامین انرژی به حساب می آید و گاز طبیعی و نفت در رتبه های بعدی قرار دارند. آلمان از حدود ۲۱ درصد از انرژی مورد نیاز کشورش را از طریق انرژی های تجدید پذیر و انرژی هسته ای تامین می کند.

ترکیه - سرمایه گذاری در انرژی های تجدید پذیر

برای این که از کشورهای اطراف هم نمونه ای داشته باشیم نمودار توزیع منابع انرژی مصرفی ترکیه را هم در این فهرست قرار دادیم. ترکیه هم بیش از 85 درصد از انرژی مورد نیاز خود را از سوخت های فسیلی تامین می کند اما در سال های اخیر به دنبال افزایش سهم انرژی تجدیدپذیر همانند خورشیدی، بادی و سوخت های زیستی بوده تا جایی که در سال 2018 پیشرفت چشمگیر 32 درصدی داشته که بسیار قابل توجه است.

ایران - وابسته به نفت و گاز

بر خلاف دیگر کشورها که به جز نفت و گاز از دیگر منابع انرژی هم برای تولید انرژی و برق استفاده می کردند سهم ایران از انرژی های تجدید پذیر بسیار اندک بوده و طبق گفته سخنگوی شرکت برق این میزان کمتر از یک درصد است که رقم بسیار ناچیزی به حساب می آید. در کشور ما برای تولید برق ۷۲درصد گاز مصرف می شود و ۱۸ درصد محصولات نفتی مانند گازوئیل و مازوت. ۵ درصد انرژی آبی، ۱.۲ درصد انرژی هسته ای و کمتر از یک درصد انرژی های خورشیدی و بادی که نشان می دهد الگوی مصرف انرژی در کشور ما تفاوت هایی با کشور های دیگر دارد که در مقایسه میزان مصرف باید مد نظر قرار گیرد.

مقایسه مصرف خانگی گاز در کشورهای مختلف

در گزارش آژانس بین المللی انرژی که میزان سرانه کل مصرف نهایی به تفکیک بخش‌ها برای کشورهای مختلف را ارائه کرده، می بینیم که در بخش خانگی کشور ما حدود ۲.۷ برابر بیشتر از متوسط جهانی مصرف می کند. البته در کشورهای اروپایی معمولا گاز ندارند و از گرمایش گرفته تا پخت و پز توسط برق تامین می شود. این در حالی است که مصرف گاز در کشور ما در فصل های سرد سال به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی به شدت افزایش می‌یابد. البته راندمان پایین نیروگاه ها که در ازای سوخت بیشتر برق کمتری تولید می کنند هم می تواند باعث افزایش میزان مصرف گاز باشد.

مصرف سرانه برق کمتر از متوسط جهانی

برخلاف گاز که به دلیل استفاده بیشتر از آن در کشورمان بالاتر از متوسط جهانی است، برق در کشور ما طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی تقریبا نصف متوسط مردم دنیا ست. این یعنی برخلاف آن چه که در کشور مطرح است ایران از اکثر کشورهای توسعه یافته دنیا سرانه برق کمتری مصرف می‌کند. دلیل این موضوع هم این است که در بیشتر کشورها برق به عنوان انرژی اصلی در خانه ها استفاده می شود وبرای گرمایش و پخت‌و پز از برق استفاده می شود. همین موضوع متوسط جهانی مصرف برق را بالا می برد.

مقصر اصلی مصرف گاز

بنا بر آن چه نوشتیم و گزارش هایی که آمارهای آن را منتشر کردیم مسئولان باید در وهله اول انگشت اتهام در خصوص مصرف بالای گاز را به سمت خودشان نشانه بگیرند که چرا در این سال ها اقدامی برای استفاده از منابع انرژی دیگر مانند انرژی های تجدیدپذیر به عمل نیامده تا بتوان آن را جایگزین گاز کرد.

به هر حال برخلاف آن چه در این روزها مطرح است برق در کشور ما بسیار کمتر از متوسط جهانی در حال مصرف است و درباره گاز هم باید در ساخت و سازهای جدید به استفاده از عایق حرارتی برای کمتر شدن میزان مصرف انرژی در ساختمان ها توجه کرد و از این موضوع هم نباید غافل شد که وسایل مورد استفاده در زمینه گرمایش و پخت و پز خانه ها هم انرژی زیادی را هدر می دهد و به اصطلاح پر مصرف هستند.شاید میزان مصرف خودرو های داخلی و خارجی مثال به‌جایی باشد چرا که راننده نقشی در میزان مصرف سوخت ندارد بلکه این تکنولوژی است که مصرف را تعیین می کند.