مریم میرزاخانی، نابغهی ریاضی ایران و جهان
دکتر مریم میرزاخانی در ۱۳ ام اردیبهشت ۱۳۵۶ (۳ ام مه ۱۹۷۷) در شهر تهران چشم به دنیا گشود. پدر مریم، احمد میرزاخانی یک مهندس برق کارکشته و معروف بود. همچنین وی ریاست هیات مدیره مجمتع آموزشی نیکوکاری «رعد» را برعهده داشت.
دکتر مریم میرزاخانی در ۱۳ ام اردیبهشت ۱۳۵۶ (۳ ام مه ۱۹۷۷) در شهر تهران چشم به دنیا گشود. پدر مریم، احمد میرزاخانی یک مهندس برق کارکشته و معروف بود. همچنین وی ریاست هیات مدیره مجمتع آموزشی نیکوکاری «رعد» را برعهده داشت. مریم سومین فرزند از خانواده میرزاخانی است.
عشق به ریاضی
آن طور که پدر مریم می گوید 16-15 ساله که بود می دانست علاقه وی به ریاضیات فوق العاده زیاد است و قطعا می خواهد ریاضی بخواند و در دبیرستان و دانشگاه ادامه اش بدهد. این دلیل بسیار بزرگی شد که مصمم شود در المپیاد ریاضی شرکت کند.
او هر چیزی که در مدرسه می آموخت، برای من تعریف می کرد و فکر می کنم اولین خاطره ای که از ریاضیات دارم این بود که او مطلبی درباره جمع کردن اعداد یک تا ۱۰۰ را که در مجله ای خوانده بود، برایم مطرح کرد و این که چگونه گاوس با روشی نوآورانه آن را حل کرده بود.
این اولین باری بود که از زیبایی یک راه حل ریاضی به شوق می آمدم و مجذوب آن می شدم. البته وقتی وارد تیم المپیاد ریاضی شدم نمی خواستم ریاضی بخوانم، فکر می کردم که مهندس شوم ولی بعد با کلاس هایی که در دانشگاه شریف و برخوردهایی که با بچه های سال های بالاتر از خودمان داشتیم نه تنها من بلکه بقیه بچه هایی که هم دوره بودیم هم تصمیم گرفتند ریاضی بخوانند.»
میرزاخانی در سال های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ از دبیرستان فرزانگان موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشور شود و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ میلادی در المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز موفق به کسب مدال باارزش طلای جهانی شد. دقیقا یک سال بعد (۱۹۹۵) در المپیاد جهانی ریاضی که در کانادا برگزار شد مدال طلا را این بار با نمره کامل (۴۲ از ۴۲) به دست آورد.
دو المپیاد ریاضی
عبادالله محمودیان استاد دانشگاه صنعتی شریف و از مسئولان برگزاری المپیاد ریاضی در گفت و گویی پیرامون مریم میرزا خانی که در سالنامه شرقی 1393 منتشر شده گفته: «در سال 1372 از دکتر حداد عادل درخواست کردم اجازه دهند ایشان (مریم میرزاخانی) در المپیاد شرکت کنند چون آن زمان فقط سال سومی ها امکان شرکت در المپیاد را داشتند و ایشان سال دوم بودند.
بهرنگ نوحی، استاد ریاضی دانشگاه کویین مری لندن، وقتی مریم میرزاخانی دوم دبیرستان بود در یک دوره حل مساله المپیاد به او و چند نفر دیگر درس می داد: «از همان زمان مشخص بود که مریم میرزاخانی و دوستش رویا بهشتی جزو بهترین ها هستند.»
به گفته بهرنگ نوحی، مریم میرزاخانی اولین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت. مردم میرزاخانی همچنین اولین دختری بود که در المیپاد ریاضی ایران طلا گرفت. اولین کسی که دو سال مدال طلا گرفت و اولین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی نمره کامل گرفت. میرزاخانی و بهشتی بعدا با هم کتابی تحت عنوان «نظریه اعداد» نوشتند.
مریم که عاشق ریاضی بود با پایان دبیرستان، ریاضیات را در دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد و دوره های لیسانس و فوق لیسانس خود را در این دانشگاه به پایان رساند.
