بیماری‌هایی که با «ام اس» اشتباه گرفته می‌شوند

برترین‌ها: تشخیص درست بیماری ام اس می‌تواند کار سختی باشد. مطالعه‌ای که همین امسال در نشریه‌ی «ام اس و اختلالات مرتبط» منتشر شده می‌گوید تقریبا یک پنجم موارد سایر بیماری‌های نورولوژیکی به اشتباه ام اس تشخیص داده می‌شوند. این اشتباهات در تشخیص تا حدود زیادی به این علت هستند که هیچ آزمایش تشخیصی واحدی وجود ندارد که بتواند تشخیص ام اس را قطعی کند.

همه‌ی افرادی که دچار ام اس می‌شوند، دارای تمام علائم رایج ام اس مانند بی‌حسی، گزگز شدن، درد، خستگی و حساسیت به گرما نیستند، و چیزی که این مسئله را پیچیده‌تر می‌کند این است که علائمی که فرد ممکن است دچارشان باشد، بسیار مشابه علائم برخی دیگر از بیماری‌ها هستند.

پزشکان برای تشخیص علت‌های علائمی که ممکن است ام اس باشند، سابقه‌ی پزشکی فرد، نتایج معاینه‌ی دقیق مغز و اعصاب و MRI و گاهی پونکسیون کمری (یا نمونه مایع مغزی نخاعی) را بررسی می‌کنند. همچنین تشخیص این بیماری ممکن است نیاز به حذف احتمال بیماری‌های مشابه ام اس داشته باشد.

تشخیص اشتباه ام اس مشکلی است که پیشینه‌ی تقریبا چهل ساله دارد و با وجود معیار‌های دقیق تشخیصی و در دسترس بودن تکنیک‌هایی مانند MRI، همچنان یک مسئله است. تعداد قابل توجهی از افراد دچار تشخیص اشتباه ام اس می‌شوند که بخشی از آن به دلیل وجود نداشتن یک تست واحد برای این بیماری است، مانند آزمایش خون.

در ادامه به بیماری‌هایی اشاره می‌کنیم که گاهی به اشتباه ام اس تلقی می‌شوند:

بیماری لایم

بیماری لایم یک عفونت باکتریایی است که از طریق گزیدگی نیش حشره پاسیاه منتقل می‌شود. علائم اولیه‌ی این بیماری شامل خستگی، تب، سر درد و درد در مفاصل و عضلات می‌شود. نشانه‌های ثانویه بیماری لایم نیز شامل کرختی و گزگز در دست‌ها و پاها، همراه با مشکلات ادراکی مانند از دست دادن حافظه کوتاه مدت و مشکل در تکلم است. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که احتمال بیماری لایم در آن وجود دارد یا اخیرا به یکی از این مناطق سفر کرده‌اید، پزشک‌تان علت این بیماری را بررسی خواهد کرد.

میگرن

میگرن نوعی سر درد است که می‌تواند سبب درد شدید، ضربان، حساسیت به نور، صدا و یا بو، تهوع و استفراغ، تاری دید و احساس سبُکی در سر و غش شود. در مطالعه‌ای که در ماه می ۲۰۱۹ انجام شد، محققان یک مرکز طبی در لس آنجلس دریافتند ۱۶ درصد افرادی که بیماری ام اس به اشتباه در موردشان تشخیص داده شده بود، در واقه مبتلا به میگرن بوده‌اند.

این نشان می‌دهد سر دردها، بخصوص سر درد‌های میگرنی، معمولا در ام اس نیز وجود دارند. مطالعه‌ای که در آوریل ۲۰۱۶ در نشریه‌ی Clinical Neurology and Neurosurger منتشر شد این موضوع را نشان داد که سایر درد‌ها و همچنین افسردگی نیز در افراد مبتلا به ام اس شایع است.

تشخیص میگرن نیز می‌تواند کار سختی باشد و پزشکان از همان ابزار‌هایی که برای تشخیص ام اس استفاده می‌کنند برای تشخیص میگرن نیز کمک می‌گیرند، مانند سوابق پزشکی بیمار و نتیجه‌ی معاینه‌ی مغز و اعصاب.

سندرم بالینی ایزوله

افرادی که دچار سندرم بالینی ایزوله‌اند، علائم ام اس را ندارند، اما ضایعاتی در مغزشان مشاهده می‌شود که توسط MRI شناسایی شده و مشابه ضایعاتی هستند که در مبتلایان به ام اس دیده می‌شود. برخی از اشخاصی که دچار سندرم بالینی ایزوله هستند، بعد‌ها دچار ام اس پیشرونده می‌شوند و به همین دلیل محققان عقیده دارند این عارضه ممکن است از شاخص‌های اولیه‌ی ام اس باشد.

