وقتی دفع ادرار، دردناک می‌شود...

وب‌سایت عصر ایران: دفع ادرار همراه با احساس درد، ناراحتی یا سوزش در پزشکی به نام دیسوریا (Dysuria) شناخته می‌شود. این شرایط بین زنان شایع‌تر از مردان است. همچنین، احساس درد و سوزش هنگام دفع ادرار بین مردان مسن شایع‌تر از جوانان است.

از دلایل شایع دفع ادرار دردناک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عفونت‌ها

عفونت‌های دستگاه ادراری یکی از دلایل اصلی دفع ادرار دردناک و سوزان هستند. عفونت‌ها می‌توانند در هر بخشی از دستگاه ادراری شکل بگیرند، از جمله:

• کلیه‌ها
• حالب‌ها (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند)
• مثانه
• مجرای پیشاب (لوله‌ای که ادرار را از مثانه به بیرون از بدن هدایت می‌کند)

عفونت‌های دستگاه ادراری بیشتر به واسطه باکتری‌هایی که از طریق مجرای پیشاب وارد دستگاه ادراری می‌شوند، شکل می‌گیرند.

از عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش دهند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زن بودن
• دیابت
• کهولت سن
• بزرگ شدن پروستات
• سنگ‌های کلیه
• بارداری
• داشتن یک کاتتر ادراری

جدا از دفع ادرار دردناک از دیگر علائم عفونت دستگاه ادراری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• ادرار بدبو یا با دارای بوی قوی
• تکرر ادرار یا نیاز به دفع ادرار
• پهلو درد

گاهی اوقات دفع ادرار دردناک می‌تواند با یک عفونت واژنی، مانند یک عفونت مخمری مرتبط باشد. در صورت ابتلا به این قبیل عفونت‌ها ممکن است تغییرات در ترشحات واژنی و بوی آن‌ها را تجربه کنید.

عفونت‌های منتقله از راه جنسی نیز می‌توانند به دفع ادرار دردناک منجر شوند. از جمله این عفونت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تبخال‌های تناسلی
• کلامیدیا
• سوزاک

جدا از دفع ادرار دردناک، این قبیل عفونت‌ها می‌توانند موجب علائم زیر شوند:

• خارش
• سوزش
• تاول‌ها یا زخم‌ها ناشی از تبخال‌های تناسلی
• ترشحات غیرعادی

عفونت پروستات یکی دیگر از دلایل احساس درد وسوزش هنگام دفع ادرار است. یک عفونت باکتریایی کوتاه مدت می‌تواند به پروستاتیت منجر شود. التهاب مزمن ناشی از شرایط دیگر، مانند یک عفونت منتقله از راه جنسی نیز می‌تواند موجب پروستاتیت شود.

از دیگر علائم عفونت پروستات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دشواری در دفع ادرار
• احساس درد در مثانه، بیضه‌ها و آلت تناسلی
• دشواری در انزال و انزال دردناک
• تکرر ادرار به ویژه هنگام شب

التهاب و تحریک

طیف وسیعی از مشکلات می‌توانند به التهاب یا تحریک دستگاه ادراری یا ناحیه تناسلی منجر شوند که دفع ادرار دردناک را به همراه دارد. جدا از عفونت ها، دلایل دیگری ممکن است موجب التهاب و تحریک شوند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سنگ‌های دستگاه ادراری
• تحریک مجرای پیشاب به واسطه رابطه جنسی
• سیستیت بینابینی، شرایطی که به واسطه التهاب مثانه رخ می‌دهد
• تغییرات واژنی مرتبط با یائسگی
• فعالیت‌هایی مانند اسب سواری یا دوچرخه سواری
• قرمزی، خارش و تحریک پوست ناحیه تناسلی همراه است
• عوارض جانبی ناشی از برخی داروها، مکمل ها، و درمان‌ها
• شکل گیری تومور در دستگاه ادراری

سنگ‌های کلیه

سنگ‌های کلیه از انباشت موادی مانند کلیسم و اسید اوریک شکل می‌گیرند. گاهی اوقات سنگ‌های کلیه می‌توانند حرکت کرده و در نزدیکی بخشی که ادرار وارد مثانه می‌شود، قرار بگیرند. این می‌تواند موجب دفع ادرار دردناک شود.

از دیگر علائم سنگ‌های کلیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس درد در پهلو‌ها و کمر
• ادرار صورتی یا قهوه‌ای رنگ
• ادرار کدر
• حالت تهوع
• استفراغ
• دردی با شدت متغیر
• تب
• لرز
• دفع مقدار اندک ادرار به طور مکرر

کیست‌های تخمدان

همانند سنگ‌های کلیه، کیست‌های تخمدان نمونه‌ای از چیزی هستند که خارج از مثانه قرار داشته و می‌تواند با اعمال فشار بر آن موجب دفع ادرار دردناک شود.

کیست‌های تخمدان می‌توانند در یک یا هر دو تخمدان که بالای مثانه قرار دارند، شکل بگیرند.

