بزرگترین شکست های تاریخ سینما

مجله دانستنیها: از کجا می توان متوجه شد یک فیلم با شکست مواجه شده؛ کار چندان سختی نیست. کافی است فروش جهانی فیلمی را تقسیم بر دو کرده و بعد هزینه ساخت را از باقیمانده کسر کنیم تا مشخص شود یک فیلم به سوددهی رسیده یا نه (آن به دو نیم کردن فروش جهانی به خاطر مالیات و پولی است که شرکت توزیع کننده معمولا از سازندگان فیلم دریافت می کنند).

هر چند این روش، روش خیلی دقیقی نیست؛ اما در حال حاضر با توجه به اینکه کمپانی های فیلمسازی به ندرت خرج های خود را شفاف سازی می کنند: منتقدان و اقتصاددانان آن را بهترین شیوه برای کشف فیلم های پرضرر می دانند. اگر حاصل این عدد به منفی برسد یعنی سازندگان هر چه رشته کرده بودند، پنبه شده و هر چقدر این عدد به سمت مثبت پیش برود یعنی خنده روی لبان تهیه کنندگان نشسته است. حالا این شما و این بمب های عمل نکرده سینمای جهان.

اسم را از کجا آوردید؟!

فیلم: جان کارتر (John Carter)
سال ساخت: ۲۰۱۲
کارگردان: اندرواستانتون
بازیگران: تیلور کیتش، لینکانلینز، سامانتا مورتون
بودجه فیلم: 250 میلیون دلار
فروش جهانی: ۲۸۳ میلیون دلار

خب شما می خواهید از کتاب مشهوری مانند «شاهزاده مریخی» اقتباس سینمایی کنید که اثر نویسنده قابل و توانمندی به نام «ادگار رایس باروز» است که داستان های تارزان هم متعلق به اوست. این کتاب سال ها قبل تاثیر شگرف خود را در آثار علمی - تخیلی گذاشته و آنقدر شهرت دارد که می تواند فروش حداقلی را برای یک فیلم تضمین کند اما اگر بخواهید فیلمتان در گیشه شکست بخورد باید چه کار کنید؟ باید اسم فیلم را چیزی به غیر از اسم کتاب بگذارید. یعنی همان اول کار، روی خودتان تکل از پشت بزنید و از زمین اخراج شوید. اندرواستانتون، کارگردان فیلم دقیقا همین کار را کرد.

نام فیلم را همان اول کار عوض کرد و آن را «جان کارتر» گذاشت! برای همین خیلی از تماشاگران نفهمیدند این فیلم اقتباسی از کتاب شاهزاده مریخی است و از آن استقبال نکردند. آنها احتمالا فکر می کردند باز قرار است یک فیلم سیاسی بی مزه و کسل کننده ببینند و خبر نداشتند والت دیزنی با چه سرمایه هنگفتی این فیلم را ساخته و چقدر نام آن را در بوق و کرنا کرده و برایش کمپین تبلیغاتی به راه انداخته تا در آخر بتواند فروش خوبی در گیشه داشته باشد. در واقع حذف کردن یک کلمه چهار حرفی از نام فیلم نتیجه ای نداشت جز یک شکست بزرگ. البته عوامل دیگری مانند تغییر کادر مدیریت در زمان ساخت فیلم هم در این شکست تاثیرگذار بودند؛ اما با این حال همه می دانند «مریخ» تنها یک کلمه چهار حرفی معمولی نیست و می تواند معجزه ها کند.

شکست های مشابه

هاوارداردک (۱۹۸۶)، شمال (۱۹۹۴)، انجمن نجیب زادگان عجیب (۲۰۰۳)، آوای تندر (۲۰۰۵)


خرج های گزاف


فیلم: دنیای آبی (Waterworld)
سال ساخت: 1995
کارگردان: کوین رینولدز
بازیگران: کوین کاستنر، دنیس هاپر، مایکل جتر
بودجه فیلم: ۱۷۵ میلیون دلار
فروش جهانی: 264 میلیون دلار

شما اول 100 میلیون دلار ناقابل را برای ساخت فیلمی کنار می گذارید که قرار است در گیشه بترکاند و چیزی فراتر از قسمت دوم ترمیناتور و مدمکس باشد (تهیه کننده فیلم در جایی گفته منبع الهام آنها همین فیلم مد مکس بوده). اما ندانم کاری عوامل فیلم - از کارگردان گرفته تا بازیگران - باعث می شود این رقم به 175 میلیون دلار برسد. منتقدان و صاحبنظران سینمایی بزرگترین علل شکست فیلم را کوین کاستنر و آب اعلام کردند! اولی (کاستنر) در همان اول کار پایش را در یک کفش می کند و می گوید که حتما باید کوین رینولدز کارگردان باشدو بعد در اواسط فیلم برداری زیر آب جناب کارگردان را هم می زند تا خودش چند هفته آخر سکان کارگردانی را برعهده بگیرد.

