حل پدیده گرد و غبار با دانش بومی
ماجرای گردوغبار گسترده در خوزستان؛ حالا ماجرایی است که نه‌تنها مردم این استان، بلکه تمام کشور را تحت‌تأثیر خود قرار داده است.
روزنامه شرق: ماجرای گردوغبار گسترده در خوزستان؛ حالا ماجرایی است که نه‌تنها مردم این استان، بلکه تمام کشور را تحت‌تأثیر خود قرار داده است.
اتفاقی که سال‌هاست باعث شده تا هم مردم و هم مسئولان مربوط در همه ارگان‌ها نسبت به آن حساس شوند و برای هرچه کمترشدن آن تلاش کنند. تلاش‌ها هم در سال‌های اخیر نتایج خوبی به دنبال داشته و عاملی شده تا حالا بگوییم سال گذشته سال کمترشدن غبار در منطقه بوده که این کمترشدن هرچند با کمک طبیعت رخ داده اما تأثیرش هم محسوس بوده است.
ما در حالی از مناطق درگیر در پدیده گردوغبار در خوزستان و سیستان صحبت می‌کنیم که علاوه بر این دو منطقه؛ ۲۳ استان دیگر کشورمان هم درگیر پدیده گردوغبار هستند که در این میان ریگان در کرمان و جاسک در هرمزگان حتی وضعیت سخت‌تری به نسبت خوزستان و سیستان دارند؛ اما از آنجایی که حساسیت‌های مردم محلی و سایر فعالان نسبت به این مناطق کمتر بوده، نامشان هم کمتر در اذهان عمومی شنیده شده است.
باوجوداین تلاش‌ها در سال‌های اخیر از هر نظر بسیار جدی‌تر از گذشته است و مجموعا از سال ۹۶ تا ۹۹، ۳۷۰ میلیون یورو اعتبار به این بخش اختصاص داده شده است. این میزان در حالی اختصاص یافته که در هیچ دولتی این موضوع تااین‌حد مورد توجه نبوده و حتی در دولت نخست آقای روحانی هم پیگیری‌ها از صندوق توسعه ملی برای این امر جدی نبود و نتوانستند برای گرفتن اعتبار موافقت بگیرند اما درحال‌حاضر وضعیت بسیار بهتر از گذشته است.
نکته دیگری که در این سال‌ها دست ما را بسته؛ نگاه محدود و غیر‌عمیق برخی از مسئولان و مدیران در استان‌های مختلف است که نمونه‌اش را در کاشت درختان غیرهمسان با محیط در برخی از مناطق خوزستان شاهد بودیم. اتفاقی که باعث شد علاوه بر هزینه گزاف، چون این درختان با محیط همسان نبودند، نتوانند تأثیر چندانی در کاهش گردوغبار داشته باشند.
بعضی از همکاران در دستگاه‌های مختلف نمی‌توانند فکرشان را عوض کنند. می‌گوییم در مناطقی با شوری خاک بالا که محل برخاست گردوغبار است و بوته‌زار است، نباید درخت با گونه‌هایی غیربومی کاشت. تغییر نگاه کار ساده‌ای نیست. سازمان حفاظت محیط زیست دستگاه اجرائی نیست.
سازمان‌های دیگر باید همراهی کنند که در بسیاری از موارد این اتفاق نیفتاده، هرچند ما خواستار پاسخ‌گویی ماهانه و هفتگی از آنها هستیم و سال‌های قبل پاسخ‌گویی هم کم بود اما حالا وضع بهتر شده است. این تغییر نگاه کار دشواری است و ما برای آن زمان زیادی صرف می‌کنیم تا بتوانیم افراد گوناگون را قانع کنیم. علاوه بر اینها همچنان چالش‌های بسیاری با وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها وجود دارد و البته برخی از مواقع مشکلاتی با وزارت نیرو هم در میان بوده اما درنهایت برای مهار پدیده گردوغبار همه ارگان‌ها باید کمک کنند و البته مردم هم بدانند که ما در چه اقلیمی زندگی می‌کنیم.
رهایی کامل از این پدیده هرگز ممکن نخواهد بود و یکی از اصلی‌ترین راه‌هایی که می‌تواند وضع گردوغبار را آرام‌تر کند، استفاده از دانش بومی و محلی در کنار پذیرش اقلیم است. باید بدانیم در گذشته بومی‌ها از چه راه‌هایی برای مهار این پدیده استفاده می‌کردند و آنها را احیا کنیم و در کنار این موارد هم یادمان باشد همراهی سازمان‌ها تغییر ایده‌های قدیمی و استفاده از دانش‌های به‌روز تا چه میزان می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
علی‌محمد طهماسبی بیرگانی- دبیر ستاد ملی مقابله با گردوغبار سازمان حفاظت محیط زیست
ارسال نظر