فیلم اولی‌های جشنواره فجر امسال
بخش «نگاه نو» مدتی در جشنواره فیلم فجر غایب بود. اساسا چنین بخشی با سیاست‌های فرهنگی مدیران وقت همخوانی چندانی نداشت و آنها پس از چندین سال زیر و رو کردن این بخش و تعارف‌های جور واجور با آن، بالاخره حذفش کردند.
روزنامه فرهیختگان: بخش «نگاه نو» مدتی در جشنواره فیلم فجر غایب بود. اساسا چنین بخشی با سیاست‌های فرهنگی مدیران وقت همخوانی چندانی نداشت و آنها پس از چندین سال زیر و رو کردن این بخش و تعارف‌های جور واجور با آن، بالاخره حذفش کردند. در سینمای اسپانسری، اساسا استعدادهای نو امکان شکوفا شدن را ندارند و مدیریتی که به حمایت دولت از اولویت‌های فرهنگی انتقاد دارد و نسخه فرهنگ را هم با فرمول‌های اقتصاد آزاد می‌پیچد، نمی‌تواند خروجی قابل مشاهده‌ای را به‌عنوان استعدادهای کشف شده توسط سیستم خودش، در ویترین یک جشنواره قرار بدهد.
روی همین حساب بی‌توجهی به بخش «نگاه نو» چیز عجیبی نیست و حتی اگر این سیستم ادامه پیدا کند، این هم عجیب نیست که دیده شود روزی یک عده چرتکه انداخته‌اند و محاسباتی به دست آمده که می‌گوید اساسا وجود داشتن خود جشنواره فیلم فجر یا حتی چیزی به اسم سینما هم در ایران از نظر منطق بازار آزاد به صرفه نیست. به هر حال امسال بخش «نگاه نو» در حالی به جشنواره فجر برگشت که تنها دو فیلم آن را واقعا می‌شد به این بخش متعلق دانست.
از میان 10فیلمی که در «نگاه نو» فجر سی‌وهفتم حضور دارند، دو فیلم توسط فرزندان مسعود کیمیایی و رسول صدرعاملی و با صرف هزینه‌های هنگفت و حضور گران‌ترین عوامل فنی ساخته شده‌اند. یک فیلم متعلق به جواد رضویان است که پیش از این بارها در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی کارهایی را کارگردانی کرده و البته متاسفانه هیچ‌کدام هم موفق نبودند. فیلم رضویان به‌رغم نگاه مستقیمی که به گیشه دارد، در فهرست ۱۰ فیلم بخش نگاه نو فیلم فجر قرار گرفته است. فیلم دیگر را هم محمد بخشی ساخته که پیش از این «یک خانواده محترم» را ساخته بود و با آن در فستیوال فیلم کن هم حضور داشت.
فیلم «یک خانواده محترم» که یک تهیه‌کننده فرانسوی هزینه‌اش را فراهم کرد، نه‌تنها صریح‌ترین توهین‌ها را به مردم ایران داشت، بلکه از لحاظ فنی به شکلی حیرت‌آور ضعیف بود. محمد بخشی، بعد از آن فیلم، حالا به‌عنوان یک کارگردان فیلم‌اولی در جشنواره فیلم فجر حضور دارد. تورج اصلانی هم یکی از شناخته‌شده‌ترین فیلمبرداران سینمای ایران است که حالا «حمال طلا» را به فجر فرستاده. او و آرش لاهوتی که فیلم «روزهای نارنجی» را در بخش «نگاه نو» دارند، قبلا با فیلم‌هایشان در فستیوال‌های سینمایی متعددی در سرتاسر دنیا شرکت کرده‌اند و حضورشان در فیلم فجر غیرقانونی است. همایون غنی‌زاده که «مسخره‌باز» او در فیلم فجر پذیرفته شده را با تئاتر «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» می‌شناسند. «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» یکی از چند نمایشی بود که در سال جاری با قیمت‌های نجومی بلیت‌شان، عبارت تئاتر لاکچری را سر زبان‌ها انداختند و این نام هم ناآشنا و کنجکاو‌برانگیز نیست. مهدی علی‌میرزایی هم که تا پیش از این چندین تله‌فیلم برای تلویزیون ساخته و فیلمنامه‌هایی مثل «گشت ارشاد»، «در مدت معلوم»، «پارادایس»، «تخته‌گاز»، «کاتیوشا» و... را نوشته است، نام جدیدی نیست و سابقه او توقع یک خلاقیت بدیع هنری را از فیلم «پالتو شتری» ایجاد نمی‌کند. در این میان فقط دو فیلم با نام‌های جدید به میدان آمده‌اند؛ «جاندار» به کارگردانی حسین امیری‌دوماری و پدرام پورامیری و «دیدن این فیلم جرم است» اثر رضا زهتاب‌چیان. این افراد پیش از این فیلم کوتاه می‌ساختند.
