ریزش قیمت‌ها با وعده دلار ۱۵هزار تومانی؟

روزنامه توسعه ایرانی: با ریزش قیمت دلار در روز‌های پایانی هفته گذشته و البته در فضای بین دو تعطیلی بازار ارز، گمانه‌زنی‌ها برای تداوم ریزش قیمت‌ها ادامه دارد.

بسیاری می‌پرسند آیا بازار وعده رسیدن قیمت دلار به ۱۵ هزار تومان را جدی گرفته است؟

وضعیت بازار ارز

به نظر می‌رسد تحولاتی در بازار ارز در حال رخ دادن است. قیمت‌ها در این بازار در آخرین روز هفته گذشته و اولین روز هفته جاری که بین تعطیلی بود، روند کاهشی را تجربه کرد. هر دلار حالا در کانال ۲۲ هزار تومان قرار دارد. نرخ خرید دلار در صرافی‌های بانکی نیز فاصله هزار تومانی خود با قیمت فروش را به ۶۰۰ تومان کاهش داده است. بسیاری معتقدند این سیگنال، سیگنالی است مبنی بر اینکه قیمت‌ها قرار نیست فعلا ریزش برق‌آسا را تجربه کند.

در اولین روز هفته، سکه امامی ۳۰۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۱۰ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان رسید. افت سکه بیشتر تحت‌تاثیر کاهش قیمتی دلار بود. به گفته تحلیلگران فنی، فلز گرانبهای داخلی حمایت سنگین ۱۰ میلیونی را پیش‌رو دارد و در صورتی که نتواند آن را حفظ کند، احتمال افت تا ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان مطرح خواهد شد. برخی از معامله‌گران خریدهای پله‌ای را به فعالان از نزدیکی مرز ۱۰ میلیون تومانی پیشنهاد کرده‌اند.

اما آنچه در بازار رخ داد و افزایش شمار فروشندگان نشان می‌دهد تحولاتی در بازار ارز در راه است؛ تحولاتی که می‌تواند فضای اقتصادی ایران را در دو ماه آینده تحت‌تاثیر قرار دهد.

هفته گذشته، هنوز کاهش قیمت ارز کلید نخورده بود که عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد: «بهتر است اقدامات صورت گرفته از سوی دولت و بانک ‌مرکزی برای ایجاد آرامش در بازار ارز را سیاسیون به نفع خود مصادره نکنند.» به نظر می‌رسد خطاب وی به نمایندگان مجلس بود. آنها که معتقدند با اقداماتشان قصد دارند فضای اقتصادی کشور را آرام کنند. اتفاقاً اختلاف‌نظرهای مجلس با دولت بر سر بودجه پیشنهادی سال ۱۴۰۰ در چند هفته اخیر، بازار سرمایه را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده و بخشی از ریزشهای صورت گرفته در این بازار تحت‌تاثیر این اختلافات اتفاق افتاده است.

این هشدار مسلم همتی همان روز نشان داد که تحولاتی در راه است. پیش از این نماینده‌ای از جانب کره‌جنوبی برای مذاکره در خصوص آزادی نفتکش کره‌ای توقیف شده در آب‌های ایران از یک سو و همچنین آزاد‌سازی منابع بلوکه شده ایران در این کشور راهی ایران شد و مذاکراتی با عبدالناصر همتی داشت.

همتی در این نشست عتاب و خطاب شفافی نسبت به مقامات کره جنوبی داشت. وی تاکید کرد: ۷ میلیارد دلار پول ایران در کره بیش از یک سال و نیم است که بلوکه شده است. او دولت کره را به اجرای سیاست‌هایش فارغ از سوگیری‌های آمریکا فراخواند و اخبار منتشر شده نشان می‌دهد توافق نهایی در این زمینه حاصل شده است.

از سوی دیگر مذاکرات ایران و عراق نیز همچنان در جریان است و گفته می‌شود در این حوزه نیز ایران به موفقیت‌هایی برای آزادسازی بخشی از منابع بلوکه شده خود دست یافته است.

