معروف ترین رشته های حذف شده از المپیک

همشهری تماشاگر: یک بار دیگر شایعه خداحافظی کشتی از المپیک مطرح شده و این بار درست در روزهایی این شایعه قوت گرفته که نام هشت رشته جدید به لیست رشته های ورزشی المپیک 2020 توکیو اضافه شده است. در این گزارش شما را با همه رشته هایی آشنا می کنیم که پیش از این، از لیست ورزش های رایج در المپیک خارج شده اند. رشته هایی که اگر الان درباره شان صحبت کنیم، بیشتر به یک شوخی شبیه هستند تا یک مسابقه حرفه ای بین المللی.


ماجرا از یک سال پیش شروع شد. از یکصد و بیستمین مجمع عمومی کمیته بین المللی المپیک و بعد از آن، نشست محرمانه و مهم هیات اجرایی این کمیته. هیات اجرایی کمیته بین المللی المپیک در یکصد و بیست و سومین نشست خود در دوربان آفریقای جنوبی، رویدادهای جدید سوچی ۲۰۱۴ و همچنین فهرستی از رشته های ورزشی المپیک ۲۰۲۰ باید مورد بررسی قرار گیرند، موافقت کرده است. این رشته ها عبارتند از بیسبال، کاراته، رولز اسپورت، سافتبال، اسکواش، ووشو و ویک بورد که یکی از آن ها می تواند به رشته های ورزشی ۲۰۲۰ افزوده شود.

از دیگر مواردی که در این نشست ارائه شد، پیشنهاد در مورد تغییرات در تعداد رشته ها و ورزشکاران بازی های المپیک نوجوانان نانجینگ بود که شامل افزایش تعداد رشته های ورزشی از ۲۶ رشته به ۲۸ رشته، ۲۰۱ رویداد به به ۲۱۶ رویداد و تعداد ورزشکاران از ۲۵۹۵ به ۳۸۰۹ است.

با توجه به این گزارش تکواندو و پنجگانه نیز از جمله ورزش هایی بودند که در خطر حذف از المپیک قرار داشتند. ۳۰ معیار مختلف در این گزارش از جمله فروش بلیت، استقبال مردم از پخش تلویزیونی مسابقات، سیاست های ضددوپینگ، مشارکت جهانی و محبوبیت رشته های ورزشی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. این در حالی است که ایران بیشترین تعداد مدال ها در ادوار المپیک را در دو رشته کشتی و تکواندو کسب کرده است؛ یعنی از مجموعه ۶۰ مدال ایران در تاریخ المپیک، ۴۳ مدال در این دو رشته به دست آمده. همچنین کشتی در بسیاری از کشورها ورزش ملی به حساب می آید و تنها شانس کسب مدال ورزشکاران آن کشورها در المپیک به شمار می رود.

کشتی از چه زمانی به رشته های ورزشی المپیک باستان اضافه شد؟

در آغاز بازی های المپیک در یونان باستان، ورزشکاران تنها در رشته دوومیدانی با یکدیگر رقابت می کردند. اما بعدا شماری از رشته های ورزشی دیگر از جمله کشتی، مشت زنی، سوارکاری، سوارکاری با ارابه جنگی و رقابت در رشته های وابسته به امور نظامی از جمله شمشیربازی، جنگ های تن به تن و کمان گیری بر آن افزوده شد. مسابقات پانتالول یا پنجگانه در سال ۷۰۸ قبل از میلاد، جزو اصلی ترین رشته های ورزشی المپیک باستان بوده است. این رشته ورزشی همزمان با آغاز دوران المپیک مدرن در سال ۱۸۹۶ در برنامه المپیک قرار گرفت، ولی کشتی آزاد از سال ۱۹۰۴ در برنامه بازی های تابستانی گنجانده شد.


جالب است بدانید که در طول دوره های مختلف المپیک، رشته های ورزشی متعددی از بازی ها حذف شده است؛ بیسبال، کریکت، پولو، گلف، راگبی، اتومبیلرانی و خیلی از رشته های ورزشی دیگر. تکواندو هم در بازی های ۱۹۸۸ سئول و توسط کره جنوبی به المپیک معرفی شد و در مراسم افتتاحیه بازی تابستانی سئول هزاران نفر تکواندوکار در مراسمی هماهنگ به حرکات نمایشی پرداختند. در دو المپیک بعدی یعنی در سال های ۹۲ و ۹۶ همچنان تکواندو جنبه نمایشی در بازی های تابستانی داشت تا این که در المپیک سیدنی و در سال ۲۰۰۰ به عنوان یکی از رشته های اصلی المپیک معرفی شد.

