برندي ایرانی به نام «مقدم»!

تهران امروز: شبکه اول، سریال پلیسی «دیوار» و شبکه آی‌فیلم تکرار سریال «دریایی‌ها»؛ این روز‌ها این دو سریال از تلویزیون در حال پخش هستند که کارگردان آنها برای مردم عامی هم بسیار آشناست. «سیروس مقدم» ۵۸ ساله آبادانی‌الاصل را خوره‌های تلویزیون به خوبی می‌شناسند. کسی که تا به حال بیشتر از ۱۶۶۰۰ دقیقه سریال ساخته که اگر ۴۵۰ دقیقه سریال دیوار را هم به آن اضافه کنیم از ۱۷۰۰۰ دقیقه بالا می‌زند. یعنی اگر قرار باشد یک نفر تمام این ۲۱ سریالی را که مقدم ساخته، پشت سر هم ببیند حداقل ۱۳ روز، آن هم بدون خواب و تلف کردن یک دقیقه، وقت می‌گیرد.

اما این کارگردان، کارخانه سریال سازی‌اش را ۱۶ سال قبل با «به سوی افتخار» راه انداخت و در عرض این ۱۶‌سال، ۲۱‌سریال و حداقل ۱۰تله‌فیلم ساخته است. مقدم قبل از راه‌اندازی کارخانه‌اش، چند سالی دستیار «ناصر تقوایی» بود و در سریال امام‌علی(ع) هم در کنار «علیرضا افخمی»، دیگر کارگردان سریال‌ساز، دستیار «داوود میرباقری» شد. او بعد از چند تجربه کوچک در سینما مثل طراحی صحنه و دکور و برنامه ریزی و... از سال ۷۵ به تلویزیون آمد و شش‌دانگ حواسش معطوف جعبه جادویی شد و اصلا هم در این سال‌ها هوس نکرده تا سینما را دوباره تجربه کند. چون به‌نظر می‌رسد از آن دست کارگردان‌هایی نیست که کار در تلویزیون را نسبت به سینما، بی‌کلاسی بداند. او حالا با میلیون‌ها مخاطب تلویزیونی‌اش در هر سریال، ژانر و فضای نویی را تجربه می‌کند که نمونه‌اش همین ژانر پلیسی اکشن سریال دیوار است که هر شب روی آنتن شبکه اول می‌رود. سریالی که با ۱۰ قسمت، کوتاه‌ترین سریال در سیاهه‌کاری اوست که در حقیقت نوعی مینی سریال به مناسبت هفته نیروی انتظامی است.


«سیروس مقدم» در این سال‌ها به امضایی در کار‌هایش رسیده که حتی اگر نام او هم در تیتراژ دیده نشود می‌توان فهمید که آن کار یک کار «سیروس مقدمی» است. مثلا در سریال‌های او زنان نقش مهمی دارند. حتی از اسم سریال‌هایش مثل نرگس، ریحانه، تا ثریا هم این ویژگی معلوم است. در بقیه سریال‌هایش مثل «رستگاران»، «روزهای زندگی» و «بانویی دیگر» هم زنان نقش مهمی دارند. بازیگران زنی هم که در سریال‌هایش بازی کرده‌اند، درخشش قابل توجهی داشته‌اند. مثل «ستاره اسکندری» و «عاطفه نوری» در «نرگس»، «روناک یونسی» در رستگاران، پانته‌آ بهرام در «مسافر» و «آزیتا حاجیان» در «تاثریا». در همین سریال «دیوار» هم، «تینا آخوندتبار» و «فریبا کوثری» نقش‌های مهمی دارند. ویژگی دیگر کارهای او، خلق کاراکترهای ماندگاری است که تا سالیان دراز در اذهان باقی می‌ماند؛ مثل نقش «شوکت» در سریال نرگس با بازی «حسن پورشیرازی»، «الیاس» سریال «اغما» با بازی «حامد کمیلی»، «منیژه» ی گریه‌رو در سریال «مسافر» با بازی «پانته‌آ بهرام» و «پنجعلی» در سریال «پایتخت» با بازی «علیرضا خمسه». نکته دیگر اینکه؛ مقدم اعتقاد به تخصص دارد برای همین درهمه این سال‌ها، فقط کارگردانی کرده و اصلا سراغ فیلمنامه‌نویسی، تهیه‌کنندگی و تدوین نرفته است. ویژگی دیگر کارهای مقدم، نوع متفاوت فیلمبرداری و نورپردازی است. حرکت دوربین روی دست، زوم‌های عجیب و نوع خاص نور‌پردازی، مختص اوست.

ویژگی دیگر که محتوای آثار سیروس مقدم را تشکیل می‌دهد پرداختن به مسائل روزمره‌ای است که مردم با آن درگیرند و به‌شدت با ذهن و زندگی‌شان درهم‌تنیده شده. برای همین شاخک‌های مخاطب را به‌شدت تحریک می‌کند. مثلا در سریال «تاثریا»؛ ربا، ازدواج پنهانی و کل‌کل باجناق‌ها را دیدیم. در «چک برگشتی» که نوروز امسال پخش شد به مسئله انتخابات که همزمان با برگزاری انتخابات مجلس بود پرداخته شده بود.

