۳ خرداد - ۲۴ مِی؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۳ خرداد برابر با ۲۴ مِی تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۷۶۶ - بپاخيري «المقّنع» و كفن پوشان راه وطن با هدف رهانيدن ايران از سلطه عربان

قيام المقّنع در خراسان ۲۴ ماه مي سال ۷۶۶ ميلادي آغاز شد كه از نخستين بپاخيزي هاي ايرانيان براي احياي استقلال و حاكميت وطن خود بشمار مي آيد.

المقّنع كه از ديرباز در صدد قيام بر ضد سلطه عرب بود از موضوع قتل ابومسلم در توطئه خليفه عباسي وقت استفاده كرد و به خونخواهي او در خراسان بپاخاست. با توجه به محبوبيت ابومسلم در ميان ايرانيان به ويژه مردم خراسان ـ خراسان بزرگتر، در اندك مدتي صدها هزار تن در اطراف المقنّع جمع شدند. المقّنع كه به سبب نقاب زدن ـ نقابي شبيه مقنعه كه تا شانه ها، روي اورا مي پوشانيد ـ به اين نام معروف شده بود، كسي جز هاشم ابن حكيم نبود كه مردي دانشمند بود و داستان «ماه نَخشَب» وي كه برپايه تسلط او بر علوم فيزيك و شيمي شكل گرفته بود معروف است.

پيروان المقّنع كه جامه سپيد مي پوشيدند به سپيدجامگان (كفن پوشان راه وطن) معروف اند. قيام المقنع براي رهايي ايران كه ضمن آن دست به چند ابتكار كاملا تازه زده بود بيش از چهار سال طول كشيد. سرانجام خليفه عباسي سپاهي گران را به جنگ او فرستاد كه در دومين برخورد دو نيرو، المقّنع شكست خورد و خودكشي كرد.

۳۱۳ ق - درگذشت "محمد بن زكرياي رازي" دانشمند نامدار ایران

محمد بن زكرياي رازي در سال ۲۵۱ ق در شهر ري به دنيا آمد. ابتدا به كيمياگري پرداخت و در نهايت به شيمي روي آورد. سپس درعلوم طب، هندسه، منطق و فلسفه نيز مهارت يافت. رازي سال‏هاي بسياري ازعمر خويش را در تجزيه و تركيب عناصر و مواد طبيعي صرف كرد و موفق به كشف الكل و تهيه‏ي اسيد سولفوريك شد. محمد بن زكريا علاوه بر تحقيقات علمي و طبابت، به تدريس و تربيت شاگردان نيز مي‏پرداخت. تاليفات وي را تا حدود ۲۵۰ اثر در رشته‏ هاي مختلف علمي ذكر كرده‏اند كه در زمينه‏هاي طب، طبيعيات، منطق، رياضي و نجوم، تفسير، فلسفه، مابعدالطبيعه، الهيات و... نگاشته است. از مهم‏ترين كتاب‏هاي محمد بن زكريا، الحاوي و المنصوري است.


1541 - كشف فلز "رويْ" توسط "پاراسْلوسْ" شيمي دان سوئيسي

در 24 مه 1541م فلز روي پس از سه سال آزمايش، توسط پاراسْلوسْ، شيمي‏دان و پزشك سوئيسي كشف شد. تا قبل از آن، بشر اطلاعي از فلز رويْ نداشت و از آن پس، موارد استعمال رويْ چنان فراوان شد كه در حال حاضر، كاربرد وسيعي در صنعت دارد. روي، اولين فلز كشف شده در عصر جديد است و تا پيش از آن، تنها طلا، نقره، مس، سرب و آهن براي آدمي شناخته شده بود. باراسلوس هم‏چنين سفرهاي متعددي به مشرق زمين كرد. او در اين سفرها، ضمن آشنايي با علم كيميا، با بسياري از داروهاي شرقي نيز آشنا شد كه پزشكان اروپايي تا آن زمان از وجود اثرات شفابخش اين داروها بي‏اطلاع بودند.


1844 - نخستين تلگرام توسط «ساموئل مورس» مخابره شد. وي با دستگاه تلگرافي كه ساخته بود نخستين پيام را از شهر بالتيمور به شهر واشنگتن فرستاد.


1846 - مكزيك را شکست داد، كاليفرنيا را فتح كرد و رئيس جمهور آمريكا شد!

يگان هاي ارتش مكزيك در كاليفرنيا 24 مي 1846 در جنگ با واحدهاي نظامي ايالات متحده شكست خوردند و «مونتريMonterrey» پايتخت خود در اين ايالت را ازدست دادند و طولي نكشيد كه همه كاليفرنيا به تصرف دولت واشنگتن در آمد و بعدا ضميمه ايالات متحده شد كه اينك ار حيث جمعيت بزرگترين ايالت عضو اتحاديه است.