از آن طرف دریا و آب حسابی از خجالت تیم سازنده درمی آیند تا جایی که تهیه کننده بخت برگشته می گوید این سخت ترین فیلمی است که ساخته شده. آنها مجبور می شوند برای ساخت فیلم، وسط اقیانوس دریاچه ای مصنوعی درست کنند اما توفان های شدیدی که درمی گیرد خرابی های زیادی به بار می آورد تا جایی که در یکی از روزها نزدیک بود کاستنر را هم به دکل قایقی بسته شده بود به کشتن بدهد.

همچنین آب تمامدکوپاژ چوبی را که برای دکور فیلم ساخته بودند از بین می برد و در این بین نزدیک بود بدلکاران کاستنر هم در چند سکانس غرق شوند. آنها حتی چند باری در حین راندن جت اسکی ها گم شدند و وسط اقیانوس بنزین تمام کردند.
اینها هم که طبیعتا همه هزینه داشت و تهیه کننده را به صورت تصاعدی دست به جیب می کرد. از آن طرف فیلم با سکانسی شروع می شود که کاستنر دارد مشتاقانه مایعی مشمئز کننده را می نوشد! انتظار دارید فیلم فروش خوبی داشته باشد؟


زمان بندی بد

فیلم: سورسرر (Sorcerer)
سال ساخت: 1977
کارگردان: ویلیام فریدکین
بازیگران: روی شیدر، برونو کرمر، فرانسیسکو رابال
بودجه فیلم: ۳۲ میلیون دلار
فروش جهانی: 9 میلیون دلار

خب شما 6 سال قبل از فیلم جدیدتان، شاهکاری به نام جن گیر را ساختید که برای ساختش تنها 10 میلیون دلار خرج کردید، اما فیلم در گیشه توانست 441 میلیون دلار فروش داشته باشد. بنابراین یک برد همه جانبه و کاملا پرسود را تجربه کردیدو انگجار دیگر نامتان با برد عجین شده. علاوه بر این برای ساخت فیلم جدیدتان دست روی کتاب مزد ترس گذاشتید که یکی از آثار مهم ادبی جهان است.

تازه برای ساخت این فیلم دو برابر فیلم قبلی بودجه در نظر گرفتید و حتی مثل فیلم قبلی سراغ ستاره های هالیوودی نرفتید تا با همان شیوه یک برد دیگر را تجربه کنید. در این فیلم قرار بود قهرمان داستان بر کامیونی به نام «سورسرر» بنشیند و کارهای مخاطره آمیز انجام دهد اما نتیجه کار چه شد؟

یک شکست بزرگ در کارنامه این کارگردان ثبت کرد. از دلایل شکست فریدکین این بودکه نتوانست با دیگر عوامل فیلم کنار بیاید و همین کافی بود تا حاشیه های زیادی در حین ساخت فیلم ایجاد شود که در نهایت به طولانی تر شدن مدت زمان فیلمبرداری و بالا رفتن هزینه ها انجامید. نکته بعدی این است که برخلاف مبل خود، فریدکین بعدها اعتراف کرد فیلمش به یک ستاره احتیاج داشت تا پشت کامیون داخل فیلم بنشیند و تماشاگران را به سمت خود بکشاند. اما او استیو مک کویین را برای بازی در فیلمش رد کردتا به شکست نزدیکتر شود.

مشکل بعدی نام فیلم است. Sorcerer به معنی جادو و سحر است و وقتی تماشاگر به اسم فریدکین که آن زمان نامش با فیلم جن گیر عجین شده بود، نگاهی می اندازد تصور می کند قرار است یک فیلم ماوراءالطبیعی ببیند، نه یک فیلم ماجراجویی که هیچ نشانی از جادو و جمبل ندارد. اما همه اینها به کنار بزرگترین علت شکست فیلم تنها یک چیز بود؛ همزمانی اکران آن با پدیده سینمایی سال ۱۹۷۷ و حتی آن دهه یعنی جنگ ستارگان که باعث شد کمر فیلم دو نیم شود.

