اسرار آقای خنده، علی کفاشیان!

همشهری جوان - مهدی شادمانی: «فدراسیون فوتبال عملکرد خوبی داشته یا نه؟، سوال پرونده ما این نیست. «کفاشیان باید برود یا بماند؟» هم همینطور؛ حتی دنبال جواب دادن به این سوال که «کفاشیان آدم خوب یا بدی است؟» هم نیستیم. موضوع، خود آقای رییس و ماندگاری اش است.

علی کفاشیان 3 ماه دیگر هشتمین سال حضورش در فدراسیون فوتبال را به پایان می رساند. او در این مدت با دو رییس سازمان تربیت بدنی و وزیر ورزش کار کرده و توانسته صندلی ریاست را هم حفظ کند. مهمتر اینکه 6 سال مدیریتش در دولت احمدی نژاد بوده، دولتی که حتی رییس سازمان تربیت بدنی اش بعد از یک دوره ماندگار نبود.

او حالا در دومین سال ریاست جمهوری حسن روحانی هم موفق شده صندلی اش را حفظ کند. کارنامه فدراسیون فوتبال را که نگاه کنید، هر چند در آن افتضاح بزرگی دیده نمی شود اما هیچ چیز عجیب و غریب مثبتی هم در آن وجود ندارد. یعنی فدراسیون شاهکاری نکرده که شایسته نگه داشتن مدیرش باشد اما به هر حال علی کفاشیان نه تنها 8 سال است که مدیر مانده، بلکه فعلا هم تصمیم ندارد کنار برود.


البته آن چیزی که این روزها بر او می گذرد، نشان می دهد وزیر ورزش هم تقریبا مانند سایر روسای گذشته اختلاف نظرهایی با کفاشیان دارد اما از پس کنار رفتن او برنمی آید. این یک پرونده است برای علی کفاشیان که می خندد و خنده اش روی اعصاب خیلی ها رفته اما کسی نمی تواند برکنارش کند.

همه چیز از دولت شروع شد. دولت وزیر جدید را انتخاب کرد و وزیر جدید هم به دنبال اصلاح ورزش، باب میل دولت بود. دولت حسن روحانی هر چند اصلاحاتی را در ورزش در نظر داشت که به نظر درست می رسید اما عملکردش شبیه سایر دولت ها بود. آنها برنامه هایی برای فوتبال داشتند که یک به یک آن را به اجرا درآوردند.

در فهرست قرمز وزیر، چند نکته وجود داشت. در فوتبال، سرخابی مهم بودند و مدیریت فدراسیون. لابد مشاوران وزیر با دقت کافی بررسی کرده بودند چون از همان روزهای اول، قصه تغییرات در دور و بری های کفاشیان وجود داشت.

رسانه های مختلف در روزهای ابتدایی دولت گزارش دادند که اعضای داخلی فدراسیون باب میل وزارتخانه نیستند. افرادی مانند مهدی محمدنبی و هادی آیت اللهی که خیلی هم میان رسانه های ورزشی به خوبی از ایشان یاد نمی شود. این شروع قصه ای بود که هیچ وقت به آخر نرسید.
پیش از مسابقات جام جهانی، تکلیف فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش کاملا روشن بود. علی کفاشیان جلسات مستمری با محمود گودرزی، وزیر ورزش داشت و مثل همیشه چشم هایش را گفته بود. اصولا علی کفاشیان عادت ندارد به کسی «نه» بگوید. او چشم می گوید و کار خودش را می کند. این بار هم داستان چشم ها ادامه داشت.

علی کفاشیان به وزارتخانه رفت و قول داده دبیرکل و نایب رییس اش را بعد از جام جهانی برکنار کند. گفته می شود او حتی به یکی از معاونان قول داده کارلوس کی روش هم برود و فرکی جایش را بگیرد. کاروان ایران که از برزیل به تهران بازمی گشت، همه چیز خوب بود اما کفاشیان در بزنگاه، بی خیال قرار و مدارها شد. او قبل از رسیدن به تهران پیغامی فرستاد که نبی می ماند.

پرتغالی روی مخ

وزیر ورزش اصرار داشت کی روش از ایران برود. انتقادهای وزیر از سرمربی تیم ملی و شایعاتی که دور و برش است چندان هم بیراه نیست. او به مدل مدیریتی کی روش در فدراسیون، بندهای قراردادش و ... ایراد دارد. او حتی خاطره ای از روز استقبال تیم ملی بازگو می کند که طبق آن معتقد است بازیکنان تیم ملی با برنامه قبلی برای ماندن کی روش به او سفارش کرده اند.


