شیلا خداداد؛ از اعتراض تا بادیگارد

ماهنامه زندگی سالم - حمید مشکلانی: شیلا خداداد، بازیگر محبوب و محجوب سینما و تلویزیون متولد آبان ۱۳۵۹ است. وی با فیلم اعتراض، ساخته مسعود کیمیایی به دنیای بازیگری معرفی شد و با سریال تلویزیونی «مسافری از هند» به اوج شهرت رسید. خداداد در بازیگری هنوز راه درازی پیش رو دارد تا بتواند ماندگار باشد. با این همه در بین مردم با بازی های دوست داشتنی و سده، جای خود را باز کرده و بسیار مهربان و متواضع است.

در کارنامه بازیگری وی بیشتر به کاراکترهای مثبت برخورد می کنیم که جای کمی تعجب است! به واسطه چهره و میمیک صورت شیلا خداداد، کارگردان ها ترجیح می دهند نقش های مثبت و آرام به او بدهند، در صورتی که سینما یعنی قدرت تغییر و ریسک پذیری به خصوص برای کارگردان که اصلی ترین شخص در ساخت یک فیلم است.

این انتقاد بیشتر به کارگردان هایی است که با شیلا خداداد کار کرده اندو جرأت سپردن نقش منفی را به وی نداشته اند؛ در صورتی که خداداد با نقش آفرینی هایش، نشان داده است که از پس نقشی متفاوت با آنچه تاکنون بازی کرده، بر می آید.

به نظر می رسد علت کم کاری اخیر وی نیز همین مسئله است. خداداد از کلیشه شدن پرهیز می کند و در پی نقش آفرینی های متفاوت است. وی در طول دوران کاری خود، با کارگردان های مطرحی کار کرده و توانسته است در نقش هایش خوب و کاریزماتیک ظاهر شود. از سیتای مسافری از هند گرفته تا زهره سن پترزبورگ، همه و همه با آن که نقش مثبت بوده ولی هر کدام را با شیرینی خاص خود به گونه ای دلچسب ایفا کرده است.

حدود پنج سال از سینما دور بودید و علت آن را هم همه می دانیم که ازدواج و تشکیل خانواده بوده است؛ اما چرا غیبت شما این قدر طولانی شد؟

- فکر می کنم در سراسر دنیا خانم هایی که در سینما فعالیت دارند، برای ازدواج و بچه دار شدن حدود دو سال از فعالیت های هنری خود کناره می گیرند؛ البته موافقم که غیبت من کمی طولانی شد.

اکنون هم که به فعالیت های هنری خود بازگشته اید باز هم کم کار هستید. علت این کم کاری چیست؟

- خوب، من بچه کوچک دارم و ترجیح می دهم اکنون که فرزندم در حال رشد است و از هر نظر به مادر و مهر مادری نیاز دارد، در کنارش باشم. علت دیگ رکم کاری من نیز کمی سختگیرتر شدن در انتخاب نقش است. سال گذشته که فیلم «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا را بازی کردم، نقش های زیادی به من پیشنهاد شد اما دوست دارم کار خوب انتخاب کنم تا زمانی که خودم را در آن فیلم می بینم از خودم راضی باشم؛ اما هنوز آن نقش به من پیشنهاد نشده است. اگر قرار است وقت و انرژی بگذارم، نقشی را می پذیرم که هم خودم و هم مردم از آن راضی باشند.

در کارنامه بازیگری شما به نظر می رسد هنوز شیلا خداداد آن نقش مهم و اساسی را چه در تلویزیون و چه در سینما بازی نکرده و آن اتفاق خاص هنری برایش رقم نخورده است. به نظر شما این مسئله درست است؟

- به نظر من در تلویزیون این اتفاق هنری برایم افتاده است. اگر نمی افتاد، هنوز مردم مرا به اسم «سیتا» صدا نمی کردند. هنوز که هنوز است بعد از گذشت سال ها مردم مرا به نام «سیتا» در سریال «مسافری از هند» می شناسند؛ ولی در سینما با شما موافقم. هنوز آن اتفاق که می گویید برایم نیفتاده است.

صحبت از سریال مسافری از هند به میان آمد. شما که در سریال های تلویزیونی حضوری پر رنگ داشتید، اکنون سریال های تلویزیونی را چگونه ارزیابی می کنید؟

- آن دوره، سریال های بهتر و دوست داشتنی تری برای تلویزیون ساخته می شد. اکنون سریال های نمایش خانگی، سریال های ماهواره ای و سریال های خراجی وجود دارند و دوره و زمانه در مدت کوتاهی عوض شده است. به نظرم سریال مسافری از هند بهترین سریالی بود که در دوره خودش ساخته شد و خیلی هم سروصدا کرد؛ ولی در سینما هنوز این اتفاق برایم نیفتاده است و آن نقشی که باید دوست داشته باشم به من پیشنهاد نکرده اند.

البته بیشتر به چهره من مربوط می شود که اغلب نقش های مثبت یا خیلی مثبت را به من پیشنهاد می دهند. هنوز به آن کاراکتری که دلخواه خودم است نرسیده ام. علاقه مند هستم نقش منفی بازی کنم؛ ولی نقش منفی که دوست داشته باشم و بتوانم خودم را در آن محک بزنم و تجربه جدیدی در آن کسب کنم و زمان اکران فیلم از آن راضی باشم، هنوز برایم پیش نیامده است.

برای پذیرفتن یک نقش، کدام یک از موضوعات برای تصمیم گیری شما مهم تر است؛ فیلمنامه یا عوامل آن فیلم؟

- اول فیلمنامه برایم مهم است، بعد عوامل آن فیلم. ممکن است فیلمنامه خوب را با عوامل متوسط بپذیرم ولی بیشتر به دنبال هر دو هستم؛ به همین دلیل هم بعد از بازگشتن دوباره به عرصه بازیگری باز کم کار شده ام.

در جایی گفته بودید که فیلم «اخراجی های ۲» مسعود ده نمکی فیلمنامه خوبی دارد! هنوز هم همین عقیده را دارید؟

- فیلمنامه را که می خواندم فیلمنامه خوبی بود. اکنون سلیقه ها عوض شده است.س لیقه من با چند سال قبل تفاوت کرده است؛ به خصوص برای انتخاب در سینما به طور کامل سلیقه ام تغییر کرده است. اگر به خاطر داشته باشید دوره ای در سینما، فیلم های تجاری بیداد می کرد و مردم هم از این گونه فیلم ها استقبال فراوانی می کردند. آنها به دنبال قهرمان بودند؛ به عنوان مثال، امین حیایی در هر فیلمی ظاهر می شد، همه از حضورش لذت می بردیم. او بازیگر خوبی است و از اول هم بازیگر توانایی بود. اگر ۱۰ فیلم تجاری پشت سر هم بازی می کرد، باز مردم دوست داشتند و با استقبال روبرو می شد.

اما اکنون سلیقه مردم، تهیه کننده و کارگردان فرق کرده است. بازیگران جدیدی آمده اند که بازی های خیلی خوبی دارند و فیلمنامه های خیلی خوبی نوشته و به آنها پرداخته می شود. در آن زمان فیلمنامه اخراجی ها به نظرم خیلی خوب و بامزه و برای دوره خودش مناسب بود و در سینما رکورد فروش را شکست. نباید آن فیلم را با فیلم های امروزی مقایسه کنیم. این کار، کار درستی نیست و باید شرایط و زمان را نیز در نظر بگیریم.

به نظر می رسد هر چه پیش می رویم، فیلمنامه ها و فیلم ها ضعیف تر و دم دستی تر می شوند و فیلم هایی مثل پنجاه کیلو آلبالو، من سالوادور نیستم و ... با اقبال عمومی روبرو می شوند و باید گفت «سال به سال دریغ از پارسال»؛ در این باره نظرتان چیست؟

- همانطور که گفتم عوض شدن سلیقه مردم و تهیه کننده، بازیگر و کارگردان در این باره خیلی دخیل است. امروز سینما و مردم این گونه فیلم ها را می پسندند.

