نقد فیلم «خروج» حاتمی‌کیا؛ دهه‌ات گذشته مربی!
دقایق ابتدایی «خروج» خبر از بهترین کار چند وقت اخیر حاتمی‌کیا می‌داد، اما‌ای کاش فیلم در همان دقایق ابتدایی می‌ماند. فیلم هر چه جلوتر می‌رود در شیبی نزولی از یک اثر بصری قدرتمند رفته رفته تبدیل به یک مقاله سیاسی و اجتماعی می‌شود. انگار فیلمساز از جایی به بعد حوصله نمی‌کند یک هنرمند ظریف باشد و ترجیح می‌دهد یک بولتن‌نویس عصبی و در عین حال و با عرض معذرت پوپولیست بماند.
برترین‌ها: دقایق ابتدایی «خروج» خبر از بهترین کار چند وقت اخیر حاتمی‌کیا می‌داد، اما‌ای کاش فیلم در همان دقایق ابتدایی می‌ماند. فیلم هر چه جلوتر می‌رود در شیبی نزولی از یک اثر بصری قدرتمند رفته رفته تبدیل به یک مقاله سیاسی و اجتماعی می‌شود. انگار فیلمساز از جایی به بعد حوصله نمی‌کند یک هنرمند ظریف باشد و ترجیح می‌دهد یک بولتن‌نویس عصبی و در عین حال و با عرض معذرت پوپولیست بماند. من در اینجا شاقول را کارهای خود‌ِ حاتمی‌کیا می‌گذارم. از کارگردانی که آثاری، چون «آژانس شیشه‌ای» و «به رنگ ارغوان» را در کارنامه‌اش دارد، توقع می‌رود برای پیشبرد روایتش به مفصل‌های روایی قدرتمندتری دست بیاندازد.
داستان «خروج»، اما سرشار از بازیگوشی‌های نمادین و عناصر تیپیکال است. جدا از این که چنین سینمایی اصولا کهنه و دِمُده است با چنین فضایی در واقع فیلمساز با استفاده از پیش زمینه‌های ذهنی مخاطب است که فیلم را جلو می‌برد. رحمت بخشی که هنوز هم جلوه دیگری از حاج کاظم است را هیچ تماشاگر غیرایرانی درک نخواهد کرد. پیرِفرزانه‌ی قبا بر دوش که حالات عاطفی‌اش در کمینه است، همان کعبه آمال فکری تیپ حاتمی‌کیا‌چی‌هاست. مردی به قاعده که قرار است اکسیر شفابخش تمام درد‌ها را داشته باشد و با عصای موسی سِحر کند و پرچم اعتراضش هم زمین نیفتد.
او عنصر اساسی درام است و قرار است هر کنشش پیش‌برنده روایت باشد، تمام آدم‌های پیرامون او که در تریلر جاده‌ای «خروج» همراه می‌شوند، تیپ‌هایی هستند که یک جایگاه را نمایندگی می‌کنند، پس تمام رفتارهایشان قابل پیش‌بینی‌ست. «ملا آقا» تیپی از یک روحانی خوش‌دل و در قرائتی رادیکال‌تر حتی ساده‌دل است که مقبولیت اجتماعی دارد و مورد احترام است، اما لزوما نمی‌تواند پیش‌قراول باشد، او چند موضع متضاد می‌گیرد و در نهایت برای مذاکره با رئیس جمهور به دلیل آن که او هم روحانی‌ست به عنوان گزینه مطرح می‌شود! چون روحانی زبان روحانی را بهتر می‌فهمد.
میکائیل که رئیس شورای روستاست، اما آدم اهل مذاکره است و در سکانس خطابه‌ی فرماندار در میانه‌ی مسیر او به اهمیت مذاکره تاکید میکند! او را تیپی ترسو و اهل معامله می‌بینیم که اگر چه تا انتهای مسیر همراهی میکند، اما همراهی‌اش هم از سرِ ترس و مصلحت است و اعتقادش از همان اول بازگشت به روستاست. او اعتماد به نفس کافی ندارد و چند جایی هم از طرف همرزمانش مورد کنایه و طعنه قرار می‌گیرد. اشاره‌ها شما را احتمالا به یاد مابه‌ازا‌هایی در دنیای سیاست می‌اندازد!