شاید رابطه خوب کارلوس کی روش و مهدی محمدنبی، شاید مدیریت بد فدراسیون بالای سر کی روش و شاید هزاران ماجرای دیگر سبب شد که پس از جام جهانی وزیر منتظر تغییرات باشد اما مسیر فدراسیون ذره ای تغییر نکرد. از نگه داشتن کی روش روی نیمکت تیم ملی علی رغم افشای بندهای قرارداد بگیر تا دست نخوردن به ترکیب فدراسیون.

وزارت ورزش که در پروژه تغییرات سرخابی هم رویانیان و هم فتح الله زاده را کنار زده بود، برنامه هایش در مورد ریاست فدراسیون فوتبال را بازنویسی کرد.

دلارها را چه کسی برده؟

یکی از روش هایی که خیلی جواب داده انتشار اطلاعاتی است که از ارقام جابجا شده خبر می دهند. وزارت ورزش در پروژه سرخابی از این روش استفاده کرده بود. وزارت ورزش برای گذاشتن سقف قرارداد، بخشی از ارقام بازیکنان را روی سایتش گذاشت.

در ماجرای فدراسیون فوتبال اتفاقات کمی پیچیده تر بود. وزارت ورزش نمی توانست اطلاعات بدون حکم قضایی در مورد دور و بری های فدراسیون را در اختیار رسانه ها قرار دهد اما اگر روزنامه نگاران اطلاعات را در اختیار داشتند، خودشان همه کار را می کردند. همینطور هم شد. چند خبرنگار دست به افشاگری هایی زدند که خیالشان از مدارک راحت بود. از گفتن در مورد گم شدن ۴۰۰ هزار دلار کمک AFC بگیر تا پولی که وزارت امور خارجه کمک کرده و حتی اینکه مدارک دبیرکلی نبی ایراد دارد و ریاست کفاشیان با شبهه مواجه است.

کسی نمی داند روزنامه نگاران از کجا این اطلاعات را پیدا کرده اند اما تاریخ افشاگری ها همه به بعد از جام جهانی مربوط است، جایی که برخی از مردم فکر می کردند عملکرد فدراسیون خوب است و وزارتخانه نه.

پیکان همه اطلاعات هم به سوی نایب رییس فدراسیون بود و دبیر کل فدراسیون و البته رییس امور مالی که روابط خانوادگی با کفاشیان دارد. این افشاگری ها باید شرایطی فراهم می کردند که اعضای فدراسیون کنار بروند اما به تنهایی کافی نبودند.

نود و ماجراهایش

تیم رسانه ای دولت آشنایی کاملی به قدرت رسانه ها دارند؛ برای همین بود که به انتقاد از اقبال رسانه ای نسبت به نتایج ضعیف تیم ملی پرداختند. وزیر در چند مصاحبه اش از رسانه های مختلف به دلیل جو سازی به نفع کی روش انتقاد کرده بود. جو به وجود آمده در فضای رسانه ای جلوی فشار به فدراسیون را می گرفت اما نتایج تیم های پایه فوتبال کمک خوبی به وزارتخانه کرد.


تیم های پایه فوتبال ایران یکی پس از دیگری حذف شدند و جو ضد فدراسیون بزرگی به وجود آمد. همه رسانه ها از جمله برنامه نود به فدراسیون تاختند. رأی اکثریت مردم به مقصر بودن فدراسیون در حذف تیم های پایه، تیر بزرگی بود که باید فدراسیون را از پا درمی آورد. در آن روزها علی کفاشیان از تغییرات در فدراسیون حرف زد.

مانند همان تغییراتی که قبل از جام جهانی نویدش را داده بود. وزیر ورزش و معاون هایش هم در مصاحبه هایی از لزوم اصلاحات در فدراسیون گفتند اما کفاشیان که تغییرات را تایید می کرد، کم کم صحبت هایش را تغییر داد و تغییرات را در حد تیم های پایه دانست. او کاشانی را مدیر تیم امید کرد و قول برکناری وینگادا را داد؛ اتفاقی که هنوز رخ نداده است. یعنی بعد از ناکامی تیم امید حتی سرمربی اش را برکنار نکرده چه برسد به اینکه دبیر کل اش را برکنار کند.