كاليفرنيا قبلا متعلق به مكزيك بود. در نبرد مونتري، ژنرال زكاري تايلر Zachary Taylor فرمانده نيروهاي آمريكا بود كه بعدا به رياست جمهوري برگزيده شد. تايلر قبلا در فكر رئيس جمهوري شدن نبود، ولي وقتي كه احساس كرد «پولك James Polk» رئيس جمهوري وقت نسبت به او كه فاتح كاليفرنيا شده و مورد توجه آمريكائيان قرار گرفته حسادت مي كند و قدردان او نيست، در انتخابات دوره بعد خودرا نامزد آن مقام كرد، پيروز و رئيس جمهور آمريكا شد.

1888 - كشف واكسن ضد حصبه

واكسن بيماري حصبه كشف شد. اين واكسن را دو دانشمند فرانسوي بنام هاي وايدال و شانتمس كشف كردند و بعدها اين كشف مهم آنان را هاوكن دانشمند انگليسي كاملتر كرد باكتري بيماري حصبه از طريق دستگاه گوارش به بدن انسان وارد مي شود از اين رو مصرف خوراك و آب آلوده و يا تماس با بيمار مبتلا به حصبه موجب سرايت اين بيمارمي شود .


۱۹۴۰ - «ايگور سيكورسكي» روس تبار در آمريكا يك هلي كوپتر كامل ساخت كه از آن پس توليد انبوه آن آغاز شد. واژه «هلي كوپتر»، همان زمان از تركيب دو واژه يوناني هليكس (مارپيچ ـ حلزوني) و پترون (بال) ساخته شد.


1941 - روزي كه «بيسمارك» رزمناو انگليسي «هود» را با يك شليك غرق كرد

24 مي سال 1941 رزمناو آلماني بيسمارك در جريان نخستين ماموريت جنگي خود رزمناو انگليسي «هود» را با همان شليك اول غرق كرد. قبلا گفته شده بود كه «هود» شكست ناپذير است. درجريان انفجار و غرق شدن هود، 1416 تن از افسران و ملوانان آن كشته شدند. تنها سه تن از کارکنان اين كشتي زنده ماندند. اين نبرد دريايي که خبر اول روزنامه ها قرار گرفته بود در نزديکي تنگه دانمارک ـ شاخه اي از اقيانوس اطلس شمالي روي داده بود. بيسمارک که نام صدر اعظم پيشين آلمان بر آن نهاده شده بود بزرگترين رزمناوي بوده است که تا کنون در اروپا ساخته شده است. اين ناو 46 هزارتُني داراي دو هزار و شصت و پنج نظامي ازجمله 103 افسر بود. طول آن 251 متر، ضخامت زره اش 32 سانتيمتر بود و سرعتي برابر 56 کيلومتر در ساعت داشت.

بيسمارک 27 ماه مي 1941 غرق شد و در سال 1989 در کف اقيانوس مشاهده و در آن بررسي به عمل آمد. گفته شده است که در جريان جنگ، چون در محاصره قرارگرفته بود به تصميم فرمانده اش غرق شد. سالم ماندن آن در کف دريا، اين گفته را تاييد مي کند.


1359 - اعدام رهبر گروه فرقان و فروپاشي اين گروه

گروهك فرقان، تشكيلاتي به ظاهر مذهبي بود كه در اواخر دوره پهلوي با هدف مبارزه با رژيم طاغوت به سركردگي فردي با نام اكبر گودرزي شكل گرفت. پيدايش خلأ فيزيكي متفكران اسلامي در سطح جامعه به دليل سياست سركوب توسط رژيم و گرفتاري در زندان و تبعيد از يك سو و به وجود آمدن ديدگاه‏هاي افراطي و برداشت‏هاي نادرست از مكتب انسان‏ساز اسلام از سوي ديگر باعث شد تا مجموعه‏اي از جوانان غافل و ناآگاه حول يك محور فكري گرد هم آمده و به اقداماتي خطرناك روي آورند.



فعاليت گروهك منحرف فرقان، پس از پيروزي انقلاب اسلامي ابعاد گسترده‏اي به خود يافت و برنامه حذف فيزيكي چهره‏هاي بارز روحانيان و عوامل انقلابي مؤثر، به عنوان شاخص‏ترين رويكردهاي اين گروه قرار گرفت، در اين حال آنان با شعار "اسلام، منهاي روحانيت" دست به ترورهاي متعددي زدند كه ترور استاد علامه، آيت ‏اللَّه مرتضي مطهري، آيت‏ اللَّه دكتر محمد مفتح و نيز ترور ناموفق حجت‏ الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني، همچنين ترور و شهادت سپهبد ولي اللَّه قرني اولين رييس ستاد مشترك ارتش پس از پيروزي انقلاب و چندين جنايت ديگر، از جمله اقدامات عملي اين گروه منحرف و خونريز بود. اين گروه، همكاري با رژيم پهلوي، همكاري با رژيم ضد توحيدي جمهوري اسلامي، عضويت در شوراي انقلاب، همكاري غيرمستقيم در بازسازي ارتش و مواردي از اين قبيل را به عنوان اتهامات علما و روحانيان مطرح نموده و آنها را مصداق "مُفسد في الارض" مي‏دانستند. در نهايت در طي سال‏هاي 58 و 59، افراد گروهك فرقان دستگير شده و بر اساس دادگاه عدل اسلامي به سزاي اعمال خود رسيدند. اكبر گودرزي، رهبر اين گروهك نيز سرانجام در سوم خرداد 1359 به جوخه اعدام سپرده شد و پرونده جنايات اين گروه گمراه، خاتمه يافت.

