روسای جمهور ایران در مراسم تحلیف چه گفتند؟

ایسنا - سهیلا صدیقی: ۱۳ مرداد مصادف با سالروز صدور فرمان تاریخی مشروطیت در سال ۱۲۸۵ و برگزاری مراسم تحلیف حسن روحانی در سال ۹۲ است.

تحلیف رئیس‌جمهوری ایران پس از مراسم تنفیذ حکم او از سوی مقام معظم رهبری با حضور رئیس دیوان عالی کشور، اعضای شورای نگهبان قانون اساسی و رئیس قوه قضائیه انجام می‌شود. در این مراسم که در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود، رئیس‌جمهوری منتخب بر طبق اصل ۱۲۱ قانون اساسی سوگند یاد می‌کند که همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که برعهده گرفته‌ است به‌کار گیرد و در پایان، سوگندنامه را امضا می‌کند.

تاکنون ۱۱ دوره مراسم تحلیف رؤسای جمهور منتخب در ایران برگزار شده‌ اما در این مراسم تاکنون چه گذشته است و روسای منتخب جمهوری اسلامی ایران در مراسم تحلیفشان چه گفته‌اند؟

بنی‌صدر؛ سکوت

مراسم تحلیف ابوالحسن بنی‌صدر در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۵۹ در مجلس اول شورای اسلامی برگزار شد. در آن دوره ریاست مجلس بر عهده اکبر هاشمی رفسنجانی و ریاست دیوان عالی کشور برعهده آیت‌الله بهشتی بود. در این مراسم بنی‌صدر سخنرانی نکرد و صرفاً سوگند یاد کرد.

رجایی: جمهوری اسلامی چه اقداماتی برای حفاظت از اسلام دارد؟

مراسم تحلیف محمدعلی رجایی روز ۲۶ مرداد ۱۳۶۰ و پس از مراسم تنفیذ برگزار شد. در آن زمان آیت‌الله بهشتی رئیس دیوان عالی کشور و اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بودند. رجایی در بخشی از سخنرانی خود اظهار کرد: «این مسائل (پاسداری از ارزش‌ها) در سراسر زندگی ما بوده و انگیزه ما هم همین است. جامعه روحانیت نیز در این وظیفه یاری می‌کند. دغدغه ما امروز این است که در دنیای پر از فساد امروز، جمهوری اسلامی چه اقداماتی برای حفاظت از اسلام دارد.»

آیت‌الله خامنه‌ای: حفظ خطوط اصلی انقلاب بر عهده رئیس‌جمهور است

مراسم تحلیف سومین رئیس جمهور ایران، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ۲۱ مهر ۱۳۶۰ برگزار شد. در این مراسم آیت‌الله عبدالکریم موسوی اردبیلی به عنوان رئیس دیوان عالی کشور، قرآن را برای سوگند رئیس جمهوری منتخب نگه داشت. آیت‌الله خامنه‌ای در این مراسم گفتند: «امروز این مراسم برای برادر مخلص شما از این جهت هیجان‌انگیز است که در حقیقت بر زبان آوردن و تصریح کردن به چیزی است که به طور طبیعی با کاندیدا شدن برای ریاست جمهوری و با قبول این مسئولیت بر دوش او وجود داشته و سنگینی می‌کرده است.»

ایشان اضافه کردند: «حفظ خطوط اصلی این انقلاب به عهده رئیس‌جمهور است. مسئولیت مجلس نسبت به دولت، ارشاد و هدایت است. دوره‌ای بر این جمهوری گذشته که رئیس جمهور تصور می‌کرده ریاست جمهوری یعنی سلطنت و اگر مجلس به دولت کمک نکند، رئیس‌جمهوری در انجام وظایفی که سوگند می‌خورد، ناتوان خواهد بود.»

در سال ۱۳۶۴ آیت‌الله خامنه‌ای مجددا به عنوان رئیس جمهوری برگزیده شدند. روز ۱۸ مهر ۱۳۶۴ مراسم تحلیف ریاست جمهوری برگزار شد. رئیس جمهوری هنگام مراسم تحلیف در حضور نمایندگان مجلس گفتند: «قانون اساسی ابزارهای لازم برای عمل به این سوگند را مشخص کرده است. در صورتی که رئیس‌جمهوری این ابزارها را در اختیار داشته باشد، خواهد توانست به این سوگند عمل کند وگرنه این سوگند، حکم فقهی‌اش برای فقها روشن است.»

