درباره‌ی ۱۰ مداح مشهور و تمامی حاشیه‌هایشان

روزنامه هفت صبح - مصطفی آرانی: امروز و در میانه دهه سوگواری ماه محرم، نگاهی کردیم به ۱۰ چهره شاخص این روز‌ها در عالم مداحی کشور. از بزرگ مداحان فعلی یعنی منصور ارضی شروع کردیم و تلاش کردیم ضمن توجه به کار اصلی آنها، به حواشی آن‌ها چه در زندگی کاری و چه در زندگی شخصی هم توجه کنیم.

از این روست که مثلاً هم ماجرای شعر «صف اول» میثم مطیعی را ذکر کردیم و هم به حواشی قلیان کشیدن رضا هلالی یا تیراندازی از سوی ماشین محمود کریمی پرداختیم. حاشیه‌هایی که بیش از هر چیز دیگری به ما می‌گوید مداحان این روز‌ها واقعاً در حال تبدیل شدن به سلبریتی‌های مذهبی در جامعه ایرانند.

حاج منصور ارضی

بزرگ مداحان تهران است و در ۶۶ سالگی، هنوز هم مجالس او طرفداران پروپا قرصی دارد. منصور ارضی که هواداران و مذهبیون معمولاً او را «حاج منصور» صدا می‌کنند در دهه ۶۰، با کمیل خواندن در پادگان دوکوهه که مقر رزمندگان تهرانی بود، راه شهرت را آغاز کرد. نوحه مشهوری که او درباره شهر مدینه خواند و مطلعش این بود: «مدینه... شهر پیغمبر» باعث شد که نوحه‌هایش در میان مردم روی زبان بیفتد.

اما به غیر از اینها، هواداران منصور ارضی او را با مناجات‌خوانی و روضه‌خوانی در هیأت حسین جان مسجد ارک (مخصوصا شب سوم که شب متعلق به حضرت رقیه است و با توجه به اینکه یک دختر منصور ارضی به همین نام نیز در کودکی در گذشته است) می‌شناسند و کمیل خوانی شب‌های جمعه در حرم حضرت شاه عبدالعظیم و زیارت عاشورای صبح سه شنبه‌ها در حسینیه صنف لباس‌فروش‌ها در چهار راه مخبرالدوله.

منتقدان او اما، با شنیدن نامش بیش از هر چیز به یاد لعن و نفرین و احیاناً درشتی‌هایی می‌افتند که او پشت میکروفن همین مجالس نصیب بزرگان دین و سیاست کرده است. از مکارم شیرازی تا اکبر هاشمی و از قالیباف تا مشایی.

با این حال مدتی است که اظهارنظر‌های سیاسی او کمی کمرنگ‌تر شده است. درباره خانواده منصور ارضی نیز بد نیست گفته شود که ابوالفضل بختیاری، یکی دیگر از مداحان نسبتاً مشهور تهرانی داماد او است و محمد علی قلی‌ها که زمانی مدیرعامل متروی تهران در دوران شهرداری قالیباف بود هم، برادر یکی دیگر از داماد‌های اوست.

حاج محمود کریمی

متولد سال ۱۳۴۷ است و این روزها، دو هیأت در تهران دارد. یکی هیأتی به نام رأیت‌العباس که در امامزاده علی اکبر چیذر است و دیگری هیأتی به نام ثارالله در مسجد الهادی در محله مجیدیه شمالی. کریمی بیش از هر چیز با نوحه‌های خود مشهور است؛ نوحه‌هایی که در آن سبک‌های مختلف موسیقی و شعر‌هایی با زبان ساده که البته بیشتر آن را یک شاعر به نام محمد صمیمی می‌گوید و از این رو بود که نوحه‌هایی مثل «عشق یعنی» و «عمو عباس» اش در میان بخش بزرگی از مردم طرفدار پیدا کرد.

اما کریمی، از سال ۸۸ به این سو، حواشی بسیار زیادی داشته است. گویا خواندن در میتینگ پیروزی محمود احمدی‌نژاد در میدان، ولی عصر در روز‌های اول حوادث بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ برای او خیر نداشت. بعد از آن بود که حتی خبر از برخی تنش‌ها در هیأت سنتی او در چیذر رسید (آن هم هیأتی که او از سال ۱۳۸۲ در آن خوانده) که البته با صلح و سازش به پایان رسید.