شکست های مشابه

آخرین قهرمان اکشن در مقابل پارک ژوراسیک (۱۹۹۳)، آلامو در مقابل وسوسه های مسیح (۲۰۰۴)، رنجر تنها در مقابل من نفرت انگیز ۲ (۲۰۱۳).


هر کسی را بهر کاری ساختند

فیلم: 1941
سال ساخت: ۱۹۷۹
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
بازیگران: دن آیکروید، ندبیتی، جان بلوشی
بودجه فیلم: 35 میلیون دلار
فروش جهانی: ۹۲ میلیون دلار

اینکه اسم اسپیلبرگ را در این فهرست می بینید کمی تعجب دارد؛ البته نه کمی تعجب ندارد بلکه خیلی هم تعجب دارد. کارگردانی که به موفقیت های فیلم هاش در گیشه معروف است متاسفانه به خاطر فیلمی که کمتر دیده و شنیده شده در این فهرست قرار گرفته است. البته همین ابتدای کار بگوییم که حتی این فیلم هم جزء شکست های بزرگ بلاکباستری (بلاک باستر به فیلم های پرهزینه و احتمالا پرفروش گفته می شود) محسوب نمی شود اما وقتی نام اسپیلبرگ در کنار آن قرار می گیرد حتی سود اندک فیلم هم به چشم نخواهد آمد اما ماجرا چیست؟

استیون اسپیلبرگ بعد از موفقیت های بزرگی که با اکران دو فیلم آرواره ها و برخورد نزدیک از نوع سوم به دست می آورد و گیشه را ترکاند - که اصلا فیلم آرواره ها بدعت گذار واژه بلاک باستر در سینماست - فکر کرد دیگر ترساندن و هیولا بازی و بیگانه ترسی بس است و به جایش باید کمی دل تماشاگران را شاد کنیم. برای همین رابرت زمه کیس و باب گیل را مامور نوشتن فیلمنامه ای کمدی در وصف جنگ جهانی دوم و حمله ژاپنی ها به پرل هاربر کرد!

جان وین هم یکی از گزینه های بازیگری برای این فیلم بود؛ اما بعد از خواندن فیلمنامه نه تنها آن را نپذیرفت بلکه اسپیلبرگ را فرا خواند و به او گوشزد کرد که موضوع جنگ جهانی دوم به هیچ وجه خنده دار نیست و نمی شود با هزاران کشته پرل هاربر شوخی کرد. اسپیلبرگ اما به راه خود ادامه داد و فیلم را ساخت؛ فیلمی که ساخته شدو تماشاگران هم آن را دیدند ولی هیچ کس به آن نخندیدپ. جک نیکلسون به نقل از استنلی کوبریک گفته «فیلم اسپیلبرگ فیلم بزرگی بود اما خنده دار نبود.»

برای همین بعد از خلاص شدن از سوپ مرگ آوری که ساخته بود (نامی که خود اسپیلبرگ روی فیلمش گذاشت) آقای کارگردان سراغ چیزی رفت که در آن تخصص داشت؛ ایندیانا جونز و مهاجمان مقبره گمشده.

شکست های مشابه

یکی از درون قلب (۱۹۸۲)، سرعت ۲ (۱۹۹۷)، بانویی در آب (۲۰۰۶)، ماجراهای سرزمین جنوبی (۲۰۰۶)


کشتن منتقد مقلد

فیلم: گیگلی (Gigli)
سال ساخت: ۲۰۰۳
کارگردان: مارتین برست
بازیگران: بن افلک، جنیفر لوپز، آل پاچینو
بودجه فیلم: 54 میلیون دلار
فروش جهانی: ۷ میلیون دلار

