سردار سلیمانی به روایت رسانه های خارجی

همشهری جوان - لیدا هادی: در ایران زیاد او را نمی شناسند؛ یعنی تا قبل از اینکه فرمانده بخواهد خودش را از پس سایه ها بیرون بیاورد، کسی از او خبر نداشت. همه فقط اسم گروهش را شنیده بودند؛ سپاه قدس ایران.


اما در خارج از مرزهای ایران، داستان کمی فرق دارد. خارج از مرزهای جغرافیایی ایران افسانه های زیادی درباره او سر زبان هاست. افسانه هایی که هیچ وقت درستی یا نادرستی شان از طرف هیچ مقام رسمی تایید نشده. روزی از پیامک او به ژنرال ۴ ستاره آمریکایی گفتند و یک روز درباره نامه ای که مدعی بودند افراد او روی میز وزیر دفاع آمریکا گذاشته اند. «شما باید مرا بشناسی، من قاسم سلیمانی هستم.»

می گویند وقتی گوشی تلفن را دست ژنرال پترائوس، فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق دادند، با این پیغام مواجه شده. درست در زمانی که در سال ۲۰۰۸ برای رتق و فتق جنگ بین گروه های شبه نظامی و ارتش آمریکا به عراق رفته بود یا اینکه زمان حضور لئون پانه تا، وزیر دفاع آمریکا در عراق نامه ای روی میز دفتر کارش قرار می گیرد که به شدت او را متحیر می کند. این نامه، نامه ای بدون مهر و موم مخصوص پنتاگون بود که تنها یک جمله روی آن نوشته شده بود: «اگر لازم باشد از این هم نزدیکتر خواهیم شد؛ قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران».

از این روایت ها زیاد هستند. داستانسرایی هایی که در همه آنها سردار ایرانی با همه آرامشی که دارد، یک فرمانده مقتدر معرفی شده؛ چهره ای که می تواند منافع آمریکایی ها را به خطر بیندازد.

مسئله این است که این افسانه سرایی ها سوای راست یا دروغ بودنشان بیانگر یک موضوع است؛ اینکه مرد آرام سپاه ایران این روزها بدجوری روی اعصاب آن وری ها رفته. این همه افسانه سرایی فقط از یک مسئله خبر می دهد: «ترس».

در این گزارش بریده مطالبی که در ماه های اخیر در رسانه های پرتیراژ خارجی درباره سردار قاسم سلیمانی چاپ شده را می بینید. ذکر این توضیح لازم است که چاپ این گزارش ها به معنای تایید آنها نیست. ما در ترجمه سعی کرده ایم تا حد امکان به اصل گزارش وفادار بمانیم. البته بخش هایی که می شد از آنها برداشت امنیتی کرد، از متن حذف شده اند.

New Yorker

مردی که زیاد گوش می کند

شاید تا امروز کامل ترین تصویر بین نشریات خارجی از قاسم سلیمانی را دکتر فلیکینز ترسیم کرده باشد. این روزنامه نگار آمریکایی که برنده جایزه پولیتزر بوده، گزارش مشروحی درباره سردار سلیمانی نوشته.


در این گزارش که در نشریه نیویورکر (۳۰ سپتامبر ۲۰۱۳) منتشر شده، فیلکینز از طریق مصاحبه های متعدد با مقامات آمریکایی، غربی، عراقی و ماموران اطلاعاتی، به شخصیت سردار سلیمانی و نقش او در اتفاقات منطقه پرداخته است.

در این میان تصویری که او در ورودی گزارش اش می نویسد: «فوریه سال پیش چند نفر از بانفوذترین چهره های سیاسی ایران در مسجد امیرالمومنین در شمال تهران در همایشی برای افسران سپاه دور هم جمع شدند. آنها برای ادای احترام به یکی از فرماندهان شهید آمده بودند.

حسن شاطری، یکی از فرماندهان ارشد شاخه قدرتمند و نخبه سپاه پاسداران به نام نیروی قدس بود. شاطری بخش عمده ای از عمر حرفه ای خود را در خارج از ایران گذراند. در مراسم خاکسپاری شاطری، بعضی از عزاداران گریه می کردند و برخی هم به رسم شیعیان سینه می زدند. تابوت شاطری در پرچم ایران پیچیده شده بود و اطراف آن را فرماندهانی گرفته بودند که لباس سبزرنگ سپاه را بر تن داشتند اما این وسط کسی که در ردیف دوم مسجد نشسته بود، ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس بود. مردی ۵۶ ساله با قامتی نه چندان بلند و موهایی خاکستری با محاسنی کوتاه شده.