یکی از مهم ترین دلایل حذف بسیاری از این رشته ها، انحصاری بودن و عدم گسترش جهانی آن ها قلمداد شده است اما حذف تعدادی دیگر از این رشته ها دلایل جالب تری دارد که نمونه هایی از آن در ادامه می آید.

شلیک به کفترها

در سال ۱۹۰۰ و در المپیک پاریس که دومین دوره برگزاری المپیک به شکل امروزی بود، رشته ای وجود داشت به اسم شلیک به کفترها! قانون این بازی بسیار آسان بود؛ هرچه می توانی کفتر بکش! ورزشکاران با تفنگ هایشان در میدان جمع می شدند و یک به یک مسابقه می دادند. شخصی با صندوقی پر از کفتر می آمد و کفترها را دوتا دوتا آزاد می کرد و تیرانداز آن ها را با گلوله می زد. پایان این کشتار فقط زمانی حاصل می شد که تیرانداز در یک نوبت هر دو کفتر را از دست بدهد. در آن سال و در آن مسابقه دست آخر ۳۰۰ کفتر کشته شد و تعداد زیادی هم پر و بالشان را از دست دادند و خونین و مالین در میدان مسابقه سرگردان شدند. نتیجه صحنه ای دلخراش و باورنکردنی بود اما برنده ها به جز مدال، مبلغ ۲۰ هزار فرانک فرانسه هم دریافت کردند. نفر اول شخصی بود از کشور بلژیک به اسم لئون دی لاندن که موفق شد ۲۱ کفتر را بکشد.


این اولین و آخرین بار بود که در مسابقات المپیک از حیوان زنده به عنوان هدف استفاده شد. در سال ۱۹۰۲ انجمن حمایت از حیوانات جلوی این بازی ها را گرفت و آمریکایی ها کفتر گلی را اختراع کردند. (نوعی هدف پرنده از جنس گل که خوشبختانه خون نداشت)

دوئل با اسلحه کمری

در این رشته ورزشی، ورزشکاران باید با کت و شلوار رسمی و کراوات و دیگر متعلقات یک جنتلمن، وارد میدان می شدند. اما خوشبختانه در میدان خبری از دوئل واقعی نبود و آن ها به یکدیگر شلیک نمی کردند. درواقع ورزشکار مراسم کامل یک دوئل واقعی را به جا می آورد و سپس به سمت مدل چوبی که لباس به تن داشت و شکل یک جنتلمن بی تحرک بود، شلیک می کرد. کارشناسان ارزیابی می کردند که آیا او طوری مدل را زده که اگر انسان واقعی بود کشته می شد یا نه؟ یعنی اگر گلوله به قلب نزدیک تر بود، ورزشکار امتیاز بیشتری می گرفت.

این رشته در دو گرایش ۲۰ متر و ۳۰ متر برای آخرین بار در سال ۱۹۱۲ و مسابقات المپیک استکهلم برپا شد. بعد از آن مسئولان برپایی المپیک تصمیم گرفتند از خیر کت و شلوار و مدل جنتلمن بگذرند، این رشته را فراموش کنند و به همان اهداف گرد معمولی قناعت کنند.

شیرجه مسافت

این رشته هم فقط در یک دوره از المپیک (۱۹۰۴ آمریکا) دیده شده است. در این رشته ورزشی ورزشکاران در آب شیرجه می زدند و سعی می کردند که مدت طولانی تری سرشان را زیر آب نگه دارند و بدون آن که دست و پا بزنند یا شنا کنند باید جلو می رفتند. یعنی درواقع باید اجازه می دادند آب استخر خودش جا به جایشان کند. ورزشکاران باید ۶۰ ثانیه سرشان را زیر آب نگه می داشتند و بعد فاصله شان از لبه استخر محاسبه و آن که مسافت بیشتری جلو رفته بود برنده می شد. این مسابقه یک ایراد عمده داشت. کسی را که سنگین تر بود طبعا آب بیشتر جلو می برد.