رئیس جمهوری وقت خاطرنشان کردند: «اولا نظام جمهوری اسلامی کار خود را با توقعات و امیدهای ملت ایران و ملت‌های مسلمان جهان آغاز می‌کنند. مرکز و سرچشمه مسئولیت‌های اجرایی در جمهوری اسلامی ریاست‌ جمهوری است. سوگند رئیس جمهور یک سوگند شرعی است و یک سوگند جدی و صرف تشریفات نیست. قانون اساسی ابزارهای لازم برای عمل به سوگند رئیس جمهور را مشخص کرده‌ است.»

هاشمی‌ رفسنجانی: باید به گونه‌ای حرکت کنیم که جنگ اتفاق نیفتد

اکبر هاشمی رفسنجانی با انتخاب شدن به عنوان پنجمین رئیس‌جمهور ایران در ۲۶ مرداد ۱۳۶۸ در مراسم تحلیف شرکت کرد و سوگند خورد که پاسدار اسلام و ارزش‌های انقلاب باشد. رئیس جمهوری در این مراسم اظهار کرد: «از لحاظ سیاسی باید به گونه‌ای حرکت کنیم که جنگ اتفاق نیفتد. رژیم سابق به ملت ایران خیلی خیانت کرد. آسان‌ترین کار که من مرتب در بحث‌های انتخاباتی‌ام و بعد گفته‌ام، راه‌انداختن کارخانه‌هاست و مرز فعالیت دولت، حفظ آرمان‌های انقلاب است. استقلال اقتصادی جزء آرمان‌های همه ماست.»

در سال ۱۳۷۲ هاشمی رفسنجانی دوباره رئیس‌جمهوری شد و به عنوان ششمین رئیس‌جمهوری ایران در روز ۱۳ مرداد ۱۳۷۲ در مراسم تحلیف شرکت کرد. هاشمی در سخنرانی‌اش بعد از ادای سوگند تصریح کرد: «می‌دانم که این قسم، قسم دشواری است و بدون کمک و یاری خداوند به ‌طور جدی از عهده این قسم برنمی‌آییم. اجرای این قسم برای یک نفر به تنهایی مقدور نیست. در سیاست‌ها و قوانین و نظارت‌ها و گزینش‌ها، این مسئله به تنهایی امکان‌پذیر نیست و شدیدا نیازمند راهبران انقلاب هستیم.»

خاتمی: حق مردم است که اعتراض خود را مطرح کنند

با انتخاب سید محمد خاتمی به عنوان هفتمین رئیس جمهوری ایران در انتخابات ۲ خرداد ۱۳۷۶، مراسم تحلیف وی در روز ۱۳ مرداد ۱۳۷۶ در مجلس شورای اسلامی انجام شد. وی در سخنرانی خود بیان کرد: «برای حسن انجام تعهدات که فوق طاقت فرد و حتی توان به تنهایی است، از درگاه حضرت احدیت، هدایت و حمایت و از مردم شریف مدد می‌جویم. مقام معظم رهبری با نظارت و اشرافی که بر سه قوه و نقش والایی که در نظام و جامعه دارند، ما را به یقین در انجام این تعهدات راهنمایی و یاری خواهند فرمود. من از قوه مقننه و قوه قضائیه تقاضا دارم که دولت را در اداره جامعه یاری دهند. از نهادها و تشکل‌ها و صاحب‌نظران می‌خواهم با نظارت مستمر و طرح شجاعانه مطالب و نظرات خود و آحاد شهروندان و نیز ارزیابی و نقد مداوم برنامه‌ها و عملکردها، سهم مشارکت عمومی را در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور افزایش دهند.»

بعد از انتخاب دوباره خاتمی به عنوان هشتمین رئیس‌جمهوری ایران در سال ۱۳۸۰، وی در روز ۱۷ مرداد سوگند یاد کرد.

او در بخشی از سخنان خود گفت: «استقلال و آزادی دو پایه استوار نظام جمهوری اسلامی ایران است. حق آحاد مردم است که بگویند، بدانند و سخن خود را بیان کنند و پرسش و اعتراض خویش را مطرح کنند و در جهان پیچیده امروز، علاوه بر اجرای اصل امر به معروف و نهی از منکر و حق همگانی به خاطر پیچیدگی‌های موجود، این حق از جمله از طریق نهادهای مدنی، تشکل‌های قانونی، وسایل ارتباط جمعی و تأمین آزادی‌های فردی و جمعی تحقق پیدا کند. این مسئولیت بزرگ که متوجه رئیس‌جمهور است، نشانه حساسیت و اهمیت جایگاه و پایگاه ریاست جمهوری است.»