دوستی و برادری او و شاطری در جریان دفاع مقدس شکل گرفت. دفاع مقدس نامی است که به جنگ ایران و عراق داده شده؛ جنگی که ۸ سال طول کشید و نزدیک به یک میلیون کشته بر جای گذاشت. سلیمانی ۱۵ سال پیش فرماندهی نیروی قدس را برعهده گرفت و در همان زمان او به عنوان یک نیروی نظامی و یک فرد قدرتمند دنبال این بود که خاورمیانه را به نفع ایران تغییر شکل دهد. جان مگوایر، افسر پیشین سیا در عراق می گوید: «سلیمانی یکی از قوی ترین عوامل اجرایی در خاورمیانه امروز است ولی هیچ کس تا به حال چیزی از او نشنیده است.»

سلیمانی زمانی که در مجامع عمومی ظاهر می شود - او معمولا در مراسمی با حضور جانبازان سخنرانی می کند یا برای ملاقات با رهبر ایران حاضر می شود - زیاد خود را در معرض دید قرار نمی دهد و به ندرت با صدای بلند صحبت می کند. او معمولا رفتاری از خود نشان می دهد که عرب ها از آن تعبیر به «خلب» می کنندکه به معنای کاریزمای پنهانی است. یکی از مقامات ارشد عراقی می گوید: «او نسبتا کوتاه قامت است اما این ظاهر ماجراست. زمانی که ۱۰ نفر در اتاق حضور دارند و سلیمانی وارد می شود، جلو آمده ولی کنار شما نمی نشیند. او به آرامی در آن طرف اتاق می نشیند. صحبت و اظهارنظری نمی کند. تنها می نشیند و گوش می کند و البته در این لحظه همه تنها درباره او فکر می کنند.»

سلیمانی در مراسم خاکسپاری کت و پیراهنی سیاه به تن داشت، بدون کراوات؛ به سنت ایرانیان. صورت او و ابروانش از غم در هم شده بود. سلیمانی روز قبل از مراسم خاکسپاری به منزل شاطری رفت تا مراتب تسلیت خود را به خانواده آنها اعلام کند. او دلبستگی شدیدی به سربازان شهید دارد و معمولا به خانواده آنها سر می زند؛ سلیمانی در مصاحبه اخیرش با یک رسانه ایرانی گفته است: «زمانی که فرزندان شهیدان را می بینم، می خواهم آنها را بو کنم و از خود بیخود می شوم.»


با وجود همه سختی هایی که سلیمانی در خارج از مرزهای ایران با آن روبروست و با همه جدیت و سرسختی اش در جامعه ایرانی او را به وفاداری اش می شناسند. چهره ای که از او یک قهرمان شکست ناپذیر در نگاه مردم ساخته است. مردم این اعتمادشان به سردار را از زمان جنگ ایران و عراق دارند. او با همه قدرت، خودش را هنوز سرباز کوچک مردم می داند. سلیمانی در ایران به لقب دیگری هم معروف است؛ شهید زنده. عنوانی که رهبر ایران به او داده است.

خانه سلیمانی در تهران است و اینطور که به نظر می رسد، راحت و بدون محافظ سر می کند. یکی از سیاستمدارهای عراقی که با او آشنایی نزدیکی دارد، می گوید: «سلیمانی هر روز ساعت ۴ صبح از خواب بیدار می شود و شب ساعت ۹ و نیم به خواب می رود. زندگی او قانون خاص خودش را دارد. برای سلیمانی هیچ چیزی غیر از هدفش مهم نیست. او به همسرش خیلی احترام می گذارد و کلا اوقات فراغت را با او در سفر می گذراند. او سه پسر و ۲ دختر دارد. خیلی اهل مطالعه است. با اینکه تحصیلات بالایی ندارد اما یک استراتژیست فوق العاده است. او خیلی باهوش تر از تصور هر آدمی است!»

Business Insider

این همه قدرت از کجا آمد؟

«چرا قاسم سلیمانی در خاورمیانه قدرتمند است؟» سال گذشته اینسایدر بیزینس مقاله کوتاه خودش را با این تیتر شروع کرد. جفری اینگرسول، قاسم سلیمانی را چهره قدرتمند خاورمیانه معرفی کرده بود که می توانست در هر لحظه ای که اراده کند همه جا باشد: «پدر ۵ فرزند است و اهل خانواده. او به همسرش احترام زیادی می گذارد و او را با خودش به مسافرت های زیادی می برد.