در سال ۱۹۰۴ این رشته را آمریکایی ها به مسابقات اضافه کردند و فقط پنج شرکت کننده از کشور خودشان در آن شرکت داشتند که طبعا هر سه مدال را از آن آمریکا کردند. بعد از آن سال دیگر این رشته در هیچ المپیکی دیده نشد، هرچند که در آمریکا ادامه یافت.

مسابقات طناب کشی

طناب کشی یکی از بازی های جهانی بود که در المپیک سال ۱۹۰۸ و بعد از آن در سال ۱۹۲۰ دیده شد. در این بازی دو گروه درگیر مسابقه می شدند. هر گروه متشکل از هشت نفر بود که یک سر طنابی را به دست می گرفتند و با شروع مسابقه طناب را به طرف خود می کشیدند. گروهی که موفق می شد تیم مقابل را شش فوت به طرف خود بکشد، برنده مسابقه اعلام می شد.


دلیل این که این مسابقات ادامه نیافت احتمالا سادگی بیش از حد آن و غیرفنی بودنش است. طناب کشی در غرب معمولا در پارک ها و هنگام پیک نیک اتفاق می افتاد. معمولا گروهی از مردان که بعد از خوردن هات داگ و کمی نوشابه هوس زورآزمایی می کردند، محض تفریح طناب کشی می کردند. تفریحی کم خرج و کم خطر.

پرش طولی اسب بی سوار

در این مسابقات اسب ها با یکدیگر مسابقه پرش می دادند و سوارکاری نبود که آن ها را هدایت کند. این مسابقات فقط در المپیک سال ۱۹۰۰ پاریس برگزار شد و ۱۷ است در آن شرکت کردند. اسبی که چهار نعل تر از بقیه رفته و در هر پرش مسیر بیشتری را طی کرده بود، مدال می برد. بزرگ ترین مشکل این مسابقه این بود که مدال ها را نمی شد به خود اسب ها داد و منصفانه هم نبود به سوارکاری که سوار اسبش نیست و حیوان را هدایت نمی کند، مدال بهترین پرش طولی اهدا شود. این مسابقات از آن سال به بعد برای همیشه از المپیک حذف شد.


***

از دیگر رشته هایی که از المپیک به دلایلی مشابه حذف شده اند می شود به وزنه برداری با یک دست، بالارفتن از طناب، پرش بدون دورخیز و ساواته (معادل کاراته اما از جنس فرانسوی) اشاره کرد.

بسیاری از رشته های ورزشی در تاریخ رقابت های المپیک بوده اند که تصمیم گرفته شد حذف و یا اضافه شوند که به طور اجمالی آن ها را بررسی می کنیم.

۱- تیروکمان در المپیک های ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۲ جزو رشته های ورزشی بود، همچنین در المپیک ۱۹۲۰ و از المپیک ۱۹۷۲ تاکنون، ورزشکاران این رشته در رقابت های المپیک هستند.

۲- دوومیدانی از ابتدای المپیک ۱۸۹۶ تاکنون به رشته های ورزشی المپیکی اضافه شده است.

۳- رشته ورزشی بدمینتون از سال ۱۹۹۲ تاکنون به رشته های ورزشی المپیک اضافه شده است.

۴- رشته ورزشی بیسبال از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۸ جزو رشته های ورزشی المپیکی محسوب می شود.

۵- رشته ورزشی بسکتبال از سال ۱۹۳۶به رقابت های المپیک اضافه شده است.

۶- رشته ورزشی تنیس اسپانیایی ایالت باسک، تنها در المپیک ۱۹۰۰ مورد استفاده قرار گرفت.

۷- رشته ورزشی بوکس در المپیک های ۱۹۰۴، ۱۹۰۸ و از المپیک ۱۹۲۰ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۸- رشته ورزشی قایقرانی کاناک و کانو از المپیک ۱۹۲۶ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۹- رشته ورزشی کریکت در المپیک ۱۹۰۰ کار شد.

۱۰- رشته ورزشی گوی و حلقه در المپیک ۱۹۰۰ مورد استفاده قرار گرفت.