هاروارد
مریم با پایان دوره فوق لیسانس خود برای ادامه تحصیل تصمیم به مهاجرت گرفت؛ دانشگاه هاروارد بورسیه اش کرد و میرزاخانی برای گذراندن دوره دکترا و ادامه تحصیل خود به ایالات متحده رفت. پدرش در این باره می گوید: «مریم رفت آنجا چون رشته تحصیلی اش را بهتر می توانست ادامه بدهد. امکان رشدش بیشتر بود. وقتی در این سطح می روی حتما امکانات بیشتری هم داری.»
پدرش می گوید که با تصمیم رفتن او مخالفت نکرده اما این تصمیم تاریخی آسان هم نبوده: «مخالفت نداشتم اما آدم حتما ناراحتی می شود حتی پر زدن یک گنجشک هم آدم را ناراحت می کند.»
دکتری
در سال ۲۰۰۴ با اخذ مدرک دکترای هاروارد به سرپرستی «کورتیس مک مولن»، از برندگان مشهور جایزه فیلدز، در دانشگاه های پرینستون و استنفورد به تدریس مشغول شد. یک سال بعد در سال ۲۰۰۵ نشریه پاپیولار ساینس آمریکا او را به عنوان یکی از ۱۰ ذهن جوان جهان برگزید و از او تجلیل کرد.
میرزاخانی مدتی در پرینستون مشغول به تدریس بود ولی بعد از مدتی به استنفورد رفت و کار تدریس و پژوهش را به صورت حرفه ای تر آن جا ادامه داد. او در شهریور 1387 (اول سپتامبر 2008) و در 31 سالگی به درجه استادی این دانشگاه رسید.
فعالیت ها و افتخارها
میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه حلی برای یک مشکل بزرگ ریاضی پیدا کند. ریاضیدانان مدت های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرم های هندسی هذلولی بوده اند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه حلی روشن در اختیار داشت.
او به همراه ۹ محقق برجسته دیگر در چهارمین نشست ۱۰ استعداد درخشان نشریه پایولار ساینس در آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت. به نوشته USA Today این فهرست ۱۰ نفره، شامل محققان و نخبگان جوانی است که در حوزه های ابتکاری مشغول به فعالیت هستند و با این حال معمولا از چشم عموم پنهان مانده اند.
این فهرست براساس پیشنهادهای ارائه شده از سوی سازمان های گوناگون، روسای دانشگاه ها و ناشران انتشارات علمی برگزیده شده اند. این محققان برجسته جوان در حوزه های گوناگونی از گرافیک رایانه ای تا ریاضیات و علوم رباتیک، افق های تازه ای در مرزهای جهان اطراف ما گشوده اند که مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی یکی از آن ها است.
میرزاخانی در سال ۲۰۰۹ به خاطر دستاوردهایش در ریاضیات برنده جایزه بلومنتال شد. در اعلامیه ای که انجمن ریاضی امریکا به مناسبت برنده شدن این جایزه برای میرزاخانی منتشر کرد، دلیل گرفتن این جایزه مهم ریاضی، «خلاقیت استثنایی، و تز (دکترای) مبتکرانه که در آن، ابزارهای گوناگونی از هندسه هذلولی گرفته تا روش های کلاسیک فرم های اتومورفیک و تقلیل سیمپلکتیک برای به دست آوردن نتایجی در سه مسئله مهم ترکیب شده اند» عنوان شد.
حوزه فعالیت او به طور خاص روی فضاهای هندسی و همچنین نظریه ارگودیک متمرکز شده است. پرداختن به جزییات فعالیت های علمی او فراتر از این متن است، اما او در مرزهای دانش ریاضیات به جست و جو می پردازد و دامنه آگاهی ما را از جهان شگفت انگیز ریاضیات توسعه می دهد.
پژوهش های مریم میرزاخانی بارها از سوی جامعه ریاضیات جهان مورد ستایش قرار گرفته و جوایز و عناوین متعددی را برای او به ارمغان آورده است که یکی دیگر از آن ها اعطای جایزه پژوهش برتر سال 2014 موسسه ریاضیات کلی است. این جایزه به طور مشترک به او و پیتر اسکولز (Peter Scholze) اهدا شد.
