۱۰ خاصیت باورنکردنیِ این ماده غذایی برای سلامتی

دیجی کالامگ: جوانه‌ی گندم منبع عالی فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف است و عمدتاً خواصی که برای سلامتی دارد به مواد مغذی موجود در آن نسبت داده می‌شود.

این ماده‌ی غذایی پرخاصیت حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کنند.

جوانه‌ی گندم چیست؟

بخش خوراکی دانه‌ی گندم از سه قسمت شامل سبوس، آندوسپرم و جوانه تشکیل شده است. در گذشته، غالباً فقط آندوسپرم آسیاب می‌شد که در نتیجه‌ی این کار آرد سفید به دست می‌آمد که ارزش غذایی کمی داشت.

جوانه و سبوس گندم غنی از مواد مغذی هستند. بنابراین زمانی که دانه‌ی گندم به‌طور کامل استفاده می‌شود یا جوانه‌ی آن به‌صورت پودر یا روغن مصرف می‌شود، مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی در اختیار بدن قرار می‌گیرد.

ارزش غذایی جوانه‌ی گندم

اگرچه جوانه‌ی گندم کوچک است، اما مواد مغذی زیادی دارد. پوسته‌ی بیرونی گندم یعنی سبوس هم برای سلامتی مفید است، اما جوانه حاوی مواد مغذی بیشتری است. جوانه منبع خوب انرژی، فیبر، پروتئین و کربوهیدرات‌های پیچیده است که همگی به روش‌های متعددی با سیستم‌های داخلی بدن در تعامل هستند.

ویتامین‌های مهمی مانند تیامین (ویتامین B1)، نیاسین (ویتامین B3)، فولات (ویتامین B9) و ویتامین E در سطوح بالا در جوانه یافت می‌شوند. از نظر وجود مواد معدنی، جوانه می‌تواند بخشی از پتاسیم، فسفر، آهن، روی، کلسیم و سلنیوم مورد نیاز بدن را تأمین کند.

فواید جوانه‌ی گندم برای سلامتی

خواص جوانه گندم بسیار گسترده بوده و شامل موارد زیر می‌شود:

۱. غنی از آنتی اکسیدان است

روغن موجود در جوانه‌ی گندم سرشار از نوعی ویتامین E به نام توکوفرول است که به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که به محافظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و به بیماری‌های مزمن منجر می‌شوند.

دریافت آنتی‌اکسیدان کافی از طریق مصرف مواد غذایی برای سلامتی بسیار مهم است. چون آنتی‌اکسیدان‌ها با پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی مرتبط هستند. در یک مطالعه، محققان موش‌ها را با یک رژیم غذایی متشکل از ۲۰ درصد جوانه‌ی گندم تغذیه کردند و دریافتند که این کار به‌طور قابل توجهی سطح ویتامین E را افزایش می‌دهد و وضعیت آنتی‌اکسیدانی بدن را بهبود می‌بخشد.

خوردن جوانه‌ی گندم در ترکیب با یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان می‌تواند به تأمین آنتی‌اکسیدان‌های مورد نیاز بدن برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌های مزمن کمک کند.

۲. سلامت قلب را بهبود می‌بخشد

جوانه‌ی گندم سرشار از ترکیباتی به نام فیتواسترول (phytosterol) است که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند. بدن ما نمی‌تواند فیتواسترول‌ها را تولید کند و باید آن‌ها را از طریق رژیم غذایی به دست آورد. این مواد مغذی گیاهی به کاهش خطر بیماری قلبی-عروقی کمک می‌کنند. مطالعه‌ای که توسط دانشکده‌ی بهداشت عمومی هاروارد (Harvard School of Public Health) انجام شد، نشان داد که مصرف غلات کامل (شامل سبوس و جوانه) خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب (عروق تغذیه‌کننده‌ی قلب) را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، مشخص شده است که اکتاکوزانول (octacosanol) موجود در در جوانه‌ی گندم در کنترل کلسترول بد (LDL) خون نقش دارد. جوانه همچنین حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است که خطر مرگ ناگهانی ناشی از بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

۳. از ابتلا به دیابت پیشگیری می‌کند

مصرف غذاهای غنی از فیبر به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند. مطالعه‌ای که توسط دانشگاه‌ی لوند سوئد (Lund) انجام شد، نشان داد که فیبر موجود در غذاها می‌تواند سطح قند خون ناشتا و کلسترول بد را کاهش دهد. علاوه بر این، آلفا لینولنیک اسید جوانه‌ی گندم باعث کاهش مقاومت به انسولین می‌شود. همه‌ی این عوامل به نوبه خود می‌توانند در پیشگیری از دیابت نوع ۲ نقش داشته باشند.

۴. خاصیت ضدسرطانی دارد

شواهد بیانگر آن است که عصاره‌ی جوانه‌ی گندم فعالیت ضدسرطانی دارد و می‌تواند فعالیت سلول‌های کُشنده‌ی طبیعی (NK) و آپوپتوز (مرگ برنامه‌ریزی شده‌ی سلول‌های تومور) را تحریک کند و یک ترکیب مفید برای درمان سرطان باشد.

مشخص شده است که عصاره‌ی جوانه‌ی گندم سلول‌های سرطانی را از قندی که برای زنده ماندن به آن نیاز دارند محروم می‌کند. علاوه بر این، فعالیت ضدتکثیری آن در درمان بیماران مبتلا به سرطان روده‌ی بزرگ مؤثر است. با این حال، برای درک بهتر این مزیت به مطالعات بیشتری نیاز است.