سریال «نرگس» روایتگر روابط دختر و پسر‌ها بود و حتی اشاراتی هم به فن‌آوری هسته‌ای داشت و سریال «به سوی افتخار» هم همزمان با درخشش تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت‌های آسیا ۱۹۹۶ موضوعی فوتبالی داشت. سر راست بودن یکی دیگر از ویژگی‌های کارهای اوست. مقدم می‌داند که برای مخاطب تلویزیونی، قصه‌های یک خطی اهمیت دارد. قصه‌هایی که می‌شود آن را برای بقیه تعریف کرد و از نیمه سریال هم کسانی را به جمع مخاطبان افزود.

نکته دیگر تنوع فوق‌العاده در ژانر است. مقدم از سریال فوتبالی «به‌سوی افتخار» به «اغما» که سریالی ماورایی بود و بعد به «پیامک از دیارباقی» کمدی رسید و از «چاردیواری» شیرین به «زیرهشت» تلخ و حالا هم که سریال پلیسی «دیوار» با صحنه‌های انفجار و اکشن زیاد را داریم می‌بینیم. ویژگی آخر مقدم استفاده از انواع بازیگران و تنوع زیاد است. تقریبا می‌شود گفت اکثر بازیگران شناخته شده تلویزیونی حداقل یک‌بار در سریال‌های او بازی کرده‌اند. بازیگرانی چون «شهاب حسینی» و «فرهاد اصلانی» در «پلیس جوان»، «ابوالفضل پورعرب» در «مسافر»، «علی نصیریان» در «پرواز در حباب»، «محمدرضا شریفی‌نیا» در «پیامک از دیار باقی»، «فرامرز قریبیان» در «روز حسرت»، «امیرجعفری» در «زیر هشت» و «چار دیواری» و «چک برگشتی»، «آتیلا پسیانی» در «دیوار»، «رستگاران» و «چار دیواری»، مرحوم «مهدی فتحی» در «به‌سوی افتخار» و «دریایی‌ها»، «رضا عطاران» و «پژمان بازغی» در «دریایی‌ها»، «امین تارخ» در «اغما»، «داریوش ارجمند» در «پلیس جوان» و...



اما مقدم ۱۶ سال قبل از اینکه «دیوار» را در خیابان‌های تهران بسازد «به سوی افتخار» را در زمین‌های چمن ساخت. او که با تمام شدن سریال «امام علی»، تازه از حال و هوای تاریخی و دستیاری میرباقری بیرون آمده بود فهمید که مردم به فوتبال ملی و بازی‌های علی دایی، کریم باقری و خداداد عزیزی علاقه‌مندند برای همین با فیلمنامه‌ای که «داریوش ارجمند» نوشته بود این سریال را با بازی «اکبرعبدی»، «سیاوش تهمورث»، «مهدی فتحی» و خود «داریوش ارجمند» کلید زد. سریال ماجرای دو تیم امید و خورشید بود که تیم اولی با مربیگری ارجمند (هادی خضوعی) تیمی جوانمرد و خورشید با مربیگری تهمورث تیمی بی‌اخلاق بود. این سریال یک جوان را هم معرفی کرد که بعد‌ها چهره شد. «امین زندگانی» که احسان سریال و نماد یک فوتبالیست با اخلاق بود. مقدم در «روزهای زندگی» که «پرویز شیخ طادی» اسم آن را روی فیلم جنگی‌اش هم گذاشت، ماجرای فرزندخواندگی را روایت کرد. در این سریال «کتایون ریاحی» درخشید و مقدم یک چهره جدید دیگر به نام «لیلا بلوکات» را به جمع بازیگران جوان تلویزیون معرفی کرد.

«ابوالفضل پورعرب» که این روز‌ها عکس‌های تکیده او در نشریات و رسانه‌ها منتشر می‌شود، بازیگر اصلی «مسافر»، سومین سریال مقدم بود. مقدم در مسافر سراغ معتادان رفته بود. تا پیش از این نمایی که از معتادان تصویر می‌شد نمای «آتقی» در سریال‌هایی مثل «آیینه عبرت» بود اما مقدم در این سریال ۲۳ قسمتی که ۱۱ سال قبل روی آنتن شبکه تهران رفت به وجوه انسانی معتاد‌ها پرداخت و نشان داد که زندگی خانوادگی آنها چه شکلی است. در چهارمین سریال مقدم، «شهاب حسینی» ستاره شد.

