همصدایی گوترش و اروپا در اعتراض به بیانیه پمپئو
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا شنبه شب، ۱۹ سپتامبر و تنها چند ساعت مانده به آغاز روز بیستم سپتامبر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد همانطور که در ۲۰ اوت آمریکا رسما دبیر شورای امنیت را از تصمیم خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطلع کرده بود، اکنون این مهلت ۳۰ روزه به پایان رسیده و بنابراین «رسما تحریم‌های ایران» که به موجب این قطعنامه تعلیق شده بود دوباره فعال خواهد شد.
روزنامه توسعه ایرانی: مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا شنبه شب، ۱۹ سپتامبر و تنها چند ساعت مانده به آغاز روز بیستم سپتامبر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد همانطور که در ۲۰ اوت آمریکا رسما دبیر شورای امنیت را از تصمیم خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطلع کرده بود، اکنون این مهلت ۳۰ روزه به پایان رسیده و بنابراین «رسما تحریم‌های ایران» که به موجب این قطعنامه تعلیق شده بود دوباره فعال خواهد شد.
پمپئو در ادامه این بیانیه آورده است: «ایالات متحده انتظار دارد که همه اعضای سازمان ملل متحد به طور کامل به تعهدات خود برای اجرای این تحریم‌ها پایبند بمانند... اگر هر کدام از کشورهای عضو سازمان ملل متحد از الزام به این موارد سرباز زند و تحریم‌ها را اعمال نکند، آمریکا آماده است که با استفاده از اختیارات و امکانات داخلی خود علیه این کشورها اقدام و آنها را با پیامدهای آن مواجه کند تا اطمینان یابیم ایران نتواند از مزایای اقداماتی بهره جوید که سازمان ملل متحد منع کرده است.»
وزیر خارجه آمریکا همچنین در پایان این بیانیه گفته است در روزهای آینده «آمریکا دور جدیدی از اقدامات تکمیلی را اعلام خواهد کرد که متضمن کارآیی تحریم‌های سازمان ملل متحد شود و ناقضان آن را به پاسخگویی و قبول مسئولیت وادارد.»
گوترش: سازمان ملل اقدامی انجام نخواهد داد
پس از این بیانیه تهدیدآمیز، موج مخالفت‌ها از طرف‌های مختلف برخاست. یکی از مهمترین واکنش‌ها مربوط به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل بود. گوترش در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل، نوشت: «نمی‌تواند در ارتباط با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اقدامی انجام دهد زیرا عدم قطعیت در این خصوص وجود دارد.»
او ادامه داد: «وظیفه دبیرکل نیست که در چنین شرایطی اقدام کند، گویی چنین عدم قطعیتی وجود ندارد.»
به گزارش رویترز، مقام‌های سازمان ملل به شورای امنیت برای اجرای رژیم تحریم‌هایش پشتیبانی اداری و فنی ارائه می‌کنند و گوترش کارشناسان مستقلی را برای نظارت بر اجرای آنها منصوب می‌کند. او در همین خصوص گفت تا زمان روشن شدن وضعیت تحریم‌های ایران، اقدامی برای ارائه این حمایت انجام نخواهد داد.
بیانیه مشترک تروئیکای اروپایی
علاوه بر گوترش، تروئیکای اروپایی نیز طی بیانیه‌ای اعلام کردند: «فرانسه، آلمان و انگلیس به خاطر دارند که آمریکا در ۸ ماه مه سال ۲۰۱۸ با خروج از این توافق، به مشارکت در آن پایان داد پس بنا بر این اظهاریه دریافت شده از سوی آمریکا که به اعضای شورای امنیت داده و گفته شده بر اساس پاراگراف ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، از تاثیر قانونی برخوردار نیست. از این رو، هر تصمیم یا اقدامی که براساس این روند یا نتیجه آن در پیش گرفته شود نیز وجاهت قانونی نخواهد داشت.»
بیانیه وزارت خارجه: جمهوری اسلامی ایران تأکید می‌نماید که چنانچه آمریکا رأسا یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود اقدامی در راستای عملی شدن تهدیدات خود انجام دهد با واکنش جدی مواجه خواهد شد و مسئول تمامی عواقب خطرناک آن خواهد بود
آنها تاکید کردند: «هدف ما حفظ اختیار و تمامیت شورای امنیت سازمان ملل است. تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و انگلیس) کاملا به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که سند قانونی توافق هسته‌ای است، پایبند هستند.»