اما کمی بعد، تصاویری از او با موتور‌های سنگین در جاده چالوس منتشر شد و کمی بعد هم خبر تیراندازی از سمت ماشین او به سمت ماشین یک شهروند در سال ۱۳۹۲ که به‌شدت روی اعتبار او اثرگذار بود.

با این حال کریمی از آن روز به بعد، تلاش کرده که کم‌حاشیه‌تر به مداحی خود بپردازد، اما پس از آن یک بیماری ناگهانی که باعث اختلال در پرده گوش و حتی سرایت عفونت به جمجمه او شد نیز برایش دردسر‌هایی درست کرد.

در روز‌های اخیر دستگیری حسن رعیت معروف به حسن میرکاظمی باعث شده که باز هم حاشیه‌هایی در فضای مجازی برای او ایجاد شود چرا که تصاویری از او در حال ورزش کردن با کریمی منتشر شده است. البته کریمی، شخصاً هم اهل ورزش است و به صورت حرفه‌ای جودو کار می‌کند.

سعید حدادیان

سعید حدادیان یکی از سیاسی‌ترین مداحان تهران سعید حدادیان است. حدادیان متولد سال ۱۳۴۴ است و کار خود را با شاگردی حاج منصور ارضی آغاز کرده، اما حالا خود هیأت مستقلی در حسینیه امام حسن مجتبی (ع) در خیابان آزادی تهران دارد. شغل اصلی حدادیان البته در دانشگاه است. او کارمند نهاد نمایندگی، ولی فقیه در دانشگاه تهران است.

حدادیان را یکی از سیاسی‌ترین مداحان تهران دانستیم چرا که در موضع‌گیری ابایی از بیان آشکار گرایش اصولگرایانه خود ندارد. البته نوعی از اصولگرایی که در سال ۱۳۸۴ حامی احمدی‌نژاد باشد و در دوره دوم ریاست جمهوری او به دلیل نزدیک شدن اسفندیار رحیم مشایی به او، حتی از پشت تریبون هیأت، سخنانی زشت نثار او کند. از حدادیان، بیش از هر چیز نوحه «یاد امام و شهدا» به صورت فراگیر پخش شده همانطور که از فرزندش محمدحسین حدادیان هم که مداح است، بیش از هر چیز نوحه «بوی سیب» در یاد‌ها باقی مانده است.

برادران طاهری

مرتضی، محسن و محمدرضا طاهری، سه برادری هستند که از یک خانواده مشغول به مداحی هستند. مرتضی متولد ۱۳۳۸ است و محسن حوالی سال ۴۰ به دنیا آمده و محمدرضا حدوداً ۷ سال بعد. پدر آن‌ها تقی طاهری هم مداح بوده و استاد اول آنها، اما مرتضی و محسن که تقریبا هم‌سن بودند کار خود را از پای منبر شیخ احمد کافی شروع کردند و مهدیه تهران را به عنوان نخستین پایگاه مداحی خود انتخاب کردند. این دو برادر بعد‌ها در مسیر حرفه‌ای هم با هم مشغول تجارت فرش شدند و حتی یک کارخانه فرش در کاشان تاسیس کردند (هر چند که محسن طاهری بعد‌ها به خاطر رکود در بازار فرش به سراغ بازار سنگ رفت) و همین موضوع باعث شد که آن‌ها بتوانند در برخی از کشور‌های خارجی مثل کشور‌های حاشیه خلیج هم ضمن تجارت به مداحی بپردازند.

اما داستان محمدرضا طاهری، کمی با دو برادرش تفاوت دارد. او هم مسیر شهرت را از مهدیه تهران آغاز کرده، ولی با مداحی‌های مشترکی که با حاج محمود کریمی برگزار می‌کرد. فرزند محمدرضا طاهری یعنی حسین طاهری نیز در حال حاضر در کنار پدر در همان هیأت مکتب الزهرا در حسینیه فاطمه زهرای پادگان ولیعصر سپاه پاسداران مداحی می‌کند.

