رضا کیانیان: نفهمی و بی شعوری حرصم را در می آورد

ویژه نامه نوروزی روزنامه قانون - مینا مهری: رضا کیانیان شاید بهترین گزینه در میان بازیگران برای مصاحبه ای با محوریت طنزپردازی باشد. هم طنز نوشته، هم کاریکاتور کشیده و هم بازی هایش در ژانر کمدی به یادگار مانده است. همه این فعالیت ها او را تبدیل به شخصی صاحب نظر درباره طنز و شوخی می کند. اعتقاد دارد بازیگری که هم کمدی و هم تراژدی بازی نکرده بازیگر کاملی نیست. از سوی دیگر طنز را هنری می داند که در ذات خود ارزشمند است و ارزش آن در اصلاح امور نیست.


شما با توجه به طبع جست و جوگری که دارید تا به حال به طنز نوشتن فکر کرده اید؟

بله من طنزنویسی را امتحان کرده و قبلا طنز نوشته ام. بعد از انقلاب مدتی هم کاریکاتور سیاسی کشیدم اما در کل بیشتر به طنزنویسی پرداخته ام تا کاریکاتور. هنوز هم گهگاهی طنز می نویسم و کتابی دارم به اسم «این مردم نازنین» که بخش هایی از آن به صورت طنز نوشته شده است.

زبان طنز «این مردن نازنین» طعنه انتقادی به جامعه برای اصلاح دارد؟

من مصلح نیستم و اصلا به تلاش برای اصلاح کردن اعتقادی نداشته و کلا با این قضیه سر ناسازگاری دارم چون معتقدم ریشه و علت جای دیگری است و اگر می خواهیم موضوعی را اصلاح کنیم باید ریشه های آن قضیه را درست کنیم. طنز هم همینطور است. اینکه بگوییم برای اصلاح جامعه طنز می نویسیم مصداقی از به خدمت گرفتن «هنر» برای مفهوم دیگری است که اشتباه است، چون ذات هنر به طور مستقل زیبا و باارزش است.

در مصاحبه ای گفته اید: «بازیگری که طنز نداشته باشد و بازی در موقعیت طنز را نشناسد، یک چیز بسیار مهم را از دست داده است» چرا درک و دانستن طنز را برای بازیگران اینقدر مهم می دانید؟

در این خصوص مثالی برای شما می زونم. در کشور فرانسه به بازیگر کامل «کمدین» می گویند که هم بتواند کار کمدی انجام دهد و هم توانایی تراژدی بازی کردن را داشته باشد.

یعنی می گویید بازیگر به کسی اطلاق می شود که طنز را هم بلد باشد؟

نام بازیگر را که به همه می توان اطلاق کرد، به عقیده من هم بازیگر کامل کسی است که بتواند هم بخنداند و هم بگریاند.

در برنامه خندوانه یکی از سه مشکل بزرگ سینمای ایران را «قهر بودن با شادی» عنوان کردید. علت این موضوع را چه می دانید؟

ما بعد از انقلاب با شادی قهر کردیم و این موضوع هیچ ارتباطی با نوع انقلاب ندارد. اصولا ذات هر انقلاب در هر کشوری باعث می شود که شادی و خنده در آن جامعه کمتر شود و این ربطی به اسلامی یا حتی مارکسیستی بودن انقلاب ندارد. تفکر انقلابی به نحوی است که فکر می کنند خندیدن کار سبکی است و علت این موضوع را نمی دانم که چرا به این صورت است.

به نظر شما راه حلش چیست؟

ضرورت و نیاز به هر چیزی سبب ایجاد آن می شود. در همین مقوله ببینید که بعد از انقلاب چندین و چند نشریه به طنز تاسیس و بعد از مدتی هم تعطیل شد اما امروز به نقطه ای رسیده ایم که در این شرایط جامعه، روزنامه طنز چاپ می شود و علتش هم ضرورتی است که در اجتماع حس شده است و آن چیزی نیست جز نیاز به خندیدن.

فیلم یا سریال کمدی خارجی می بینید؟

متاسفانه من زبان انگلیسی را خیلی خوب بلد نیستم و برای همین خیلی اهل دیدن کمدی های خارجی نیستم. بیشتر شوخی هایی که در این فیلم ها از آن ها استفاده می شود بر پایه زبان اصلی هستند و برای درک کامل موضوع باید به زبان مبدا مسلط بود تا بتوان خیلی خوب متوجه اصل شوخی شد و خندید. بنابراین خیلی کمدی خارجی نمی بینم.

احمقانه ترین سوالی که از شما شده چه سوالی بوده است؟

بیشتر سوال هایی که از من می شود احمقانه است و علتش هم مشخص است. سوال کننده جواب سوال را در سوال آورده و در حقیقت برای تایید و بسط جوابی که خودش در قالب سوال از من مطرح کرده، آن موضوع را از من می پرسد.

فوبیایی دارید؟

از چیزی نمی ترسم. ولی عاشق این هستم که خودم را از ارتفاع خیلی بلند به پایین پرت کنم یا در قسمت عمیق دریا شیرجه بزنم!