بررسی این جدول ۱۰تایی، ممکن است ما را به آن نتیجه برساند که در سال جاری هم قرار نیست چیز جدیدی به سینمای ایران اضافه شود و حتی اگر دو فیلمی که کارگردان‌شان از سینمای کوتاه به سینمای بلند داستانی آمده‌اند را فاکتور بگیریم و نگاهی به جدول اسامی فیلم‌ها بیندازیم؛ با اسم‌های عجیب و غریب و نامأنوسی مواجه می‌شویم که به لحاظ زیبایی‌شناختی دچار بدسلیقگی محسوسی هستند. حرفه‌ای‌های سینما می‌دانند یکی از بخش‌های جدولی که منتقدان مطابق آن به فیلم‌ها ستاره یا امتیاز می‌دهند مربوط به سلیقه فیلمساز در انتخاب اسم اثر است و حالا بخش نگاه نو فجر سی‌وهفتم متشکل است از؛ «پالتو شتری»، «حمال طلا»، «زهرمار»، «مسخره‌باز»، «روزهای نارنجی» و... .
حمال طلا
تورج اصلانی یکی از مشهورترین تصویربرداران سینمای ایران است که با ورود دوربین‌های دیجیتال به سینمای ایران، کار او خیلی به چشم آمد. «بدرود بغداد» ساخته مهدی نادری، مشهورترین اثر تورج اصلانی در حوزه تصویربرداری دیجیتال است. او حالا با «حمال طلا» به جشنواره فیلم فجر سی‌وهفتم می‌آید. نام قبلی این فیلم «حباب زر» بود که در سکوت کامل خبری جلوی دوربین رفت. جالب آنکه خود اصلانی، فیلمبرداری کار اولش را انجام نداده.
این فیلم مهرماه امسال در بخش رقابتی «جریان‌های نو» جشنواره فیلم بوسان کره‌جنوبی روی پرده رفت. داستان فیلم در مورد زندگی رضاست که حمال طلا است. شغلش رساندن طلا و جواهرات از کارگاه به مغازه است. یک روز در مسیر، از او دزدی می‌شود و او باید غرامت بپردازد. او از دوستش لویی کمک می‌گیرد اما نوسانات بازار تهران اوضاع را بدتر می‌کند. در این فیلم، سعید آقاخانی، پیام احمدی‌نیا، لطف‌الله سیفی، ژاله صامتی، امید روحانی و امین آقافرزانه بازی می‌کنند.
دیدن این فیلم جرم است
«رضا زهتاب‌چیان»، چند فیلم کوتاه ساخته که موفق به دریافت جوایزی از جشنواره‌هایی چون عمار و مقاومت هم شده‌اند. حالا او در نخستین فعالیت بلند سینمایی‌اش، در سکوت کامل خبری، «دیدن این فیلم جرم است» را به تهیه‌کنندگی «محمد حمزه‌زاده»؛ رئیس سازمان سینمایی حوزه هنری جلوی دوربین برده که هیچ اطلاعات و تصویری هم از فیلم منتشر نکرده است.