مهربانو که یک مادر شهید هم هست و وجودش به نوعی رگه‌ی عاطفی و احساسی فیلم «خروج» را زنده نگه داشته، از تیپ زن‌های قدرتمند و لجباز و پایداری است. تفکر نزدیک به حاتمی‌کیا زن را این گونه می‌خواهد. مشابه کاراکتری که مریلا زارعی در «بادیگارد» داشت. در حاشیه مردان و تیماردار آن‌ها. سکانس آب‌تنی کشاورزان در میانه‌های مسیر و یا درگیری در یک استراحت‌گاه که در هر دو بار مهربانو ابعاد حمایتی از یک زن را نشان می‌دهد و بیشتر بر وجه مادرانگی‌اش تاکید می‌شود، مطابق با الگو‌های سینمای دهه اول بعد از انقلاب است که زنان نه به عنوان اُبژه جنسی، بلکه بیشتر به عنوان مادر-حمایت‌گر بازتولید می‌شدند.
حتی اسماعیل هم که پاساژ روایت بر دوش اوست هم سرشار از مضمون است. یعنی حاتمی‌کیا در عنصر مفرح داستانش هم کلی عقیده و اعتقاد تزریق کرده. اسماعیل لهجه آذری دارد و اصلا همین تمهید لهجه او به عنوان کارکردی کمیک کمی کهنه است و از طرفی او دائم گوشی به دست است و نماد انسان‌های وابسته به فضای مجازی‌ست که دائما تمام زندگی‌اش را به اشتراک می‌گذارد و اصلا همین فیلمبرداری او از وقایع در فضای مجازی به دست رسانه‌های، چون بی‌بی‌سی می‌رسد و بعدتر همراهانش به او بابت این ساده‌لوحی کنایه می‌زنند.
یعنی حتی لبخند هم در فیلم حاتمی‌کیا شعارزده است. توجه کنید که مراد و منظورم تطهیر بی‌بی‌سی و یا رد نیرنگ‌های فضای مجازی نیست، اما شکل بیان در «خروج» شکل آوانگارد و پیش‌رویی نیست و این را در یک سریال تولید «آی‌فیلم» هم می‌بینیم! چه نیازی است که به سینما برویم و فیلم حاتمی‌کیا را ببینیم.
حالا هر چقدر هم که حاتمی‌کیا در کار با دوربین و استفاده از هلی‌شات و گرافیک کامپیوتری حرفه‌ای عمل کرده باشد، باز هم آن چه که مشهود است حرفِ اوست، چون سینمای حاتمی‌کیا در کاری مثل «دعوت» هم مبتنی بر حرف است. انکار نمی‌کنم که در همین «خروج» با یک کارگردان حرفه‌ای طرفیم که نبض روایتش را در روندی سینوسی تا قبل از آن یک ربع پایانیِ فاجعه‌بار سرِحال نگه می‌دارد و فیلم در تمام طول جاده نفس دارد، اما نمی‌شود و احتمالا نباید فیلمهای نفراتی، چون حاتمی‌کیا را بیرون از اعتقاد و اندیشه آن‌ها قضاوت کرد و خودشان هم راضی نیستند. برای او و همفکرانش اعتقاد بالاتر از فرم قرار می‌گیرد و چه بد که گاهی حاتمی‌کیا در حد کسی مثل ده‌نمکی نزول پیدا میکند.
اگر ده‌نمکی سینما نمی‌داند و فیلم‌هایش پر از میزانسن‌های نود شبی‌ست، حاتمی‌کیا که سلطه کامل بر سینما دارد و حتی کسانی، چون مهدویان همین حالا در کلاس درس او تلمذ می‌کنند و دریغ که چنین کارگردان کاربلدی، یک ربع انتهایی فیلمش را به شریفی‌نیا بدهد با آن خطابه‌ها و میمیک کودکانه.