مرد خانواده اما در زمان خودش قدرتمندترین نیروی عملیاتی خاورمیانه است؛ آنقدری که همه این روزها به او لقب شوالیه تاریکی (به فیلم بتمن اشاره دارد) داده اند. قاسم سلیمانی این روزها هدایت نیروهای سپاه قدس را به عهده دارد. او همه جا هست. سلیمانی هر که هست باشد، فقط اینکه او یک نظامی سختکوش است و یک دوره دیده با استعداد. او در فقر بزرگ شد. از ۱۳ سالگی کار کرد و سختی های زیادی در کارخانه های تصفیه آب کشید اما با انقلاب اسلامی در دهه ۷۰ میلادی راه خودش را پیدا کرد.


بعد هم جنگ ایران و عراق مسیر را طوری برای او ساخت که امروز به یکی از قدرتمندترین فرماندهان نیروهای نظامی تبدیل شده است. داستان او بی شباهت به اسپارتاکوس نیست. قدرت او در حرف هایش هم معلوم است. او در مراسم مفقوالاثرهای جنگ ایران و عراق حرف های زیادی زد. انگار که داشت از یک فلسفه شرقی جنگ صحبت می کرد: «میدان نبرد بهشت گمشده آدم هاست؛ بهشتی که با شهادت و هدایت انسان ها ساخته می شود.» می بینید از نگاه او یک نوع بهشت نهرهای پر آب است و نوع دیگرش میدان جنگ!

یک سال بعد در تابستان امسال بیزنس اینسایدر درباره قاسم سلیمانی حرف های دیگری داشت. اینکه او «همیشه غایب است». این بار پای خبرگزاری فرانسه در میان بود. اینسایدر به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشته بود که مرد غایب خاورمیانه همه جا هست و هیچ جا نیست: «این استراتژی تازه سلیمانی نیست. فرمانده ۵۷ ساله ایرانی کمتر در انظار عمومی ظاهر می شود.

سلیمانی در مواقع بسیار نادر به صحبت عمومی می پردازد اما در هر بار سخنرانی یک جور ذوق و حرارت آشکار در اطرافش هست که جذبه معنوی شخصیتی اش را بیشتر می کند. تصاویر کمی از صورت او منتشر شده اما در همین تصاویر نگاه خیره سنگین و ریش و موی خاکستری اش در قاب بسته دوربین دیده می شود. می گویند سلیمانی سوریه را مانند کف دستش می شناسد و از عراق دانش خوبی دارد. اعضای قدس به او احترام کامل می گذارند و تحت فرماندهی او هستند. هیچ کس چیزی راجع به او و افرادش نمی داند. او همه جا هست و هیچ جا نیست!»

Weekly standard

آقای همه فن حریف

«آقای همه فن حریف ایران؛ آیا کاری هست که سلیمانی نتواند انجام دهد؟»

دو سه ماه پیش ویکلی استاندارد با این تیتر عجیب به سراغ مرد اول سپاه قدس ایران رفت و درباره زیر و بم های شخصیت او نوشت. لی اسمیت نویسنده این مقاله درباره سلیمانی نوشته: «قاسم سلیمانی این روزها جالب ترین چهره دنیاست. برای قضاوت در این باره فقط کافی است نگاهی به رسانه های غرب بیندازید تا درباره پروفایل او بیشتر بدانید. نیویورکر، بی بی سی و گاردین هر کدام درباره این فرمانده مطالب خاصی نوشته اند. فرمانده نیروهای قدس ایران مهمترین استراتژیست نظامی دنیا از زمان رومل تا الان است. (اروین یوهانس اویگن رومل فرمانده نیروهای آلمانی، ملقب به «روباه صحرا» و از همه مهمتر معروف به مارشال مردم و همچنین به رومل ۸۸.


او توانست در دوران جنگ جهانی دوم پیروزی های بزرگی در شمال آفریقا و فرانسه به دست آورد. رومل به خاطر بزرگمنشی و رفتار مناسب با زیردستان، اسیران جنگی و دشمنانش یکی از بزرگترین مارشال های تاریخ است. هنوز هم درس های مارشال را در تمام دانشکده و دانشگاه های نظامی جهان تدریس می کنند.) او علاوه بر همه اینها یک تثبیت کننده اوضاع است. حاج قاسم - نامی که دوستانش او را به این اسم صدا می کنند - در همه جای خاورمیانه هست. مصداقش زمانی که او در سال ۲۰۰۷ به پترائوس آن پیغام جنجالی را داد. مسئله اینجاست که سلیمانی اگر زمانی در عراق بود، حالا در همه جا هست. در لبنان، غزه، یمن، افغانستان.

سلیمانی آدم مهمی است. این را علی آلفونه یک کارشناس ایرانی در بنیاد دفاع دموکرات ها می گوید: «سلیمانی مردی جدی است. در همه ایران او مانند یک قهرمان است؛ برای اینکه او در زمان جنگ ایران و عراق کارهای مهمی برای دفاع از کشورش انجام داد. جلوی کارتل های مواد مخدر افغانستان را گرفت و حالا هم که به دنبال دفاع از حقوق شیعه ها در برابر نیروهای دولت اسلامی است.»