از دیگر علائم این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خونریزی واژنی غیر معمول
• لگن درد
• دشواری در تشخیص خالی بودن مثانه پس از دفع ادرار
• قاعدگی‌های دردناک
• حساسیت به لمس در پستان
• دردی مبهم در کمر

سیستیت بینابینی

این شرایط که به نام سندرم مثانه درد نیز شناخته می‌شود، تحریک مثانه برای شش هفته یا بیشتر بدون یک عفونت زمینه‌ای را موجب می‌شود.

از دیگر علائم سیستیت بینابینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس فشار بر ناحیه مثانه
• احساس درد هنگام رابطه جنسی
• احساس درد در فرج یا واژن
• احساس درد در کیسه بیضه
• تکرر ادرار، اما تولید ادرار اندک

سرطان مثانه

سرطان مثانه به واسطه تشکیل سلول‌های سرطانی در مثانه شکل می‌گیرد. احساس درد هنگام دفع ادرار به طور معمول از نشانه‌های اولیه این شرایط نیست. در عوض، فرد به طور معمول متوجه خون در ادرار می‌شود.

از دیگر علائم سرطان مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تکرر ادرار

دشواری در دفع ادرار یا جریان ضعیف ادرار

• کمر درد
• بی اشتهایی
• کاهش وزن
• خستگی
• تورم پا
• استخوان درد

تفاوت‌ها در مردان و زنان

مردان و زنان هر دو می‌توانند دفع ادرار دردناک را تجربه کنند و دلایل ابتلا به این شرایط ممکن است به آناتومی بدن آن‌ها بستگی داشته باشد.

به عنوان مثال، زنان از مجرای پیشاب کوتاه‌تری نسبت به مردان برخوردار هستند. از این رو، باکتری‌ها اغلب راحت‌تر می‌توانند وارد مثانه شده و موجب عفونت‌های دستگاه ادراری شوند.

مراجعه به پزشک برای درمان دیسوریا

پس از شنیدن سابقه پزشکی و معاینه بدنی، پزشک ممکن است انجام آزمایش برای کمک به تشخیص دلیل علائم دیسوریا را تجویز کند. پس از کسب نتایج، روش درمان مناسب در نظر گرفته خواهد شد.

برای کمک به تشخیص دلیل، پزشک ممکن است پرسش‌هایی درباره چرایی دفع ادرار دردناک مطرح کند از جمله:

• این که ناگهانی آغاز شده یا به تدریج
• یک بار رخ داده یا دفعات بیشتری تجربه شده
• آیا در زمان آغاز دفع ادرار احساس می‌شود

پزشک ممکن است درباره علائم همراه با دفع ادرار دردناک مانند موارد زیر پرسش کند:

• تب
• ترشحات غیر عادی
• پهلو درد

پزشک ممکن است درباره همراهی برخی تغییرات در جریان ادرار مانند موارد زیر هنگام دفع ادرار دردناک پرسش کند:

• قطع و وصل شدن جریان ادرار
• دشواری در آغاز جریان ادرار
• افزایش تکرر یا نیاز به دفع ادرار

همچنین ممکن است درباه تغییرات در ویژگی‌های ادرار از جمله موارد زیر پرسش شود:

• رنگ
• مقدار
• خون در ادرار
• چرک در ادرار
• کدری

پاسخ به این پرسش‌ها می‌تواند سرنخ‌هایی را درباره دلیل دفع ادرار دردناک در اختیار پزشک قرار دهد. احتمالا به انجام آزمایش ادرار یا آزمایش‌های دیگر برای تایید تشخیص نیاز خواهد بود.

گزینه‌های درمان بالقوه

گزینه‌های درمان دفع ادرار دردناک به دلیل زمینه‌ای این شرایط بستگی دارد. برخی نمونه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

درمان عفونت‌های دستگاه ادراری با آنتی بیوتیک ها. در عفونت‌های دستگاه ادراری شدید که کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند ممکن است به دریافت درون سیاهرگی آنتی بیوتیک‌ها نیاز باشد.

درمان پروستاتیت با آنتی بیوتیک ها. بیمار اگر به پروستاتیت باکتریایی مزمن مبتلا باشد ممکن است تا ۱۲ هفته به مصرف آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد. از دیگر گزینه‌های درمان پروستاتیت می‌توان به دارو‌های ضد التهاب بدون نسخه، ماساژ پروستات، حمام‌های داغ، و دارو‌هایی مسدود کننده آلفا اشاره کرد که ماهیچه‌های اطراف پروستات را شل می‌کنند.

عدم استفاده از صابون‌های قوی یا محصولات شیمیایی دیگر در نزدیکی ناحیه تناسلی که می‌تواند به طور بالقوه موجب تحریک شود. زمانی که تحریک شیمیایی دلیل زمینه‌ای دفع ادرار دردناک است، علائم فرد اغلب به سرعت بهبود می‌یابند.

مراقبت خانگی برای دفع ادرار درناک اغلب شامل استفاده از دارو‌های ضد التهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن می‌شود.

احتمالا پزشک مصرف مایعات بیشتر به ویژه آب را توصیه خواهد کرد، زیرا به رقیق شدن ادرار کمک کرده و عبور آن از دستگاه ادراری درد و سوزش کمتری خواهد داشت. استراحت و مصرف دارو‌ها بر اساس تجویز پزشک معمولا به تسکین علائم کمک می‌کند.