این موسسه مریم میرزاخانی را به دلیل مشارکت چشمگیر و موثرش در زمینه نظریه هندسه و نظریه ارگودیک شایسته این عنوان دانسته بود.
او پیش تر جایزه دوسالانه روت لیتل ستر (Ruth Lyttle Satter) در ریاضیات را به خود اختصاص داده بود، جایزه ای که انجمن ریاضیات آمریکا به زنان تاثیرگذار در حوزه ریاضیات اهدا می کند.
مدال فیلدز؛ نوبل ریاضی دانان
مریم میرزاخانی ۱۶ آگوست (۱۸ مرداد) در سئول در کنفرانس جهانی ریاضیات ۲۰۱۴ سخنرانی کرد. این کنفرانس بزرگ ترین گردهمایی ریاضیات جهان به شمار می رود که هر ۴ سال یک بار برگزار می شود. کنفرانس ۴ ساله ریاضیات فرصتی برای جامعه ریاضیات جهان است تا جوایز چهارگانه خود را به برگزیدگان اهدا کند. این جوایز عبارتند از:
جایزه نوانلینا: (Rolf Navanlinna Prize) به برگزیدگانی اهدا می شود که نقشی فعال در توسعه جنبه های ریاضیاتی در علوم فناوری ارتباطات و محاسبات داشته اند.
جایزه کارل فردریش گاوس: به تحقیقات ریاضیاتی اهدا می شود که کاربردی در بیرون جهان ریاضیات پیدا کرده باشند.
جایزه کرن (Chern): به پاس یک عمر تحقیقات ریاضیاتی اهدا می شود.
مدال فیلدز: بسیاری از دانشمندان، جایزه فیلدز را در کنار جایزه اَبِل- معادلی برای نوبل ریاضیات می دانند. این جایزه نه از نظر مبلغ و نه از نظر دوره تناوب اهدا و نه از نظر شرایط دریافت کنندگان مشابه نوبل نیست اما مشهورترین نشان جامعه ریاضیات به شمار می رود. این جایزه هر چهار سال یک بار و در این کنفرانس به یاد جان چارلز فیلدز، ریاضی دان کانادایی به ریاضی دانانی اهدا می شود که کشفی چشمگیر در جامعه ریاضیات داشته و هنگام اهدای آن بیش از ۴۰ سال سن نداشته باشند. هر دوره این جایزه ممکن است به طور مشترک به دو، سه یا چهار ریاضی دان اهدا شود.
مریم میرزاخانی در سال 2014 به دلیل تحقیقات برجسته اش در حوزه هندسه و نظریه ارگودیک، به عنوان نخستین زن و نخستین ایرانی، موفق به دریافت این مدال شد. پیش از میرزاخانی هیچ زن دیگری موفق به دریافت این مدال نشده بود. او جایزه خود را در مراسم افتتاحیه کنفرانس جهانی ریاضیات از دستان خانم پارک گئون های، رییس جمهور کره جنوبی دریافت کرد.
وقتی از او پرسیده شد که چه چیزی برایش بیش از هر چیز دیگری حکم جایزه را دارد، در پاسخ گفت: «قطعا رضایت بخش ترین اتفاق، همان لحظه ای است که می گویی آها! لحظه ای که شور و شوق کشف و لذت و شعف درک چیزی جدید را احساس می کنی و احساس این که بالای تپه ایستاده ای و چشم اندازی کامل را در مقابل داری. اگرچه در اغلب اوقات انجام کار ریاضیاتی برای من مانند این است که در حال کوهنوردی طولانی هستم، بدون آن که مسیر پاخورده ای وجود داشته باشد و یا حتی چشم انداز پایان مسیری در تیررس دیدگان باشد.»
نظر کاربران
نابغه ریاضی آمریکاس...چون اونجا بهش بها دادن تا شده این..اینجا بود الان نهایتش یه حق التدریسی بود...
پاسخ ها
انسان باهوش هر کجای دنیا که باشد به دنیا و در نهایت به وطن خود خدمت خواهد کرد .... اگر یه مقدار بینش و زاویه دید خود را باز کنیم درک خواهیم کرد که در واقع در هر کجایی که هستی بازتاب رفتار و عملکرد تو به تک تک ذرات هستی تاثیر گزار هست .
