مردی که چشمها مبهوت هنرش شد
محمد غفاری معروف به «کمالالملک» از معروفترین و محبوبترین نقاشان ایرانی است. آنچه بیش از همه باعث محبوبیت کمالالملک شده، چهرهای مردمی است که او در طول زندگیاش آن را حفظ کرد. با وجود حضورش در دربار پادشاهها و خلق آثاری برای آنها، او هرگز وجه مردمی و سادهی خود را از دست نداد.
محمد غفاری معروف به «کمالالملک» از معروفترین و محبوبترین نقاشان ایرانی است. آنچه بیش از همه باعث محبوبیت کمالالملک شده، چهرهای مردمی است که او در طول زندگیاش آن را حفظ کرد.
زندگی محمد غفاری، داستان ملاقاتش با ناصرالدینشاه، حضورش در دربار و خلق تابلوهایی خیرهکننده از معمولیترین سوژهها و منظرهها، از کمالالملک شخصیتی جذاب و دوستداشتنی ساخت.

محمد در ۱۳ سالگی برای ادامه تحصیل به دارالفنون رفت. سه سال از حضور محمد در این مدرسه میگذشت که بازدید ناصرالدینشاه از دارالفنون، او را شیفته کارهای این هنرمند نوجوان کرد. او با دیدن پرترهای که محمد از اعتضادالسلطنه (رییس وقت مدرسه دارالفنون) کشیده بود، کمالالملک را به دربار برد. شاه اتاقی از عمارت شمسالعماره را در اختیار او گذاشت تا به کشیدن تابلوهایش مشغول شود.
کمالالملک پس از مرگ ناصرالدینشاه به اروپا رفت و از موزههای فلورانس، لوور و ورسای دیدن کرد. او سالهایی از عمر خود را در اروپا گذراند و به مطالعه آثار معروف موزههای دنیا پرداخت. یکی از مهمترین کارهای او تأسیس مدرسه صنایع مستظرفه بود. بسیاری از هنرمندان معاصر که به وزنههایی در هنر نقاشی تبدیل شدند، در این مدرسه تعلیم دیدند و معروف شدند.
او ۲۷ مردادماه ۱۳۱۹ درگذشت و آثارش برای همیشه در تاریخ هنر ایران جاودانه شدند.
به بهانهی فرارسیدن هفتادوششمین سالگرد درگذشت این نقاش نامی ایران، مروری داریم بر بخشی از معروفترین تابلوهای او.
تالار آینه
«تالار آینه» یکی از معروفترین تابلوهای کمالالملک است. آنچه ارزش این اثر هنری را بالاتر میبرد، مدت زمانی است که کمالالملک برای خلق آن صرف کرد. تالار آینه یکی از اتاقهای کاخ گلستان است. این تالار در سال ۱۲۵۳ شمسی بهدستور صنیعالملک ساخته و برای تزیین آن هشت سال زمان صرف شد. ضلع جنوبی این تالار روبه باغ گلستان است و سه ارسی بزرگ، زیباییهای بیرون آن را پیش چشم بیننده میآورد.

کمالالملک برای کشیدن این تابلو هفت سال از عمرش را صرف کرد تا سرانجام هنری از خودش باقی بگذارد که نهتنها تمام جزییات تالار آیینه را به تصویر کشیده، بلکه بسیار بزرگتر و زیباتر از واقعیت این تالار در نقاشی او دیده میشود. آینهکاریها، نورهایی که بر فرشها تابیده و شکوهی که در پرداخت پردهها و چلچراغها وجود دارد، نقاشی یکی از تالارهای کاخ گلستان را از واقعیت آن زیباتر کرده است.
حوضخانه عمارت گلستان
«حوضخانه عمارت گلستان» از دیگر آثار برجستهی کمالالملک است. کمالالملک این اثر هنری را در سال ۱۳۰۷ هجری قمری با تکنیک رنگ روغن روی بوم خلق کرد. در این اثر، حوض و فواره با هنرمندی خاصی به تصویر کشیده شده است.
هنر دستان کمالالملک آنچنان به جزییات سقف و ستونهای عمارت و جریان آرام آب درون حوض پرداخته که هر بینندهای را مبهوت میکند.

حوضخانه عمارت گلستان در ابعاد ۶۵ در ۵۲.۵ سانتیمتر کار شده و در اختیار موزه کاخ گلستان است.
خیابان دوشانتپه
نام «دوشانتپه» را در کنار روایتهایی از زندگی ناصرالدینشاه بسیار شنیدهایم. دوشان تپه شکارگاه ناصرالدینشاه بود و به همین دلیل شاه قاجار بسیار به آنجا رفتوآمد داشت. همین رفتوآمدها و علاقهی شاه به این قریه بود که باعث شد، کمالالملک در یکی از بهترین آثارش تصویری از خیابان آن را با درختهای اطرافش روی بوم بیاورد.
کمالالملک این اثر را در سال ۱۲۷۸ شمسی با تکنیک رنگ روغن روی کرباس و در ابعاد ۱۰۶ در ۱۳۷ سانتیمتر خلق کرد. این اثر نیز در موزه کاخ گلستان نگهداری میشود.

زرگر بغدادی
«زرگر بغدادی» یکی دیگر از آثار معروف کمالالملک است. تابلویی که مانند «خیابان دوشانتپه» با تکنیک رنگ روغن روی کرباس خلق شده است. کمالالملک این اثر را در سال ۱۲۸۰ و در ابعاد ۴۳.۵ در ۵۳.۵ سانتیمتر خلق کرد. این اثر در اختیار موزه مجلس شورای اسلامی تهران است.

چهرهی عضدالملک
کمالالملک در طول دوران فعالیت هنریاش پرداختن به هنر پرتره را نیز مورد توجه قرار داد. از معروفترین آثار او در زمینهی نقاشی پرتره، آثاری است که از چهرهی خودش روی بوم آورده است. همچنین چهرهای که از عضدالملک (اولین نایبالسلطنه احمدشاه قاجار) نقاشی کرده، از دیگر آثار او در زمینهی پرترهسازی است.

هر سال همزمان با سالروز درگذشت کمالالملک آرامگاه این هنرمند در نیشابور گلباران میشود.
ارسال نظر