گفتگو با نخستین مدیر زن در تعمیرگاه خودرو

کسب و کار: ایستگاه متروی شریف، بلوار شهید تیموری، رسته ای پر از گاراژ و تعمیرگاه با محیطی مردانه و فنی، که شاید هم بتوان آن را مرکز تعمیرات خودرو نامید؛ از خودروهای سنگین گرفته تا کلاسیک ها و از صافکاری و رنگ تا پنچرگیری و. تعویض روغن. بلوار شهید تیموری را که تا انتها بروی، نرسیده به اتوبان شیخ فضل الله نوری، گاراژی وجود دارد در امتداد چند گاراژ دیگر که آن را یک زن اداره می کند.

وارد تعمیرگاه ونوس که بشوی، نخستین چیزی که به چشمت می آید میزی است که پشتش یک زن نشسته، کسی که مدیریت گاراژ را در اختیار دارد و تنها زنی است که در مرکز تعمیرگاه ها و گاراژها در بلوار شهید تیموری کار می کند و در این محیط مردانه، لبخند و در عین حال متانت لحظه ای از چهره و رفتارش محو نمی شود.

«مریم چراغی» که در سال 1339 در روستای سرکان از توابع شهرستان تویسرکان به دنیا آمد، پس از مرگ همسرش در سال 1381، خانه داری را کنار گذاشت و به پیشنهاد برادرش به فروشندگی و خدمات پس از فروش فیلترهای هوا و همین طور روغن موتور پرداخت تا اینکه پس از مدتی تصمیم گرفت با شرکت با برادرش یک مغازه را اجاره کند و تعمیرگاهی برای خود راه اندازی کند: «یک مغازه کوچک با یک کارگر داشتیم تا اینکه سرانجام در سال 1385 به تعمیرگاه یکه امروز در آن هستیم نقل مکان کردیم. اینجا خیلی بزگ تر از آن مغازه است، مشتری های بیشتری داریم و هشت نفر کارگر و مکانیک در آن کار می کنند.»


محیطی کاملا مردانه

حضور زنی به عنوان مدیر یک تعمیرگاه خودرو در جامعه ای که حتی زنان در پمپ بنزین از خودروهای خود پیاده نمی شوند و کار بنزین زدن را به مامور پمپ می سپارند، برای مردان، شغلی غریب و نامأنوس است اما چراغی این کار را دوست دارد: «این محیط ها را دوست دارم. به نظرم شغلی که دارم پر است از هیجان و می توانم هر روز چیزهای جدیدی در آن یاد بگیرم مثل یک کلاس درس است. اگر هر اشتباهی برای خودروها پیش آید خودرو با مشکل روبرو می شود و تعمیرکاران مثل پزشکان اورژانس باید سریع به سراغش بروند و آن عیب را مرتفع کنند.» او به یاد می آورد روزی را که می خواست تعمیرگاهش را راه اندازی کند: «همه کارهای ابتدایی و خرید وسایل مورد نیاز را خودم انجام دادم. ۵۰ تا تعویض روغنی رفتم و خودم را مشتری جا زدم تا توانستم به پاسخ همه پرسش هایم برسم. از نحوه کار آنها باخبر شدم و حتی چگونگی اجرت گرفتن شان. با وسایل هم آشنا شدم و مثلا در این تعمیرگاه به جای آنکه چال تعمیر داشته باشیم از ساکشن برای تعویض روغن استفاده می کنیم و دیگر نیازی نیست ماشین از زیر باز شود و پیچ کارتر بعد از مدتی گشاد نخواهد شد.»