دریغ که که ظرافت اسلو‌های موزیکال «بوی پیراهن یوسف» تبدیل به دیالوگی شود با این مضمون: رئیس جمهور، رئیس همه‌اس و یا جمهور یعنی مردم! شاید این دیالوگ‌ها و خطابه‌ها و حتی وعظ‌ها کمی سوت و کف و هورا بگیرد، اما اگر مراد حاتمی‌کیا تغییر چیزی در ذهن تماشاگرش باشد، این پروسه شکست‌خورده و آدم‌ها پس از مواجهه با آثاری، چون «خروج» همان آدم‌های قبل از ورود به سالن هستند. چه دیالوگی قشنگی بود آن دیالوگ «آژانس شیشه‌ای»: دهه‌ات گذشته مربی!
نظر کاربران
این جمله دوه ات گذشته رو ده بیست سالیه تکرار می کنید ولی همچنان مردم از فیلمهای حاتمی کیا استقبال می کنند
پاسخ ها
لایک داری
لایک داری
همین که وقتی حاتمی کیا فیلم میسازه همه دوست دارن ببینن و رقیب فیلمها در جشنواره س یعنی آقای نوبسنده سکوت!
به زور!!!!!!
تیتر جالبی بود
دقیقا، برترین ها همیشه و تو همه ی زمینه خط دشمنو پیش میبره. برترین ها بالاخره دستت رو خواهد شد به فضل پروردگار به سزای کارتون میرسید...
خیلی وقته که ارکان پشت میز نشین و حراف از تمام شدن بقیه حرف میزنن اما اهل عملها هنوز دارن عالی کار میکنن اهل حرفها هنوز دارن حرف میزنن حرف مفت
این جمله دوه ات گذشته رو ده بیست سالیه تکرار می کنید ولی همچنان مردم از فیلمهای حاتمی کیا استقبال می کنند
دهه ات گذشته سفارشی ساز پوپولیست
پاسخ ها
سلیقه با توهین سازگار نیست
ایشالا که به جز ایشون کسی بوده تا حالا ارزش ایرونی ها رو نشون داده باشه که، فروشنده و جدایی نادر از سیمین سمبل ماها ست.
متر گذشته رو کی میندازه نمیدونم
ولی ایشون ایرانی رو تو فیلماش همیشه با عزت نشون داده و کاراش پر فروش بوده بازیگرای کاراشم دست خالی از جشنواره نیومدن بیرون
ازاین که با اقتدار باشی و حداقل وطن پرست بیزاری....
این کار حاتمی کیا تا دم مرگه
احسنت
چند میگیری نقدش کنی؟؟؟؟
نمیدونم واقعا چرا انقدر سوزش گرفتین
حاتمی کیا بهترین کارگردان تاریخ ایرانه
این قضاوت مسخره وپر از کینه نشان میده که شما تاریخت تموم شده نویسنده جان
پاسخ ها
فیلم ارزشی ساختن میشه مسخره واقعا که
شاید بهتره به تفکراتمون از نگاه دیگه بنگریم ،شاید ی درصد خطا داشته باشه ،این چیزیه که شما و امثال حاتمی کیا و حاکمان کشور باید داشته باشن ،تعصب حتی میتونه بزرگترین دانشمندان رو به بزرگترین احمق تبدیل کنه خیلی از درستی خودتون مطمئن نباشید
آقا مجید آفرین، مبانی اعتقادی ما کاملا مشخصه اما ممکنه به غلط رفتار کنیم، داعش هم مبانی فکریش با ما مشترک بود... دقیقا
حاتمی کیا که تکلیفش مشخصه، با پول بیت المال فیلم میسازه، بزور هم همه رو میبرن فیلماشو ببینن که آمار فروش فیلمای مسخره اش بره بالا
پاسخ ها
خدا کنه از اون آدمایی که میرن رحمان 1400 میبینن قهقهه میزنن نباشی
شماروبه زوربردن نگاه کنی؟؟؟!!
کسی رو به زور نمیبرن
من طرفدار سینمای حاتمی کیا نیست، ولی به نظرم شما رو مجبور کردن حرف بیخود بزنی!
آخه کیو به زور میبرن سینما فیلم ببینه؟ سینما رفتن هم راهپیماییه که میگن به زور مردم و میبرن؟!!!!!!
من بیشتر فیلمهای جشنواره را تا امروز دیدم، مغز استخوان، سه کام حبس و...، تنها فیلمی که بعد تموم شدنش مردم در سینما تشویق کردند فیلم "خروج" بود.