احمدی‌نژاد: بهترین ژست دیپلماتیک، پایبندی به قوانین است

مراسم تحلیف محمود احمدی‌نژاد به عنوان نهمین رئیس‌جمهور منتخب ایران، روز ۱۵ مرداد ۱۳۸۴ در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. او در این مراسم گفت: «بهترین ژست دیپلماتیک، پایبندی به قوانین است. در کشور ما دموکراسی واقعی وجود دارد و قوا مستقل از یکدیگر هستند و اگر بپذیریم که قوه مجریه در کار مقننه دخالت کند، مفهومش دیکتاتوری است؛ لذا من حامی اجرای قانون هستم و از تمام ظرفیت قانون برای استیفای حق مردم استفاده خواهم کرد. اعتدال، مشی دولت است و هر نوع افراط و تفریط جایی در این دولت ندارد و به همه فرصت‌ها، توان‌ها و شایستگی‌ها اتکا خواهد شد و پیشرفت و منافع ملی و عزت همگانی در این دولت مد نظر خواهد بود.»

در سال ۱۳۸۸ محمود احمدی‌نژاد مجدداً رئیس‌جمهور منتخب مردم شد. مراسم تحلیف او روز ۱۴ مرداد ۱۳۸۸ برگزار شد. از سخنان وی در این جلسه این بود که خود را به همه مطالبات و آرمان‌های بحق ملت در برابر خدا و نمایندگان ملت متعهد می‌داند و تردید ندارد که نمایندگان نیز خود را در برابر آنها متعهد می‌دانند.

روحانی: کانون اجرایی دولت بر محور اعتدال و عقلانیت بنا خواهد شد

مراسم تحلیف ریاست جمهوری حسن روحانی روز ۱۳ مرداد ۱۳۹۲ با حضور در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. او در بخشی از سخنان خود خاطرنشان کرد: «مردم شریف ایران به اعتدال‌گرایی و دوری از افراط و تفریط رأی مثبت دادند. کانون فکری و اجرایی دولت بر محور اعتدال و عقلانیت بنا خواهد شد .اعتدال‌گرایی به‌معنای توازن میان آرمان و واقعیت و ترجیح منافع ملی بر منافع حزبی و جناحی است. اعتدال‌گرایی بر اجماع ملی، قانون‌گرایی و بردباری در تعاملات سیاسی تأکید می‌کند. بنیان این مرام فکری و عملی، فاصله گرفتن از تخیل و توهم و تمرکز بر تفکر، برنامه، شفافیت و استفاده از تخصص‌هاست. دولت تدبیر و امید نهایت اهتمام خود را به کار خواهد گرفت تا بر مبنای اهداف و روش‌های عقلایی و متناسب با واقعیت‌های موجود، اعتدال را شالوده عملکرد و مدیریت کشور قرار دهد، تهدیدها را کاهش داده و فرصت‌ها را افزایش دهد. اعتدال‌گرایی بر اخلاق و مدارا اصرار می‌ورزد و از طریق گفتگو، تفاهم و تدوین برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت سعی خواهد نمود شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی را به حداقل ممکن برساند.»

اما مراسم تحلیف دوازدهمین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی در ۱۴ مرداد ۱۳۹۶ برگزار شد که از جمله غایبان این مراسم، سردار محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران، محمدباقر قالیباف شهردار تهران، سیدابراهیم رئیسی تولیت آستان قدس رضوی و محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری پیشین ایران بودند.

برای دومین بار پس از انقلاب اسلامی از مقامات کشورهای خارجی برای شرکت در این مراسم دعوت شد. چند شبکه رادیویی و تلویزیونی در ایران مراسم تحلیف حسن روحانی را برای سراسر جهان پخش کردند. در این مراسم بیش از ۱۰۵ هیئت خارجی که ۸ هیئت آن در سطح سران و بقیه از وزرا یا روسای مجالس بودند، شرکت کردند.

وی در این مراسم خطاب به قدرت‌های جهانی گفت: «آنان که قصد پاره کردن برجام را دارند، بدانند طومار عمر سیاسی خود را پاره خواهند کرد.»