بعضی از شواهد می‌گویند که این فیلم مضمونی سیاسی دارد و ممکن است یکی از جنجالی‌های فجر سی و هفتم باشد.
روزهای نارنجی
آرش لاهوتی یک دهه شصتی است که پیش از این به ساخت و تدوین آثار مستند مشغول بود و به همین دلیل نام ناآشنایی برای اهاالی سینما به‌حساب نمی‌آید. او غیر از ساخت مستندهایی مثل «47/2»، «من عشق‌بازم»، «راننده و روباه»، «پهلوان» و «خرقه نخستین»، مستندی به نام «آبی کمرنگ» هم ساخته بود که نمایش فیلم‌های سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر، در کاخ رسانه‌ها(برج میلاد) با نمایش آن شروع شد.
حالا اولین ساخته بلند داستانی آرش لاهوتی با نام «روزهای نارنجی» در حالی به بخش نگاه نو فستیوال فجر می‌آید که مثل فیلم «حمال طلا»، برخلاف قوانین جشنواره فیلم فجر، تاکنون در 10 فستیوال بین‌المللی حضور داشته است: جشنواره‌های فیلم تورنتو، کالگاری کانادا، زوریخ آلمان، سائوپائولوی برزیل، تافی‌فست لهستان، مانهایم آلمان، مدفیلم ایتالیا، مالاتیای ترکیه، پالم اسپرینگز آمریکا و صوفیا منار بلغارستان تاکنون این فیلم را نمایش داده‌اند. این فیلم، داستان زن 45 سالهای به نام آبان است که واسطه استخدام کارگران فصلی است. هدیه تهرانی، علی مصفا، مهران احمدی، علیرضا استادی و ژیلا شاهی بازیگران این فیلم هستند.
سونامی
همین چند روز پیش بود که «علی سرتیپی»؛ تهیه‌کننده فیلم «سونامی» در یک برنامه زنده تلویزیونی از خاص بودن این فیلم سخن به زبان آورد و احتمال جایزه بردن آن را زیاد دانست. «میلاد صدرعاملی» پیش از ساخت این فیلم، چندین فیلم مستند و کوتاه ساخته بود. «سونامی» ۱۵ فروردین امسال با آگشن و کات نمادین «برانکو ایوانکوویچ» کلید خورد. البته در همان روز، هارون یشایایی و کیومرث پوراحمد هم در لوکیشن فیلم حضور داشتند.
بهرام رادان، مهرداد صدیقیان، علیرضا شجاع‌نوری، رعنا آزادی‌ور، فرشته حسینی، امیرمهدی ژوله و محمدرضا غفاری بازیگران این درام ورزشی هستند. «بهرام رادان» برای بازی در این فیلم، دوره‌های فشرده تکواندو را پشت سر گذاشت. مشاور کارگردان هم در این فیلم، «پرویز شهبازی» است و بسیار واضح است که پهن شدن سفره چنین امکاناتی برای یک فیلم‌اولی، بدون شک با موقعیت پدرش در سینما مرتبط است. از این فیلم به‌عنوان یکی از آثار بخش «نگاه نو» که به احتمال فراوان در بخش «سودای سیمرغ» هم حضور دارد نام برده می‌شود.
مسخره‌باز
«همایون غنی‌زاده» کارگردان این فیلم را تئاتری‌ها به خوبی می‌شناسند. او تا همین چند روز پیش «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» را روی صحنه داشت؛ تئاتری که با بلیت‌های 180هزار تومانی روی صحنه می‌رفت و یکی از چند نمایشی بود که طی سال جاری؛ یعنی دقیقا مطابق با یکی از بدترین سالهای اقتصادی ایران، عبارت «تئاتر لاکچری» را سر زبان‌ها انداختند. سینمادوستان، تهیه‌کننده این کار، یعنی «علی مصفا» را هم به خوبی می‌شناسند.
