ابوبکر البغدادیِ خون آشام

هفته نامه صدا - ترجمه محمدحسین بابالو: تجاوز و میل به خودکشی، بدون قانون و انبوهی از تعصب، جذب نیرو از طریق فضای نامحدود سایبری در اقصی نقاط جهان، تعهد به پیروی از خلیفه خودخوانده با مکانیزم بیعت.

بسیاری از رخدادها در این روزهای جهان با نام وی گره خورده است؛ کشتار صدها نفر از بیگناهان در هتل ها، مساجد، سالن های کنسرت؛ از پاریس تا صحرای سینا، از بیروت تا سن برناردینو و یا شاید هر نقطه ای در جهان. تعداد انگشت شماری از طرفداران وی در جرگه نزدیکان او جای می گیرند که البته این گروه محدود دربرگیرنده بردگان جنسی وی هم خواهد بود. در طرف دیگر و در فاصله هزاران مایلی، هنوز افراد بسیاری هستند که تحت دستورات و کنترل وی قرار دارند که از آن جمله می توان از مهاجمین پاریس در 13 نوامبر نام برد که 130 انسان را به خاک و خون کشانید.

هنوز بسیاری دیگر از افرادی که نسبت به وی اعلام بیعت کرده اند ولی به جز ابزارهای رسانه ای همچون فیس بوک هیچ ارتباطی با وی نداشته اند نیز وجود دارند. افرادی همچون تاشفین مالک، کسی که با همدست خود 14 نفر را در جنوب کالیفرنیا در دوم دسامبر به قتل رساندند.

وی کسی نیست به جز ابوبکر البغدادی، موذن و نویددهنده مرگ که هم اکنون داعش را رهبری می کند.


اطلاعات کمی در مورد وی وجود دارد و اغلب موارد به زندگی چند سال اخیر وی به عنوان خلیفه خودخوانده داعش باز می گردد. رفتارهای فردی مبهم و پشت پرده، ارتباطات فردی و اجتماعی به شدت کانالیزه شده، گذشته مبهم و فعالیت های دور از چشم وی را به شخصیتی مرموز و جذاب برای طرفداران و به شدت ترسناک برای دشمنان بدل ساخته است.

رفتارهای وی در منطقه پرآشوب خاورمیانه به عنوان خطرناک ترین نقطه جهان در شرایط فعلی آن هم پس از ناآرامی سقوط صدام و سپس تضادهای اجتماعی و مذهبی در عراق، موطنی امن را برای این فرد جاه طلب پدید آورد تا داعش به عنوان ثروتمندترین گروه تروریستی در جهان را خلیفه گری کند. خلیفه خودخوانده ای که گذشته مبهم وی از چشم تحلیل گران به دور مانده است. در خلال سطور یادداشت های تحلیلی، تنها از آن به عنوان بازگشت به قرآن و سنت پیامبر اسلام یاد می شود و توضیح بیشتری وجود ندارد.

در سال ۲۰۱۵ البغدادی ۴۴ ساله، یکی از شاخه های انشعاب یافته از القاعده را تبدیل به گروهی فعال در میدان جنگ کرد که با رویکردی فراملی هرج و مرج را پس از وارد کردن به عراق و سوریه، با اعطای حق کشتار غیرنظامیان به نیورهای خود، بیش از ۱۰ کشور جهان را به آشوب کشانید. سازماندهی حملات مرگبار و هدف قرار دادن افرادی بی گناه در کشورهای دوردست حتی دربرگیرنده استادیوم های ورزشی، استراحتگاه های ساحلی و حتی موزه ها بخشی از کارنامه این گروه جنایتکار است که با نام ISIS یا دولت اسلامی عرق و شام خوانده شده که تاکنون ۱۲۰۰ قربانی غیرنظامی را تنها بیرون از مرزهای عراق و سوریه در سال جاری به کام مرگ فرو برده است آن هم با نیروهایی که به صورت ثابت به استخدام دولت اصطلاحا اسلامی داعش درآمده اند.


مهمترین هدف کوتاه مدت این گروه را می توان استخدام جنگجو برای فعالیت های نظامی برشمرد آن هم از سرزمینی که قرن هاست مهد تمدن نام گرفته است (بین النهرین- عراق کنونی). هر ماه ماشین جنگی البغدادی حدود ۱۰۰۰ نفر جنگجوی جدید را به استخدام خود در آورده که از این تعداد بین ۵۰ تا ۶۰ نفر آن ها را بمب گذاران انتحاری آن هم برای مانور قدرت این فرد تشکیل می دهند.