حاج قاسم هر چه باشد و هر که درباره او بگوید، داستان این است که او مردی است که از خیلی چیزها خبر دارد و از هر جایی که خبردار باشد، حتما به آنجا سری هم می زند. حاج قاسم این روزها همه جا هست.

The National

درباره او سوال نپرسید

روزنامه صبح امارات عربی متحده هم نتوانست در روزهایی که تصویر حاج قاسم سلیمانی با چفیه و لباس فرم خاکی رنگش در عراق زمان بیرون راندن گروهک داعش منتشر شد، ساکت بماند. این روزنامه مشهور اماراتی در یادداشتی با قلم مایکل تئودولو نوشت: «مردی با موهای خاکستری، لبخندی مهربان و رفتاری موقر و متین. این قاسم سلیمانی است؛ مردی که بیشتر چهره یک مدیر بانک را دارد یا دبیر مدرسه، تا اینکه بخواهد یکی از باهوش ترین فرماندهان خاورمیانه باشد.


سلیمانی این روزها فرمانده ارتشی است که گستره قدرت آن از غرب به شرق منطقه گسترده شده اما موفقیت سلیمانی پیدا کردن استراتژی های سیاسی و انجام عملیات های خاص است. موفق الربیعی وزیر امنیت ملی عراق زمانی درباره او گفته که درباره قدرت سلیمانی در منطقه نباید سوالی پرسید. «هیچ چیزی نمی تواند او را از پا دربیاورد.»

Bloomberg

چرا سلیمانی در برابر دوربین قرار گرفت

بلومبرگ با یک سوال بزرگ درباره قاسم سلیمانی مطلبش را بیان می کند: «اینکه چرا سلیمانی یکدفعه خودش را نشان داد.» این سایت معروف در تحلیل چهره رسانه ای این روزهای قاسم سلیمانی نوشت: «تلویزیون ایران هفته پیش تصویری از فرمانده سپاه قدس نشان داد؛ تصویری که او را در کنار پیشمرگه های کرد در عراق نشان می داد.»


تصویر سلیمانی یکباره در دنیا پخش شد. سلیمانی زمانی غایب بزرگ بود و حالا چهره اول رسانه های دنیا. این مسئله چه پیامی دارد؟ داستان معلوم است. وقتی مردی که همیشه در سایه ها پنهان بوده، یکباره به عنوان یک قهرمان بیرون می آید، یعنی ایران برای دنیا یک پیام روشن فرستاده: اینکه اگر می خواهید از پس دولت اسلامی بربیایید، به کمک ما نیاز دارید! آنتونی کرزمن، یکی از کارشناسان مرکز مطالعات استراتژیک بین الملل در این باره می گوید: «سلیمانی با رونمایی از خودش برای آمریکایی ها پیغام فرستاد. پیغامی درباره میزان نفوذ و قدرت ایران.»

Spiegel

مردی موفق تر از آمریکا

آن زمان که تصویر حاج قاسم در عراق به بیرون درز کرد، نشریه اشپیگل هم نتوانست جلوی هیجان دیدن مرد اول خاورمیانه تاب بیاورد. هفته نامه اشپیگل در این باره نوشت: «سردار قاسم سلیمانی شخصیتی نیست که در خانه بماند وقتی که نیروهای خود را به نبرد می فرستد. این فرمانده ۵۷ ساله می تواند به راحتی در پشت جبهه باقی بماند اما ترجیح می دهد خود را در جبهه نبرد نشان دهد. او ژنرال نخبه ای است است که همه تصمیمات آمریکایی ها را خنثی می کند. قاسم سلیمانی به تازگی در وسط شهر آمرلی در شمال عراق دیده شده است. این شهر ترکمن نشین شمال عراق مدت دو ماه توسط تروریست های داعش محاصره شده بود.


آزادسازی این شهر یک موفقیت قابل توجه بود. قاسم سلیمانی به عنوان مردی جسور، با صبر و تحمل و بسیار بی پروا، بلندپرواز و باهوش و بسیار کاریزماتیک اعتبار دارد. عملیات های سلیمانی دائما مخفی هستند اما درباره داعش داستان فرق دارد. آمریکا و سردار قاسم سلیمانی در عراق علیه دشمنی برابر می جنگند اما با رویکردها و روش های متفاوت. این وسط این سلیمانی است که همیشه برخلاف تصمیمات آمریکا عمل می کند و البته موفق تر است!