نام «بهمن فرمان‌آرا» که مشاور کارگردان این فیلم بود هم برای همه آشناست. بازیگران شناخته شده و نام‌آشنایی چون علی نصیریان، هدیه تهرانی، فرهاد اصلانی، صابر ابر و بابک حمیدیان هم در این فیلم بازی می‌کنند تا به این ترتیب «مسخره‌باز» با عواملی آشنا، یکی از گزینه‌های جدی حضور در بخش «سودای سیمرغ» هم باشد. در خلاصه داستان این فیلم آمده: «تو پرورشگاه صدام می‌کردند مسخره‌باز اما من مشت محکمی حواله صورت یکی‌شون کردم تا داستان رو شروع کنم.»
جاندار
«پدرام پورامیری» و «حسین امیری‌دوماری» پس از ساخت چند فیلم کوتاه موفق، حالا در نخستین تجربه بلند سینمایی‌شان سراغ «جاندار» آمدند که به‌عنوان یک فیلم‌اولی، بسیار پربازیگر است و البته برادر مجید مجیدی که به یک تهیه‌کننده بانفوذ سالهای اخیر سینمای ایران تبدیل شده، آن را تهیه کرده است. پروانه ساخت این فیلم اواخر فروردین‌ماه امسال صادر شد و فیلم، ۲۴ خرداد کلید خورد و ۲۰ مردادماه تصویربرداری آن به پایان رسید. در خلاصه داستان این فیلم آمده: «به‌خدا اگه یه بار دیگه بگین شام چی شد، غذا چیه، همین وسط خودم رو دار می‌زنم که غذا خوردن یادتون بره. بابا از گشنگی نمردین که!؟»
در این فیلم که عنوان شده یک درام اجتماعی است، فاطمه معتمدآریا، حامد بهداد، باران کوثری، جواد عزتی، مسعود کرامتی و علی شادمان بازی می-کنند. «کامران مجیدی» تهیه‌کننده و «محسن قرایی»، مشاور کارگردان این فیلم هستند.
پالتو شتری
این فیلم 19 آبان 94 و با موضوع شناخت فضایل و تقبیح رذایل اخلاقی در جوانان پروانه ساخت دریافت کرد اما پروسه فیلمبرداری، بهار امسال صورت گرفت. کارگردان این فیلم «مهدی علی‌میرزایی» است که پیش‌تر وی را برای نگارش فیلمنامه‌هایی چون «گشت ارشاد»، «در مدت معلوم» و «پارادایس» می‌شناختیم. داستان این فیلم کمدی در مورد یک دانشجوی فلسفه است که پالتویی را از پدرش به ارث برده است و با پوشیدن آن، افکار وسوسه‌آمیز و موذیانه‌ای به سراغش می‌آید. سام درخشانی، بانیپال شومون، بهاره کیان-افشار، لیندا کیانی، شاهرخ فروتنیان، افسانه چهره‌آزاده و پریوش نظریه بازیگران این فیلم هستند.
معکوس
فیلم «پولاد کیمیایی» نخستین بار سال ۹۴ کلید زده شد. قرار بود «امین حیایی» یکی از نقش‌های اصلی این درام اکشن را بازی کند که پس از حضور در چند سکانس، پایش شکست و از ادامه بازی انصراف داد تا «بابک حمیدیان» جایگزین او شود. یکی دیگر از بازیگران فیلم هم نتوانست پروژه را ادامه دهد تا فیلمبرداری «معکوس»، آغاز نشده، تعطیل شود. کیمیایی شهریور همان سال، برای دومین بار، فیلم را با ترکیب بازیگران جدید کلید -زد اما این‌بار تعلل و غیبت ناگهانی سرمایه‌گذار، بار دیگر پروژه را تعطیل کرد. در نهایت فیلم با ترکیبی جدید، زمستان سال گذشته جلوی دوربین رفت. همچنین قرار بود نقش‌های اصلی این فیلم را مرحوم «ناصر ملک‌مطیعی» و «مسعود کیمیایی» بازی کنند که این اتفاق رخ نداد تا در نهایت فهرست بازیگران فیلم با بابک حمیدیان، علیرضا کمالی، اکبر زنجان‌پور، شهرام حقیقت‌دوست و لیلا زارع بسته شود.
