نگاهی به مستند تماشاییِ «رُخ»

برترین‌ها: فیلم مستند «رخ» ساخته سام کلانتری که در سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران حضور دارد در دور اول داوری آکادمی پذیرفته شده و در حال حاضر در دور دوم رقابت می کند.

«علی اکبر صادقی، نقاش صاحب سبک و  نام آشنای ایرانی است که خودش هم مثل نقاشی‌هایش جذاب و تماشایی است، آنقدر که پسرهایش بروند پی یک مستندساز جسور و او را مجاب کنند که از پدرشان یک پرتره‌ی روانشناختی بسازد که بتوانند ضمن تولید آن بفهمند که در سر پدر چه می‌گذرد که تراوش آن می‌شود نقاشی‌های فراواقع‌گرایانه با این حد از خلاقیت و جزئیات.

سام کلانتری این بار هم در پی یک تجربه‌ی نو، شیوه‌ای خاص را برای تولید مستند پرتره‌ی «رخ» برگزیده است، گویی سورئال بودن سوژه بر کارگردان نیز تأثیر گذاشته است و او هم لایه در لایه در پی شگفت‌زده کردن مخاطب خود است. همانقدر که علی اکبر صادقی سر صبر و با حوصله به جزئیات تابلوهایش می‌پردازد و برای هر لرزش قلم خود فکری و مقصودی دارد، کلانتری هم به فریم فریم کارش فکر کرده و کوشیده تا خود را از هر طریق ممکن به درون استاد نقاش نزدیک کند.

کیفیت مستند رخ بسته به مولفه‌های زیادی است؛ حضور موثر خانواده‌ی صادقی، یعنی همسر و فرزندانش، به ویژه آرش، استفاده از دو روانکاو و به تصویر کشیدن جلسات روانکاوی‌شان، تصویربرداری حرفه‌ای رضا تیموری و تدوین مثال زدنی مستند، همه و همه در کنار کارگردانی حساب شده‌ی کلانتری باعث می‌شود که مخاطب مستند با یک اثر تماشایی مواجه شود. به طور ویژه بهره بردن از کارهای استودیویی و جلوه‌های ویژه، برای به تصویر کشیدن آنچه در خواب‌های صادقی می‌گذرد، منجر به تولید تصاویر سورئالی شده که توسط تیم جواد مطوری که یکی از حرفه‌ای‌های جلوه‌های ویژه‌ی رایانه‌ای است، پرداخت شده‌اند.

به جز نکات فنی، روابط انسانی درون‌ذهنی و بیرونی صادقی با خودش و همسرش، خصوصاً روابط عاشقانه‌ی آن دو یکی از عناصر پرکشش این مستند است. رابطه‌ای که از همان روز خواستگاری به این سو ادامه داشته، از همان روز که صادقی قرار بود اگر عروس باب میلش بود، سیبی را گاز بزند و آن روز با دیدن معشوق، «همه‌ی سیب‌های جهان را» گاز زد.

مستند «رخ» به کارگردانی سام کلانتری و تهیه کنندگی مشترک او و آرش صادقی در هجدهمین جشنواره «سینماحقیقت» حضور داشت و جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند را کسب کرد. این مستند در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر نیز روی پرده رفت و نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد.

جشن مستقل سینمای مستند ایران رویدادی سالانه است که با همکاری انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند و انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند و زیر نظر هیئت رئیسه جشن برگزار می‌شود.

این جشن در دوره سیزدهم به ریاست محمد شکیبانیا به شیوه آکادمی داوری و اختتامیه آن ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.