رقابت کشورها برای پیش‌خرید واکسن کرونا

عصر ایران: دنیا برای ساخت واکسن کووید -۱۹ در تکاپوی شدیدی است و برخی از کشورها بدون توجه به مشاوره و اقدامات سازمان‌های جهانی برای خرید واکسن‌های احتمالی در حال رقابت با یکدیگرند.

رویترز در مطلبی به نام «"ناسیونالیسم واکسن"،آیا هر کشوری کار خود را می‌کند؟» به بررسی اقدام برخی از کشورها در خرید واکسن و تاثیر آن در بروز بیماری همه‌گیر کرونا در جهان پرداخته است.

یکی از نگرانی‌های سازمان‌های جهانی سلامت، برنامه‌ریزی و ایجاد مقدمات برای خرید انبوه و توزیع عادلانه واکسن کووید-۱۹ در سراسر جهان است.

با این حال مسئولان سلامت جهان با ناراحتی و وحشت به تماشای کشورهای ثروتمندی می‌پردازند که به تنهایی و بدون توجه به روند جهانی حرکت کرده و برای تامین میلیون‌ها دوز از داروهای امیدوارکننده با شرکت‌های دارویی به تنهایی معامله می‌کنند.

تلاش یک محقق برای توسعه واکسن ویروس کرونا در آزمایشگاه بیوتکنولوژی "بیوکاد" در سن پترزبورگ روسیه/ عکس: رویترز

بریتانیا، آمریکا و اتحادیه اروپا با شرکت‌های "فایزر" (PFE.N)، "بیو‌‌ان‌تک" (BioNtech)، "استرازنکا" (AstraZeneca) و "مدرنا" (Moderna) به توافق رسیده‌اند. کارشناسان می‌گویند این روند، تخریب کننده و محرک است.

"ست برکلی" مدیر اجرایی اتحادیه "GAVI" که طرحی با نام "کوواکس" (COVAX) را برای دسترسی سریع و عادلانه به واکسن "کووید-19" طراحی کرده در این باره گفت: معاملات دو جانبه راهی برای بهبود اوضاع محسوب نمی‌شوند.

"جاوی" (Gavi) یک سازمان بین‌المللی است که در سال 2000 برای بهبود دسترسی به واکسن‌های جدید و کمیاب به ویژه برای کودکان کشورهای فقیر ایجاد شده است.

شرکت "فایزر" در این باره اعلام کرده که در هفته جاری چند مذاکره را با اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن برای تامین واکسن بالقوه و در حال توسعه این شرکت انجام داده است.

در آخرین حرکت تخریب کننده از نظر سازمان‌های جهانی بهداشت، بریتانیا از توافق خود برای تهیه واکسن‌های احتمالی و در حال تولید کووید-19 در شرکت‌های "گلاسگو اسمیت کلاین" ( GlaxoSmithKlin) و "سانوفی" (Sanofi) خبر داد.

محققی در حال تحقیق برای توسعه واکسن کرونا در دانشکده پزشکی Duke- NUS در سنگاپور/ عکس: رویترز

براساس اعلام موسسه خیریه سلامت "مدیسین سن فرانتیرز" (Medecins Sans Frontieres)، "تقلای بیشتر کشورهای ثروتمند برای ذخیره واکسن" روند خطرناک "ناسیونالیسم واکسن" را تقویت می‌کند.

نگرانی موجود این است که تهیه و توزیع واکسن در این همه‌گیری تداعی مدل قبلی در دوران همه‌گیری ویروس H۱N۱ (آنفلوانزای خوکی) در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ باشد. در آن سال‌ها کشورهای ثروتمند واکسن‌های موجود و تولید شده را خریدند و این حرکت باعث آسیب‌های بیشتر به کشورهای فقیرتر شد.

در مورد بیماری H۱N۱ که به عنوان یک بیماری ملایم‌تر شناخته شد و در نهایت تحلیل رفت، تاثیر مرگ و اثرات ناشی از عدم تعادل توزیع واکسن محدود است.

کارشناسان سلامت در این باره می‌گویند: اگرچه کووید-۱۹ تهدید بسیار بزرگتری نسبت به ویروس H۱N۱ به شمار می‌آید اما کناره‌گرفتن از کل جهان نه تنها باعث آسیب بیشتر به آسیب ‌پذیرتر‌ها می‌شود، بلکه به افزایش همه‌گیری و گسترش بیشتر آن نیز منجر خواهد شد.