پس آفرین به این بانوی فرهیخته و دانشمند هم وطنم که مایه افتخار همهی انسانهای روی زمین است
الان اگه تو ایران مونده بود کاسه ی چه کنم چه کنم دست گرفته بود و نهایتا داشت از این خونه به اون خونه برا ساعتی 10 تومن ریاضی درس میداد..
واقعا فوق العاده هست.
واقعا فوق العاده هست.
بهت افتخار می کنیم مریم جان . امیدواریم هر جا که هستی باعث سربلندی مریم ایران باشی . خدا پشت و پناهت عزیزم
پاسخ ها
چقد صمیمی .انگار شش ماه رفیق فابش بودی.اونم به تو افتخار میکنه
چقد عالي، واقعا باعث افتخاره
افتخارش واسه امریکا و پدر مادرش
واقعا دمت گررررم
هزاران هزار افرین . خیلی وقته عکس مریم رو گذاشتم روی صفحه دسکتاپم تا همیشه از دیدنش لذت ببرم .
واقعا اگه اینجا بود در نهایت با پارتی و سفارش شده بود استاد دانشگاه با ماهی سه چهار میلیون که باید باهاش قسط ماشین و خونه رو میداد و یه زندگی معمولی داشت. علم اگه برای آدم ثروت نیاره سرخوردگی و ناامیدی میاره یکیش خود من و هزاران جوان ایرانی با بالاترین مدارک تحصیلی.
پاسخ ها
باور کن نمیذاشتن استاد هم بشه ... اگه ایران بود الان دربه در دنال ثبت نام آزمون استخدامی بود ...
چون حجاب اسلامی ندارند پس واضح و مبرهن است که تخصص منهای تعهد هیچ جایگاهی در کشور ندارد و مورد قبول نیست ..
پاسخ ها
ای کاش مفهوم تعهد را میدانستی. کار شبانه روزی در جهت خلق تعهدی الهی است. کاریست که خود خدا هر لحظه انجامش میدهد و خلق میدهد. او نزدیکترین کس به خود خداست، چون صفت او را در وجودش خود پرورش داده است..
ایشون از زندگی که خدا بهش داده نهایت استفاده رو کرده و به بشریت خدمت کرده البته نه تنها مال کسی رو نخورده و با تلاش به اینجا رسیده انسان درستی هم بوده و در پیشگاه خدا جایگاهی خاص داره حالا یه عده آدم که خودشون رو وکیل همه میدونن به خاطر حجابش این بنده خدا رو قبول ندارن
اگه تو ایران مونده بود خوشبینانه ترین حالت ممکن تو یه مدرسه غیر انتفاعی تدریس میکرد و ماهی 235 هزار تومن بهش میدادن تازه بدون بیمه!!! خدا رو شکر که تو ایران نیست.
افتخار برای امریکا نه ایران مثل خیلی های دیگه
حیف که با این نابغه ها هنوز عقب مونده ایم !!!!
حیف که نمیتونیم از این ها در کشور مون استفاده کنیم !!!!
حیف که دیگران نهایت استفاده رو از نوابغ این کشور میکنند !!!
حیف و حیف و حیف
آدم باهوشی است که از ایران رفت.
تلاشش ارزشمند و الگو برای کسانی که دنبال طی مدارج علمی هستند.
ایرانی بود و در ایران تحصیل کرد . افتخارات علمی اش برای ایران چه بهره داشت؟ از علمش دشمن ملت استفاده می کند که بعد از شلیک به ۲۹۰ مسافر هواپیما می گوید همه مردند!
پاسخ ها
من اشتباهی مثبت دادم بهت. متاسفم برات با این طرز فکرت.
مساله مردم خودمون هم هستند. الان اگه ایران بود از یه سنی بدون دیدن استعدادهاش تحت فشار بود که چرا شوهر نمیکنه بعدم از طرف خونواده شوهرش تحت فشار بود که کدبانوی خوبی باشه. و تمام عمرش باید ثابت می کرد که سوپ سیرابی رو بهتر از جاریش درست میکنه! خوب خوبا و باکلاسهامونم که بیشتر وقتشون تو آرایشگاها و باشگاههای زنانه می گذره به چرت و پرت گفتن. منفی بدین. ولی دیدم که میگم. به هر حال خوب کرد از ایران رفت.
