تلاش حافظ ناظری برای برگزاری کنسرت در ایران

یکی از افرادی که شهریور سال گذشته آتش این موضوع دامنش را گرفت، حافظ ناظری بود، او که بعد از موفقیت جهانی آلبومش «ناگفته» تصمیم گرفت این اثر را به همراه ستارگان مطرح موسیقی جهان پس از ۱۵ سال دوری و غیبت روی صحنه ببرد، در لحظه آخر متوجه شد که نوازندگانش که همگی از بهترین‌‌های دنیا به شمار می‌رفتند، از دریافت ویزا جا مانده‌اند.


این موضوع برای او هیچ چیزی به ارمغان نداشت جز یک خسارت ۳۵۰ میلیون تومانی که مجبور شد برای جبران، به نوازندگان از جیب پرداخت کند اما او امسال با وجود همه این مشکلات و دلواپسی‌ها، تصمیم گرفت بار دیگر شهریورماه دست به برگزاری کنسرت بزند، منتها او این بار به جای تهران، شیراز را انتخاب کرد تا آلبوم «ناگفته» را که برای اولین بار در تاریخ خاورمیانه به عنوان اولین اثر شماره یک کلاسیک جهان انتخاب شده است، در این شهر تاریخی و باغ «عفیف‌آباد» روی صحنه ببرد تا از این طریق پیوندی بین تاریخ کهن ایران و هنر موسیقی بزند. با حافظ که این روزها دلش با شیراز می‌تپد و گوشش به اخبار تهران است که مبادا خبری ناگوار در لحظات آخر از لغو کنسرتش بشنود، حرف زدیم.

او حالا بیش از هر چیزی چشم به خبرهای خوش آینده دوخته است و سعی می‌کند به وضعیت موسیقی در ایران امیدوار باشد. گفت‌وگوی ما با او را درباره تدارک برگزاری کنسرت بزرگش در شیراز می‌خوانید.

قرار است اولین کنسرت شما بعد از ۱۵ سال در ۵، ۶، ۷ شهریور در شیراز برگزار شود؛. بی‌تردید بسیاری انتظار داشتند در اولین اجرایتان، تهران را به عنوان محل برگزاری کنسرت انتخاب کنید؟

به لحاظ ذهنی هیچ‌وقت تفکیکی بین شهرهای ایران ایجاد نکردم چون همه این شهرها برای من عزیز هستند و نماینده‌ای از خاک باارزش کشورم به شمار می‌روند اما به لحاظ پتانسیل اجرا، تهران و شیراز جزو معدود شهرهایی هستند که امکان برگزاری کنسرت در آن‌ها با کیفیت به نسبت بالا هنوز وجود دارد.

از طرفی چون آلبوم «ناگفته» ابعاد جهانی دارد، برایم مهم بود که رونمایی از کنسرت‌های ایران بعد از این همه سال غیبت در شهری تاریخی به شکل نمادین باشد. شیراز به لحاظ تاریخی یک شهر کم‌نظیر است، ضمن این‌ که در طول اقامتم در ایران به این شهر رفت و آمد زیادی داشتم و شاهد انرژی کم‌نظیر مردم هنردوست شیراز بودم. در نهایت همه این مسائل باعث شد اولین کنسرتم در باغ «عفیف‌آباد» شیراز باشد. امیدوارم روزی هم امکانات برای برگزاری کنسرت در کرمانشاه هم فراهم باشد.

با این اوصاف این کنسرت در محیط باز اجرا می‌شود؟

همین‌طور است و از این جهت حس و حال متفاوتی دارد.

با توجه به موفقیت‌های آلبوم «ناگفته» در ابعاد جهانی، بسیاری انتظار یک اجرای متفاوت از شما در ایران دارند، برای متمایز کردن اجرایتان چه قدم‌هایی برداشتید؟

در طول این سال‌ها همواره سعی کرده‌ام یا کاری انجام ندهم یا اگر انجام می‌دهم این کار به شکل کامل و درست باشد. شاید به همین خاطر است که همواره کارهایم چالش‌برانگیز بوده است، چرا که تلاش من برای متفاوت بودن و تغییر به وجود آوردن بوده است. اما این نکته را نمی‌توان نادیده گرفت که در برگزاری یک کنسرت همه مسائل بر عهده من نیست. در برنامه‌هایی از این دست که ممکن است همه چیز در لحظه آخر لغو شود، استرس زیادی روی تیم وجود دارد و ممکن است روی کیفیت کار تاثیر بگذارد. به طور مثال اگر امکان حضور نوازندگان خارجی فراهم نباشد یا مانند سال گذشته در لحظه آخر اجرای ما لغو شود و مواردی از این دست، کاری از من ساخته نیست.

دقیقا به نکته‌ای اشاره کردید که سوال من بود. اجرای سال گذشته شما با حضور نوازندگان مطرح جهان در لحظه آخر لغو شد و شما به نوعی جزو اولین کسانی به شمار می‌رفتید که در لیست لغو کنسرت‌های دقیقه آخر قرار گرفتید.

شاید حرف زدن در مورد این مسائل در ظاهر ساده به نظر برسد اما بی‌تردید کمتر کسی می‌داند که چه بار روانی روی فردی که در راس این برنامه هست، قرار دارد. تصور کنید شما با همه وجود در حال آماده کردن یک اجرا با استانداردهای جهانی هستید و در لحظه آخر به شما بگویند امکان حضور نوازندگان‌تان فراهم نیست. به هر حال ما در حال تدارک یک کنسرت با ریسک بالا هستیم؛ کنسرتی که هر لحظه امکان لغو آن وجود دارد. متاسفانه در ایران حمایتی از هنرمند در شرایط این‌چنینی به عمل نمی‌آید و اگر در لحظه آخر اتفاقی رخ دهد، خود هنرمند باید پاسخگوی همه موارد باشد و جبران خسارت کند. سال گذشته وقتی حضور نوازندگان مطرح دنیا در لحظه آخر کنسل شد، مجبور شدیم ۳۵۰ میلیون تومان خسارت دهیم.