1361 - آزادسازي خرمشهر پس از 578 روز اسارت در جريان عمليات بيت‏‌المقدس

چهارمين مرحله عمليات پيروزمندانه بيت‏المقدس در اول خرداد 1361 به قصد آزادسازي خرمشهر آغاز گشت. اين عمليات كه با رمز "يا محمدبن عبداللَّه(ص)" شروع شد در مراحل اوليه با تصرف پاسگاه مرزي كوشك همراه بود. همچنين ضربات هولناك و سختي بر تيپ‏هاي گارد مرزي دشمن وارد آمد و تعداد كثيري از مزدوران بعثي به اسارت لشكريان جبهه توحيد درآمدند كه در ميان آنها افسران عالي‏رتبه رژيم بعثي نيز به چشم مي‏خوردند. به دنبال اين پيروزي‏هاي بزرگ بود كه خاكريزهاي دشمن يكي پس از ديگري به تصرف قواي اسلام درآمد و فرماندهان مزدور عراقي در اوج وحشت و هراس، پي در پي فرمان عقب ‏نشيني صادر مي‏كردند.


در ساعت ۶ و ۱۵ دقيقه بامداد روز يكشنبه دوم خرداد سال ۱۳۶۱ شمسي سپاهيان اسلام، خرمشهر را به محاصره خويش درآورند و دشمن زبون را كه چاره‏اي جز فرار نداشت با بلندگو دعوت به تسليم كردند. تا ساعت ۹ بامداد بيش از ۵/۰۰۰ نفر از قواي كفر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند. روز سوم خرداد، مزدوران بعثي كفر به قصد باز پس‏گيري مناطق آزاد شده اقدام به پاتك نمودند كه با هوشياري دلاوران اسلام اين پاتك دفع شد و تعداد زيادي از آنان كشته و زخمي و بيش از ۳/۰۰۰ نفر ديگر به اسارت درآمدند. الطاف و امدادهاي غيبي الهي ادامه داشت تا اين كه خرمشهر پس از ۵۷۸ روز اسارت در چنگال دشمن بعثي آزاد شد و به آغوش ميهن اسلامي ايران بازگشت. نتايج نهايي عمليات بزرگ بيت المقدس عبارتند از: آزادسازي ۵۴۰۰ كيلومتر مربع از خاك ميهن اسلامي از جمله خرمشهر و تأمين ۱۸۰ كيلومتر خط مرزي؛ ۱۹ هزار اسير و ۱۶ هزار كشته و زخمي از دشمن؛ انهدام ۶۰ فروند هواپيما، ۳ فروند هلي كوپتر، ۴۱۸ دستگاه تانك و ده‏ها دستگاه خودرو؛ به غنيمت درآوردن يك فروند هلي كوپتر، ۱۰۵ دستگاه تانك و نفربر، ۹۵ هزار عدد انواع مين و هزاران قبضه سلاح انفرادي. سالروز آزادسازي خرمشهر، به عنوان يك روز ملي - مذهبي در كشور گرامي داشته مي‏شود و از رشادت‏ها و شجاعت‏هاي رزمندگان اسلام و شهيدان سرافراز، تجليل به عمل مي‏آيد. امام خميني(ره) در اين باره فرمودند: "خرمشهر را خدا آزاد كرد".


زادروزها

۱۶۸۶ - زادروز گابریل دانیل فارنهایت دانشمند آلمانی
۱۸۱۹ - زادروز ملکه ویکتوریا ملکه پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند


۱۹۰۵ - زادروز میخائیل شولوخف نویسنده روس و مؤلف دن آرام و برندهٔ جایزهٔ ادبیات نوبل سال ۱۹۶۵
۱۹۴۰ - زادروز جوزف برودسکی شاعر روسی ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۸۷


۱۹۴۱ - زادروز باب دیلن خواننده و ترانه‌سرای موسیقی بومی و راک آمریکایی
۱۹۷۳ - زادروز روسلانا خواننده موسیقی پاپ اهل اوکراین


۱۳۳۲ - زادروز بیژن بیژنی٬ خواننده و خوشنویس اهل ایران است.


درگذشت‌ها

۱۵۴۳ - درگذشت نیکلاس کوپرنیک ستاره‌شناس، ریاضیدان و اقتصاددان لهستانی
۱۹۴۵ - درگذشت روبرت ریتر فون گرایم فیلد مارشال آلمانی در دوره رایش سوم ، آخرین فرمانده کل لوفت‌وافه در جنگ جهانی دوم


۱۹۵۹ - درگذشت جان فاستر دالس وزیرخارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری دوایت د.آیزنهاور
۱۹۷۴ - درگذشت دوک الینگتون از پیانونوازان و آهنگسازان و رهبران ارکستر بزرگ تاریخ موسیقی جاز اهل آمریکا


۱۹۹۵ - درگذشت هارولد ویلسون نخست وزیر بریتانیا
۱۳۸۰ - درگذشت جمیله شیخی، بازیگر.


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون