همه دوستان رییس جمهور

روزنامه هفت صبح - مصطفی مسجدی آرانی: آغاز ماه مهر و وارد شدن به نیمه دوم سال می تواند برای برخی افراد، یادآور پاییز باشد و خاطرات عاشقانه و برای برخی دیگر، بوی ماه مهر را بیاورد و نشانه آغاز فصل مدارس باشد اما مطمئنا برای حسن روحانی، معنای دیگری دارد. او می داند که در آخرین روزهای شهریور امسال، آخرین نطقش به عنوان رییس جمهور را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دوره اول ریاست جمهوری ایران ایراد کرده و نیز می داند برای اینکه بتواند سفر به نیویورک را از یک خاطره در شهریور ۱۳۹۵ به برنامه ای در شهریور ۱۳۹۶ تبدیل کند، کار سختی دارد. از این روست که مهر ماه، یعنی آغاز یک ماراتن نفسگیر ۲۴۰ روزه تا روز ۲۹ اردیبهشت که می تواند روز تعیین سرنوشت سیاسی حسن روحانی باشد.

با این حال روحانی در این مسیر مطمئنا تنها نیست. در این مطلب با تقسیم مقاطع حسن روحانی به ۱۰ دوره تولد، تحصیل در حوزه، مجلس شورای اسلامی، مسئولیت های دوران جنگ، شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما، شورای عالی امنیت ملی، مذاکرات هسته ای، مرکز تحقیقات استراتژیک، مجمع تشخیص و رهبری معنوی حزب اعتدال و توسعه، حلقه روحانی در هر یک از این سمت ها را استخراج کردیم. البته که این فهرست کامل نیست و مثلا اطلاعات ما در خصوص فعالیت روحانی در ارتش ناقص است و حلقه اطرافیان رییس جمهور در مجمع عقلای میانه دهه ۶۰ هم اغلب این روزها در جناح مقابل او قرار دارند اما با این حال شکی در این نیست که افرادی که در این حلقه ها حضور دارند، مطمئنا در انتخابات ۱۳۹۶ کمک حال مناسبی برای حسن روحانی خواهند بود.

۱- حسن روحانی متولد سال ۱۳۲۷ در سرخه از توابع استان سمنان است و از این رو باید نخستین حلقه نزدیکان رییس جمهور را در میان همشهری های او جستجو کرد. محمد حسن اختری، معاون سابق امور بین الملل دفتر رهبر انقلاب و دبیر کنونی مجمع جهانی اهل بیت، اصالتا سرخه ای است. اختری که متولد سال ۱۳۲۴ است، مدتی هم امام جمعه سمنان بوده و به عنوان سفیر ایران در کشور سوریه هم فعالیت کرده است.

اسماعیل نجار، معاون وزیر کشور و رییس سازمان مدیریت بحران کشور نیز یکی از اهالی سرخه است. البته که برخی از اقوام رییس جمهور که در حال حاضر در دولت فعال هستند هم سرخه ای هستند مثل حسین فریدون برادر او.

۲- او سال ۱۳۴۰ به قم می رود تا تحصیلات حوزوی خود را پیگیری کند. حسن روحانی در کتاب خاطرات خود نوشته که با برخی از چهره های شاخص، هم درس بوده است. حجت الاسلام والمسلمین محسن قرائتی که با برنامه درس هایی از قرآن برای عموم مردم آشناست، محمد حسن اختری که در مورد قبلی در خصوص او صحبت کردیم و آیت الله محمدی ری شهری تولیت آستان حضرت عبدالعظیم (ع) جزو کسانی بودند که روحانی با آنها هم درس بوده است.

او همچنین می گوید که آقای (آیت الله) محمدی گلپایگانی، رییس دفتر رهبر انقلاب «با ما همدرس شد» و «در برخی از درس ها با آقای محمدی گلپایگانی ساخته می کردیم. به یاد دارم که مغنی مخصوصا باب رابع آن را با ایشان مباحثه می کردیم.»

روحانی همچنین گفته در سال دوم حضورش در حوزه به اتاق دیگری رفته اما «اتاق آقای محمدی گلپایگانی دیوار به دیوار اتاق ما بود. مدتی من و ایشان و آقای موسوی کاشانی هم غذا شده بودیم که داستان های جالبی هم از آن هم غذایی ها داریم. چند روزی من غذا درست می کردم و مدتی آقای محمدی گلپایگانی، سپس نوبت به آقای موسوی کاشانی رسید که او عهده دار پخش غذا شد.»

حجت الاسلام سید محسن موسوی کاشانی، در حال حاضر امام جماعت مسجد النبی (ص) نارمک و یکی از اعضای دفتر رهبر انقلاب است. روحانی همچنین گفته که با برخی از طلبه های سمنانی من جمله آقای سید رضا اکرمی، علی اکبر ادب و آقای مسیح مهاجری هم حشر و نشر و به قولی هم غذای مسیح مهاجری بوده است. مهاجری در حال حاضر مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی است و سید رضا اکرمی هم رییس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری است.

۳- دومین مسئولیت حسن روحانی در دوران جمهوری اسلامی، در مجلس شورای اسلامی رقم خورد. او در ۵ مجلس تا سال ۱۳۷۹ حضور دارد و در این مدت به سمت هایی مثل نایب رییسی مجلس شورای اسلامی و نیز ریاست کمیسیون دفاع می رسد. در همین دوره است که رابطه او با اکبر هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری گرم می شود چرا که آنها در این مدت رییس مجلس هستند.

او همچنین در این دوره با برخی از نمایندگان مجلس هم رابطه خوبی دارد. مثلا در خاطرات اکبر هاشمی رفسنجانی می توان به کرات از جلسات بین حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی خواند که در آن محمد علی هادی هم حضور داشته است. نماینده وقت مجلس که به همراه حسن روحانی یکی از سه نفری بود که هیات مذاکره کننده ایران در ماجرای مک فارلین را هم تشکیل می داد و حالا عضو هیات مدیره بانک سرمایه است. نکته جالب اینکه آقای هادی یکی از اعضای مجمعی به نام عقلا هم هست که حسن روحانی در مجلس دوم راه می اندازد و هدف آن تاثیرگذاری بر تحولات جنگ است.

۴- روحانی در این دوره یک مسئولیت دیگر هم دارد و آن حضور در شورای سرپرستی سازمان صدا و سیما است. علی جنتی، سید رضا زواره ای و هادی غفاری جزو کسانی هستند که در این دوره به عنوان همکاران حسن روحانی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این شورا فعالیت می کنند. رفاقت حسن روحانی و علی جنتی ظاهرا به همان روزها بر می گردد.

۵- مسئولیت دیگر حسن روحانی در دهه ۶۰، سمت های مربوط به جنگ تحمیلی است. عضویت در شورای عالی دفاع، عضویت در شورای عالی پشتیبانی جنگ و ریاست کمیسیون اجرایی آن، معاونت فرماندهی جنگ، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم الانبیا و فرماندهی پدافند هوایی کل کشور فهرست این سمت هاست. رفاقت با فردی مثل سردار حسن فیروز آبادی از این دوره برای حسن روحانی باقی مانده است.

۶- حسن روحانی از اواخر دهه ۶۰ و ابتدای دهه هفتاد سمت مهم دیگری را به عهده می گیرد که شکل دهنده آینده سیاسی اوست. او در این دوره دبیر شورای عالی امنیت ملی می شود. از حلقه روحانی در این نهاد اطلاع کمی داریم ولی مثلا می دانیم که علی جنتی به عنوان مسئول کمیته فرهنگی و اجتماعی در این دوره با او همکار بوده است.

۷- با این حال این شورا از سال ۱۳۸۲ مسئول مهمترین پرونده سیاست خارجی ایران می شود. در این چهارچوب است که یک تیم به سرپرستی حسن روحانی، مسئول مذاکره در این خصوص می شود. مرور اسامی این تیم جالب است: محمد جواد ظریف وزیر خارجه فعلی، علی اکبر صالحی رییس فعلی سازمان انرژی اتمی، امیرحسین زمانی نیا معاون امور بین الملل و بازرگانی وزارت نفت، محمدرضا البرزی که جزو حلقه مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام هم بود، علی ماجدی سفیر فعلی ایران در آلمان، مجید تخت روانچی معاون فعلی اروپا و آمریکای وزارت خارجه و سیروس ناصری و محمد سعیدی که اولی شناخته شده است اما این روزها سمتی ندارد و مورد دومی اطلاعات کمی داریم. به این افراد باید حسین موسویان را هم افزود.

۸- از سال ۱۳۸۸ حسن روحانی حلقه جدیدی را هم برای خود می سازد. حلقه اعضای حزب اعتدال و توسعه؛ حزبی که در اسفند ۱۳۷۸ تشکیل می شود و نزدیک ترین حزب سیاسی به حسن روحانی است. برخی از اعضای هیات موسس این حزب عبارتند از محمدباقر نوبخت حقیقی معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت و اکبر ترکان، رییس دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد.

۹- حلقه نهم را هم باید حلقه مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام دانست. رییس جمهور فعلی، از ابتدای دهه ۷۰ و بعد از حجت الاسلام موسوی خوئینی ها، به ریاست این مرکز مصوب می شود و در آنجا اقدام به کادرسازی می کند. به غیر از علی یونسی، نوبخت و واعظی، افراد دیگری هم هستند که در این نهاد با رییس جمهور تعامل خود را آغاز کردند. نمونه بارز این افراد در حال حاضر، فردی مثل رضا صالحی امیری است که ریاست کتابخانه ملی را بر عهده دارد.

۱۰- برخی هستند که از یک حلقه اطلاعاتی و امنیتی، در اطراف رییس جمهور هم حرف می زنند. کسانی که معتقدند ۱۶ سال دبیری مهمترین نهاد امنیتی کشور آن هم با سابقه فعالیت کل دهه ۶۰ در امور نظامی، باعث شده رییس جمهور دوستانی در این حوزه هم داشته باشد. اشاره آنها به افرادی مثل محمدرضا صادق (سفیر فعلی ایران در کرواسی)، حسام الدین آشنا (رییس اسبق اداره اطلاعات قم و معاون روحانیون وزارت اطلاعات و رییس فعلی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری)، علی یونسی (وزیر سابق اطلاعات و دستیار فعلی رییس جمهور در زمینه اقلیت ها) و علی ربیعی (وزیر فعلی کار، رفاه و تامین اجتماعی) است.