چراغی همچنین می گوید: «در اصلی تعمیرگاه ما در خیابان نیست و برای آنکه وارد آن شوی باید از جلوی چند صافکاری و تعمیرگاه دیگر بگذری. روزهای اولی که می خواستم وارد تعمیرگاه شوم همه مردها چپ چپ نگاهم می کردند و حتی جواب سلامم را نمی دادند. دو سه ماهی وضعیت همین طوری بود و من هم اصلا کوتاه نمی آمدم. بعضی وقت ها ماشینی را وسط راهم پارک می کردند و کلی طول می کشید تا ماشین را از جلوی راه برمی داشتند اما به خدا توکل و همه چیز را تحمل کردم و سعی کردم با ادب و احترام با آنها برخورد کنم. حالا طوری شده است که آنها هم من را در این محیط پذیرفته اند و با من همکاری می کنند.» به گفته چراغی محیط تعمیرگاه ها و گاراژها محیطی خشن و پرخاشگرانه است که زنان تاب تحمل آن را ندارند اما اگر به کارشان ایمان داشته باشند می توانند آن را هر جور شده مدیریت کنند و ادامه دهند.


اعتماد به نفس، رمز پیروزی

چراغی که تنها زنی است که در گاراژ تعویض روغنی کار می کند، می گوید: «وقتی وارد این کار شدم هیچ اطلاعی درباره آن نداشتم ولی تا توانستم مطالعه و پرسش کردم و حالا می توانم بگویم که اطلاعاتم درباره مکانیک خودرو از خیلی از مردها بیشتر است.» او ادامه می دهد: «به نظر من زنان باید به وجود و توانایی های خودشان اعتماد داشته باشند چرا که ممکن است کاری را که می خواهند شروع کنند، قبلا خانم دیگری انجام نداده باشدبه همین دلیل باید خود را بشناسند و بدانند که می توانند از پس آن کار برآیند. من فکر می کردم می توانم از پس این کار برآیم و بر هم آمدم. ما همه کارهای تعویض روغن و فیلتر را نهایت در 15 دقیقه جلوی چشم مشتری انجام می دهیم و این کار باعث می شود که نه وقت مشتری هدر رود و نه اینکه اعتمادش از کار ما سلب شود.»

چراغی اضافه می کند: «وقتی که می خواستم این کار را شروع کنم همه اعضای خانواده ام می گفتند تو نمی توانی آن را ادامه دهی اما من خواستم و توانستم. حالا خیلی ها مرا خانم مهندس خطاب می کنند. شاید به خاطر اطلاعات تئوریکی است که از انواع روغن ها و همین طور درباره خودروها دارم.»


آرزوهای بزرگ

بزرگ ترین آرزوی چراغی این است که بتواند شعبه های دیگری از تعمیرگاهش را راه اندازی و به افراد بیشتری خدمت رسانی کند؛ «واقعا توسعه و گسترش کارم بزرگ ترین آرزویی است که دارم. می خواهم سالنی داشته باشم چند برابر اینجا و می دانم با تلاشی که می کنم به زودی به این آرزو دست خواهم یافت.»


برادری همراه

برادر خانم چراغی تولیدکننده فیلترهای هوای «سرکان» است. او وقتی نوجوان بود فیلترهواهای کهنه و استفاده شده را باز می کرد تا متوجه شود که چطور سایخته شده اند. بعد یک مغازه کوچک پرسکاری راه انداخت و تا چند سال خودش فیلتر هوا و هواکش می ساخت تا اینکه امروزه کارخانه در شهرستان تویسرکان دارد. هم او بود که خواهرش را تشویق کرد که به نوعی وارد این کار شود. مریم خانم هم ابتدا وقتی وارد این کار شد مشغول فروختن فیلتر هوای سرکان شد و الان هم برای کسانی که از این فیلتر هوا استفاده می کنند، تعویض فیلتر هوا رایگان است؛ «به طور حتم اگر اجرت می گرفتیم درآمدمان هم بیشتر می شد اما آنچه بیش از درآمد زیاد مرا ارضا می کند، احساس رضایت و خشنودی است که مشتری مان به ویژه رانندگان آژانس وقتی که به گاراژ ما می آیند دارند. اعتماد به کار ما نتیجه سال ها تلاشی است که در این زمینه کرده ام.»