در حال حاضر هیچ دستورالعمل درمانی برای سندرم بالینی ایزوله وجود ندارد، اما در ماه می‌سال ۲۰۱۹ مطالعه‌ای نشان داد ده درصد از افرادی که ام اس به اشتباه درموردشان تشخیص شده و حتی تحت درمان این بیماری قرار گرفته‌اند، در واقع دچار سندرم بالینی ایزوله بوده‌اند.

اسپوندیلوزیس

اسپوندیلوزیس به مجموعه‌ای از اختلالاتی در مهره‌ها گفته می‌شود که معمولا شامل التهاب نیز می‌شود. یک نمونه از این اختلال‌ها، اسپوندیلیت انکیلوزان است. علائم این اختلال‌ها که مشابه علائم ام اس‌اند شامل درد مفاصل و خستگی می‌شود. طبق گزارش‌ها، ۷ درصد از تشخیص‌های اشتباه ام اس، در واقع اسپوندیلوزیس بوده‌اند.

نوروپاتی

نورپاتی یا آسیب عصبی نیز ممکن است به اشتباه ام اس تشخیص داده شود (۷ درصد). نوروپاتی معمولا به بیماری عصب محیطی یا آسیب سیستم عصبی خارج از مغز و نخاع گفته می‌شود. عصب‌های محیطی، مغز و نخاع را به سایر قسمت‌های بدن مرتبط می‌کنند. نوروپاتی عصب محیطی در افراد دچار دیابت شایع است، زیرا سطح بالای قند خون به عصب‌های محیطی آسیب می‌زند.

افرادی که دچار نوروپاتی هستند مانند بیماران ام اس ممکن است دچار علائمی، چون از دست دادن هماهنگی بدن، ضعف عضلات و یا مشکل در راه رفتن شوند. اما نوروپاتی، انواع گوناگونی دارد مانند نوروپاتی اعصاب حسی، اعصاب حرکتی و یا اتونومیک، که هر کدام از این نوع نوروپاتی‌ها علائم خاص خود را دارند و خیلی از این علائم با علائم ام اس مشترک‌اند.

اختلالات سایکوژنیک تبدیلی

اختلالات سایکوژنیک تبدیلی بیماری‌هایی هستند که در آن استرس روحی و روانی تبدیل به یک مشکل جسمی می‌شود و هیچ دلیل پزشکی نمی‌تواند برای آن پیدا کرد مانند نابینایی یا فلج. در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ در نشریه‌ی نورولوژی منتشر شد، ۱۱ درصد از افرادی که بیماری ام اس به اشتباه درموردشان تشخیص داده شده بود در واقع دچار اختلال تبدیلی یا سایکوژنیک بودند.

سندرم دویک (NMOSD)

سندرم دویک یا بیماری نورومیلیت اپتیکا یک بیماری التهابی مانند ام اس است که به غلاف میلین که پوشش محافظ فیبر‌های عصبی بینایی و نخاع حمله می‌کند. اما برخلاف ام اس، معمولا در مراحل اولیه‌ی خود به مغز آسیبی نمی‌زند. علائم سندرم دویک می‌توانند مشابه نشانه‌های ام اس باشند، اما می‌توانند از دست دادن ناگهانی بینایی و یا درد در یک یا هر دو چشم، بی‌حسی و یا از دست دادن حس در دست‌ها و پاها، عدم توانایی در کنترل ادرار و مدفوع و سکسه و استفراغ‌های غیرقابل کنترل ایجاد کنند.

درمان‌های ام اس برای سندرم دویک ناموثر است و حتی می‌تواند آن را تشدید کند، بنابراین تشخیص درست بینهایت اهمیت دارد. یک تست خون به نام تست آنتی بادی NMO IgG می‌تواند به تشخیص این بیماری کمک کند.

لوپوس

لوپوس یک اختلال خود ایمنی مزمن مانند ام اس است که خانم‌ها بیشتر از آقایان به آن مبتلا می‌شوند. لوپوس می‌تواند سبب درد عضلات، تورم مفاصل، خستگی و سر درد شود. از مشخصه‌های بارز لوپوس، راش پروانه‌ای شکل است که روی گونه‌ها و بینی را می‌پوشاند، اما فقط تقریبا نیمی از بیماران لوپوس این علامت را دارند. برای لوپوس هیچ تست تشخیصی واحدی وجود ندارد، زیرا علائم آن مشابه علائم خیلی دیگر از بیماری‌هاست و به آن «مقلد بزرگ» نیز می‌گویند. روماتولوژیست‌ها معمولا لوپوس را بر اساس تعدادی تست لابراتواری و علائم مشخصه‌های لوپوس که فرد دچارشان است تشخیص می‌دهند.