۱۱- رشته ورزشی دوچرخه سواری در تمامی المپیک ها تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۲- رشته ورزشی اسب دوانی نمایشی در سال ۱۹۰۰ و از المپیک ۱۹۱۲ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۳- رشته ورزشی شمشیربازی در تمامی المپیک ها مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۴- رشته ورزشی فوتبال در المپیک های ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۸ و از المپیک ۱۹۳۶ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۵- رشته ورزشی فوتبال در المپیک های ۱۹۰۰ و ۱۹۰۴ مورد استفاده بوده و در المپیک سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۶ نیز در رشته های ورزشی گنجانده شده است.

۱۶- رشته ورزشی ژیمناستیک در تمامی المپیک ها مورد استفاده قرارگرفته است.

۱۷- رشته ورزشی هندبال در المپیک ۱۹۳۶ و از المپیک ۱۹۷۲ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۸- رشته ورزشی هاکی روی چمن در المپیک های ۱۹۰۸ و ۱۹۲۰ و از المپیک ۱۹۲۸ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۱۹- رشته ورزشی اسکواش فراتوی موسوم به جئو دیوئم در المپیک ۱۹۰۸ مورد استفاده قرار گرفت.

۲۰- رشته ورزشی جودو در المپیک ۱۹۶۴ و از المپیک ۱۹۷۲ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۱- رشته ورزشی چوگان سرپهن در المپیک های ۱۹۰۴ و ۱۹۰۸ مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۲- رشته های ورزشی پنجگانه جدید از سال ۱۹۱۲ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۳- رشته ورزشی چوگان همراه با اسب در المپیک های ۱۹۰۰، ۱۹۰۸، ۱۹۲۰، ۱۹۲۴ و ۱۹۳۶ مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۴- رشته ورزشی رویینگ از سال ۱۹۰۰ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۵- رشته ورزشی راگبی در المپیک های ۱۹۰۰، ۱۹۰۸، ۱۹۲۰ و ۱۹۲۴ مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۶- رشته ورزشی راگبی اسکاتلندی از المپیک ۱۹۱۶ اضافه می شود.

۲۷- رشته ورزشی قایقرانی در المپیک ۱۹۰۰ و از المپیک ۱۹۰۸ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۸- رشته ورزشی تیراندازی در المپیک های ۱۸۹۶، ۱۹۰۰، ۱۹۰۸ تا ۱۹۲۴ و از ۱۹۳۲ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۲۹- رشته ورزشی سافتبال از المپیک ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۸ مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۰- رشته ورزشی شنا در تمام المپیک ها مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۱- رشته ورزشی تنیس در تمام المپیک ها مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۲- رشته ورزشی تکواندو از المپیک ۲۰۰ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۳- رشته ورزشی تنیس از المپیک ۱۸۹۶ تا ۱۹۲۴ و از المپیک ۱۹۸۸ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۴- رشته ورزشی طناب کشی از المپیک ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۰ مورد استفاده قرار گرفت.

۳۵- رشته ورزشی والیبال از المپیک ۱۹۶۴ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۶- رشته ورزش های آبی همراه با موتور، در المپیک ۱۹۰۸ مورد استفاده قرار گرفت.

۳۷- رشته ورزشی وزنه برداری، در المپیک های ۱۸۹۶، ۱۹۰۴ و از المپیک ۱۹۲۰ تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

۳۸- رشته ورزشی کشتی در المپیک ۱۸۹۶ و از المپیک ۱۹۰۴ تاکنون، مورد استفاده قرار گرفته است.

***
بد نیست بدانید مسابقات المپیک تابستانی 2004 در 28 رشته ورزشی برگزار شد. اگر هر رشته ورزشی، از قبیل ورزش های آبی به طور جداگانه شمرده می شد، شمار رشته های ورزشی به 37 می رسید. 9 رشته ورزشی در برنامه نخستین المپیک جای داشتند و در تمام دوره های بعد نیز برگزار شده اند: «دو و میدانی»، «دوچرخه سواری»، «شمشیربازی»، «ژیمناستیک»، «وزنه برداری»، «تیراندازی»، «شنا» و «کشتی». اگر مسابقات «قایقرانی» در سال 1896 به سبب شرایط نامناسب جوی لغو نمی شد، این ورزش نیز به فهرست ورزش های آن المپیک افزوده می شد.