با این اوصاف چرا تصمیم گرفتید با وجود همه این ریسک‌ها، بار دیگر در ایران روی صحنه بروید؟

برای این‌ که قلب من برای کشورم می‌زند و عاشق مردم ایرانم. در طول تاریخ موزیسین‌های مطرح بسیاری در ایران زندگی می‌کردند و به عشق مردم می‌خواندند. به همین جهت خواندن برای مردم ایران را افتخار می‌دانم و معتقدم که برای رسیدن به این افتخار اگر ریاضت و سختی کشیدی، باز هم ارزش دارد و اگر باز هم کنسرتم لغو شود، از خواندن برای مردم کشور صرف نظر نمی‌کنم چون اجرا برای آن‌ها واقعا برایم لذت‌بخش و غرورآمیز است.

اهل ننه‌من‌غریبم و لوس‌بازی هم نیستم که اگر کنسرتم کنسل شد یا اتفاقی افتاد، بخواهم قید کنسرت دادن یا کار را در وطنم برای مردمم بزنم. تا آخرین لحظه برای برگزاری کنسرت در ایران می‌جنگم.

در حال حاضر برای حضور نوازندگان خارجی رایزنی کردید. این نوازندگان به لحاظ سطح موسیقی در چه جایگاهی قرار دارند؟

از شش ماه قبل مقدمات حضور ستارگان مطرح موسیقی را در شاخه کلاسیک در ایران فراهم کردیم و از آن‌ها خواستیم به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که ما بتوانیم در شهریور از حضورشان استفاده کنیم. طی این مدت هم اگر چندان در این مورد صحبت نکردیم، به این خاطر بود که دلواپس بودیم این ‌بار هم به سرنوشت سال قبل دچار شویم و در لحظه آخر حضور این افراد دست‌خوش اتفاقاتی شود.

واقعیتی که نمی‌توان نادیده گرفت، این است که ما در زمینه هنر به ویژه حوزه موسیقی آن‌طور که باید، در داخل کشور موفق عمل نکردیم که بتوانیم چهره‌های مطرح را برای حضور در ایران و همراهی در کنسرت قانع کنیم و اگر اتفاقی در این حوزه رخ می‌دهد، به خاطر ارتباطات شخصی من است.

از این جهت اگر بار دیگر حضور این افراد با مانع مواجه شود، برای وجه کشور ما خوشایند نیست چرا که این افراد از مدت‌ها قبل با برنامه‌ریزی‌های دقیق و حساب‌شده سایر کلاس‌ها و کنسرت‌هایشان را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردند که بتوانند به ایران بیایند و در این صورت ذهنیت‌شان نسبت به کشور ما تغییر می‌کند و جدا از این موضوع، مردم ما هم از هنرنمایی این افراد توانا محروم می‌شوند.


با توجه به این ‌که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کنسرت‌های داخلی، موضوع صدابرداری و به دنبال آن، صدادهی است، آیا می‌توانید کیفیت و تفاوتی که مد نظرتان هست را پیاده‌سازی و اجرا کنید؟

بالاخره این نقطه ضعفی است که همه ما به آن واقف هستیم و مجبوریم با این کمبودها کنار بیاییم ولی شک ندارم که مردم هوشیار و آگاه ما خودشان متوجه تفاوت کیفیت کارها با یکدیگر با توجه به پتانسیل‌های موجود می‌شوند.

در این اجرا استاد شهرام ناظری هم شما را همراهی می‌کنند؟

در آلبوم «ناگفته» بسیاری از بزرگان جهان به عنوان نماینده فرهنگ‌های مختلف حضور داشتند و استاد شهرام ناظری هم ورای رابطه پدر و پسری، به عنوان نماینده فرهنگ ایران حضور داشت، شک نداشته باشید حتی اگر این رابطه خونی بین ما حاکم نبود، با توجه به طرز فکر خاصی که دارم، از استاد می‌خواستم در این آلبوم حضور داشته باشند.

همیشه بر این باورم که سال‌ها طول خواهد کشید که جامعه ما به تاثیر او بر آواز و حرکت‌‌های پیشرو تاریخی وی پی ببرد. از آن ‌جایی که این کنسرت هم اجرای قطعات «ناگفته» است، استاد هم حضورشان در این آلبوم منطبق بر قطعاتی ‌است که در این آلبوم اجرا کردند.

آیا برنامه‌ای هم برای برگزاری کنسرت در تهران دارید؟

بله، کنسرت ما از شیراز شروع می‌شود و بلافاصله در تهران اجرا خواهیم داشت، اگر همه چیز مطابق برنامه پیش برود، در کرمانشاه هم به اجرای برنامه می‌پردازیم. اجرا در این شهر از آرزوهایم به شمار می‌رود ولی در حال حاضر امکانات در این شهر برای چنین اجرایی کافی نیست.

به عنوان آخرین سوال؛ تمام قطعات «ناگفته» قابلیت اجرا در کنسرت را دارند؟

بیشتر قطعات اجرا خواهد شد اما برخی از قطعات چون احتیاج به ارکستر کر بزرگ دارند، امکان اجرا در شرایط کنونی برای آن‌ها وجود ندارد.