۵. در تقویت عضلات نقش دارد

جوانه‌ی گندم یکی از بهترین منابع پروتئین گیاهی است. پروتئین جوانه همراه با ویتامین B و ویتامین E موجود در آن به ساخت و ترمیم عضلات کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که پیروی از رژیم غذایی غنی از ویتامین E توده‌ی عضلانی را بهبود می‌بخشد و سایر آسیب‌های مرتبط با سن را کاهش می‌دهد.

۶. خاصیت ضدپیری دارد

فرولات (ferulate) یک ترکیب فعال و فنلی در جوانه گندم است که می‌تواند با سرکوب ژن‌های مرتبط با پیری و مقابله با استرس اکسیداتیو از سرعت پیر شدن بکاهد. علاوه بر این، ویتامین E موجود در جوانه از پوست شما در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.

۷. مانع یبوست می‌شود

افزودن جوانه‌ی گندم به رژیم غذایی راهی عالی برای افزایش مصرف فیبر و تنظیم حرکات روده است. فیبر حجم مدفوع را افزایش داده و به دفع راحت‌تر آن کمک می‌کند.

توصیه می‌شود که مردان و زنان هر روز به‌ترتیب ۳۰ تا ۳۸ و ۲۱ تا ۲۵ گرم فیبر دریافت کنند. استفاده از جوانه‌ی گندم در کنار سایر غذاهای پرفیبر مثل میوه، سبزی و غلات کامل به شما کمک می‌کند که فیبر مورد نیاز برای جلوگیری از یبوست را دریافت کنید.

۸. به افزایش وزن کمک می‌کند

اگر لاغر هستید و می‌خواهید وزن اضافه کنید، افزودن جوانه‌ی گندم به رژیم غذایی روزانه می‌تواند به این هدف کمک کند. در ۲۸ گرم پودر جوانه‌ی گندم حدود ۱۰۱ کالری انرژی وجود دارد. بنابراین، مصرف آن باعث افزایش کالری دریافتی شما و بالا رفتن وزن‌تان می‌شود.

اگر به‌دنبال کاهش وزن هستید یا دوست‌ دارید وزن فعلی‌تان را حفظ کنید، همچنان می‌توانید این ماده‌ی غذایی پرخاصیت را در رژیم غذایی خود بگنجانید. صرف‌نظر از وزن شما، جوانه برای بیشتر افراد گزینه‌ی سالمی محسوب می‌شود. فقط کافی است افزایش کالری حاصل از خوردن آن را با تنظیم میزان مصرف سایر مواد غذایی در طول روز جبران کنید.

۹. باعث بهبود عملکرد ورزشی می‌شود

مطالعات نشان داده‌اند که جوانه‌ی گندم دارای سطوح بالایی از اکتاکوزانول است که خواص ارگوژنیک دارد، یعنی وقتی به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی معمولی مصرف می‌شود، ممکن است با تنظیم مسیرهای بیوشیمیایی تولید انرژی باعث بهبود استقامت و عملکرد شود. لازم به ذکر است که اگرچه این اثرات چند بار از نظر علمی ثابت شده‌اند، اما با توجه به متغیرهای زیادی که در این زمینه نقش دارند، پشتوانه‌ی علمی آن‌ها متوسط تا ضعیف است.

۱۰. از بارداری سالم حمایت می‌کند

جوانه‌ی گندم مملو از فولات است که عامل مهمی در تضمین سلامت جنین محسوب می‌شود. زنانی که فولات کافی دریافت می‌کنند، احتمال ابتلای فرزندشان به نقص لوله‌ی عصبی و سایر عوارض بسیار کمتر است. با توجه به ارزش غذایی جوانه افزودن آن به رژیم غذایی زنان باردار می‌تواند از بسیاری جهات مفید باشد، اما سطوح بالای فولات به آن ویژگی منحصر به‌فردی بخشیده است.

عوارض جوانه‌ی گندم

به‌طور کلی مصرف جوانه‌ی گندم بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، سرشار از کالری است و ممکن است باعث افزایش وزن شود. بنابراین باید از آن در حد تعادل استفاده کنید. این توصیه در مورد کسانی که رژیم کم‌کربوهیدرات دارند هم صدق می‌کند.

افرادی که از بیماری سلیاک رنج می‌برند و همچنین کسانی که به گلوتن (پروتئین گندم) حساس هستند یا به گندم آلرژی دارند باید از خوردن جوانه‌ی آن خودداری کنند، چون ممکن است باعث واکنش نامطلوب شود. اگر بعد از خوردن جوانه علائمی مانند حالت تهوع، اسهال، سوء هاضمه یا خارش را تجربه کردید، فوراً مصرف آن را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.

نحوه‌ی استفاده از جوانه‌ی گندم

جوانه‌ی گندم با طعم آجیلی و بافت منحصر به‌فرد خود می‌تواند بخش خوشمزه و مغذی رژیم غذایی باشد. شما می‌توانید پودر جوانه‌ی گندم را داخل اسموتی‌ها، شیک‌های پروتئینی و ماست بریزید یا آن را به ترکیب پنکیک، کیک یا نان اضافه کنید.

کلام پایانی

جوانه‌ی گندم اکثر مواد مغذی موجود در گندم را در خود جای داده است، بنابراین جای تعجب نیست که سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی است و فواید زیادی برای سلامتی دارد. اگر به اندازه‌ی کافی از غلات کامل در رژیم غذایی خود استفاده نمی‌کنید، مصرف چند قاشق غذاخوری جوانه در طول روز می‌تواند به بهبود رژیم غذایی شما کمک کند. فقط مراقب باشید که در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. کالری جوانه بالا است و مصرف زیاد آن باعث افزایش وزن می‌شود.