پیش‌تر، قبل از اینکه همتی به سیاسیون هشدار بدهد و خواستار آن شود که کاهش قیمت دلار از سوی گروه‌ها و جناح‌های سیاسی مصادره به مطلوب شود، رئیس‌جمهور در سخنانی تاکید کرده بود قیمت دلار تا ۱۵ هزار تومان کاهش خواهد یافت. بازار سرمایه بلافاصله پس از اعلام رئیس‌جمهور روندی کاهشی را تجربه کرد چراکه رشد برق‌آسای بازار سرمایه در پنج ماهه اول سال تحت‌تاثیر رشد تورم و رشد قیمت ارز بوده است و کاهش قیمت ارز می‌تواند زمینه را برای ریزشهای بیشتر در بازار سرمایه فراهم کند.

ریزش سنگین بورس در اولین روز هفته نیز نشان از آن داشت که بازار سرمایه واکنشی منفی را به کاهش نرخ دلار نشان می‌دهد و کانال یک میلیون و 200 هزار واحد نیز حاکی از این امر بود.

ریزش در بازارهای موازی

از سوی دیگر باید توجه داشت که سایر بازارها نیز روندی کاهشی را تجربه کردند. بازار خودرو به قول برخی از فعالان بازار ریزشی برق‌آسا را شاهد بود.

خودرو، ارزان اما بی‌مشتری شد

هرچند رکود بازار خودرو و عدم معامله در روزهای ابتدایی هفته مانع از آن است که قیمت مشخصی برای خودروهای مختلف اعلام شود اما نایب‌رئیس اتحادیه خودرو و دیگر فعالان از کاهش ۸ تا ۱۵ درصدی قیمت خودروها در بازار خبر می‌دهند و می‌گویند این روند در روزهای آتی با کاهش نرخ ارز ادامه خواهد داشت. افزایش شمار فروشندگان ارز و ورود نوسان‌گیران به بازار برای نقد کردن دلارها نشان می‌دهد هفته بسیار پر خبری پیشروی بازار ارز قرار دارد. در عین حال کاهش قیمت خودرو تنها اتفاق رخ داده در بازارها تحت‌تاثیر ریزش قیمت ارز نبود. قیمت طلا پس از مدت‌های طولانی به ازای هر گرم به کمتر از یک میلیون تومان رسید و قیمت سکه نیز حتی در ساعاتی از روز شنبه به کانال ۹ میلیون تومان ورود کرد.

سیر نزولی نرخ ارز و چشم‌انداز مثبت معادلات سیاسی موجب شده اغلب مشتریان برای خرید خودرو دست نگه دارند. به‌گفته فعالان صنفی تا زمانی که نرخ ارز در هر محدوده‌ قیمتی برای مدت ۲ تا ۳ هفته تثبیت نشود، نمی‌توان انتظار بازگشت مشتریان به بازار خودرو و رشد نسبی معاملات را داشت.

مشاهدات میدانی نشان می‌دهد در یک هفته گذشته بیشترین ریزش قیمت در بازار خودروهای داخلی مربوط به‌خودروهای مونتاژی و گران‌قیمت‌تر مانند هایما اس۷ و دنا پلاس توربو شارژ اتوماتیک بوده است. قیمت هایما اس۷ با کاهش ۵۵میلیون تومانی از ۶۷۵میلیون به ۶۲۰میلیون رسیده و قیمت دنا پلاس توربو شارژ اتوماتیک هم با نزولی ۲۴میلیون تومانی از ۴۳۷میلیون به ۴۱۳میلیون تومان کاهش یافته است.

