گفت‌وگو با بیوک جدیری، پرافتخارترین اتومبیل‌ران ایرانی

روزنامه همشهری - بهنام سلطانی: در مسابقات مختلف اتومبیل‌رانی، از سرعت و اسلالوم گرفته تا رالی و کلاسیک همیشه پای یک بی‌ام‌و سفید‌رنگ در میان است و همه به حضورش در پیست آزادی عادت کرده‌اند؛ بی‌ام‌و قدیمی‌ای که تاکنون حضور در بیش از ۳۰۰ مسابقه را تجربه کرده، اما همچون الماسی در میان همه ماشین‌های جدید می‌درخشد و برای صاحبش خوش‌رکاب‌ترین ماشین دنیاست. بیوک جدیری که این روز‌ها با لقب «بیوک شوماخر» شناخته می‌شود و در فضای مجازی طرفداران زیادی پیدا کرده با ۸۲ سال سن صاحب این ماشین است و با همین بی‌ام‌و دودر بیش از ۱۰۰ کاپ گرفته است؛ مرد خنده‌رو و بذله‌گویی که می‌گوید تا‌کنون ۱۵۳ کاپ گرفته و از این حیث گوی سبقت را از میکائیل شوماخر افسانه‌ای هم ربوده است.

شروع رانندگی از شش‌سالگی

فضای داخل خانه به‌گونه‌ای تزئین شده که به محض ورود می‌توان دریافت که اینجا خانه یک قهرمان با عناوین ریز و درشت است. تعداد کاپ‌ها به حدی زیاد است که هر چهارگوشه خانه را اشغال کرده‌اند. مهارت در رانندگی در خانواده جدیری ریشه موروثی دارد و او معتقد است که این تخصص را از پدر به ارث برده است؛ «پدرم راننده خیلی خوبی بود، اما وقتی ۶ سال داشتم پشت فرمان ماشین برادرم -اسد جدیری- که قهرمان اتومبیل‌رانی کشور بود می‌نشستم و با اینکه به زحمت پایم به ترمز و کلاچ می‌رسید اشتیاق زیادی برای یادگیری داشتم. هر دو پسر من هم از قهرمانان اتومبیل‌رانی هستند و حتی نوه‌ام علاقه زیادی به ماشین و پیست و مسابقه دارد.»

بیوک جدیری پای ثابت همه مسابقاتی است که معمولا در پیست آزادی برگزار می‌شود و با بی‌ام‌و ۲۰۰۲ سفید‌رنگی که پرچم ایران روی سقف آن نقش بسته شناخته می‌شود. نیمی از عناوینش را با همین به قول خودش لکنته به ویترین افتخاراتش اضافه کرده است؛ «این کاپ‌ها آسان به‌دست نیامده‌اند و برای هرکدام از آن‌ها هزینه کرده‌ام. می‌توانم بگویم برای هر کاپ حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه کرده‌ام چراکه ماشین برای هر مسابقه باید آماده شود. نکته جالب اینکه در طول همه سال‌ها تصادف نکرده‌ام.»

نامه‌ای به شوماخر

جدیری به واسطه حضور بی‌وقفه در مسابقات اتومبیل‌رانی و کسب کاپ‌های پرتعداد به شوماخر ایران معروف شده و بین علاقه‌مندان اتومبیل‌رانی با لقب بیوک شوماخر شناخته می‌شود؛ «هیچ وقت دنبال بازی با القاب نبوده‌ام و برای خودم لقب نساخته‌ام. ماجرای لقب بیوک شوماخر هم به ۱۵ سال قبل برمی‌گردد که برای مصاحبه با یکی از مجلات خودرو به دفتر کارشان رفته بودم. وقتی مصاحبه چاپ شد دیدم نوشته‌اند بیوک جدیری، شوماخر ایران. وقتی دلیلش را جویا شدم گفتند تو از شوماخر هم بیشتر کاپ گرفته ای. البته درست می‌گویند، چون شوماخر حدود ۸۰ بار کاپ گرفته، اما من ۱۵۳ کاپ گرفته‌ام.»

پرافتخارترین اتومبیلران ایرانی یک‌بار هم برای میشل شوماخر نامه نوشته؛ «وقتی شنیدم شوماخر هنگام اسکی زمین خورده و به کُما رفته، با دوستان دور هم جمع شدیم و برایش نامه نوشتم. در آن نامه برایش نوشتم شوماخر واقعی تویی و من ادایت را درمی‌آورم و در پایان نامه آرزو کردم هرچه زودتر سلامتی‌اش را به‌دست بیاورد و به پیست برگردد.»

معجزه خنده

مواجهه با جوان‌هایی که بزرگراه‌ها را با پیست اتومبیل‌رانی اشتباه می‌گیرند و سودای سبقت گرفتن از پرافتخارترین اتومبیلران ایرانی را دارند یکی از چالش‌های او هنگام رانندگی در خیابان‌های تهران است؛ «خیلی از جوان‌ها نمی‌دانند که کمک فنر و دیفرانسیل ماشین مسابقه با ماشین معمولی به کلی متفاوت است. من خودم را راننده قابلی نمی‌دانم و اگر با ۱۲۰ کیلومتر در ساعت پیچ‌ها را پشت سر می‌گذارم قدرت ماشین مسابقه است، اما عده‌ای از جوان‌ها در خیابان‌ها ادای مرا درمی‌آورند و کار دست خودشان می‌دهند.»