چه کاری را بهتر از همه انجام می دهید؟

هر کاری که دوست داشته باشم را به بهترین نحو انجام می دهم.

چه کاری را خیلی بد انجام می دهید؟

هر کاری را که دوست نداشته باشم.

چه کسی بیشتر از همه شما را می خنداند؟

برادر کوچکترم به اسم وحید، هر جا و در هر شرایطی می تواند من را بخنداند. از نظر من وحید خیلی بانمک است.

اگر به جزیره ای تبعید شوید و قرار باشد فقط پنج وسیله با خود ببرید، چه وسایلی را می برید؟

من اصلا کاری نمی کنم که به جزیره تبعید شوم. اصولا آدم در زندگی اش اسیر جبرهای مختلف است حالا چرا باید از روی عمد هم جبری را به آن اضافه کند.

اگر در جمعی کسی با شما شوخی بی مزه ای کند چه کار می کنید؟

اگر سرحال باشم و حوصله داشته باشم من هم شروع به شوخی کردن می کنم و تا جایی که متوجه شود حرف مزخرفی زده می گذارمش سر کار! اما اگر دل و دماغ نداشته باشم یک طوری دست به سرش می کنم.

بدترین شرایطی که در آن در حالت رودربایستی قرار گرفته اید چه شرایطی بوده است؟

من یک دفعه به حج رفته ام؛ حج تمتع. از قدیم شنیده بودم که هر کسی که برای بار اول به حج می رود در اولین باری که نگاهش به خانه خدا می افتد هر آرزو و دعایی که در دل کند، مستجاب می شود. طبیعتا من هم آرزو و خواستی داشتم که دلم می خواست اولین باری که کعبه را دیدم آن را از خدا بخواهم.

رسم بر این است که شخصی که می خواهد به حج برود از اطرافیان و آشناهایش طلب حلالیت می کند تا دینی از کسی روی دوش نمانده باشد. وقتی در مراسم معمول حلالیت گیری داشتم و از همه حلالیت می گرفتم، برادر کوچکترم با شیطنت گفت که اولین باری که خانه خدا را می بینی برای من دعا کن! من هم به مکه رفتم و طبق قولی که داده بودم اولین بار که چشمم به خانه خدا افتاد برای او دعا کردم!


آرزوی سفر خاصی را دارید؟

من آرزوی سفر به کرات دیگر را دارم.

تنهایی حوصله تان نمی رود؟

نه من همیشه آرزوی دیدن حیات در کره دیگری به جز زمین را دارم.

چه چیزی می تواند حرصتان را دربیاورد؟

نفهمی و بی شعوری بیشتر از هر چیزی دیگر حرص من را درمی آورد.

اگر بتوانید یک سوال از یک نفر بپرسید، چه سوالی را از چه کسی می پرسید؟

من هیچوقت خودم را محدود نمی کنم که از یک نفر فقط یک سوال بپرسم. اگر از کسی یا موضوعی خوشم بیاید سوال های زیادی را می پرسم. من پر از سوالم و دنیایم پر از پرسش است. یکی از سوال های اصلی و مهم من هم مربوط به رازهای جهان هستی است. رازهایی که به این سادگی قابل کشف شدن نیست...

لطفا با این کلمات برایمان جمله بسازید:

خندیدن: خندیدن باحال است.

عصبانیت: گاهی عصبانی می شوم.

سیمرغ: آدم وقتی می گیرد خوشحال می شود.

خط قرمز: رد شدن از خط قرمز حال می دهد.

بازیگر: خودم

سلفی: حرصم درآمده از بس سلفی گرفته ام!


زیاد سلفی می گیرید؟

خودم نه، ولی عادت کرده ام وقتی کسی به سمتم می آید به دستانش نگاه می کنم، تا دستش به سمت گوشی می رود می فهمم که نیتش چیست. یا قصد سلفی گرفتن دارد و یا می خواهد گوشی را به کسی بدهد که از من و خودش عکس بگیرند، به هر حال از سلفی کلافه شده ام ولی راحت تر است، چون به شخص سوم احتیاج ندارد و برای عکس گرفتن دست رد به سینه کسی نمی زنم.

عجیب ترین شرایطی که در آن بیمار شده اید چه شرایطی بوده است؟

سخت ترین و عجیب ترین شرایطی که در آن بیدار شدم مربوط به آخرین سکانسی بود که در «مختارنامه» بازی کردم. در آن سکانس کعبه را منجنیق مورد حمله قرار داده بودند و کعبه در آتش می سوخت. من که نقش «عبدالله زبیر» را بازی می کردم، باید در آن سکانس روی بالکن می آمدم و می گفتم که: «اگر این خانه، خانه خداست، خداوند خودش آتش را خاموش و کعبه را حفظ می کند.» که بعد از آن هم باران شروع به باریدن می کرد و آتش خاموش می شد.