روز شنبه هفته جاری کاهش ۵۰۰هزار تا ۵میلیون تومانی قیمت‌ها در بازار محصولات سایپا و ریزش ۵۰۰هزار تا ۱۰میلیون تومانی قیمت در بازار محصولات ایران‌خودرو را شاهد بودیم به‌نحوی که قیمت پژو۲۰۶ تیپ۲ به ۱۸۸میلیون، پژو۲۰۶تیپ۵ به ۲۴۷میلیون، سمند (LX) ۱۷۵میلیون تومان و سمند EF۷به ۱۹۶ میلیون، پژوپارس سال به ۲۰۵میلیون، پژو۴۰۵GLX دوگانه‌سوز ۱۸۲میلیون، سورن ۲۲۹میلیون، ۲۰۷دستی ۲۷۴میلیون تومان و ۲۰۷پانور به ۳۰۹میلیون رسید. در گروه محصولات سایپا نیز قیمت سایپا ۱۱۱ به ۱۲۳ میلیون، سایپا۱۳۱ به ۱۰۵میلیون‌و۵۰۰هزار، سایپا۱۵۱ (پراید وانت) ۱۱۲میلیون تومان و نرخ تیبا، تیبا۲ و تیبا۲ پلاس نیز به‌ترتیب به ۱۲۶، ۱۲۸ و ۱۳۷میلیون تومان رسید. قیمت ساینا نیز به ۱۳۳میلیون، کوییک دنده‌ای ۱۴۳میلیون و کوییک R به ۱۴۸میلیون تومان کاهش یافت.

به این ترتیب مشخص می‌شود کف و سقف قیمت‌ها در بازار سکه و طلا در حال تغییری جدی است.

کشتی آرای، نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر می‌گوید: شمار سرمایه‌گذاران در بازار سکه و طلا از یک ماه پیش به وضوح کاهش یافته بود و در روزهای اخیر تحت‌تاثیر کاهش قیمت دلار تعداد فروشندگان افزایش یافت.

به نظر می‌رسد فروشندگان، نوسان‌گیرانی هستند که با هدف پیشگیری از کاهش قدرت خرید نقدینگی خود دست به خرید سکه و طلا زده‌اند.

به گفته وی جدا از ریزش قیمت دلار در بازار، تحولات قیمتی در بازار جهانی طلا نیز بر بازار طلا و سکه در ایران موثر است. وی معتقد است با حضور بایدن در کاخ سفید بازار جهانی طلا دستخوش تغییراتی خواهد شد. این تحولات بستگی به سیاست‌های اعلامی رئیس‌جمهور جدید آمریکا دارد.

تحلیلگران چه می‌گویند؟

ریزش یکدست بازارهای ایران در شرایط کنونی بسیاری ‌از سرمایه‌گذاران را نگران کرده است. سهامداران در هفته‌های گذشته چندین بار در مقابل سازمان بورس و اوراق بهادار و مجلس شورای اسلامی دست به تجمع زدند و اعتراض خود را نسبت به روند حاکم بر اعلام کرده‌اند. باید در نظر داشت تحولات بازار ارز تحت‌تاثیر دعواهای سیاسی و همچنین اختلاف‌نظرها پیرامون قیمت‌گذاری دستوری میان وزارت امور اقتصاد و دارایی و وزارت صنعت نیز قرار دارد. پیش از این نیز در مردادماه وقتی روند ریزشی بازار سرمایه آغاز شد، بسیاری دلیل اولیه را اختلاف وزارت امور اقتصاد و دارایی و وزارت نفت بر سر واگذاری سهام اعلام کردند.

بسیاری معتقدند که اعتماد مردم به بورس اوراق بهادار کاهش یافته و در نتیجه روند خروج سرمایه از این بازار می‌تواند جو حاکم را بیش از پیش منفی نماید.

کارشناسان معتقدند کاهش تحریم‌ها و همچنین احتمال افزایش صادرات نفت ایران در بازارهای جهانی با ورود بایدن به کاخ سفید نیز خود مولفه‎ای است که به کاهش فشار بر بازار ارز منجر می‌شود.

همین نکته از سوی بسیاری از کارشناسان مورد استناد قرار می‌گیرد تا نشان داده شود آینده بورس، آیندهای مثبت خواهد بود چرا که لغو تحریم‌ها می‌تواند شرکت‌های صادرات‌محور را با تغییر مثبت مواجه کند.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر در گفتگو با «توسعه ایرانی»: شمار سرمایه‌گذاران در بازار سکه و طلا از یک ماه پیش به وضوح کاهش یافته بود و در روزهای اخیر تحت‌تاثیر کاهش قیمت دلار تعداد فروشندگان افزایش یافت

و اما بازار مسکن

بازار مهم دیگر ایران یعنی بازار مسکن هرچند مقاومتی جدی را در برابر کاهش قیمت‌ها از خود نشان داده است اما به نظر می‌رسد با تعدیل شرایط حاکم بر بازار مواجه شود.

