حذف ارز بر قیمت لاستیک تاثیر خواهد داشت؟

روزنامه جام جم: اگرچه برای تولید یک خودرو بیش از ۳۰هزار قطعه به یکدیگر متصل می‌شوند تا این وسیله ساخته شود اما در این میان برخی از قطعات و ملزومات خودرو از تاثیر بیشتری بر قیمت خودرو برخوردارند. لاستیک یا همان تایر از اصلی‌ترین اجزای خودرو‌ست.

این اهمیت تا آنجاست که چرخ هیچ خودرویی بدون لاستیک نخواهد چرخید؛ موضوعی که حتی به اصطلاحی معروف میان ما ایرانی‌ها تبدیل شده‌است چنانچه وقتی می‌خواهیم خرید خودرو یا تعویض آن را به یکدیگر تبریک بگوییم این تبریک و آرزوی خیر را با گفتن عبارت «چرخش‌برات‌بچرخه» بیان می‌کنیم. ضمن این‌که لاستیک از آن قطعاتی است که هر چند سال یک‌بار و متناسب با میزان استفاده از خودرو باید تعویض شود و به نوعی هزینه‌های مربوط به آن را

می‌توان جزو هزینه‌های جاری خودرو دانست که باید متناسب با میزان کارکرد خودرو تعویض شود.
ماجرای لاستیک و افزایش قیمت آن و عدم تناسب عرضه آن با میزان تقاضای بازار از مشکلاتی است که در گذشته نیز وجود داشته و حتی در مقطعی در سال97 منجر به اعتراض برخی از کامیون‌داران و ایجاد مشکلاتی در این راستا شده‌بود.

به‌نحوی‌که در آن مقطع قرار شد برای حل این مشکل لاستیک‌هایی با نرخ دولتی میان کامیون‌داران توزیع شود. این موضوع البته از شدت اعتراض کامیون‌داران نکاست؛ چراکه آنها معتقد بودند این میزان عرضه دولتی لاستیک هیچ تناسبی با تقاضای کامیون‌داران ندارد.

با توجه به نوسانات نرخ ارز و تغییر در گروه کالایی تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه تولید لاستیک در کشور، اواسط خردادماه عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در نامه‌ای خطاب به محمدرضا کلامی، سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت پیشنهاد افزایش 30 درصدی قیمت لاستیک را مطرح کرد. تابش در این نامه این افزایش قیمت را به‌منظور جلوگیری از بروز هرگونه اخلال در روند تامین ، توزیع و به‌هم‌ریختگی قیمت‌ها در سطح بازار لاستیک کشور دانسته بود. موضوعی که از سوی سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت مورد موافقت قرار گرفته و ابلاغ شده‌بود.

البته پیش از نامه عباس تابش، انجمن صنفی صنعت تایر هفدهم اردیبهشت‌ماه در نامه‌ای به سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار خواستار افزایش 10 تا 74 درصدی قیمت لاستیک در کشور شده‌بود. موضوعی که از سوی سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار منوط به انجام بررسی‌های بیشتر شده‌بود.

با این حال انجمن تایرسازان مدعی است تمام اسناد و مدارک افزایش قیمت تایر و لاستیک به سازمان حمایت ارسال‌شده ولی هنوز این اسناد و مدارک بررسی‌نشده و ما همچنان منتظر هستیم.

با این حال شرایط دوگانه‌ای میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان لاستیک و تایر ایجاد شده‌است؛ دوگانه‌ای که به‌دلیل تاثیر قیمت لاستیک بر قیمت حمل‌ونقل می‌تواند روی افزایش قیمت سایر کالاها و خدمات تاثیرگذار باشد.

از سوی دیگر، تولیدکنندگان صنعت تایر افزایش هزینه‌های تولید در کنار حذف ارز 4200تومانی از واردات مواد اولیه تایر را از دلایل افزایش قیمت تمام‌شده تولید لاستیک در ایران دانسته و افزایش 30 درصدی قیمت‌ها را کافی ندانسته و به آن معترضند.

مصرف‌کنندگان لاستیک با کمبود و گرانی این کالا مواجهند؛ موضوعی که می‌تواند به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و به‌تبع‌آن قیمت تمام‌شده سایر کالاها منجر شود.