همچون خود البغدادی، اکثریت مبارزین داعش که در سوریه می جنگند خارجی هستند که جاه طلبی های وی را افزایش داده بنابراین وی نیز به شدت به آن ها نیاز دارد. بر پایه تعهد اعضا داعش به رهبر خود که با وفاداری عمیقی همراه است، نیروهای وی به جز عراق و سوریه از ژوئن ۲۰۱۴ تاکنون، وسعتی که نزدیک به ۹ استان قلمداد می شود را در سایر کشورهای همچون نیجریه و یا پاکستان در اختیار داشته و حتی میل به افزایش حوزه قلمرو دارند.

مقامات دولتی آمریکا معتقد هستند که تهاجمات وی به خارج از مرزهای منطقه عراق و سوریه راه و رسم دیگری برای او به شما می رود تا پیام مرگ را به پیروان از جان گذشته و یا فریب خورده اش در نقاط مختلف جهان ابلاغ کند؛ مکان هایی که برای این گروه میدان جنگ تلقی می شود.

همچون سایر افراط گرایان، البغدادی با زندگی در سلول های زندان و با تبدیل شدن به اسطوره فرصت طلبی، فراز و فرودهای بسیاری را دیده، آموخته و تجربه کرده است تا موفقیت ها و شکست ها را به خوبی بشناسد.

وی آنارشیزم خاورمیانه را ایجاد نکرده و یا مخترع اینترنت نیست اما هر دو آن ها را برای دست یافتن به اهداف خود تصاحب کرده است. این منوال باعث شده است تا البغدادی از زندگی و گذشته خود به عنوان یک اهرم استفاده کند یعنی با توان کمتر ولی به کمک ابزار، به موفقیت های بسیار بزرگتری دست پیدا کند. داعش عضوگیری شبکه ای، تسلط بر قرآن و شیوه های قرائت آن، انتخاب پوشش و یا لباس، استفاده از فتاوی مختلف و حتی تمایل مردم خاورمیانه به خلافت در کنار تبعیض های اجتماعی را می توان از این قبیل ابزارها دانست.


البغدادی یا یک عضو از یک قبیله عراقی که ادعای تبعیت از رسوم پیامبر اسلام را داشته و به سمت یک وابستگی به قرآن تغییر جهت پیدا کرده است، آن هم برداشتی به روزرسانی شده از قرآن که در نهایت قرائتی جدید از این کتاب آسمانی را عرضه داشته، خود را خلیفه خوانده یا نقش امپراطور جهان اسلام را به عهده گرفته است.

پس از کنترل ابوبکر البغدادی بر منابع نفت و سودآوری محسوس آن از طریق ربودن و قاچاق نفت، قدرت داعش تثبیت شد و این بار ایدئولوژی رادیکال البغدادی تبدیل به یک تهدید استراتژیک برای اروپا و ایالات متحده گردید. از سال گذشته با گسترش توانمندی های وی، داعش به عنوان چالشی برای اروپا تلقی شد. هر چند که در گذشته چندان هم مورد پذیرش قرار نداشت. این بار درآمدهای مالی دغعش باعث شده تا این گروه تروریست به ثروتمندترین تروریست ها در جهان تبدیل شده و همچنین ابزارهای جدیدی بدست آورد. پس از حوادث پاریس و وضع حالت فوق العاده و سپس تمدید آن، شاهد آن بودیم که شرایط کلی برای دولت سوسیالیست این کشور با چالش رو به رو شده است. از سوی دیگر سیل مهاجران سوری و عراقی به کشورهای اروپایی باز هم نام داعش را در بین اقشار مختلف مردم زنده کرد.

زندگینامه ابوبکر البغدادی

متولد سال ۱۹۷۱ در یک خانواده سنی و مذهبی از طبقه متوسط رو به پایین، ابراهیم اوحد ابراهیم البدری که سپس به نام ابوبکر البغدادی ملقب شد یکی از کسانی که وی را می شناسد در مورد او می گوید که او یک کودک خجالتی، یک فرد عادی و به هیچ عنوان استثنایی نبود. وی هرگز در مسائل مذهبی و پایبندی به احکام شریعت سرآمد جامعه خود نبوده است اما در تلاوت قرآن توانایی های کافی و جذابی داشت.

در دانشگاه همین ویژگی برای وی مفید واقع شد تا جایی که تحصیلات خود را در همین زمینه ادامه داد، شیوه ها و انواع مختلف قرائت را آموخت و پایان نامه کارشناسی ارشد خود را نیز در خصوص تفاسیر مختلف قرآن در سال های ابتدایی تاریخ اسلام جمع آوری و ارائه کرد. وی همچنین با عقاید اخوان المسلمین و برخی از گروه های مجاهد مذهبی سنی آشنا شد مخصوصا به بررسی عقاید آن ها از جنگ جهانی اول تاکنون پرداخت. به نظر می رسد اندیشه ایجاد کشور و یا دقیق تر دولت اسلامی در خاورمیانه از آن زمان در ذهن وی خطور کرد و بخشی از زندگی وی را در این مسیر تغییر داد. اخوان المسلمین را می توان ریشه فکری رادیکال البغدادی به شمار آورد. زندگینامه وی نشان می دهد که البغدادی به یکی از شاخه های اخوان المسلمین نیز متصل شده است.