همینطوره
تمام فیلما از بوجه بیت الماله
انها هم که ادعای مستقلی میکنن غیر مستقیم از بیت الماله
رحمان ۱۴۰۰ برای این دوستان آخر فیلمه
یادتون رفته همه دانشگاه ها و مدارس و اداره ها رو میبردن فیلم به وقت شامو ببینن؟؟؟
کاملا درسته . همه رو با زور اسلحه می برن فیلماش رو تماشا بکنن . خودم رو همینطوری بردن با وینچستر تهدیدم کردن . بعد که مقاومت کردم من رو کشتند . روحم شاد
والا تا اونجایی که ما میدونیم شما بچه قرتی ها یه فیلم مسخره سیاه‌نمایی شده رو ده بار زورکی میرید سینما تا امار فروشش بیشتر شه درود بر حاتمی کیا بزرگ
معلومه خیلی پرتی، اصلا میدونی سینما چیه
آقای حاتمی کیا خیلی وقته که دهه اش گذشته
پاسخ ها
آره شما همون فیلم رحمان 1400 ببین واست خوبه
کدوم یکی از سریالهای تولید آی فیلم شبیه فیلم خروج اند؟میشه اگه بلد نیستید نقد بنویسید پرت و پلا نگید؟آی فیلم اصلا مگه سریال تولید می کنه؟فقط خواستی به خیال خودت یه متلکی به تلویزیون بندازی ولی زرشک
پاسخ ها
آره سریال ملکاوان تولید آی فیلمه
حاتمی کیا رو خودتون الکی بزرگش کردین همه فیلماش تاریخ مصرف داره فیلمساز نیست .
پاسخ ها
اون مغز بی فسفر یعده ای که تاریخ مصرف دارن
بیضایی در پانزده سال اخیر چی ساخته
چرا جوک میگی
حاتمی کیا همیشه بزرگ تا کور شود هرآنکه نتوان دید
فیلمساز فقط مهرجویی بیضایی تقوایی نادری فرهادی بنی اعتماد
پاسخ ها
یه مشت غربزده
دوره تو هم گذشته برترین های عزیز با این نویسندهای چرت نویس ...همه میدونن ک شماها از چه جناح و حزبی هستین پس تخریب حاتمی کیا و فیلمش چیز بعیدی از شما نیست
به قهقرا رفتن در همه ی زمینه ها
فيلم خروج را ديدم
نقد بالا يك نقد درستي به نظرم است و دوره ات تمام شده مربي!
جالب اينجا ست هنگام تهيه بليط در سينما آزادي به من گفتند مثل همه برويد داخل صف توي سرما بايستيد و من هم پذيرفتم ولي فررشندگان بليط در كمال ناباوري به يك زن و شوهر و فرزندشان خارج صف بليط فروختند
رفتنم و شدت اعتراض كردم كه شما شهروند درجه ١ و درجه ٢ اينجا راه انداخته ايد ؟ جوابم دادند ما فقط به رييس خودمان جواب پس مي دهيم !
جالب بود كه هنوز فيلم خروج را نديدم بودم!
پاسخ ها
چقدر مرتبط
و چه جالب که هر کسی کارشناس شده برا خودش
فیلمو که هنوز ندیدیم ولی خیلی از این مخالفین هنوز دارن از جمله من سرباز نظامم حاج ابراهیم میسوزن بخاطر همین فیلما رو نقد نمیکنن خود حاتمی کیا رو میزنن.