افزایش قمیت لاستیک تاثیر چندانی بر کرایه‌ها ندارد

موضوع افزایش قیمت لاستیک و تاثیر آن بر افزایش هزینه‌های حمل و نقل بیشتر در خودروهای سنگین و جاده‌ای که استهلاک بالایی داشته، صادق است و نمی‌تواند اثراتی مانند تغییرات قیمت حامل‌های انرژی و سوخت بر کرایه حمل‌و‌نقل شهری بر جای بگذارد بر اساس استانداردهای بین‌المللی تاثیر تغییر قیمت لاستیک بر قیمت تمام شده حمل و نقل چیزی حدود 2 درصد است.

درباره افزایش موضوع احتکار باید پذیرفت احتکار به انبار‌کردن یک کالا گفته می‌شود که یا کالای اساسی بوده یا از طریق استفاده از یارانه‌های دولتی تامین شود. با توجه به اهمیت استراتژیک لاستیک و همچنین تخصیص ارز ترجیحی به آن، هر دو ویژگی برای لاستیک صادق است.

درباره دلایل کاهش عرضه لاستیک‌ها در بازار با توجه به افزایش تولید آن نیز باید گفت: از آنجا که طی چند هفته گذشته رسما اعلام شد ارز ترجیحی واردات مواد اولیه لاستیک از 4200 تومان (‌ترجیحی) به حدود 16 هزار تومان( نیمایی) افزایش پیدا می‌کند، طبیعی است که دارندگان لاستیک طی هفته‌های گذشته از فروش کالای خود خودداری کرده تا پس از افزایش قیمت‌ها سود بیشتری کسب کنند.

احتکار به بهانه افزایش قیمت

سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر کشور در واکنش به اظهارات علیرضا کریمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس که گفته بود با حذف ارز ترجیحی احتکار لاستیک نیز بیشتر شده است، گفت: وضعیت تجارت و بازار در کشور ما یک رویه سنتی دارد، به طوری که نقدینگی‌های سرگردان در اقتصاد ما همواره باتوجه به شرایط زمانی به سمت کالایی هجوم برده و موجب افزایش بی‌منطق قیمت یا کمیابی آن کالا در کشور می‌شو‌د. این اتفاق امروز تا حدودی برای لاستیک رخ داده است که یکی از دلایل آن انتشار اخباری مبنی بر احتمال افزایش قیمت لاستیک در ماه‌های پایانی سال گذشته بود. برای مثال تا همین چند سال پیش، ما برای فروش لاستیک التماس می‌کردیم اما کسی لاستیک نمی‌خرید یعنی مشکل اصلی ما در آن مقطع میزان فروش‌مان بود؛ اما یکباره و در دو سه سال گذشته تایر به یک پدیده جذاب و پرتقاضا در بازار ایران تبدیل شد، در حالی که نه تعداد خودروهای ما افزایش چندانی داشته و نه تولید ما با کاهش مواجه بوده است.

تنها ادامه داد: متاسفانه در اقتصاد ما شرایط به گونه‌ای است که وقتی افراد می‌بینند قرار است کالایی گران شود دارندگان آن تمایلی به فروش‌اش ندارند و منتظر می‌مانند آن کالا گران‌تر شود و بعد از گرانی بفروشند. البته طبیعی است وقتی شما منتظرید کالایی تا یک ماه دیگر گران شود آن کالا را نگه می‌دارید تا یک ماه دیگر گران‌تر بفروشید. لذا موضوع احتکار به آن معنا وجود ندارد، بلکه نفروختن و انتظار برای افزایش قیمت‌ها عرضه لاستیک را کاهش داده است.

طبیعی است با گسترش شایعه گران شدن تایر از ماه‌های پایانی سال، تمایل به نگه‌داشتن و نفروختن تایر نیز تشدید شده و این موضوع تعادل بازار را به‌هم ریخته است. این فعال صنفی تصریح کرد: برای مثال ما در تولید تایر پرایدی نسبت به مدت مشابه سال قبل چیزی حدود 30 درصد افزایش تولید داشته‌ایم، در حالی که تعداد خودروهای ما این مقدار افزایش نداشته است. حالا سوال این است تایرهای اضافه کجا رفته و چرا با کمبود و افزایش قیمت در این بخش مواجه‌ایم؟