"گیل اسمیت" رئیس سابق آژانس توسعه بین‌الملل آمریکا و مدیر اجرایی کمپین "وان" که به عنوان یک سازمان غیردولتی که برای پایان فقر و پیشگیری از بیماری‌ها فعالیت می‌کند در این باره گفت: برخی از کشورها برای تهیه واکسن کار پرریسکی انجام می‌دهند و ما نگران آن هستیم. در واقع هر کس به فکر خودش است.

کمپین "وان" یک جنبش جهانی برای پایان دادن به فقر شدید و بیماری‌های قابل پیشگیری است و قصد دارد تا پایان ۲۰۳۰ به فقر در سطح جهانی پایان دهد.

نگرانی سازمان‌های جهانی از تک‌روی کشورهای ثروتمند

بیش از ۷۵ کشور ثروتمند جهان مانند بریتانیا، در ابتدا علاقه خود را نسبت به تامین مالی طرح "کوواکس" اعلام کردند. این طرح توسط سازمان جهانی بهداشت و "ائتلاف نوآوری برای آمادگی اپیدمی" برای کمک به ۹۰ کشور فقیرتر که توسط کمک‌های مالی حمایت می‌شوند، تهیه شده است.

اما شرکت "جاوی"(Gavi) به عنوان سازمانی که برای بهبود دسترسی به واکسن‌های جدید و کمیاب در کشورهای فقیرتر فعالیت می‌کند؛ اعلام کرد: چین و روسیه برای پیوستن به طرح کوواکس و کمک به کشورهای فقیرتر ابراز علاقه نکرده‌اند.

با این وجود یک منبع آگاه سازمان ملل در این باره گفت که کمیسیون اروپا به عنوان بازوی اجرایی بلوک اروپایی، گفت‌و‌گوهای خود را با داروسازان شروع کرده و به کشورهای عضو خود گفته تا واکسن‌های کووید-۱۹ را از طریق طرح کوواکس نخرند.

"توماس بولیکی" مدیر برنامه سلامت جهانی در شورای روابط خارجی در این باره گفت: من نگرانم. آنچه توسط چند کشور انگشت‌شمار در حال اتفاق است روند تولید واکسن را با توافقات رقابتی و چند جانبه مسدود می‌کند.

وی افزود: تولید واکسن در روز محدود است و با افزایش ظرفیت‌ها، باز هم نسبت تولید به تقاضا کم است.

اگر تاثیر مثبت برخی از واکسن‌های در حال توسعه کنونی، در مرحله آزمایش با سرعت تائید شود جهان براساس تخمین کارشناسان تا پایان سال آینده قادر به تولید ۲ میلیارد دوز واکسن موثر برای کووید-۱۹ خواهد بود. براساس طرح کوواکس این واکسن‌ها به ۲۰ درصد جمعیت کشورهای امضا کننده آن خواهد رسید.

برکلی از موسسه خیریه "جاوی" در این باره گفت: کشورهایی که به صورت شخصی خواستار تهیه دارو و واکسن هستند و به جای اشتراک دارو و ایمن کردن گروه‌های پرخطر، قصد ایمن سازی کشوری دارند باعث گسترش بیشتر آن در دیگر نقاط جهان خواهند شد.

وی افزود: اگر بخواهید سراسر آمریکا و اتحادیه اروپا را با دو دوز واکسن ایمن سازید شما به ۱.۷ میلیارد دوز از واکسن نیاز دارید. با این روند دیگر دارو و واکسن زیادی برای دیگر کشورهای جهان باقی نمی‌ماند.

برکلی مدیر اجرایی اتحادیه "GAVI" و طراح برنامه "کوواکس"در این باره افزود: اگر ۳۰ یا ۴۰ کشور جهان واکیسنه شوند و بیش از ۱۵۰ کشور دیگر این ایمنی را نداشته باشند، "این بیماری همه‌گیر در کشورهای دیگر شدت گرفته و وحشی می‌شود".

این ویروس مانند رعد و برق حرکت می‌کند. بنابراین شما وارد مرحله‌ای می‌شوید که بازگشت به مرحله قبل آن و ورود به شرایط نرمال امکان‌پذیر نخواهد شد. دیگر امکان تجارت، توریسم، سفر و تجارت ممکن نخواهد بود مگر اینکه تمام جهان با سرعتی متعادل این پاندمی (بیماری جهانی) را رام کند.

او، اسمت و دیگر کارشناسان سلامت و بهداشت در جهان می‌گویند که پایان این بیماری تنها به صورت متوازن و در سطح جهانی ممکن است.