داستان «معکوس» قصه پسری به نام سالار است که به همراه دوستش، تعمیرگاهی سیار برای تعمیر ماشین‌های قدیمی دارد. سالار با بحران هویتی روبه‌رو است و سوال‌های زیادی در ذهنش دارد تا اینکه پس از سال‌ها پدرش پیدا می‌شود و او را به آدرسی فرا می‌خواند و....»
«مسعود کیمیایی» علاوه‌بر تهیه‌کنندگی این فیلم، مشاور کارگردان نیز هست.
زهرمار
جواد رضویان پیش از این چند سریال تلویزیونی و چند فیلم ویدئویی تولید کرده بود که به‌رغم استفاده از مشهورترین چهره‌های طنز تلویزیونی در آنها، هیچ‌کدام موفق نبوده‌اند. شاید کمتر کسی فکرش را می‌کرد که در فشردگی انتخاب ۱۰ فیلم از ۳۵ اثر شرکت‌کننده در بخش «نگاه نو»، کمدی «زهرمار» که نگاهی مستقیم به گیشه دارد، بتواند به بخش رقابتی برسد. فیلمنامه این کار را «پیمان عباسی» نوشته و سیامک انصاری، شبنم مقدمی، شقایق فراهانی، سیامک صفری، نسیم ادبی، برزو ارجمند، علی استادی و رضا رویگری در آن بازی کرده‌اند. در خلاصه داستان فیلم آمده: «حشمت: فکر نمی‌کردم تاوان اشتباهم رو با تو پس بدم. لیلا: زهرمار... .» فیلمبرداری این فیلم در روزهای ابتدایی مهرماه امسال به پایان رسید.
یلدا
نمی‌شود از محمد بخشی اسم برد و بلافاصله فیلم «یک خانواده محترم» را به یاد نیاورد. این فیلم به قدری از نظر فنی ضعیف بود که جای هیچ بحثی را در این خصوص باقی نمی‌گذاشت اما با این حال موضوع ضدایرانی آن باعث جلب توجهات زیادی از طرف اروپایی‌ها و اعراب حاشیه خلیج فارس به این فیلم شد. روزنامه «لوموند»، ازجمله مشهورترین روزنامه‌های فرانسه در چند نوبت به این فیلم پرداخت و نوشت: «این فیلم پیش از همه فیلمی مافیایی است و جزء آثار متعدد سینمای ایران طی این سال‌ها به حساب می‌آید که در آنها به بازسازی چهره ایران نسبت به آنچه ما همواره از تاریخ بزرگ آنها شنیده‌ایم، تمایل وجود دارد.»
این فیلم در جشنواره‌های فرانسوی و اماراتی جایزه گرفت اما با این حال مسئولان فیلم فجر، محمد بخشی را فیلم اولی به‌حساب آورده‌اند و اثر او را در بخش نگاه نو پذیرفته‌اند. سرمایه‌گذاران «یک خانواده محترم» از یک‌سو تهیه‌کننده فرانسوی و از سوی دیگر صداوسیمای ایران بودند. به عبارتی، محمد بخشی، صداوسیما را با القای اینکه در حال ساخت یک اثر دفاع‌مقدسی است فریب داده بود و با این حال، علی مصفا توانسته با او کنار بیاید و تهیه‌کنندگی فیلمش را بپذیرد. البته پیش از مصفا، «ایرج تقی‌پور» تهیه‌کننده کار بود که پروانه ساخت هم به نام او صادر شد. داستان اصلی فیلم « یلدا» درباره دو زن است که به دلایلی رودرروی هم قرار می‌گیرند. نام بازیگران این فیلم هنوز رسانه‌ای نشده است.
ارسال نظر