پاسخ ها
خداییش سوپ سیرابی دیگه چیه؟؟؟
ستایش بی پایان به ایرانبانوی شایسته که اثبات کردهدف ازخلقت زن فقط،زاییدن وزاییدن وزاییدن وزاییدن(حداقل 4مرتبه!!!!!)ودرکنج پستوخزیدن وآخرهم حق حیات وهستی نصف مردان،نیست.
ماشاالله بهش دمش گرم موفق باشه ان شاالله
همین که ایرانی باعث افتخاره وخارجی مایه افتخارشونه که شما توکشورشونی موفق باشی
ما از این افراد درکشور زیاد داریم واقعا باید کاری کرداین نوابغ از ایران نروند باورکنید امریکا با جمع اوری نوابغ از سراسر جهان پیشرفت کرده مخصوصا ایرانی ها اگر کاری نشود هیچ وقت کشور ما روی پیشرفت رو نمی بینه باید به این افراد اهمیت دادوبراشون ارزش قایل شد
من البته استعداد ایشان را ندارم. ولی هر در حد خودم زحمت کشیدم. حالا با دکتری شیمی در 36 سالگی بیکارم در این کشور. یکی از دوستان راست گفت که حتی نمیگذارند که یک استاد ساده دانشگاه بشه. به شدت از اینجا موندنم پشیمونم جوانترها نصیحت من را بشنوید زودتر برید اگه میتونید. مخصوصا دخترها اینجا چیز خوبی در انتظار ما نیست
با سلام.با مطالعه سرگذشت چنین انسانهای بزرگی به خودممیبالم که ایرانی هستم.از طرفی اونها رو با با هنرمندان کارنابلد مدعی و طالب ظواهر شبکه های اجتماعی مقایسه میکنم
دوستان عزیز هروقت نابغه شدید و درخور شان علمیتون بهتون شغل اختصاص دادن و امکانات دادن اون زمان بشینین درمورد اینکه چرا بعضیا علمشون رو میدن به خارجیها نظر بدید:) مریم میرزاخانی رفت که از این طرز فکرهای پوسیده ی امثال شما راحت بشه !
دوست عزیز واقعا فکر میکنی ریاضیات فقط به درد ساختن بمب میخوره؟! خبر داری کل زندگیت از صبح تا شب بر پایه علم خیلی دوستانی که توی کشور خودت نیستن میگذره؟!گوشی که دستته رو کی اختراع کرده؟!تلویزیونی که میبینی؟یا لابد شما هم ازونایی که طبق چهارتا مقاله زرد خیال میکنی کلا از بدو تاریخ همه چیو ایرانیها اختراع کردن؟!
ایشون یک نابغه بزرگ و باعث افتخار نه تنها ایرانیان بلکه باعث افتخار جامعه علمی جهانی هستند..همدوره ایشون نابغه ریاضی دیگری به اسم رضا صادقی بود که در سانحه تصادف اتوبوس جونشون رو از دست دادند. خانم میرزاخانی از اون سانحه جون سالم بدر بردند.
سلام,نظرات جالب بود,,,خیر دوستان ایشون اگه میموند,سوپ سیرابی نمی پخت,معلم واستادم نمیشد,موفق بود,بهترین بود,دانشمند بود اما این همه پیشرفت نمیکرد,جای درستی رفتن اما متاسفانه برخی متعصبانه وکورکورانه نظر میدن,آقای احمد کجای ظاهر ایشون وبی حجابیشون نشان از خود نمایی داره چرا انقدر کوردل هستین,ایشون جایی هستن که باید باشن,شناخته بشن,کشف کنن وکشف بشن,اینجا میموند ویافته هاشو به چه کسانی توضیح,میداد,,,
خدا رحم کرد که در اون سانحه ی تصادف به همراه یه سر نخبه ی دیگر از دستش ندادیم.
از رفتارش واضحه که به کشورش بسیار علاقه منده ولی متاسفانه کسی نمی خواد از تخصصش استفاده کنه
هر جای دنیا هم که بره ایرانیه.