پاسخ ها
آره این روزا اگه کسی طرفدار نظام باشه بایدبزننش با تمام قوا
وگرنه بودجه شون قطع میشه
آخه این چه حرفیه(مهدویان در کلاس او تلمذ میکند) مهدویان کلا سبک فیلمسازیش فرق میکنه
شما همون فیلم های سیاه و بوووق کیمیایی رو ببین لطفا
فیلم خون شد کیمیایی رو کی دیده نظر شو بگه
سعید آقاخانی در نقش قیصر
دو خط اول رو خوندم حدس زدم این قلم قلمه آقای عبدلیه
به آثار حاتمی از دودید میشه نگاه کرد یکی دید مردم جامعه و دیگری دید با عقده وکینه
حاتمی کیا تنها فیلم خوبش روبان قرمزه، همه فیلماش شعاریه، همیشه فیلم ای هالیوود رو میدزده و رنگ و بوی دفاع مقدسی بهش میده و سیمرغ میگیره نمونش آژانش شیشه ای کپی بعد از ظهر سگی هست، البته حاتمی کیا میگه من این فیلمو ندیدم اصلا ، خیلی وقته که دورش تموم شده، البته الانم که مهدویان جور شو می‌کشه، همیشه کارگردان سفارشی سیمرغ میگیره نمونش نرگس آبیار، من فیلم قبلیش رو که دیدم مریلا زارعی افتضاح بازی میکرد تا اونموقع بازی به این بدی ازش ندیده بودم، حتی باد نیست از بازیگرش، بازی بگیره
پاسخ ها
خبر داری تو همون بازی افتضاح مریدا زارعی سیمرغ
مجبور نیستی نظر بدی خب اگه سینما حالیت نیس داداش گرفت و البته فیلم برگزیده از نگاه مردم شدو...
خيلي اين دو تا شبيه بودند جون خودت
حاتمی کیا و آژانس شیشه ای و دیالوگ که توش به رسیدن به انقلاب و نرسیدن به آزادی میگه عالی بود شاهکار بود
دهه تو گذشته برترین ها که در مورد حاتمی کیا این طوری حرف می زنی چون نقدی به دولت داشته...
مرد باش و قبول کن و پخش کن
حاتمی کیا کارگردان خوب و با وجدانی هست، او با صداقت فیلم می‌سازد و در کار خودش استاد است،،،
کارهای اقای حاتمی کیمیا همیشه جای تامل داشته و بسیار تاثیرگذار است جدا از هر جنس و حذب و جناحی
بابا چه خبر تونه؟ واقعا چه خبر تونه؟ یعنی خوشم میاد کاربلدی حاتمی کیا داره شما رو از درون میسوزونه.. فعلا که فیلم میسازه مخاطبین خودش هم داره. فروش هم میکنه.. حالا شما عرضه داری برو بساز. ده ات گذشته مربی؟ تازه دهش شروع شده..تازه جوون های انقلابی دارن میان سینما رو دست بگیرن. دغ نکنی اقای منتقد... آرام باش.. نفس عمیق بکش.. با حقایق روبه رو شو.. این تازه اولشه
چقدر سوختن که چنین متنی برای نقدش نوشتن ....
حداقل طبیعی تر انتقاد میکردین....
اون فیلمای مسخره ای که بعضیاتون طرفدارشین که اصن ارزش انتقادم ندارن....
بیخیال بابا کارو بسپرین دست کاربلدش هر کسی که صلاحیت انتقاد نداره...
با فاصله بسیار زیاد حاتمی کیا بهترین کارگردان تاریخ ایرانه پس الکی ساحت قلم را به لجن نکشید با این نامردیاتون جنابانی ک پول میگیرید الکی نقد کنید
دهه ات گذشته مربي يك حرف غلط است كه از دهان آدمهاي بي هويت و توخالي در مي آيد
وقتي مقاله نويس تون بيشترين اطلاعاتش در زمينه ي فوتباله، مقاله بهتر از اين درنمياد
ممنون از حاتمی کیای بزرگ که سینمای ایران رو آبرو و عزت داده .و ممنون از کارگردان های نجیب و شریفی از جنس اصالت و سلامت. نرگس آبیار محمد حسین مهدویان و همه اونهایی که به معنای واقعی کلمه سینماگر اسلامی و ایرانی هستن
من فیلم خروج رو ندیدم ولی همیشه کارهای آقای حاتمی کیا رو دوست داشتم
نویسنده این مطلب معلومه خیلی سیاسی کاره حاتمی کیا درد مردم رو به نمایش گذاشته
حاتمی کیای عزیر اینو بدون کاربلدی که ایتطور به نفش نفس افتادن در مورد کارهای ارزشیت پس بی خیال عزیز تو بخند بر این نان بروز خورها ممنونم ازت
کاملا معلوم که این متن از روی بغض نوشته شده انشاءالله خداوند بزرگ کینه رو از نویسنده و دوستان محترم شون دور بفرمایند