برخی کارشناسان معتقدند هر چند بازار مسکن کمترین تاثیر را در زمان کاهش قیمت‌ها از بازار ارز می‌گیرد؛ اما در زمان افزایش قیمت دلار به شکل مستقیم از رشد قیمت‌ها تاثیر گرفته و با افزایش قیمت روبرو می‌شود.

چسبندگی قیمت‌ها در بازار مسکن بدان دلیل است که عرضه و تقاضا در این بازار سال‌های طولانی همخوان و هماهنگ نشده است. پایین بودن حجم تولید مسکن در قیاس با تقاضا سبب شده است قیمت مسکن در ایران همواره بالاتر از قدرت خرید باشد و وام‌های اعطایی بانک‌ها نیز نتواند بخش مهمی از درخواست خریداران را پوشش دهد.

با این حال با خروج سرمایهگذاران از بازار مسکن به نظر می‌رسد آهنگ رشد قیمت‌ها در این بازار نیز طی ماه‌های آینده متوقف شده و واحدهای مسکونی لوکس نیز با کاهش قیمت روبرو شوند.

به این ترتیب ریزش دسته‌جمعی در بازارهای ایران شرایط عجیبی را پیش روی اقتصاد ایران قرار داده است. دارایی‌های مردم در شرایطی در حال کاهش است که نرخ تورم طبق آمار رسمی همچنان بالاتر از ۳۰ درصد است. در نتیجه به نظر می‌رسد فشار بر سبد معیشتی خانوار با توجه به کاهش حجم قیمت دارایی‌ها افزایش یابد.

عبدالناصر همتی البته اعلام کرده است که اقدامات بانک مرکزی در ماه‌های پیش‌رو، روند رو به رشد تورم را مهار خواهد کرد.

پيش‌بيني آينده بورس

برخي كارشناسان بر اين باورند وقتي انتظار مي‌رود در سال آينده نرخ ارز در سطوح پايين‌تري قرار بگيرد و حتي برخي كارشناسان از نوسان قيمت دلار حداكثر در محدوده ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان صحبت مي‌كنند انتظار براي رشد شاخص كل بورس، چندان درست نيست. دولت انتظار دارد بازار سهام در سال آينده پررونق باشد. دولت در بودجه سال آينده ميزان درآمد خود از محل ماليات بر نقل و انتقال سهام را ۱۴ هزار ميليارد تومان برآورد كرده است.

با اينكه ميزان درآمد مالياتي دولت از نقل‌وانتقال سهام در بازار سرمايه طي ۹ ماهه اول سال جاري ۱۸ هزار و ۴۱ ميليارد تومان بوده است، اما آمارها نشان مي‌دهد كه رونق بورس در ۶ ماهه اول سال ۹۹ تكرار نخواهد شد. علاوه بر اين، از ۲۰ مرداد ماه تا پايان آذر ماه امسال ۴۳ هزار و ۸۸۰ ميليارد تومان از بورس خارج شده است. با توجه به روند خروج پول‌هاي حقيقي از بازار سهام، به نظر مي‌رسد در فصل پاياني سال ۹۹ ارزش معاملات بورس روندي كاهش داشته باشد و كاهش ارزش معاملات به معني كاهش درآمد ماليات از اين محل خواهد بود.

قيمت ارز بر بازار سهام آنچنان تاثيري دارد كه برخي پژوهش‌ها اين موضوع را تاييد كرده كه افزايش قيمت دلار با رشد شاخص بازار سهام همراه است. بنابراين با كاهش قيمت دلار روند شاخص سهام بر پايه اين متغير و انتظارات تورمي ناشي از آن صعودي نخواهد بود. حالا دولت بر سر دوراهي سختي قرار گرفته و بايد بين اين دو، يكي را انتخاب كند. كاهش نرخ ارز و به تناسب آن كاهش تورم فعلي يا بازگشت به رشد در بورس و درآمدزايي براي سهامداران و حتي خود دولت.