رییس دوربرگردان ها

«نامه محرمانه هیات رییسه به رییس فدراسیون»، این عنوانی بود که فشار بر رییس را زیادتر می کرد. هیات رییسه هم در تغییرات فدراسیون با وزارت ورزش همصدا شده بود و به نظر می رسید علی کفاشیان زودتر به تغییرات تن بدهد اما متخصص دوربرگردان در مصاحبه ای عجیب برای اولین بار بعد از ۸ سال گفت: «نه».

او رسما اعلام کرد که نه دبیر کل اش را تغییر می دهد و نه تغییری در نایب رییس می دهد. او در جنگ علیه وزارت ورزش و هیات رییسه فدراسیونش و رسانه ها برای اولین بار ایستاد.


حالا همه سوال هایی دارند: «آیا کفاشیان از فعالیت های نبی خبر ندارد؟»، «آیا کفاشیان دچار فساد مالی شده؟»، «پس چرا کفاشیان از نبی و آیت اللهی حمایت می کند؟» و ... جواب این سوال ها شاید معلوم نباشد اما یک چیز معلوم است. دبیر کل فدراسیون فوتبال، مجری انتخابات است و نایب رییس کسی است که اگر کفاشیان استعفا دهد، به جایش می نشیند، پس برای رییس بهتر است کنار برود تا زیر پای خودش را خالی کند.

چرا وزارت ورزش رییس فدراسیون را برکنار نمی کند؟

لولوی تعلیق

«تعلیق». این اسم رمز ترساندن دولت در حوزه ورزش است. دولتی که تلاش می کند از طریق سیاست خارجی همه مشکلات را حل کند، در حوزه ورزش خیلی خوب می داند که باید از راه تعامل با فدراسیون های جهانی پیش برود.

این ماجرا فقط در فدراسیون فوتبال نیست که وزارت ورزش برخلاف دولت در تغییرات فدراسیون ها آرام آرام پیش می رود. وزیر دو سال است که بر مسند خود تکیه زده و در مورد یکسری فدراسیون ها مانند وزنه برداری تصمیم اش را گرفته اما برای اجرا سعی می کند نهادهای بین المللی را حساس نکند.


اگر به مصاحبه های وزیر ورزش دقت کرده باشید، او بدون تندی کردن در مورد فدراسیون های مورد غضب حرف می زند و با اینکه قوانین ایران می تواند آنها را برکنار کند، با مجمع هایشان سخن می گوید. او همین چند روز پیش از مجامع چند فدراسیون مثل وزنه برداری درخواست کرده که با دقت عمل و انتخاب کنند.

در مورد فوتبال کار بسیار پیچیده تر است. تعلیق فدراسیون فوتبال در ۸ سال قبل سبب شده حالا حالاها هیچ نماینده دولتی به خود اجازه دخالت مستقیم در فوتبال را ندهد. البته که دولت اهمیت زیادی به فوتبال می دهد. چه در دولت قبل که اجزای فوتبال به شهرت اعضای دولت کمک می کردند، چه در این دولت که موفقیت در فوتبال می تواند کارنامه وزارت ورزش را طلایی کند.

وزیر ورزش هر چند به گزینه ای هم برای جایگزینی کفاشیان فکر کرده اما تلاش می کند از مسیر درستی به سمت برکناری کفاشیان پیش برود؛ مسیری که در آن AFC و FIFA حساس نشوند و کار دست شان ندهند، مخصوصا که علی کفاشیان لابی بسیار قدرتمندتری در آسیا نسبت به محمد دادکان دارد. او در انتخابات مختلف فیفا و ای اف سی شرکت کرده و متحدانی در این دو نهاد بین المللی دارد که اخبار ایران را به دقت پیگیری می کنند.

جلوگیری از تعلیق فدراسیون فوتبال مهمترین کاری است که وزیر ورزش پیگیری می کند و بعدش به فکر جابجایی در فدراسیون فوتبال است. او این روزها خوب می داند برکناری کفاشیان به تنهایی مشکلش را حل نمی کند. اگر مجمع بتواند رییس را استیضاح کند، فدراسیون در اختیار آیت اللهی قرار می گیرد و انتخابات در اختیار نبی. وزارت ورزش حتما این مدل را نمی خواهد.

همه روسای ورزشی که تا امروز زورشان به کفاشیان رییس فدراسیون فوتبال نرسیده

همه علیه علی، کفاشیان علیه همه

فدراسیون ها حیاط خلوت وزارت ورزش هستند. این واقعیتی است که باید تغییر کند و خب فعلا نکرده؛ یعنی تا زمانی که پول ورزش را دولت می دهد، رییس ورزش هم دوست دارد آن طوری که می خواهد آن را اداره کند. این ماجرا برای امروز و دیروز نیست. دولت اصلاح طلب و اصولگرا هم ندارد. همه دولت ها می خواهند تصمیماتشان را در حوزه ورزش اجرا کنند اما در این بین یک استثنا وجود دارد.