یکی از دلایل شکست فیلم «سورسرر» نبود ستاره ای بود که بار فیلم را بر دوش بکشد اما این اشتباه است که فکر کنیم فروش هر فیلم پرستاره ای تضمین شده است. نمونه اش؟ ۹۰ درصد فیلم های هالیوودی! اما فیلم گیگلی در این میان یک مصیبت و خرابکاری بزرگ محسوب می شود. تهیه کنندگان با آوردن دو ستاره جوان که آن روزها حسابی روی بورس بودند این تصور را پیش خودشان داشتند که بعد از هزینه ۵۴ میلیون دلاری می توانند چند برابر آن را به جیب بزنند و به ریش دنیا بخندند اما وقتی فیلم روی پرده های نقره ای نقش بست، نه تنها آنها بلکه میلیون ها تماشاگر هم فهمیدند که چه کلاهی سرشان رفته. یک زوج غریب، بی مزه و نچسب فیلم را دو دستی به خاک سیاه نشاندند و از آن بدتر حضور چند دقیقه ای ابرستاره ای به نام آل پاچینو بود که به این اوضاع وخیم بیشتر دامن زد. اینجا دیگر بحث زمان بندی بد، بازاریابی ضعیف و اسم ناشناس نبود که باعث شکسته فیلم شوند؛ بلکه پای صحبت تماشاگرانی بود که مجبور بودند برای دو ساعت فیلمی را نگاه کنند که انگار بازیگرانش با یکدیگر قهر هستندو آماده اند برای دو ساعت خوشگذرانی کنند و وقتشان بگذرانند.

اما اگر فکر می کنید خود فیلم و دو بازیگر اصلی اش به تنهایی توانستنداین شکست را رقم بزنند، سخت در اشتباهید. فیلم هفته اول فروش بدی را نداشت؛ اما هفته دوم ناگهان همه چیز بهم ریخت؛ دلیل این اتفاق هم فقط یک چیز بود. منتقدان بعد از دیدن فیلم همگی آن را از لبه تیغ انتقادهای تند و بی رحمانه خودگذراندندو باعث شدند همان تعداد تماشاگر اندکی که درهفته اول اکران به دیدن گیگلی آمدنددر هفته بعد نیایند.

فیلم در سایت IMDB یکی از ضعیف ترین نمرات ممکن را گرفت (۲.۴ از ۱۰) و نظرات منتقدان در سایت روتن تومیتو هم به عدد ۶ از ۱۰۰ رسید تا فروش فیلم در هفته دوم ۸۲ درصد کاهش پیدا کند و تعداد سینماهایی که اکران فیلم را برعهده داشتند از عدد ۲۲۱۵ به ۷۳ برسد.

شکست های مشابه

الکساندر (۲۰۰۴)، کت وومن (۲۰۰۴)، اسپید ریسر (۲۰۰۸)، گوروی عاشق (۲۰۰۸)


شکست های دیگر

Mars Needs Moms
سال ساخت: ۲۰۱۱
بودجه: 150 میلیون دلار
فروش: ۳۹ میلیون دلار
دومین شکست بزرگ دیزنی به دست مریخی ها در گیشه آن هم به خاطر بازاریابی!


Cutthroat Islan
سال ساخت: 1995
بودجه: ۹۸ میلیون دلار
فروش: 18.5 میلیون دلار
یکی از چند فیلمی که باعث شد یکی از استودیوهای فیلمسازی ورشکست شود!

Poseidon
سال ساخت: 2006
بودجه: ۱۶۰ میلیون دلار
فروش: 182 میلیون دلار
دهه اول ۲۰۰۰ زمان بازسازی فیلم های تاریخی و شکست خوردن آنها در گیشه بود.

Green Lantern
سال ساخت: 2011
بودجه: ۲۰۰ میلیون دلار
فروش: 220 میلیون دلار
یکی از بهترین قهرمان های DC را فقط می شود با انتخاب بازیگر نادرست خراب کرد.

Heaven's Gate
سال ساخت: 1980
بودجه: ۴۴ میلیون دلار
فروش: 1.5 میلیون دلار
براذی فیلمبرداری این فیلم یک شهر ساختند تا در نهایت یکی از بزرگترین شکست های تاریخ رقم بخورد.




نمای نزدیک

پنج فیلم «بعدا محبوبی» که در گیشه شکست خوردند

جادوگر شهر اُز
سال ساخت: 1939
بودجه: ۲.۸ میلیون دلار
فروش: 3 میلیون دلار

همشهری کین
سال ساخت: ۱۹۴۱
بودجه: 840 هزار دلار
فروش: ۱.۶ میلیون دلار

بلید رانر
سال ساخت: 1982
بودجه: ۲۸ میلیون دلار
فروش: 33 میلیون دلار

رستگاری در شائوشنگ
سال ساخت: ۱۹۹۴
بودجه: 25 میلیون دلار
فروش: ۲۸ میلیون دلار

باشگاه مشت زنی
سال ساخت: 1939
بودجه: ۶۳ میلیون دلار
فروش: 100 میلیون دلار