سکته مغزی

سکته مغزی زمانی روی می‌دهد که به قسمتی از مغز به طور یکنواخت خون دریافت نمی‌کند و متعاقبا، اکسیژن و مواد مغذی مورد نیازش تامین نمی‌شود تا تداوم بیاورد. علائم سکته مغزی به طور کلی فورا بروز می‌کنند و شامل از دست دادن بینایی، از دست دادن حس در دست و پا معمولا در یک سمت بدن، مشکل در راه رتن و تکلم می‌شود که همه‌ی این علائم می‌توانند نشاندهنده‌ی بروز یا پیشرفت ام اس نیز باشند.

سن فردی که علائم را دارد نیز می‌تواند به تشخیص درست بیماری کمک کند. ام اس در افراد ۷۰ ساله نیز می‌تواند روی بدهد، اما اگر فرد، سن بالاتری دارد، احتمال سکته مغزی بیشتر مطرح است تا ام اس. سکته مغزی نیاز به اقدام پزشکی فوری دارد.

فیبرومیالژیا

فیبرمیالژیا و ام اس نیز علائمی مشابه دارند از جمله سر درد، درد مفصل و عضله، کرختی و گزگز در دست‌ها و پاها، مشکلات حافظه و خستگی. فیبرومیالژیا مانند ام اس، بیشتر در میان زنان شایع است تا مردان، اما برخلاف ام اس، در MRI به صورت ضایعات مغزی مشاهده نمی‌شود.

سندرم شوگرن

سندرم شوگرن نیز یک اختلال خود ایمنی دیگر است که علائم مشترک زیادی با سایر بیماری‌های خود ایمنی دارد. سندرم شوگرن سبب خستگی و درد‌های عضلانی استخوانی شده و در زنان شایع‌تر است. اما بارزترین علامت آن، خشکی چشم‌ها و خشکی دهان است که در ام اس وجود ندارد. خستگی و درد عضلانی استخوانی، علائم رایج ام اس هستند، اما در بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز وجود دارند.

واسکولیت

واسکولیت به التهاب رگ‌ها گفته می‌شود که می‌تواند علائمی مشابه ام اس ایجاد کند. بسته به نوع واسکولیت، علائم می‌توانند شامل درد و کرختی و گزگز در دست‌ها و پا‌ها و مشکلات ادراکی شوند.

واسکولیت روی پوست یا ارگان‌های بدن مانند کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با بیوپسی روی نمونه‌های گرفته شده از بافت مورد نظر تشخیص داده می‌شود. برخی از انواع واسکویت‌ها توسط تست خون از جهت وجود آنتی بادی‌های سیتوپلاسمیک ضد نوتروفیل تشخیص داده می‌شوند.

میاستنی گراویس

میاستنی گراویس یک بیماری مزمن خود ایمنی است که سبب ضعف عضلات شده و معمولا علائم گاهی هستند و گاهی وجود ندارند، اما اغلب به مرور زمان پیشرفت می‌کنند. ضعف عضلانی به سبب وجود نقصی در انتقال پیام‌های عصبی به عضلات روی می‌دهد. در بسیاری از افراد، اولین علامت میاستنی گراویس، افتادن پلک چشم و دو بینی است. این بیماری مانند ام اس می‌تواند در راه رفتن، تکلم، جویدن و بلع مشکل ایجاد کند. اگر پزشک نسبت به میاستنی گراویس مشکوک بشود، از یک سری آزمایشات برای کمک به تشخیص قطعی استفاده می‌کند.

سارکوئیدوز

سارکوئیدوز نیز یک بیماری التهابی و خود ایمنی دیگر است که علائم مشترکی با ام اس دارد شامل خستگی و کاهش بینایی. اما سارکوئیدوز معمولا ریه‌ها، گره‌های لنفی و پوست را تحت تاثیر قرار داده و سبب سرفه یا خس خس سینه، تورم غده‌های لنفاوی و تغییر رنگ‌هایی روی پوست می‌شود.

کمبود ویتامین B۱۲

کمبود ویتامین B۱۲ می‌تواند علائمی مشابه ام اس ایجاد کند مانند خستگی، اختلال ذهنی و کرختی و گزگز دست‌ها و پاها. زیرا ویتامین B۱۲ در سوخت و ساز اسید‌های چرب لازم برای حفظ سلامت غلاف میلین نقش دارد. کمبود ویتامین B۱۲ با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است.

التهاب حاد منتشره مغزی (ADEM)

التهاب حاد منتشره مغزی یک حمله‌ی شدید التهابی است که مغز و نخاع را درگیر می‌کند. علائم این بیماری شامل تب، خستگی، سر درد، تهوع، استفراغ، ضعف بینایی و مشکل در راه رفتن می‌شوند. ADEM یک بیماری بسیار نادر است که معمولا فورا و بعد از یک عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شود. کودکان بیشتر ممکن است دچار این بیماری شوند در حالیکه ام اس، بیشتر در بزرگسالان روی می‌دهد.