لغو تحریم‌ها تحت برجام، همچنان برقرار است
گذشته از این بیانیه جمعی، فرانسه و انگلیس، هر کدام جداگانه نیز مخالفت خود را با اقدام شنبه شب آمریکا اعلام کردند. سفارت انگلیس در تهران در صفحه توئیترش نوشت: «سه کشور اروپایی کماکان مصمم به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت هستند که در سال ۲۰۱۵ برجام (توافق هسته‌ای) را تایید کرد.»
نیکولاس دو ریویِری، نماینده فرانسه در سازمان ملل نیز نوشت: تروئیکای اروپا هنوز به اجرای کامل برجام(توافق هسته‌ای) پایبند است. این تنها راه رو به جلو برای کنترل کردن برنامه هسته‌ای ایران است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای با اشاره به خروج آمریکا از برجام، تصریح کرد: «آمریکا نمی‌تواند یک کشور مشارکت‌کننده و عضو در برجام در نظر گرفته شود و نمی‌تواند روند بازگردانی تحریم‌های سازمان ملل را تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (سند قانونی توافق هسته‌ای) آغاز کند. بنابراین، تعهدات لغو تحریم‌ها تحت برجام همچنان برقرار هستند.»
آیا واشنگتن کَر است؟
در کنار تروئیکای اروپایی، روسیه و چین مخالفت خود را با لحن جدی‌تری اعلام کردند. دمیتری پولیانسکی، معاون نماینده روسیه در سازمان ملل در پیامی توئیتری درباره تلاش‌ها و اقدامات اخیر آمریکا علیه ایران در سازمان ملل نوشت: بسیار دردناک است که ببینیم چنین کشور بزرگی خود را این طور تحقیر کرده و با هذیان‌گویی لجوجانه‌اش با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مقابله می‌کند.
او ادامه داد: ما همگی به وضوح در ماه اوت گفتیم که ادعاهای آمریکا برای فعال کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم‌ها علیه ایران غیرقانونی است. آیا واشنگتن کَر است؟
پولیانسکی در ادامه نوشت: به نظر می‌رسد آمریکا از طریق اعمال خواسته خودخواهانه‌اش بر دیگران در زمینه کارشکنی در قوانین بین‌المللی ثابت قدم است. آیا این همان«نظام مبتنی بر قانون» است که در آن قوانین از سوی هیأت محدودی از کشورها پایه‌ریزی می‌شوند و همکاران آمریکایی ما اخیرا سرسختانه از آن دفاع می‌کرده‌اند؟
نمایش مضحک خودنمایی آمریکا!
وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد: «کاری که واشنگتن انجام می‌دهد، چیزی بیشتر از اجرای یک نمایش نیست. آنها صحنه‌پردازی می‌کنند تا سیاست خود یعنی «فشار حداکثری بر ایران» را به شورای امنیت بقبولانند و این سازمان معتبر را به ابزار دست خود تبدیل کند. اجرای این نمایش موفقیت‌آمیز نبود.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل، نوشت نمی‌تواند در ارتباط با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اقدامی انجام دهد زیرا عدم قطعیت در این خصوص وجود دارد
همچنین چین در تعبیری مشابه خواستار پایان دادن به «نمایش مضحک خودنمایی آمریکایی» شد. نمایندگی چین در سازمان‌های بین‌المللی در توئیتر خود نوشت: «وقت پایان دادن به نمایش مضحک خودنمایی آمریکا است. تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنان لغو شده خواهد ماند. موضع تمام اعضای باقی مانده برجام مشخص است؛ آمریکا دیگر عضو برجام نیست و فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی این کشور بی‌اعتبار است. ما متعهد به حفظ توافق هستیم.»
هشدار ایران
همزمان ایران که هدف اصلی ماشه آمریکایی بود، به بیانیه شنبه شب پمپئو واکنش نشان داد. وزارت امور خارجه ایران طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌های خشم‌آلود وزیر خارجه ایالات متحده را اقداماتی با مصرف سیاسی داخلی و از سر ضعف و استیصال و حاصل «نه» شنیدن‌های مکرر از جامعه بین‌المللی در ماه‌های اخیر و شکست‌های پی در پی در برابر دیپلماسی فعال جمهوری ایران می‌داند و به رئیس‌جمهور آمریکا توصیه می‌کند بیش از این با پیروی از مشورت افراد جاهل و ناآشنا به شرایط جهانی، خود و کشورش را در سطح بین‌المللی منزوی ننماید.»
این بیانیه در پایان تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران تأکید می‌نماید که چنانچه آمریکا رأسا یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود اقدامی در راستای این تهدیدات انجام دهد با واکنش جدی مواجه خواهد شد و مسئول تمامی عواقب خطرناک آن خواهد بود.»
نظر کاربران
چه عجب