آخرین المپیک زمستانی در هفت رشته ورزشی برگزار شد و اگر بخواهیم هر رشته ورزشی، از قبیل «اسکیواسکیت» را به طور جداگانه بشماریم، باید بگوییم با 15 رشته ورزشی برگزار شد. از میان این رشته ها، «اسکی بیرون از جاده»، «اسکیت بازی نمایشی»، «هاکی روی یخ»، «عملیات مرکب اسکاندیناویایی»، «پرش با اسکی»، و «اسکیت سرعت» در برنامه همگی المپیک های زمستانی قرار داشته است. افزون بر آن اسکیت نمایشی و هاکی روی یخ حتی قبل از ظهور مسابقات المپیک زمستانی، بخشی از مسابقات المپیک تابستانی بود و تیم ها در این زمینه با یکدیگر به رقابت می پرداختند. از سوی دیگر در سال های اخیر، کمیته ملی المپیک به منظور جلب توجه تماشاگران چندین ورزش دیگر را نیز به برنامه مسابقات افزوده است. به عنوان مثال می توان به اسنوبورد و والیبال ساحلی اشاره کرد. رشد المپیک همچنین باعث می شود که ورزش های کم طرفدار مانند پنجگانه مدرن یا ورزش های پرهزینه (قایقرانی آب های آرام) جایگاه خود را در برنامه المپیک از دست بدهند. کمیته ملی المپیک همچنین از سال 2012 تصمیم گرفت بیسبال و سافتبال را از برنامه مسابقات المپیک خارج کند.

درباره ناشناخته ترین رشته های ثابت المپیک

هنگامی که صحبت از المپیک می شود اغلب مردم به ورزش های دوومیدانی، شنا و دوچرخه سواری فکر می کنند. با این حال ورزش هایی در المپیک حضور دارند که ناشناخته هستند و داشتن اطلاعاتی راجع به آن ها می تواند جالب باشد.

اگر شما هم از جمله افرادی هستید که از المپیک وزنه زدن های بهداد سلیمی را می شناسید یا یوسف کرمی و هادی ساعی را هنوز جزو مدال آوران المپیکی ایران فرض می کنید، بد نیست درباره این رشته های مهم و قدیمی المپیک هم اطلاعاتی داشته باشید. شاید یک روز ایران در یکی از این رشته ها بالاخره سرمایه گذاری کند و به مدال برسد.

در این فهرست شما با تعدادی از ورزش های قدیمی المپیک آشنا می شوید. روزش هایی که قدمت زیادی دارند و البته قرار هم نیست به این زودی ها از لیست ورزش های المپیکی حذف شوند. این رشته ها عبارتند از:

دوچرخه سواری BMX

این رشته در دوچرخه سواری جزو رشته های پرهوادار است و هیجان زیادی دارد. در این مسابقه ها دسته ای 8تایی از دوچرخه سواران از یک شیب 8متری پایین می آیند و با سرعت زیادی حرکت می کنند. بعد از پایان یافتن دور رمپ آن ها بر روی هوا حرکت می کنند.


درساژ

نوعی اسب دوانی است که در آن اسب حرکات موزون انجام می دهد. اسب سواران در این رشته لباس های رسمی همراه با کلاه و دستکش می پوشند. اسب سواری تنها رشته ای است که مردان و زنان با یکدیگر مسابقه می دهند.


ترامپولین

کودکان از ترامپولین یا تشک پرتاب برای بازی استفاده می کنند. با این حال ورزش حرفه ای در این زمینه وجود دارد. میزان ارتفاعی که ژیمناست ها بر روی ترامپولین می پرند در امتیازدهی مهم است.


پنجگانه مدرن

ورزش پنجگانه در یونان باستان انجام می شد و دوباره نوع مدرن آن در المپیک وارد شد. در یونان باستان سربازان در این ورزش مهارت داشتند. ورزش پنجگانه شامل شمشیربازی، شنا، سوارکاری، دو و تیراندازی می شود.


دوچرخه سواری جاده ای زمان دار

در این نوع از دوچرخه سواری مردان ۴۵.۴ کیلومتر و زنان ۲۹.۸ کیلومتر را رکاب می زنند. دوچرخه سواران علاوه بر کنترل سرعت و کیلومتر حرکت باید زمان را نیز درنظر داشته باشند. در مسابقه های روی پیست زیبایی که از کنار ساحل عبور می کند برای این مسابقه درنظر گرفته شده است.