بیوک جدیری بخشی از مغازه بستنی فروشی‌اش را به آموزش جوان‌های علاقه‌مند به اتومبیل‌رانی اختصاص داده و همین کلاس‌های آموزشی به پاتوق اهالی اتومبیل‌رانی بدل شده است. او می‌گوید درِ مغازه‌اش روی همه جوان‌هایی که می‌خواهند الفبای رشته‌های مختلف اتومبیل‌رانی را یاد بگیرند باز است و داشتن لبخند برای حضور در این کلاس‌ها کافی است. کلاس‌های آموزشی که در مغازه بستنی‌فروشی بیوک جدیری برپا می‌شود صرفا جایی برای یادگیری فوت و فن اتومبیل‌رانی نیست و او از خواص خنده هم برای شاگردانش می‌گوید؛ «همه کسانی که مرا می‌شناسند می‌دانند که زندگی‌ام با خنده عجین است. تا امروز بیمار نشده‌ام. این معجزه خنده است.»

دریافت کاپ در ۸۲ سالگی

بیوک جدیری در ۸۲ سالگی هم پای ثابت همه مسابقات اتومبیل‌رانی است و شاید به همین دلیل بار‌ها در برنامه‌های مختلف تلویزیونی حضور داشته تا به‌عنوان کسی که در سالخوردگی شور زندگی دارد به نسل جوان معرفی شود. او که دستی هم در کار‌های خیر دارد، مدتی قبل در یک برنامه تلویزیونی، ماشینی که با آن به اوج شهرت رسیده بود را به نفع سیل‌زدگان به حراج گذاشت؛ «وقتی به تلویزیون رفتم تصمیم گرفتم از این فرصت برای کمک به قربانیان سیل استفاده کنم و به همین دلیل ماشینی که با آن بیش از ۱۰۰ کاپ کسب کردم را حراج گذاشتم، اما قهرمانان اتومبیل‌رانی و عده زیادی از مردم که با بی‌ام‌و ۲۰۰۲ من خاطره دارند مانع این کار شدند و همگی تصمیم گرفتیم به جای فروش ماشین، کمک جمع کنیم. در همین مدت و با کمک قهرمانان اتومبیل‌رانی حدود ۲۰ میلیون تومان کمک جمع شده و در نخستین فرصت آن را به مناطق سیل زده ارسال می‌کنیم. آخرین بار هم در مسابقات رالی کلاسیک که اسفند سال گذشته برگزار شد شرکت کردم و به‌عنوان نفر سوم کاپ گرفتم. یک اشتباه کوچک باعث شد در این مسابقه قهرمان نشوم.»

مرد بدون ترمز

او برای ماندن در کورس رقابت با راننده‌هایی که سن و سال نوه‌هایش را دارند از سبک زندگی خاصی پیروی می‌کند؛ «برنامه غذایی و تایم استراحت من حساب و کتاب دارد؛ مثلا قبل از خوردن هر غذایی به کتابی رجوع می‌کنم که میزان کالری غذا‌ها را نوشته است. شب‌ها شام نمی‌خورم و به خوردن یک پیاله سوپ که همسرم با پای مرغ می‌پزد اکتفا می‌کنم. در ۸۲ سالگی با خستگی بیگانه‌ام و تا وقتی جان در بدن دارم مسابقه می‌دهم و کاپ می‌گیرم. در مسابقات رالی حتی استراحت بین راه ندارم و مسیر را به‌طور کامل و بی‌وقفه طی می‌کنم. نقشه‌خوانی که مرا در مسابقات همراهی می‌کند ۱۳ ساله است و دیدن ما در کنار هم خیلی‌ها را شگفت‌زده می‌کند، اما وقتی پای مسابقه در میان باشد راننده‌های جوان رعایت سن و سال مرا نمی‌کنند.»

مورد عجیب بیوک جدیری این است که ۲۰ سال پای ثابت همه مسابقات اتومبیل‌رانی بوده و بار‌ها در مسابقات رالی و سرعت حضور داشته، اما تاکنون تصادف نکرده و از مصدومیت‌های گاه و بی‌گاهی که گریبان اتومبیلران جماعت را می‌گیرد در امان مانده است. راز موفقیت پرافتخارترین راننده ایرانی در جزئیات به ظاهر ساده نهفته است؛ «شاید برایتان جالب باشد که اعتقادی به ترمز ندارم و معتقدم راننده با تنظیم فاصله و کنترل سرعت نیازی به ترمز گرفتن ندارد. بار‌ها در مسابقات رالی شرکت کرده‌ام و هرگز به‌خاطر نزدیک‌بودن فاصله با رقبا ترمز نگرفته‌ام. علت بسیاری از تصادف‌های سریالی و تصادف‌های منجر به فوت در اثر عدم‌رعایت فاصله است و اگر به ازای سرعت ۱۰ کیلومتر در ساعت ۱۰ متر از ماشین جلویی فاصله بگیریم هرگز دچار سانحه نمی‌شویم.»