او در «پلیس جوان» یونس هدایتی، یک پلیس تازه کار بود که درگیر باند مواد مخدر می‌شد. این سریال ۲۶ قسمتی که از شبکه سه پخش شد ریتم خیلی کندی داشت. اما درست ۱۰ سال قبل، مقدم سریالی را ساخت که الان روی آنتن شبکه آی‌فیلم است. «دریایی‌ها» که چون «مسعود و مهران رسام» سازندگان همسران و خانه سبز و...، تهیه کننده‌اش بودند، سریالی فانتزی بود. این سریال ۲۶ قسمتی چند ویژگی داشت یکی اینکه آخرین بازی مهدی فتحی بود و یکی هم اینکه آواز علی لهراسبی در این سریال شنیده شد. زندگی روزنامه‌نگاری، موضوع سریال «بانویی دیگر» بود. مقدم در این سریال ۱۵ قسمتی نوروز ۸۳ به زندگی زوجی روزنامه‌نگار پرداخت که در نشریه‌ای همنام با سریال کار می‌کردند.



دو سریال بعدی مقدم از ماندگار‌ترین‌ها و در عین حال دراماتیک‌ترین‌ها بودند. اولی؛ سریال ۲۷ قسمتی «ریحانه» با بازی مظلومانه «مرجان محتشم» و دومی سریال «نرگس» که در ۷۸ قسمت در تابستان ۸۵ روی آنتن شبکه ۳ رفت تا لقب اولین سریال ملودرام شبانه ایران را از آن خودش کند. نرگس، پرحاشیه‌ترین سریال مقدم است. از مرگ بازیگر نقش اول آن‌که با فوت «پوپک گلدره» شروع شد و «ستاره اسکندری» جای او را گرفت تا شایعه پایان‌بندی غیرمتعارف اين سريال. نرگس تقریبا اکثر سوژه‌های جذاب را یکجا داشت مثل مرد دوزنه، عشق خیابانی، اعتیاد، ایدز، ازدواج مجدد، مهاجرت غیرقانونی، داماد سرخونه و... ضمن اینکه کاراکتری مثل محمود شوکت را با بازی درخشان حسن پورشیرازی وارد خاطرات مردم کرد. مقدم در «پرواز در حباب» ۲۶ قسمتی بار دیگر سراغ اعتیاد رفت اما این بار قرص روانگردان را هدف قرارداد. سال ۸۵ تمام نشده بود که بعد از نرگس و پرواز در حباب، «مزرعه کوچک» ۲۴ قسمتی را هم روانه آنتن کرد. فضایی رویایی و سوررئال که تعجب طرفداران مقدم را در پی داشت و چندان دیده نشد و ماجرای زوجی را نشان می‌داد که در کنار جاده شمال، رستوران زده‌اند.



بعد ازاین سال پربار، در رمضان سال ۸۶، مقدم با «اغما» به تلویزیون برگشت که تمی ماورایی داشت و در آن شیطانی به نام الیاس (حامد کمیلی) می‌خواست دکتر پژوهان (امین تارخ) را از راه به در کند! چند ماه از این سریال ماورایی نگذشته بود که اولین سریال کمدی مقدم در نوروز ۸۷ روی آنتن رفت. ماجرای زنده به گور شدن منصور (محمد شریفی‌نیا) که از دست طلبکارانش خودش را به مردن می‌زند. ماه رمضان ۸۷ دومین سریال پی درپی رمضانی‌مقدم، باز هم با تمی ماورایی روی آنتن شبکه اول رفت. «روز حسرت» كه البته هیچ وقت به پای اغما نرسید. «رستگاران» ۵۲ قسمتی در تابستان ۸۸ که تلویزیون با افت مخاطب روبه‌رو شده بود پخش شد. قصه سریال شباهت‌هایی به نرگس داشت، در آن هم زنی تنها به نام خجسته (روناک یونسی) در برابر بدمنی به نام شایسته (آتیلا پسیانی) قرار می‌گرفت.



مقدم بعد از رستگاران یک در میان سریال شیرین و تلخ ساخت. نوروز ۸۹ در «چار دیواری» با تقی تاکسی (پسیانی) و پسرش نادر (امیر جعفری) مردم را خنداند اما ۳ ماه بعد در تابستان و با «زیر هشت» و ماجرای انتقام‌گیری عطا (امیر جعفری) از منیژه (پانته‌آ بهرام)، کام‌ها را تلخ کرد. نوروز ۹۰ با شیرین کاری‌های خانواده مهاجری به نام نقی (محسن تنابنده) و پدرش پنجعلی (علیرضا خمسه) خنده را به خانه‌ها آورد اما پاییز‌‌‌ همان سال با قصه‌های رباخواری و مشکلات ثریا (آزیتا حاجیان) در «تا ثریا»، مخاطبان را مبهوت تلخی‌های جامعه کرد. بار دیگر مقدم در سومین سریال نوروزی پی در پی‌اش یعنی «چک برگشتی» نگاهی کمدی به ماجراهای انتخابات داشت و حالا هم که اولین مینی سریالش را تجربه می‌کند. «دیوار» نوزدهمین سریال مقدم است که تمی پلیسی دارد. با این ریتم و دست تند مقدم، دیدن قریب‌الوقوع بیستمین سریال او دور نیست!