فیلمبرداری این سکانس در زمستان بود و هوا به قدری سرد بود که من تا به حال به چنین سرمایی را تجربه نکرده بودم. تمام عوامل صحنه و گروه فیلمبرداری لباس های محافظ و ضدآب پوشیده بودند و چون در آن سکانس باید باران هم می آمد روی لباس همه آنها یک لایه یخ بسته شده بود، به طوری که زمانی که تکان می خوردند یخ ها می شکست و وضعیتی مشابه باران یخی در کانادا ایجاد شده بود.

در چنین شرایطی من باید دشداشه میپوشیدم و می رفتن روی بالکن می ایستادم و دیالوگ می گفتم. خدا رو شکر آن سکانس را با یک برداشت گرفتیم و تمام شد اما یادم می آید که موقع حرف زدن از شدت سرما از سرم بخار بلند می شد. آن سکانس تمام شد و چون آخرین سکانس من در سریال «مختارنامه» بود، فردای آن روز برای بازی در فیلم «راه آبی ابریشم» به جزیره قشم رفتم. هوای قشم گرم بود و دیگر بعد از سرمایی که سر بازی در «مختارنامه» تجربه کردم، به طرز وحشتناکی سرما خوردم و سه روز حتی توان حرکت کردن نداشتم.

تکیه کلام خاصی دارید؟

معمولا هرچند وقت یکبار تکیه کلامی پیدا می کنم و بعد سعی می کنم آن را از بین ببرم و دیگر آن کلمه را نگویم.

چطور این کار را می کنید؟

بهش فکر می کنم و موقع صحبت کردن مواظب هستم که از آن کلمه استفاده نکنم.

آخرین تکیه کلامتان چه کلمه ای است؟

فعلا کسی کشف نکرده است. چون تکیه کلام را خود آدم متوجه نمی شود و اطرافیانش این قضیه را به او گوشزد می کنند اما تازگی ها کسی به من چیزی نگفته است که متوجه شوم باز هم تکیه کلام پیدا کرده ام.

جالب ترین شایعه ای که در مورد خودتان شنیده اید را به ما می گویید؟

زمانی که خانم گوگوش به آمریکا رفت من هم در همان روزها والبته با یک هفته تاخیر به آمریکا رفتم. در همان زمان یکی از دوستان خواهرزاده من به او گفته بود که: «شنیدی که رضا کیانیان با گوگوش ازدواج کرده و به آمریکا رفته اند؟» دختر خواهرم هم جواب داده بود که این شایعه است و واقعیت ندارد و وقتی که اصرار و پافشاری دوستش را برای صحت و درستی این موضوع دیده بود، جواب داده بود که چنین موضوعی اصلا درست نیست و واقعیت ندارد چون رضا کیانیان دایی من است. اما نکته جالب ماجرا اینجاست که باز هم دوست خواهرزاده من ماجرا را قبول نمی کند و می گوید، پس معلوم می شود کیانیان ماجرای واقعی را به شما نگفته! و یا اینکه اصلا دایی تو نیست!


اسمتان را گوگل می کنید؟

هر چندوقت یکبار این کار را می کنم تا ببینم که در فضای مجازی چه خبر است و از صحبت ها و مطالبی که در موردم نوشته اند سر دربیاورم. بیشتر وقت های بیکاری این کار را می کنم و اینطور نیست که مدام اسمم را گوگل کنم. البته یک زمان دیگری هم است که اسمم را جست و جو می کنم و آن هم وقتی است که کار خاصی داشته باشم.

مثلا چند وقت پیش به چند عکس از نمایشگاهی که با چوب های دست سازم برگزار کرده بودم، احتیاج داشتم و آن ها را با جست و جو کردن در اینترنت پیدا کردم یا مثلا عکس از نمایشگاه عکاسی ام می خواستم که جست و جو کردم وگرنه در کل به عنوان آدمی که معروف است و چندین هزار صفحه اینترنتی از او اسم یا مطلبی را منتشر می کنند، به دنبال اسم خودم نیستم.

معروف ترین آدمی که شماره اش را در موبایلتان دارید چه کسی است؟

پسر من الان ۲۴ ساله است. زمانی که او دبستانی بود روزی به خانه آمد و گفت که: «بابا واقعا این بچه های مدرسه خیلی بیکارن یا حوصله دارن!» و بعد توضیح داد که یکی از بچه های مدرسه شان عمو آتیلا را در خیابان دیده و از دیدن او هیجان زده شده است و این ماجرا را برای کل مدرسه تعریف کرده است.

واقعیت این است که به قدری پسر من «آتیلا پسیانی» را از نزدیک دیده بود، از نظرش دیدن آتیلا پسیانی که برای دوست او موضوعی خارق العاده بوده، بسیار معمولی و خالی از هیجان به نظر می آمد. برای من هم همین طور است و واقعا نمی توانم بگویم معروف ترین شماره ذخیره شده در تلفن همراهم متعلق به چه کسی است.

اگر خیلی عصبانی شوید چه کار می کنید؟

فریاد می کشم. موقع عصبانیت فعل فیزیکی انجام نمی دهم اما طوری فریاد می کشم که کمتر از دعوا و کتک کاری نیست. خدا نکند وقتی که عصبانی هستم کسی به پر و پای من بپیچد!