با حمله امریکا به عراق تحصیلات وی ناتمام ماند. در آن دوران البغدادی برای دیدار یکی از دوستان خود وارد شهر فلوجه شد. هنوز هم نام فلوجه هم برای کشورهای مهاجم به عراق و هم برای دولت قانونی این کشور به دلیل مقاومت های جامعه سنی این شهر نامی آشناست ولی چندان جذاب نیست. البغدادی و دوست وی در این شهر توسط نیروهای اطلاعاتی آمریکا بازداشت شدند. وی به زعم همکاری با نیروهای جهادی سنی به زندانی موسوم به کمپ بوکا منتقل شد. با توجه به اطلاعات مذهبی و همچنین آشنایی به عضوگیری شبکه ای وی در این اردوگاه به رهبری مذهبی تبدیل شد ولی بخش بزرگی از دانش و ارتباطات فردی و شبکه ای خود را نیز به این کمپ مدیون است. برای سیستم امنیتی کمپ وی به عنوان فردی با درجه ریسک پایین مطرح شد. همین طبقه بندی به ظاهر موجبات آزادی وی را در سال ۲۰۰۴ فراهم ساخت و پس از آن، البغدادی به گروهی از باقیمانده های حزب بعث و طرفداران سرخورده صدام متصل شد.

در اوایل ۲۰۰۶ وی به یکی از شاخه های القاعده به رهبری ابومصعب الزرقاوی که با امریکا می جنگید پیوست. ویژگی های مذهبی خشک و رادیکال وی باعث شد تا به سرعت در گروه خود ارتقاء رتبه یافته و پس از کشته شدن دو رهبر ارشد این گروه، به صفت امیر (رهبر جهادی) ملقب شد. ارتقاء وی به این رتبه در ماه مه سال ۲۰۱۰ به مثابه انعقاد نطفه داعش بود که در ماه رمضان رسما اعلام شد.

موارد فوق معدود اطلاعاتی بود که از زندگی این رهبر خودخوانده سنی که هم اکنون برای اعضاء گروه خود با لقب خلیفه خوانده می شود در دسترس است. هم اکنون اغلب مسلمانان جهان دست بیعت البغدادی را پس زده اند تا جایی که اوباما نیز این گروه را به نابودی نوید داده است. پس از تعهد اوباما به عدم اعزام نیروی نظامی زمینی به سوریه، هم اکنون بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر نیروی ویژه امریکایی برای مقابله با داعش اعزام شده است.

البغدادی چهره جدیدی از تروریسم را به جهان معرفی کرده است که نه مرز می شناسد و نه رحم و محدودیت دارد. قرائت این خلیفه خودخوانده از قرآن و اسلام جدیدی که به جهان عرضه کرده اند نگرانی های بسیاری را در جهان برانگیخته و مشخص نیست که چه دورنما و رویکردی را در پیش خواهد گرفت. تهدید سایر کشورها، صادرات مرگ، ترس و خونریزی به سایر نقاط، موج پناهجویان خاورمیانه به کشورهای اروپایی و ابهام از دورنما و آینده آن واقعیت های این روزهای داعش برای جهان خواهد بود.

پول خون:

درآمدهای مالی داعش بسیار بالاست تا جایی که ماهیانه تا ۷۰ میلیون دلار برآورد شده است.
34 میلیون دلار صادرات نفت و گار، 24 میلیون دلار مصادره دارایی ها، 17 میلیون دلار مالیات و نهایتا 4 میلیون دلار فروش برق.


دشمنان اصلی داعش:

آمریکا: با ۶۶۹۲ حمله هوایی در عراق و سوریه و اعزام ۱۰۰ تا ۱۵۰ نیروی تهاجمی ویژه.

کردستان عراق: نیروهای نظامی اقلیم کردستان عراق با ترکیب دفاع از خود در کنار امید به ایجاد وطنی واحد در نبردی زمینی با داعش قرار دارد.

فرانسه: این کشور از ماه سپتامبر حملات هوایی خود را به این گروه آغاز کرده و پس از فجایع پاریس در حال اعزام نیروی زمینی هستند.

روسیه: این کشور در گذشته بیشترین تمرکز را بر این گروه تروریستی داشته ولی پس از سقوط بمب افکن خود، تهاجمات را دوچندان ساخته است.

ایران: بیشترین تمرکز خود را با سطح بالای مقامات از سال ۲۰۱۴ بر عراق متمرکز ساخته است. نیروهای شیعی ایرانی از قلمرو بازتعریف شده خود در حال حفاظت هستند.