فکر نمی کنید سلیقه مردم و اهالی سینما به سمتی رفته است که اگر در فیلمی، یک شوخی جنسی یا شوخی با اختلاس های دولتی به میان می آید، آن فیلم میلیاردها تومان می فروشد و مردم از شنیدن و دیدن این مسائل که تا دیروز ممنوع بوده است احساس رضایت و خرسندی می کنند؟

- از سال گذشته تاکنون سینما خیلی رو به بهبود است و فیلمنامه های خوبی نوشته و ساخته شده است و باید به آنها حق داد. آنها دوست دارند پایان هفته خود را شاد بگذرانند، رستورانی بروند و فیلمی ببینند ا خستگی از تن شان بیرون برود و آن روز را خوش باشند. نمی توان انتظار داشت که فیلم سنگینی را ببینند. خود من این اواخر با تماشای فیلمی در سالن سینما، یک ربع آخر تپش قلب گرفتم و از فیلم هم خیلی خوشم آمد. پس مردم را باید درک کرد. مردم به سینما نمی روند تا فشار خون شان بیفتد، بلکه به سینما می روند تا خوش باشند.

پس با ساخت فیلم هایی به هر قیمتی مردم را سه سالن سینما می کشانند و فیلم شان عاری از هرگونه تفکر و هنری است، موافقید؟

- منتقد سینما نیستم. این مسئله در تمام دنیا رواج پیدا کرده است. در سینمای هالیوود نیز با تکنولوژی، مردم را به سالن سینما می کشانند. فیلمی مثل «مرد آهنین» را که می بینیم، به خود می گوییم خوب من چه چیزی دیدم؟ در صورتی که فیلم های هنری نیز در هالیوود ساخته می شود و هر کدام بیننده خود را دارند. در سینما باید برای هر دو جنس مخاطب فیلم ساخته شود و به سلیقه هر دو دسته احترام گذاشت. به نظرم روند سینمای ایران در دو سال اخیر رو به بهبودی است و فیلم های خیلی خوبی ساخته شده است به طوری که همه نوع مخاطب را جذب می کند و از طرفی فیلم هایی باید باشد که فقط برای وقت گذراندن و سرگرمی تولید شود.

از انتخاب های اخیرتان این گونه برداشت می شود که دوست دارید در فیلم هایی با پروداکشن بزرگ شرکت کنید تا فیلم های جمع و جور از نظر تهیه و تولید؟

- اگر منظورتان فیلم «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا است، با تولید عظیم و بزرگ این فیلم بعد از چند سال که به سینما بازگشتم، برایم به مثابه یک مدرسه بود. از خیلی قبل تر کار حاتمی کیا را دوست داشتم و دلم می خواست در «بادیگارد» بازی کنم. با اینکه نقشم در داستان کم بود ولی احساس می کردم کارگردان حتی برای نقش های کوچک نیز وقت می گذارد و برایش هر نقشی در فیلم مهم است. این فیلم را خیلی دوست دارم و وقتی آن را می بینم از آن به طور کامل راضی هستم.

به نظر شما درست است که مردم، اهالی سینما و مسئولان فرهنگی کشور باعث می شوند حق بسیاری از هنرمندان ادا نشود و در حق شان کم لطفی شود؟

- به واقع حق بعضی ها در این سینما ادا نمی شود و این مشکل بزرگی است اما بزرگ تر از این مسئله، معضلی است که در حال حاضر در سینما و تلویزیون ما وجود دارد؛ بیکاری اهالی سینما و تلویزیون. بیشتر دوستان من که شغل آنها بازیگریست، بیکار هستند. از این مسئله بسیار ناراحت می شوم. باید برای این مشکل کاری کرد. هستند کسانی که پنج سال هیچ نقشی را بازی نکرده اند. بازیگری هم هست که هم زمان پنج فیلم را بازی می کند و بازیگری دیگر سال هاست که بر پرده سینما و صفحه تلویزیون ظاهر نشده است.