عبدالرضا هلالی

عبدالرضا هلالی را می‌توان محبوب‌ترین مداح در میان جوانان حزب‌اللهی دانست؛ مداحی که بعد از دو سال امسال این اجازه را پیدا کرده که در ماه محرم به قول معروف منبر برود. این در حالی است که در هر دو محرم گذشته، او به خاطر یک پرونده قضایی که در تیرماه ۱۳۹۶ باز شد، نمی‌توانست هیأت خود معروف به هیأت‌الرضا را داشته باشد.

هلالی متولد سال ۱۳۶۰ است و از اواخر دهه ۷۰ در جنوب تهران کار خود را آغاز و هیأت‌الرضای خود را نیز که شعار آن «محفل بسیجیان و رهروان شهدا» بود از سال ۱۳۸۲ تاسیس کرد، اما سبک خاص و جوان پسند او در کنار برخی حواشی مثل همان ماجرای معروف ویدئوی قلیان کشیدنش، باعث شد که به طور مرتب از یک حسینیه به حسینیه دیگر کوچ کند.

البته سال گذشته که هلالی و اعضای هیاتش، هیأتی نداشتند به میدان حسن آباد تهران رفتند و در آنجا یک ایستگاه صلواتی برپا کردند و تمرکز خود را روی ساخت یک حسینیه بزرگ در منطقه هرندی تهران گذاشتند که امسال، عید غدیر افتتاح شد، ولی هلالی مخاطب بسیاری دارد و از این رو، هیأت خود را در خانه کشتی، در نزدیکی پارک شهر، برگزار می‌کند.

سید مجید بنی‌فاطمه

اگر این شب‌ها، سری به اتوبان اشرفی اصفهانی و حوالی باغ فیض بزنید، می‌توانید جمعیت بسیار زیادی که برای هیأت ریحانة‌الحسین با مداحی سید مجید بنی فاطمه به این منطقه آمدند را ببینید. بنی فاطمه متولد سال ۱۳۵۶ است و در مصاحبه‌ای گفته از کودکی مداحی را دوست داشته، اما به‌طور حرفه‌ای از سال ۱۳۷۱ مداحی را آغاز کرده است. با این‌حال، شهرت او مدیون آشنایی با سعید حدادیان از سال ۱۳۷۳ است.

بنی فاطمه در این سال‌ها با چند نکته در جامعه ما شناخته شده است. نخست یک نوحه مشهور به نام عمو عباس خواند که در ابتدای دهه ۹۰ به‌شدت فراگیر شد و مورد توجه مردم قرار گرفت، دوم برخی حواشی مربوط به حسینیه ریحانة‌الحسین و کمک شهرداری تهران به ساخت آن، سوم حضور بسیاری از چهره‌های شاخص ورزشی و سیاسی در این هیأت و دست آخر برخی از ویدئو‌هایی که با استفاده از تصاویر این هیأت ساخته می‌شد، اما موسیقی دیگری روی آن گذاشته می‌شد و در فضای مجازی به عنوان شوخی منتشر شده است.

جواد مقدم

هر چقدر عبدالرضا هلالی در زندگی شخصی خود حاشیه دارد، جواد مقدم در مداحی خود حاشیه دارد. او سال‌ها بود که به مازندران رفته بود و به دعوت مالک باشگاه خونه به خونه در این استان برنامه اجرا می‌کرد، اما امسال به تهران آمده و در ورزشگاه شیرودی مجلس رفته است.

پشت سر جواد مقدم می‌گویند که او پول زیادی برای مجالس خود می‌گیرد یا از سبک‌های نامناسب برای اشعار مذهبی استفاده می‌کند (کما اینکه همین ماجرای «داره می‌ریزه» هم از یکی از سرود‌های او برخاسته بود)، ولی به‌هرحال کسی نمی‌تواند منکر حجم بالای مخاطبان او شود.