او تاکید می کند: «به این اعتقاد دارم که مشتری هایی که می آیند اینجا به خاطر چند هزار تومان قیمت ارزان تر نمی آیند. آنها به خاطر اعتمادی که به این مجموعه دارند و همین طور مشتری مداری و برخورد مناسب و محترمانه ای که با آنها صورت می گیرد، می آیند.»

هر چند به قول چراغی برخی از مشتری ها بی انصاف هستند ؛ «انتظار تشکر و قدردانی نداریم. ما داریم وظیفه و شغل مان را انجام می دهیم اما بعضی از مشتری های مان هم کم طاقت هستند و وقتی سرمان شلوغ است انتظار دارند بلافاصله کارشان انجام شود. گاهی داد و بیداد می کنند و وقتی من را می بینند که برای آرام کردن شان می روم شرمنده می شوند و کلی معذرت خواهی می کنند.»


خانواده؛ اصل اول زندگی

با اینکه بیشتر وقت چراغی در تعمیرگاه سپری می شود اما او برای خانواده اش خیلی ارزش و توجه قائل است. او سه دختر و یک پسر دارد که فقط یکی از دخترانش ازدواج نکرده است. پسرش که فارغ التحصیل رشته کشاورزی است در کنار او در تعمیرگاه کار می کند. او می گوید: «اگر مسافرتی پیش آید در کنار خانواده بیشتر به شمال و یا سرکان می رویم و هنوز هم برایم پیش نیامده که به خارج سفر کنم. فکر می کنم فعلا تامین خانواده ام از هر چیز دیگری مهمتر است.« چراغی از ساعت یک تا سه بعدازظهر برای استراحت و ناهار به خانه می رود، هر چند در روزهای شلوغ این امکان برایش وجود ندارد و حتی شده بیسکویت و چای به جای ناهار خورده است؛ «معمولا تعمیرگاه قبل از شروع هر تعطیلی شلوغ است چرا که همه می خواهند بروند سفر می آیند تا ماشین شان چکاپ شود.»


قوانین تعمیرگاه

تازه واردانی که قرار است به استخدام تعمیرگاه درآیند توسط پیشکسوتان باسابقه این کار مورد آزمایش قرار می گیرند. هیچ کارگری در تعمیرگاه ونوس حق کشیدن سیگار را ندارد و افراد معتاد هم که اصلا استخدام نمی شوند. شرط اولیه و اساسی کار در این تعمیرگاه داشتن برخوردی خوب و محترمانه با مشتری است.

در حقیقت حرف اول و آخر را مشتری می زند. حتی اگر حرفش بی انصافی باشد باید بتوانند او را قانع و راضی از در تعمیرگاه بدرقه کنند. تمام کارگران کارت بهداشت دارند و به طور سالانه مورد آزمایش های پزشکی قرار می گیرند. موقع کار باید لباس کار و کفش کار داشته باشند، به موقع کارشان را شروع کنند و غذا را حتما در ناهارخوری بخورند.


توصیه های فنی

«به تمام کسانی که ماشین دارند توصیه می کنم که هر ۱۰ سال یک بار فیلتر تهویه کولر را عوض کنند. همچنین به ازای هر ۱۰ هزار کیلومتر بهتر است صافی بنزین و فیلتر هوا را عوض کنند. اگر همه این کار را انجام دهند، آلودگی هوا کمتر خواهد شد. دانستن اطلاعاتی از این دست برای هر راننده ای مفید است. به موقع عوض کردن فیلتر روغن باعث می شود که خودرو دچار روغن سوزی نشود و در خیابان دود نکند.»

چراغی در ادامه اضافه می کند: «اگر این قطعات مصرفی به موقع تعویض شود از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه تر است چرا که با هزینه کم می توان جلوی هزینه های بیشتر را گرفت ولی متاسفانه خیلی از مردم اطلاعات کافی در این زمینه ندارند. من هم کارشناس فنی نبودم اما بروشور و کتاب های مربوطه را مطالعه کردم.»