عشق به خانواده و فرزند برای تان مهم تر است یا عشق به بازیگری؟

- روشن است که عشق فرزند و خانواده برایم در اولویت است. دوست دارم پسرم به وجودم و زمانی که برایش صرف می کنم، افتخار کند. اکنون مهم است که در کنارش باشم چون روح و روان فرزندم سامیار اکنون در حال شکل گیری است و به شدت به حضور من در کنار خود نیازمند است. می خواهم پسرم به مادر بودن من بیشتر ببالد و افتخار کند؛ نه به فیلم های من.

چقدر بیننده سینما و تلویزیون هستید؟

- اهل سریال های ماهواره ای نیستم و پیش از این خیلی بیشتر سریال های تلویزیونی را می دیدم چون جذابیت داشت اما اکنون بسیار کم تلویزیون تماشا می کنم. سینما هم بیشتر در ایام جشنواره فجر می روم که تب فیلم دیدن در کشور زیاد است و در این زمان بیشتر فیلم ها را می بینم.

امسال متاسفانه سینمای ایران عباس کیارستمی را از دست داد. نظر شما درباره او و سینمایش چیست؟

- عباس کیارستمی یکی از اسطوره های سینمای ما بود. به او خیلی علاقه مند بودم. کیارستمی فیلم های درخشانی در سینما دارد و بسیار تاثیرگذار بود. مسائلی که بعد از درگذشت او به وجود آمد به نظر صحیح نبود. اگر آن پزشک معالج قصوری داشته و مقصر بوده است، نام و آدرسی دارد و مشخص است کجاست و کیست. در این صورت نباید به تمام پزشکان خورده گرفت و جامعه پزشکی را زیر سوال برد. این کار اشتباه محض است و باعث می شود مردم اعتمادشان به پزشکان کم شود یا از بین برود. در هر شغلی خوب و بد هست ولی نباید منکر این مسئله شد که پزشکان در تمام دنیا آدم های مهمی هستند و خیلی به مردم کمک می کنند و جان آنها را نجات می دهند.

این را نمی گویم چون همسر من یک پزشک است، خودم را مسئول می دانم و روی این مسئله حساس هستم. به نظرم نباید با برخی شغل ها شوخی کرد. پزشکی شغل مقدسی است. ماجراها و داستان هایی را که برای پزشکان در سال های اخیر به وجود آورده اند، نمی پسندم. خیلی به آنها دامن زده اند. به طور کلی این کار صحیح نیست.

پس به نظر شما برخی شغل ها مقدس است و نباید از آنها انتقاد کرد؟

- بله. ما چون نمی توانیم در فیلم ها و سریال ها به اشخاص یا شغل هایی انتقاد کنیم یا شوخی کنیم، به پزشکان و جامعه پزشکی گیر می دهیم. شغل پزشکی مقدس است. مردم وقتی بیمار و ناتوان هستند به سراغ پزشک می روند. دوست ندارم مردم اعتمادشان به جامعه پزشکی کم شود. البته پزشک بد هم داریم؛ ولی در کل، جامعه پزشکی مقدس است. آنها جان مردم را نجات می دهند.

شیلا خدا داد بازیگر گرانی است؟

- قبل از این که چند سال از سینما دور باشم، بله. برای بازی در نقشی قیمت می دادم. بعد از بازگشتم نیز فیلمی نبوده که قیمت بدهم؛ ولی اکنون برای بازی خودم رقمی مشخص کرده ام. البته در حال حاضر پیشنهاد خوبی نبوده که دوست داشته باشم و قیمت برای بازیگری ام به تهیه کننده ارائه دهم.

صادقانه بگویید برخورد مردم با شما و شما با مردم همیشه چگونه بوده است؟

- بسیار خوب. هرگز از رفتار مردم ناراحت نشده ام. مردم حق دارند بازیگری را که دوست دارند، در جامعه ببینند و راحت با او عکس و امضا بگیرند. باید بازیگران هم با روی باز مردم را پذیرا باشند.