میثم مطیعی

میثم مطیعی متولد سال ۱۳۶۳ است و اصلیتی سمنانی دارد. او در ابتدای دهه ۸۰ وارد دانشگاه امام صادق (ع) شد و در سال ۱۳۸۹، پایان‌نامه خود را دفاع می‌کند. او ۵ سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۴ دکترای خود را در زمینه علوم قرآنی می‌گیرد. اما آغاز جدی مسیر میثم مطیعی در مداحی، پس از آنی روی می‌دهد که او مداح مراسم عزاداری اربعین حسینی با حضور دانشجویان و رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی (ره) در بهمن ۱۳۸۹ می‌شود.

این روند ادامه پیدا می‌کند تا جایی که گفته می‌شود رهبر انقلاب در یک جلسه ضمن تقدیر از سبک مداحی او گفتند: «آن چیزی که ما از مداحی سراغ داریم، دقیقاً همین چیزی بود که ایشان امروز (اربعین ۱۳۹۰) اجرا کرد. این از معجزات انقلاب است که یک دانشجوی دکترا، مداح اهل بیت است.»

او در آذر سال ۱۳۹۳، معروف‌ترین نوحه خود یعنی شعر اربعینی «کنار قدم‌های جابر» را اجرا می‌کند که به سرعت در محافل مذهبی مورد استقبال قرار می‌گیرد. دو ویژگی مطیعی را از سایر مداحان متفاوت می‌کند: نخست تسلط او به زبان عربی و مقاتل (یعنی شرح تاریخی مصیبت‌هایی که به ائمه رفته است) و دوم شعر‌هایی که او درباره مسائل مختلف جهان اسلام به خصوص پس از تحولات کشور‌های عربی از سال ۱۳۸۹ به بعد اجرا کرده است. با این حال در سال‌های اخیر، چند شعر او با مضمون خطاب دادن مسئولان در صف اول نماز عید فطر، او را درگیر حواشی سیاسی جدی کرد.

مطیعی دو پایگاه اصلی برای مداحی دارد: یکی هیأتی به نام میثاق با شهدا که متعلق به دانشجویان دانشگاه امام صادق (ع) است و دیگری هیأتی به نام شهدای گمنام که در حسینیه قهرودی‌های میدان منیریه قرار گرفته است. او مؤسس و نخستین مدیرعامل موسسه فرهنگ پژوهشی مصابیح‌الهدی است که دفتر حفظ و نشر اندیشه و آثار آیت‌الله مجتبی تهرانی است که در دی ماه ۱۳۹۱، دار فانی را وداع گفت.

حسین فخری

شاید شما هم از دسته کسانی باشید که مداحی‌های سنگین و ریتمیک حاج حسین فخری مثل نوحه بوشهری معروف «بنشین تا به تو گویم زینب» از مداحان جنوب کشور را بیش از مداحی‌های مدرن تهرانی دوست دارید. حسین فخری متولد سال ۱۳۴۲ مداح مشهور خرمشهری با اصالت بهبهانی است.

او، فرزند حاج حسن فخری از مداحان قدیمی خرمشهر است. او در کنار آهنگران و کویتی‌پور، جزو مداحان شاخص در جنگ تحمیلی بود و نوحه «ممد نبودی ببینی» هم پس از آزادسازی خرمشهر با شعر جواد عزیزی و اولین بار توسط حسین فخری هم‌رزم محمد جهان آرا بر سر مزارش خوانده شد.

حاج حسین خلج

یکی از مداحان کلاسیک دیگر تهرانی که پیش از این در حوالی میدان خراسان هیأت داشت حاج حسن خلج است. خلج را به خاطر روضه‌هایش به خصوص روضه‌های او در خصوص حضرت زهرا در ایام فاطمیه می‌شناسند.

او البته به خاطر ظاهر کمی متفاوتش با مداحان دیگر (ریش بسیار کوتاه) نیز شناخته می‌شود. خلج چند سالی است که در ایام محرم، به کربلا می‌رود و در هیأتی به نام نور البکاء، عزاداری دهه محرم را با حضور ایرانیانی که به عتبات رفته‌اند و نیز برخی از افرادی که برای هیأت او در این ۱۰ روز به کربلا می‌روند برگزار می‌کنند.