این استثنا علی کفاشیان است که نه تنها حرف های وزارتخانه ها را گوش نمی کند، که نتایجی مانند والیبال هم نمی گیرد که خیال وزارتخانه از بابتش راحت باشد. بدتر از همه اینکه فدراسیون فوتبال، فدراسیون پرحاشیه ای با طراز مالی بسیار بالاست که هر روز حاشیه هایش وزارت ورزش را هم درگیر می کند.

این همان دلیلی است که همه روسای سازمان تربیت بدنی و وزرا را ترغیب می کند کفاشیان را کنار بگذارند و خب فعلا هیچ کدام شان موفق نشده اند. این مطلب مروری است بر چهار رییس که کفاشیان در ۸ سال اخیر از آنها عبور کرده.

محمد علی آبادی

پست: رییس سازمان تربیت بدنی

مدت همکاری: حدود ۱۸ ماه

پایان همکاری: پایان حضور علی آبادی در سازمان تربیت بدنی

او علی کفاشیان را در انتخابات گذاشته بود تا رییس فدراسیون شود. شاید هیچ وقت به همین دلیل گلایه مستقیم از علی کفاشیان نداشت اما ساختار برخوردهای کفاشیان هر کسی را به ستوه می آورد.


او عادت دارد به مقامات بالادست چشم بگوید و کار خودش را انجام دهد؛ به همین دلیل هم علی آبادی خیلی در روزهای آخر از کفاشیان راضی نبود. هر چند علی آبادی خودش سرمربی تیم ملی (دایی) را انتخاب کرد و بعد محمود احمدی نژاد دستور برکناری دایی را صادر کرد و در هر دو این پروسه ها، کفاشیان بیش از یک ناظر نبود اما همان روزها هم می گفت که در انتخاب دایی لیوان دست ما نبود اما الان دیگر هست.

کفاشیان بارها گفت که اگر او را نخواهند کنار می رود. علی آبادی هم که بعد از جام جهانی دادکان را برکنار کرده بود، بدش نمی آمد کفاشیان را کنار بگذارد و گزینه ای دیگر رو کند اما زورش نرسید کفاشیان را به استعفا برساند.

پروژه دیگری هم که وزارت ورزش زیاد از آن راضی نبود، سرمربیگری افشین قطبی در تیم ملی بود. افشین قطبی با مصاحبه هایی که آن روزها علیه ساختار ایران کرده بود، گزینه خوبی به حساب نمی آمد اما پس از برکناری دایی، نه تنها افشین قطبی روی نیمکت تیم ملی نشست که برای جام ملت های آسیا هم کفاشیان او را سرمربی تیم ملی نگه داشت. بعد از انتخابات ۸۸ تلاش های زیادی شد که تاج به جای کفاشیان بنشیند اما این تلاش منجر به کنار رفتن مهدی تاج از فهرست یاران کفاشیان در انتخابات بعدی شد.

علی سعیدلو

پست: رییس سازمان تربیت بدنی

مدت همکاری: حدود ۲۴ ماه

پایان همکاری: انحلال سازمان تربیت بدنی

دوران حضور علی سعیدلو در سازمان تربیت بدنی خیلی برای کفاشیان پر تنش نبود. هر چند رییس سازمان تربیت بدنی بعد از جام ملت ها با هجمه هایی علیه فدراسیون مواجه بود و می توانست برای تغییر تلاش کند اما یا این کار را نکرد یا نتوانست بکند. کفاشیان در دوره سعیدلو هم تا می توانست کار خودش را کرد اما در برخی موارد مجبور شد به خواسته رییس سازمان تربیت بدنی تن بدهد.


یکی از این موارد انتخابات نایب رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا بود. علی سعیدلو می خواست نماینده ایران باشد. او نماینده ایران شد، حق رأی کفاشیان را هم استفاده کرد اما رأی نیاورد و ایران در در هیات رییسه بدون سهمیه گذاشت.

سعیدلو در آمدن کی روش و بازی ایران - برزیل به کفاشیان کمک کرد اما همیشه سودای برکناری کفاشیان را داشت و البته برایش تلاش عملی نکرد. سعیدلو در روزهای اول انتخابش به عنوان رییس سازمان تربیت بدنی به کفاشیان گفته که همه نظرشان روی برداشتن تو از این پست بود. حتی گفته که فکر می کرده اولین کارش برکناری کفاشیان است اما وقتی تصمیم گرفته و دیده دور و برش چقدر حاشیه فوتبالی ایجاد شده، تصمیم گرفته کفاشیان در جای خود بماند.

به هر حال اگر سعیدلو تصمیمی هم در ماه های بعد از انتخابش گرفته بود، هیچگاه نتوانست راهی برای برکناری کفاشیان پیدا کند.

محمد عباسی

پست: وزیر ورزش

مدت همکاری: ۲۴ ماه

پایان همکاری: پایان دولت یازدهم

یکی از عجیب ترین دوران ریاست کفاشیان بر فدراسیون فوتبال، دوران وزارت محمد عباسی است، مردی که نه دیکتاتور بود و نه مثل علی آبادی زود عصبانی می شد اما بیش از همه روسای گذشته ورزش برای برکنار کردن کفاشیان انگیزه داشت.


مهمترین نکته اش هم این بود که انتخابات فدراسیون فوتبال در دوره او برگزار می شد و وزیر ورزش نمی خواست از این فرصت بگذرد؛ یعنی اگر دو رییس قبلی سازمان تربیت بدنی هم انتخابات را در پیش رو داشتند، حتما از فرصت برای جایگزینی فرد مورد نظرشان استفاده می کردند.

محمد عباسی در آن دوره از تمام توانایی اش برای پیدا کردن جایگزین برای کفاشیان استفاده کرد. او حتی برای این کار سراغ گزینه ای رفت که برای فوتبالی ها آشنا باشد. محمد حسین قریب، مدیر خوشنام و سابق استقلال که هم در فوتبال طرفدار داشت و هم در نظام مورد تایید بود.

وزیر ورزش در کنار پروژه رقیب سازی، سراغ پرونده های فدراسیون فوتبال رفت و با هدایت سازمان بازرسی به بخش های فاسد شده فدراسیون، عملا کار را به جایی رساند که کفاشیان یک روز را هم در زندان گذراند.

رییس فدراسیون فوتبال اما باران دیده تر از آن بود که فقط به خاطر زندان کار را زمین بگذارد. او البته به وزیر ورزش قول داد در روز انتخابات به نفع فوتبال کناره گیری کند. اتفاقا در روز مجمع هم گفت هر کسی می خواهد به او رأی بدهد، به قریب رأی بدهد اما نقشه ای برنامه ریزی شده اجرا شد و اعضای مجمع با حرف هایش مخالفت کردند.

امیر عابدینی بلند شد علیه کفاشیان حرف زد که حق ندارد رأی بقیه را تغییر بدهد. همین اتفاق سبب شد در عین بهت وزیر و نامزد مورد نظرش، دوباره کفاشیان رییس فوتبال شود.

محمد گودرزی

پست: وزیر ورزش

مدت همکاری: حدود یک سال تا امروز

پایان همکاری: ؟

رابطه گودرزی و علی کفاشیان همانطور که صفحه قبل خواندید، در ماجرای اعضای فدراسیون فوتبال خراب شد. کفاشیان مانند همه روسای قبلی اش قول همکاری کامل به وزیر ورزش داد. همکاری که این روزها خبر می دهد هیچ کدامش را انجام نخواهد داد.


در اصل علی کفاشیان برای اولین بار است که اینقدر محکم و علنی حرفش را می زند و این از خیال راحتش نسبت به جایگاهش خبر می دهد. البته که علی کفاشیان در اردیبهشت ماه انتخابات نایب رییس کنفدراسیون فوتبال آسیا را پیش رو دارد و می داند که تا آن زمان کسی نمی تواند برکنارش کند. تنها نکته مهم جام ملت های آسیا است.

وزیر ورزش حتما منتظر نتایج ضعیف تیم ملی است که با کمک فشار افکار عمومی مجمع را مجبور به تصمیم گیری در مورد رییس کند. وزارت ورزش گزینه خوبی برای جایگزینی کفاشیان دارد که در یک برنامه ۱۰ ساله دوباره فوتبال را بسازند. آنها فکر می کنند که کفاشیان این کار را نخواهد کرد اما معلوم نیست در این بازی شطرنج گونه کدام یک پیروز می شوند. البته سابقه می گوید کفاشیان! مگر اینکه رییس فدراسیون تصمیم گرفته باشد کنار رود.